Morgunblaðið - 16.05.1957, Side 6

MORCVNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 16. mai 1957
Vegur Macmillans
Þab var spáð illa fyrir
brezka forsætisráðherranum
ÞAÐ VAR spáð illa fyrir Mac-
millan þegar hann tók við
stjórn, eftir hið skyndilega fall
Edens. „Sá hefur tekið við erfið-
um arfi“, sögðu blöðin. Það var
líka mála sannast. Álit Breta
hafði ekki um langan aldur ver-
ið minna en þá, mörg málefni
þeirra virtust í fullkomlegu óefni
og ríkisstjórnin og flokkar henn-
ar voru á hverfanda hveli, svo
að nálgaðist fullkomna ringul-
reið.
Það voru fæstir, sem bjuggust
við miklu af Macmillan. Honum
var af fáum trúað til að rétta
það við, sem úr lagi hafði farið,
bæði inn á við og út á við. Sumir
spáðu honum hinum mestu hrak-
förum og mundi stjórnartími
hans ekki eiga sér langan ald-
ur.
En þetta hefur farið á annan
veg. Macmillan tók þá stefnu að
haga sér á engan hátt eins og
Bretar væru minni máttar og illa
staddir, heldur ganga uppréttur
fram á alþjóðavettvangi. Hann
tók afleiðingunum af því að
Súez-málið væri Bretum tapað,
en það hefur nú kostað hann
brottför 10 manna úr þingflokkn-
um. Hann fór til fundar við
Eisenhower í Bermuda og endur-
reisti aftur traust Bandaríkja-
manna á Bretum sem höfuð-
bandamönnum þeirra í Evrópu.
Hermálaráðherra Macmillans,
Duncan Sandys, tók upp nýja
stefnu í hermálum, sem gerir ráð
fyrir kjarnorkuvígbúnaði og
miklum samdrætti á þeim her-
búnaði, sem miðaður var við
fyrri heimsveldisaðstöðu Breta.
Til þessa fékk Macmillan tilstyrk
Bandaríkjamanna á fundinum í
Bermuda. Stefna Peters Thorn-
eycrofts fjármálaráðherra er sú
að ýta undir framtak manna og
reyna á þann hátt að auka fram-
leiðsluna .í landinu en það er
talið hið mesta nauðsynjamál í
sambandi við efnahag Breta.
Verkamannaflokkurinn hefur
reynt að ala á óánægju með
stefnu fjármálaráðherrans á
þeim grundvelli, að ekki væri
tekið nóg tillit til launastéttanna,
en sá áróður er talinn hafa farið
út um þúfur. Meðal kjósenda
verkamannaflokksins hefur álit
Macmillans farið sívaxandi. Hins
vegar sjást þess merki að álit
Gaitskells hafi ekki vaxið að
sama skapi. Blómatími hans var
þegar vandræðin voru sem mest
út af Súez-deilunni en sá tími
er hjá liðinn. Þegar Macmillan
tók þá ákvörðun á dögunum að
leyfa enskum skipum að sigla
um Súez-skurð, veittist Gaitskell
að honum fyrir of mikla linkind
við Egypta, en sú gagnrýni fékk
ekki hljómgrunn, að því er brezk
blöð telja.
í marz s.l. sagði Salisbury lá-
varður sig úr stjórninni. Hann
er af valdamikilli ætt, sem hef-
ur haft mikil áhrif innan íhalds-
flokksins um langan aldur. Til-
efnið var, að Macmillan leysti
Makarios erkibiskup Kýpurbúa
úr haldi. Brottför Salisbury vakti,
ekki neinn óróa að talizt gæti,
innan íhaldsflokksins, og má
segja að Macmillan hafi sloppið
betur frá missi þessa áhrifamikla
manns en búizt var við og er
talið að stjórn Macmillans standi,
að kalla, jafn upprétt eftir sem
áður.
