Morgunblaðið - 27.02.1957, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 77 fobr. 1957
MORGUNBLAÐIÐ
3
AtkvæBagreiðslan um fjárlögin:
Margar merkar tillcgur Sjálf-
stæðismanna ielldar
IGÆR fór fram atkvæóagreiðsla í Sameinuðu ]>ingi um fjárlögin.
Aliar tillögur þær er fjárveitinganefnd bar fram sameiginlega
voru samþykktar, en allar tillögur minnihlutans felldar. Sömuleiðis
voru allar tillögur einstakra þingmanna felldar nema tillaga um
fjárframlag til hrossaræktarbúsins á Kirkjubæ á Rangárvöllum.

MISMUNUR GERÐUR Á
HVORT BÆNDUR ERU
FYRIR SUNNAN EÐA
NORÐAN
Viðhaft var nafnakall um 10
tillögur, sem allar voru felldar.
Tillagan um það að gera öllum
bændum jafnt undir höfði, sem
fengið höfðu hallæris. og ó-
þurrkalán var felld, stóðu Sjálf-
stæðismenn einir með tiHögunni.
Þessi tillaga minnihluta fjár-
veitinganefndar var í samræmi
við tillögu, sem þeir Ingólfur
Jónsson og Sigurður Ólafsson
höfðu borið fram fyrr á þinginu
um að gera óafturkræf lán til
bænda á óþurrkasvæðinu. En
sem fyrr segir var tillagan um
þetta felld af stjórnarliðinu, en
hins vegar samþykkt að gefa eft-
Er þessi rjúpa að deyja
úr skæðri farsótt?
UM síWustu helgi fór ljósmynd-
ari Mbl. ÓI. K. M. upp í Heið-
mörk. Varð hann þá var við
nokkrar rjúpur þar og þótti hátta
lag þeirra undarlegt.Þær hreyfðu
sig lítt úr stað og voru mjög spak
ar. Gat Ólafur gengið alveg upp
að rjúpunni, scm sést á myndinni.
Og ekki nóg með það, heldur gat
hann tekið fuglinn upp. Virtist
honum rjúpan vera máttfarin og
jafnvel eitthvað veik. Voru fleiri
rjúpur þarna í kring með sama
markinu brenndar.
Nú mun einmitt vera að því
komið að rjúpnastofninum á að
fara að fækka og spurði Mbl.
Finn Guðmundsson fuglafræðing
um það, hvort hann héldi að hér
væri um niðurfallssýski hjá rjúp
unni að ræða.
Finnur kvaðst ekki geta sagt
neitt um þetta með vissu. Nátt-
úrufræðingar vissu aðeins að
rjúpnastofninn hryndi niður með
fárra ára fresti, þegar hann væri
orðinn mjög stór. Ekki vissu nátt
úrufræðingar með hverjum
hætti þetta yrði, hvort það væri
sjúkdómnir sem ylli þessu, eða
einhverjar aðrar ástæður.
En hann upplýsti að nú i vetur
hefðu margir tekið eftlr því, að
háttalag rjúpunnar er mjög
óvenjulegt. Fyrst i vetur tóku
menn eftir því, að hún var ein-
kennilega spök og kom heim á
bæi. Síðar i vetur hefur rjúpan
sézt í skemmtigörðum i Reykja-
vík, en dæmalaust er að hún
heimsæki borgina.
Finnur sagði Mbl. að hrun
rjúpnastofnsins væri eitt af
merkilegustu rannsóknarefnium
náttúrufræðinga. Óvíða væru
eins góð skilyrði til rannsókna á
því og hér á landi, en því miður
væri svo illa búið að náttúruvís-
indum hér, að náttúrufræðingar
hefðu ekki efni né ástæður til að
einbeita sér að þessu rannsókn-
arefni.
ir lánin, sem veitt voru til bænda
á Norður- og Austurlandi. Var
sú tillaga samþykkt samhljóða.
