Morgunblaðið - 02.03.1957, Blaðsíða 13

Laugardagur 2. marz 1957
MORGVNBLÁÐIÐ
13
Grund taldi sig geta fram-
krafið rikið um skaðabætur
Dómur í máli út af vottorði Véla- og verk-
smiðjueftirlitsins
f HÆSTARÉTTI er genginn dóm-
ur í máli er Elli- og hjúkrunar-
heimilið Grund höfðaði gegn
ríkissjóði. Hér er um að ræða
mál út af slysi er varð í hjúkr-
unarheimilinu. Taldi Grund sig
geta framkrafið ríkissjóð um
skaðabætur er stofnunin varð að
greiða stúlkunni er fyrir slysinu
varð. Grund tapaði málinu.
SLYS I ÞVOTTAHÚSINU
Slys þetta varð í febrúar 1948.
Áslaug Valdimarsdóttir frá Hell-
issandi var þá starfstúlka í
þvottahúsi heimilisins. Vann hún
við strokvindu, sem var rafknú-
in. Er hún var að starfi missti
hún nokkra klúta á gólfið. Þegar
hún beygði sig niður til þess að
taka þá upp, vafðist hár hennar,
sem var óvarið, utan um hreyfi-
ás vindunnar. Stúlkan gat ekki
stöðvað vinduna, sem fletti húð-
inni af höfði hennar með hári,
frá hægri augnabrún og aftur fyr-
ir miðjan hvirfil, en þar slitnaði
höfuðleðrið alveg frá höfðinu og
losnaði þá stúlkan um leið. Eftir
þetta lá hún í sjúkrahúsi í tvo
mánuði. — Hún fór aftur að
vinna um haustið. Árið 1951 fór
stúlkan til Danmerkur til þess að
fá lagfæringu á lýtum þeim er
hún hafði hlotið við meiðslin.
Fékk hún nokkurn bata að því
er lýtin varðaði.
MÁLSSÓKN
Stúlkan höfðaði svo mál gegn
Elli- og hjúkrunarh. Grund ár-
ið 1952. Gekk dómur í bæjarþingi
í því máli haustið 1954. Var þá
stofnuninni gert að greiða Ás-
laugu Valdimarsdóttur kr. 56.
161.13 með 6% ársvöxtum frá
5. sept. 1952. Næsta vor greiddi
Grund nefnda fjárhæð að fullu til
stúlkunnar.
ÁSINN HÆTTULEGUR
í forsendum þess dóms segir
m. a. að hreyfiás vindunnar hafi
verið hættulegur því fólki, sem
við vinduna vann, þar sem hann
hafi verið óvarinn en auðvelt
hafi verið að setja á hann ör-
yggishlíf og var þessi vanbún-
aður talinn meginorsök slyssins,
að því viðbættu að ekki hafi ver-
ið nægilega fyrir stúlkunni brýnt
af forráðamönnum, að hún not-
aði höfuðklút við vinnu sína. —
Rétturinn taldi að stúlkan hefði
sýnt nokkra vangæzlu, þannig að
Grund bæri gagnvart stúlkunni
fébótaábyrgð af slysinu að %.
SKOÐUNARVOTTORÐIÐ
Skoðunarvottorð verksmiðju-
og vélaeftirlits ríkisins báru með
sér að farið hefði fram skoðun
á vélakosti þvottahússins 18. á-
gúst og 1. október 1947. Eftir
fyrri skoðunina var krafizt til-
tekinna lagfæringa, en við síð-
ari skoðun var út gefið vottorð
þess efnis að umbúnaður væri
góður.
í máli því er nú var kveðinn
upp dómur í, Elli- og hjúkrunar-
heimilið Grund gegn fjármála-
ráðherra f. h. ríkissjóðs, segjast
forráðamenn Grundar hafa talið
að treysta mætti réttmæti
vottorðanna og því talið ugglaust
að umbúðnaður strokvindunnar
væri á allan hátt löglegur.