Brezk blöð skrifa nú talsvert
um að komið hafi í ljós að Mac-
millan væri allur annar en búizt
var við. Jafnvel blöð Verka-
mannaflokksins geta ekki stillt
sig um að dáðst að honum.
Richard Crossman, sem er kupn-
ur verkamannaþingmaður, skrif-
ar t. d. fyrir stuttu í Daily Mirror
að Macmillan „hafi einmitt veitt
íhaldsflokknum þá djarfmann-
legu forystu, sem flokkurinn
þurfti en fékk ekki, undir stjórn
Edehs.“
Þeir sem þekkja til ferils Mac-
millan benda á að framkoma
hans þurfi ekki að koma svo
mjög á óvart. Hann hafi ætíð
sýnt að hann var ekki hræddur
við að taka ákvarðanir og baka
sér óvinsældir. Á það er bent
að hann hafi 1936 sagt sig úr
íhaldsflokknum í mótmælaskyni
við stefnu Baldwins gagnvart
ítölum út af Abessiníustríðinu
og þá hafi litið svo út, sem Mac-
millan mundi ekki eiga aftur-
kvæmt í brezku stjórnmálalífi.
Til þess er líka vísað, að Mac-
millan hafi tekið við embætti
fjármálaráðherra af Butler þeg-
ar illa stóð á og hafi þá þurft
kjark til að horfast í augu við
erfiðleikana og þora að baka sér
óvinsældir í starfi.
Þeir, sem nú eru taldir vel
kunnugir brezkum stjórnmálum,
segja að Macmillan muni geta
haldið völdum út kjörtímabilið
eða til 1960 og megi þá vel vera,
að honum hafi þá tekizt að bæta
afstöðu íhaldsflokksins svo vel,
að flokkurinn hafi þá góðar von-
ir um sigur, þó illa hafi blásið
í aukakosningum í landinu að
undanförnu.
sliriFar úr
daglega lifinu
Idag ritar Carlsen minkabani
hér pistil um minkaveiðar
og nokkur atriði í sambandi við
þær. Carlsen er sá maður sem
ötullegast hefir gengið fram í því
að útrýma minknum, og fyrir
það á hann miklar þakkir skild-
ar. Hér grípur hann á merki-
legu máli, að nauðsyn sé að
hækka mjög verðlaunin fyrir
minkadrápið, frá því sem nú er.
Ekki upp á kaup —
Iseinasta tölublaði „Frjálsrar
þjóðar" birtist greinarkorn,
eftir Jón Guðmundsson frá Gröf,
þar sem rætt var um frumvarp
til laga um eyðingu refa og
minka. í greininni ræðir höfund-
ur sérstaklega um kostnaðarhlið
málsins og í því sambandi skýrir
hann frá því , að hann hafi frétt
um eina fjölskyldu, sem hafi
þegar borið úr býtum í vargdýra-
leit kr. 12.000. — og hafi ekkert
dýr unnizt.
í framhaldi af þessu langar
mig til að ræða nokkuð um þessi
mál. Frumvarpið um eyðingu
refa og minka, ef að lögum verð-
ur, er bezta skrefið, sem stigið
hefur verið á Alþingi í sambandi
við eyðingu minka. Minkamálin
hafa því miður of lengi verið
látin liggja í láginni. Ég vil gjarn-
an segja frá áhti mínu á ákvæð-
um frumvarpsins, sem varða
minkinn sérstaklega, og þá
benda á atriði, sem betur mættí
fara.
Er hér sérstaklega rætt um 5.
grein frv. og 9. gr. þess. í hinr.i
fyrri er talað um að stjórnir
sveita, bæja eða upprekstrar-
félaga skuli ráða veiðimenn, til
þess að vinna greni og minka-
bæli á sínum svæðum. Rætt er
um að þar sem betur þyki henta,
skuli að fengnu sahaþykki skot-
manns ráða sérstaka menn til
þess að vinna mink og minka-
bæli. Þetta tel ég ekki heppilegt.