FELUT AÐ LEGGJA NIÐUR
SENDIRÁÐ
Tillagan um að leggja niður
sendiráð íslands í Stokkhólmi var
felld með 37 atkvæðum gegn 6,
en 6 greiddu ekki atkvæði og 3
voru fjarverandi.
FELLT AÐ HÆKKA LÁN
TIL FRYSTIHÚSA
Þá sameinaðist stjórnarliðið um
að fella tillöguna um að láns-
heimild ríkisstjórnarinnar til
frystihúsa o. fl. yrði hækkuð úr
60% í 80%. í byrjun þessa þings
höfðu nokkrir þingmenn stjórn-
arinnar borið fram þingsálykt-
unartillögu um að skora á ríkis-
stjórnina að auka aðstoðina við
frystihúsbyggingar þær, sem í
smíðum eru. Þeir hinir sömu
gengu nú úr þingsalnum, er þessi
tillaga kom til atkvæða, en
flokksbræður þeirra sameinuðust
um að fella tillöguna.
MENNTAMÁLARÁÐHERRA
Á MÓTI STÚDENTUM
Þá var og að viðhöfðu nafna-
kalli felld tillaga Ragnhildar
Helgadóttir um að Stúdentráði
yrði veitt 25 þús. í stað 10 þús.
kr. Það sem einkum vakti at-
Endurheimt íslenzku handritanna
Stjórnarbreyting
á Spáni
MADRID, 25. febr. — Franco
einvaldsherra tilkynnti í dag
víðtækar breytingar á ráðu-
neyti sínu. Er sú breyting at-
hyglisverðust að þáttui- fas-
istaflokksins Falangista verð-
ur miklu minnl í nýju stjórn-
inni. f fráfarandi stjórn áttu
þeir sex ráðherra, en nú að-
eins þrjá. í stað þeirra þriggja
fasista sem niður falla koma
tveir tæknimenntaðir óflokks-
bundnir menn og einn fulltrúi
kaþólsku klrkjunnar. — Þá
hefur verið stofnað nýtt ráðu-
neyti, sem fer með húsbygg-
ingamál.
NÝLEGA var lögð fram á Alþingi
tillaga til þingsályktunar um end-
urheimt íslenzkra handrita frá
Danmörku.
Flutningsmenn: Pétur Ottesen,
Sveinbjörn Högnason.
Tillagan er svohljóðandi:
Alþingi ályktar að skora á ríkis
stjórnina að beita sér fyrir því
við dönsk stjórnarvöld, að orðið
verði við ítrekuðum kröfum ís-
lendinga um, að skilað verði aftur
hingað til lands íslenzkum hand-
ritum, fornum og nýjum, sem
borizt hafa héðan til Danmerkur
og geymd eru í söfnum þar, svo
sem safni Árna Magnússonar.
Tekur þetta einnig til þeirra ís-
lenzku handrita, er konungur
landsins hefur fengið héðan fyrr
á tímum og enn eru varðveitt í
Danmörku.
GREINARGERÐ
fslendingum er það að vonum
mikið áhuga- og kappsmál að fá
því til vegar komið, að dönsk
stjórnarvöld skili aftur hingað til
lands íslenzkum handritum, sem
þangað hafa borizt og geymd eru
í dönskum söfnum. Hér er um að
ræða dýrmæta bókmenntafjár-
sjóði, sem varða sögu vora og
menningu.
Það eru ekki skiptar skoðanir
um það hér á landi, að íslending-
ar séu réttir eigendur þessara
handrita. Þau eru hugsuð og sam-
in af hérlendum mönnum, skrif-
uð á íslandi og varðveitt þar leng-
ur eða skemur, og íslenzkur er
uppruni þeirra að öllu leyti. Hinn
eini eðlilegi vettvangur til varð-
veizlu og hagnýtingar handrit-
anna er Háskóli fslands. Þar er
miðstöð allra íslenzkra fræða nú
orðið, og öll gögn til iðkana þeirra
eiga að vera á íslandi. En það
skortir mikið á, að svo sé, meðan
geymd eru í Danmörku um 4300
Þingsályktunartill. Péturs Ottesen
og Sveinbjörns Hognasonar
íslenzk handrit og sum af þeim
hin merkustu allra handrita
vorra. Handrit þessi bárust á sín-
um tíma til Danmerkur með ýms-
um hætti, en langsamlega mest
fyrir framgöngu hins mikla safn-
ara Árna Magnússonar, sem ferð-
aðist um allt land við samningu
jarðabókarinnar, og fyrir ásælni
danskra konunga, einkum þeirra
Friðriks III. og Kristjáns V. Báð-
ir þessir konungar sendu erind-
reka til fslands í þessu skyni.