í vottorðinu, sem út hafi ver-
ið gefið, sé samkv. þeim lögum
sem eftirlitið starfi eftir, boðið
að hreyfihlutar véla sem mönn-
um geti stafað hætta af að nálg-
ast skuli varðir, en ásinn í vind-
unni, sem stúlkan lenti. í, hafi
verið óvarinn.
Vegna þessa eigi Verksmiðju-
og vélaeftirlit ríkisins sök á því
tjóni, sem Grund var gert að
greiða. Því höfðaði Grund mál-
ið gegn ríkissjóði og gerði kröfu
um kr. 69,915,12 skaðabætur.
DÓMUR HÆSTARÉTTAR
f undirrétti var fjármálaráð-
herra sýknaður af kröfum Grund
ar, og Hæstiréttur staðfesti þann
dóm og segir í forsendum Hæsta-
réttar m. a. á þessa leið:
Áfrýjandi (Grund) hefur skot-
ið máli þessu til Hæstaréttar með
stefnu 31. maí 1956. Hinn 9. okt.
1956 fékk hann gjafsóknarleyfi
fyrir Hæstarétti og sér skipaðan
talsmann. Hann krefst þess, að
stefnda verði dæmt að greiða
honum kr. 69.915.12 ásamt 6%
ársvöxtum frá 1. apríl 1955 til
greiðsludags og málskostnað í
héraði t)g fyrir Hæstarétti.
Stefndi (fjármálaráðherra)
krefst þess, að hinn áfrýjaði
dómur verði staðfestur og hon-
um verði dæmdur málskostnað-
ur úr hendi áfrýjanda.
Atvinnurekandi er skyldur til
að ganga af sjálfsdáðum svo frá
vélum sínum og búnaði þeirra,
að öryggi starfsmanna hans sé
tryggt, svo sem kostur er, og
ber atvinnurekandinn því ábyrgð
til skaðabóta á slysum, sem hljót-
ast af ónógri rækslu þessarar
skyldu. Ákvæði laga um eftirlit
með verksmiðjum og vélum miða
að því að efla almennt öryggi á
vinnustöðum, en draga á engan
hátt úr skyldum atvinnurekenda.
Áfrýjandi getur því eigi fram-
krafið ríkissjóð um skaðabætur,
sem hann hefur orðið að greiða
vegna mistaka um umbúnað véla
sinna, þótt eftirlit af hendi rík-
isins með vélunum kunni eigi
að hafa verið framkvæmt með
þeirri kostgæfni, sem skyldi. —
Með þessum athugasemdum ber
að staðfesta héraðsdóminn.
Eftir atvikum þykir rétt, að
hvor aðili beri sinn, kostnað af
málinu fyrir Hæstarétti.
Refur leggsf á fé
í SKRIÐDALSHREPPI í Suður-
Múlasýslu hefur meira borið á
ref í vetur en venja er til þar
um' slóðir. Skrifar bóndinn í
Geitdal í Skriðudalshreppi, Snæ-
björn Jónsson, til Morgunblaðs-
ins, að hann hafi fyrir skömmu
fundið útigöngukindur þar
frammi á dalnum og voru þær
skaddaðar eftir ref. Voru þetta ær
og lamb. Hafði refurinn aðallega
skaddað ána, og var hún illa rifin
á snoppu og hálsi. Sá bóndinn
til refsins er hann var að bekkj-
ast til við kindurnar.
Báðar voru kindumar magrar,
enda átt við langvarandi hagleysi
og hríðar að búa. Vó ærin 37 kg,
en lambið 22 kg, er komið var
með þau til byggða. Óvenjulegt
er að finna útigöngufé á þessum
slóðum.
Þá segir Snæbjörn bóndi, að
hreindýrin hafi leitað mjög til
byggða undanfarið vegna hag-
leysis og veðurhörku á afréttum.