Það mun svo vera, að tiltölulega
fáar grenjaskyttur hafa reynslu
í minkaveiðum, og það á ekki að
ráða menn upp á kaup til minka-
veiða.
Með þeirri aðferð borgar rikis-
sjóður fyrir reynsluleysi, mis-
tök og annað af því tagi. En ef
há verðlaun væru aftur á móti
greidd fyrir minkinn, en það
legg ég áherzlu á, verða menn að
borga sjálfir fyrir mistök sín, og
svo er þýðingarmeira atriði, sem
mun koma í ljós með háum
verðlaunum, að mjög margir
munu sækja fram í minkaeyð-
ingu, þeim mun stórfjölga, sem
fást við minkaveiðar frá því sem
nú er, og fleiri dýr vinnast, en
það hlýtur að vera markið, sem
keppa ber að .
Sem flestir þurfa að
stunda veiðarnar.
FJÖLDAÞÁTTTAKA verður að
fást í minkaeyðingu og há
verðlauri geta ein riaegnað að
skapa hana. Um ráðningu manna
til minkaveiða vil ég enn segja
þetta. Árið 1939 heimilaði land-
búnaðarráðuneytið þáverandi
loðdýraráðunaut, að ráða menn
til minkaveiða. Slíkum veiði-
mönnum mátti greiða sama kaup
og vegavinnumenn fengu þá. Þá
var ráðinn til starfs ágætis
skytta og var það samvizkusam-
ur maður, sem hafði áður tekizt
að bana nokkrum minkum. Þess-
um manni tókst að ná í 2 dýr og
nam kostnaður við það kr. 787.00,_
en verðlaun voru á þeim tíma kr.
20.00. Þótti þetta gefa svo slæma
raun að hætt var við frekari ráðn
ingar.
í grein, sem Guðmundur Þor-
steinsson frá Lundi reit í „Tím-
ann“ fyrir skömmu, upplýsti
hann, að kostnaður við vinnslu
refa í fyrravor í tveimur sveitum
í nágrenni Reykjavíkur, hafi orð-
ið — í annari kr. 2300.00 á dýr og
í hinni kr. 3480.00. Upplýsingar
þær, sem Jón Guðmundsson frá
Gröf birtir, ef réttar eru, sýna
líka ljóslega að við erum á rangri
leið, með ráðningu manna. Það
má vera, að heppilegt sé að hafa
heimild í lögum til að ráða
ákveðna menn, til grenjavinnslu,
enda er sumu öðru vísi háttað
með refinn en minkinn, og til
eru í sumum sveitum afbragðs
grenjaskyttur.
Hækka þarf verðlaunin.
9. gr. frv. er ákveðið, að verð-
laun fyrir ref séu kr. 250.00
og fyrir mink kr. 150.00. Verð-
laun þessi þurfa að hækka veru-
lega til þess að árangurs sé að
vænta. Sem dæmi um, hver áhrif
góð hækkun verðlauna hefur,
vil ég geta þess, að bóndi einn
í Grafningi hefur nú í vor unn-
ið á 4 refapörum, en verðlsun
í Grafningshreppi eru ákveðinn
kr. 500.00
Sem sagt háu verðlaunin
verða þegar allt kemur til alls
heppilegasta leiðin fyrir ríkis-
sjóð. Þá cr borgað fyrir árangur.
Það er ekki alveg út í bláinn, að
Strandasýsla greiðir kr. 260.00
fyrir hvern unnkm mink.
1 dag er þetta listafólk væntanlegt hingað til Reykjavíkur, en það
mun leika og syngja fyrir gesti Þjóðleikhúskjallarans.