Sópuðu þeir að sér handritum og
forngripum. Komust þessir menn-
ingarfjársjóðir vorir að vísu ekki
allir á danska grund, en voru
samt glataðir íslendingum, því
að mikið af handritum og forn-
gripum, sem Kristján V. hafði lát-
ið safna, týndust, er skip það, sem
þeim var komið í til flutnings,
fórst í hafi á leið til Danmerkur.
Var með þessu höggvið skarð í
bókmenntaauðlegð þjóðar vorrar
og annað ekki minna við brun-
ann í Árnasafni. fslendingum hef-
ur því orðið dýr flutningurinn á
handritum vorum og forngripum
til Danmerkur, þótt Danir verði
við kröfu vorri um að skila því
aftur, sem enn er óglatað af þess-
um dýrmætu fjársjóðum.
Til flutnings á handritum vor-
um og forngripum til Danmerkur
er, svo sem alkunnugt er, þannig
stofnað, að íslendingar eiga bæði
lagalegan og siðferðilegan rétt til
að krefjast þess af Dönum, að þeir
skili þeim aftur. Þykir ekki
ástæða til í þessari greinargerð
að rökstyðja það frekar.
Nú um skeið hefur orðið nokk-
urt hlé á því, að Alþingi léti málið
til sín taka á þann veg að fela
ríkisstjórninni að hefja nýja sókn
í málinu. Danir kusu fyrir nokkru
nefnd til þess að athuga handrita-
málið út frá kröfu íslendinga um
heimflutning á handritum. Sumir
líta svo á, að rétt væri að doka
við og sjá, til hverrar niðurstöðu
þessar athuganir hinnar dönsku
nefndar leiddu. Ef til vill hafa
verið runnar undan rifjum ein-
hverra þeirra manna, er nefnd
þessa skipa, tillögur þær um
lausn á þessu máli, sem ríkis-
stjórn Danmerkur sendi íslenzku
stjórninni 1953. En þær tillögur
voru þess eðlis, að ríkisstjórn og
Alþingi vísuðu þeim algerlega á
■bug. Það er vitað, að þrátt fyrir
afstöðu danskra stjórnarvalda
eins og hún birtist þá er fjöldi
manna í Danmörku, sem skilur
sjónarmið íslendinga, telur kröf-
ur þeirra á fyllstu rökum reistar
og leggur eindregið til, að við
þeim verði orðið. íslenzkur mað-
ur, sem dvalizt hefur um skeið í
Danmörku, Bjarni Gíslason rit-
höfundur, hefur tekið drengilega
og röggsamlega í strenginn með
löndum sínum í þessu máli. Hefur
hann ferðazt um Danmörku þvera
og endilanga og haldið fyrir-
lestra um málið. Hefur þetta orð-
ið fslendingum hinn mesti styrk-
ur, enda er almenningsálitið í
Danmörku okkur hliðhollt í mál-
inu.
Nú er því tími til þess kom-
inn, að Alþingi taki mál þetta
upp að nýju og feli ríkisstjórninni
að beita sér fyrir framgangi þess.
Orðalag á þessari þingsálykt-
unartillögu er hið sama og var
á tillögu um þetta efni, sem sam-
þykkt var á Alþingi 1950.
hygli við þessa atkvæðagreiðs’*
var að menntamálaráðherra
Gylfi Þ. Gíslason greiddi atkvæði
gegn tillögunni. Sjálfstæðismenn
greiddu henni allir atkvæði.