Kveður hann þau samt ennþá í
góðum holdum.
— Chana
Framh. af bls. 11
verið stofnaður „United Gold
Coast Convention" og hafði á
stefnuskrá sinni að vinna Gull-
ströndinni sjálfstæði. Flokkurinn
hafði góðar fyrirætlanir, en lítið
fylgi meðal almennings. Eftir að
Nukrumah var gerður fram-
kvæmdastjóri flokksins tók fylgi
hans að aukast, því að
Nukrumah hefur reynzt hinn frá-
bærasti flokksforingi og e. t. r.
um leið lýðskrumari. Hann ferð-
aðist um allt landið og blés mönn-
um í brjóst frelsisþrá. Á þeim
tímum þótti hann einnig mjög
byltingasinnaður og hvatti til
verkfalla og skemmdarverka,
meðan Bretar ekki létu að vilja
þjóðarinnar.
DRÝGIÐ DÁÐIR
Eftir að hann gerðist for-
sætisráðherra nýlendunnar hef
ur hann unnið að uppbygging-
arstörfum með Bretum í fullri
einlægni. Og í stað byltingar-
stefnu hefur hann nú um nokk
urra ára skeið, hvatt þjóð sína
til að drýja dáðir. Hann hefur
blásið henni i brjóst menntun-
arlöngun og vilja til að verða
menningarþjóð. Hvarvetna um
Gullströndina koma þeldökk-
ir ungir menn nú saman til
þess að læra að lesa. Þeir læra
að lesa afrísk orð, sem eru
stöfuð með latneskum bók-
stöfum.
Ghana er fyrsta sjálfstæða ríki
Súdan-negra, því að Líbería,
nokkru vestar í Afríku er ríki
amerískra svertingja og í Súdan
eru aðrir þjóðflokkar með í spil-
inu. En fleiri þjóðflokkar Súdan-
svertingja munu koma á eftir og
krefjast sjálfstæðis.
Þ. Th.
I
LESBÓK BARNANNA
Struturinn R A S IVfl L S
Rasmus hafði tekið að
sér að afgreiða benzín,
við tank úti í eyðimörk-
inni. Hann fékk fína ein-
kennishúfu og tösku und-
ir peningana. 1 hvert sinn
og bíll kom, dældi hann
benzíni á bílinn, tók við
borguninni og hneigði
sig.
Dag nokkurn, þegar
hann hafði lokið við að
setja benzín á áætlunar-
bílinn, komu vinir hans
negrarnir tveir, ríðandi
á stóra flóðhestinum. Á
ég líka að láta ykkair fá
benzín? spurði Rasmus
og hneigði sig.
Nei, takk, sögðu negr-
amir, við emm með nóg
benzín sjálfir. Stóri bíll-
inn okkar ekur af stað,
um leið og við veifum
grasvisk fyrir framan
hann. Svo réttu þeir fram
stöngina, sem dálítið af
grasi var bundið við og
strax ók bíllinn af stað.
Hvað skyldi þetta nú
vera? sagði Rasmus við
sjálfan sig. Hann var á
göngu í eyðimörkinni og
sá þá krukku, sem var
hálf af alla vega litum
ibrjóstsykrí» Þessu verð
ég að smakka á, brjóst-
sykur er svo góður, hugs-
aði Rasmus. Svo stakk
hann höfðinu niður í
glasið og byrjaði að tína
brjóstsykurinn upp í sig.
Einn, tveir, þrír, — og
áður en hann vissi, var
hann búinn með alian
brjóstsykurinn. En ó, ó,
æ, æ, — nú var höfuðið
á honum orðið svo stórt,
að hann náði því ekki
með nokkru móti upp úr
krukkunni aftur. Til allr
ar hamingju komu vinir
hans, negrarnir, og hjálp-
uðu honum út úr þessum
vandræðum.
Það má sigrast á öll-
um erfiðleikum.
Jæja, hefurðu nokkurn
tíma reynt að ýta tann-
kreminu inn í hylkið aft-
ur?
Pabbi, veiztu hvað feiti
maðurinn í fiskbúðinni
vegur?
Nei, hef ekki hugmynd
um það.
Hann vegur fisk.
Ráðning á Sniglinum:
1. tóbak — 2. bakvið
— 3. viðsmjör — 4. jörðin
— 5. innsta — 6. stafrófið
— 7. iðkar — 8. róar —■
9. arkar — 10. kar.
1. árg. ^ Kitstjóri: Kristján J. Gunnarsson 2. marz 1957
Svona er hann litli bróðir
LITLI bróðir er eitthvað
í kringum tveggja ára
gamall. Venjulega situr
hann á gólfinu og rífur og
tætir allt sem hann nær
í. Nái hann í lestrarbók-
ina þína, þá er hún ekki
framar bók, hún liggur í
sneplum á gólfinu.
Tekur hann þá til eftir
sig?
Nei, ekki alveg, það
verður þú að gera sjálf-
ur. Aldrei er hann á-
nægðari, en þegar umrót-
ið er sem mest í kring um
hann.
Og hvernig hann getur
sleppt sér og öskrað og
hamast, þegar hann fær
ekki það, sem hann vill.
Ef þú leyfir honum ekki
að krassa í myndabókina
þína eða naga litina ætl-
ar hann vitlaus að verða.
Hann kastar sér á gólfið,
sparkar öllum öngum og
öskrar svo að þakið ætl-
ar af húsinu. Sem betur
fer, er hann fljótur að
gleyma. Ef þú kítlar hann
svolítið í magann, eða
sýnir honum eitthvað
skrítið, fer hann undir
eins að skellihlæja.
Það er ekki auðvelt að
passa svona snáða. Palli
og Pési komust að raun
um það, þegar þeir voru
einu sinni látnir einir um
að líta eftir litla bróður.
Þeir komu honum fyrir í
barnaherberginu, en sett-
ust sjálfir í næsta her-
bergi við að læra lexí-
urnar sínar. Þetta eru
ljótu heimadæmin, sagði
Palli. Skollinn hafi, sem
ég botna nokkuð í þeim,
sagði Pési, hvað eru 3A +
%? Hvernig á maður að
geta vitað það? Og báðir
klóruðu sér í höfðinu og
hugsuðu og hugsuðu,
þangað til þeir voru
truflaðir af óttalegum
hlunk, sem heyrðist úr
barnaherberginu. Litli
bróðir hafði dottið ofan
af stól og fór strax að
öskra. Við verðum að
láta hann hafa eitthvað
að leika sér að, sagði
Palli. Við skulum láta
hann hafa bala með vatni
í, sagði Pési, þá verður
hann áreiðanlega róleg-
ur. Svo fóru reiknimeist-
ararnir aftur að glima
við hina flóknu stærð-
fræði.
En litli bróðir skríkti
og kunni sér ekki læti.
Fyrst settist hann hjá
balanum, og gutlaði í
vatninu með höndunum,
svo dálítið skvettist út á
gólfið. Svo varð hann
leiður á því og tíndi öll
leikföngin upp í balann,
kubba, bíla, brúður og
myndabækur.
Svo fór hann að svip-
ast um eftir meira dóti
og fann þá inniskóna
hans pabba og nýja hatt-
inn hennar mömmu, sem
hann setti strax á kaf, á-
samt dálitlum búnka af
nýstífuðum skyrtum, og
öðrum þvotti, sem var á
borðinu. Síðan skreið
hann upp í balann ofan
á allt saman. En þá fannst
honum of þröngt um sig,
svo að hann kastaði öllu
úr balanum niður á gólf-
ið. Lítilli fötu hél. hann
samt eftir, enda þurfti