EKKERT FÉ TIL VIST-
HEIMILIS STÚLKNA
Á sömu leið fór með vistheina-
ili fyrir stúlkur samkv. lögum
um vernd barna og unglinga. —
Gylfi gerði þar þá grein íyrir
atkvæði sínu að þar sem ríkis-
stjórninni væri nú heimilt að
kaupa jörð til þessara nota væri
ekki ástæða til þess að veita þetta
fé. Hins vegar gerði Jóhann Haf-
stein þá grein fyrir sinu atkvæði
að einmitt sökum þess að nú ætti
að kaupa jörð fyrir þá starfsemi,
sem hér væri um að ræða, væri
nauðsyn á þeirri fjárveitingu,
sem tillagan gerði ráð fyrir.
ÓSK STÉTTARSAMBANDSINS
SYNJAÐ
Þá var felld tillaga Jóns Sig-
urðssonar um að greiða úr ríkis-
sjóði jafnháa upphæð og tekin er
af neyzlumjólk í verðmiðlunar-
sjóð mjólkur á yfirstandandi ári
eða allt að 2 millj. kr., enda
gangi fé þetta til verðjöfnunar
á vinnslumjólk til mjólkurbúa
utan fyrsta verðjöfnunarsvæðis.
Tillaga þessi er samhljóða sam-
þykkt er fundur Stéttarsambands
bænda gerði einróma á fundi sín-
um norður á Blönduósi í haust.
Er hér um að ræða mikið hags-
munamál bænda á Norðurlandi,
þar sem mestur hluti mjólkur-
framleiðslu þeirra fer til þess að
vinna úr henni en lítið af henni
er selt sem neyzlumjólk. Um
þessa tillögu fór sem hinar að
Sjálfstæðismenn stóðu einir með
henni.
EKKI GERT Vffi HÖFNINA
Á SKAGASTRÖND
Tillaga Jóns Pálmasonar um
að láta gera við þær bilanir, er
orðið hafa á hafnargarðinum á
Skagaströnd vegna ofviðra, enda
sé það verk framkvæmd eftir til-
lögum vitamálastjóra og undir
hans stjórn var einnig felld með
27 atkv. gegn 19 að viðhöfðu
nafnakalli.
KOMMANUM SNÝST HUGUR
Þá vakti það athygli að tillaga
minnihlutans um að taka 25
millj. kr. lán til hafnargerða var
felld. Meðal annars hafði nýbak-
aður varaþingmaður kommúnista
borið fram við aðra umræðu til-
lögu svipaðs eðlis, en hann hafði
dregið hana til baka og greiddi
nú atkvæði gegn þessari tillögu.
HROSSARÆKTARBÚIÐ
FÆR STYRK
Margar fleiri merkar tillögur
voru felldar og þeirra ekki sér-
staklega getið hér. Sem fyrr seg-
ir var aðeins ein tillaga sam-
þykkt sem ekki var borin fram
af fjárveitinganefnd sameigin-
lega, eða af meiri hluta hennar,
en það var tillagan um að veita
til hrossaræktarbúsins á Kirkju-
bæ 35 þús. kr.
Afengissalan
á Akureyri
EINS og kunnugt er, var útsala
frá Áfengisverzlun ríkisins opn-
uð á ný á Akureyri í byrjun janú-
armánaðar, samkvæmt atkvæða-
greiðslu er fór fram meðal bæj-
arbúa í síðastl. nóvembermánuði.
Utsölunni var lokað í þrjú ár. _
Eftir skýrslu yfirlögregluþjóns á
Akureyri í blaðinu Degi 13. febr.
voru 22 menn sektaðir fyrir ölv-
un á almannafæri í janúar 1957,
en á sama tíma 1956 voru 8 sekt-
aðir fyrir sama. Fjórir menn voru
sviptir ökuleyfi fyrir ölvun í jan.
1957, en einn á sama tíma 1956.
Vínsmygl komst einnig upp í
janúar 1957.
(Frá Áfengisvarnaráði).