Ánægjulegt samstarl
Taflfélags Hreyfils
og bonkamanna
FRÁ ÞVÍ ER SAGT í blöðunum
á sunnudag og þriðjudag að farið
hafi fram skákkeppni milli Hreyf
ilsmanna og bankanna á 30 borð-
um og þeirri viðureign lokið með
jafntefli, 15 vinningum hjá hvor-
um aðila
Með þessari frásögn er hvergi
nærri sagt nægjaniega frá sam-
starfi Hreyfilsmanna og banka-
manna og verður hér reynt nokk-
uð úr að bæta.
Taflfélag Hreyfils hefir starf-
að undaníarin ár af vakandi og
vaxandi áhuga. Þreytt hefir það
mar gar keppnir og hvarvelna
komizt til fo.ystu. Það hefir einn
ig vakið önnur samtök til skák-
iðkána og á það lof og þakkir ann
arra félaga fyrir forgöngu.
Fyrir rúmu ári varð að sam-
komulagi, fyrir tilmæli Hreyfils-
manna, að skákkeppni fór fram
milli þeirra og bankanna.
Var sú keppni þreytt í salar-
kynnum bankanna.
Annað skákmót Hreyfilsmanna
og bankamanna fór fram eins og
frá er sagt, föstudaginn 10. þ.m.
Teflt var á 30 borðum. Annars
vegar Hreyfilsmenn, hins vegar
10 skákmenn úr hverjum hinna
þriggja stærstu banka.
Hreyfilsmenn sáu um mót
þetta. Þeir buðu til keppninnar.
Fór hún fram í Skíðaskálanum í
Hveradölum. Þangað óku Hrey-f-
ilsmenn öllum keppendum og
nokkrum áhugasömum gestum.
Þegar þangað var komið kl. rúm-
lega 6 að afloknum vinnudegi
bankamanna, buðu Hreyfilsmenn
til kvöldverðar og veittu af sér-
stakri rausn og myndarskap.
Borðhaldi stjórnaði Stefán
Magnússon, skrifstofustjóri
Hreyfils. Ræðú flutti Þorv. Jó-
hannesson formaður Taflfélags
Hreyfilsmanna og hvatti áheyr-
endur til meiri og almennari
þátttöku í heildarfélagsskap skák
manna. Adolf Björnsson þakkaði
fyrir hönd bankamanna þessa
veglegu veizlu og hið sérstæða
og ánægjulega samstarf, sem haf-
ið væri milli þessara tveggja
starfshópa. Hann árnaði tafl-
mönnum Hreyfils fararheilla,
en á föstudaginn kemur leggja
þeir í langferð til taflkeppni í
Helsingfors í Finnlandi.
Að loknum kvöldverði hófst
skákkeppnin. Séreinkenni hafði
þessi keppni, sem fátítt mun, að
minnsta kosti hérlendis, að meðal
hinna 60 keppenda var ein stúlka,
Margrét Þórðardóttir í Búnað-
arbankanum.
Segir hér eigi frá viðureign og
úrslitum. í kaffihléi um kl. 11
voru enn bornar veitingar á
borð. Við það tækifæri afhenti
form. Taflfélags Hreyfils, Þorv.
Jóhannesson, Samb. ísl. banka-
manna forkunnarfagran grip til
eignar og minningar um keppni
þessa. Var það hrókur (alls fagn-
aðar), smíðaður úr silfri á ma-
honyfæti. Veitti honum viðtöku
fyrir hönd bankamanna Adolf
Björnsson.
Síðustu skák lauk stundu eftir
miðnætti. Var þá haldið heim.
Bankamönnum fellur aldrei úr
minni hinn fagri dagur, föstudag
urinn 10. maí, þegar þeir óku
sólbjartan síðdag í boði Hreyfils
manna austur í Skíðaskála, nutu
þar afbragðs veitinga og áttu
með góðum vinum ógleymanlega
kvöldstund.
Hreyfilsmenn eru góðir tafl-
menn og drengir góðir.
Bankamaður.
Vegir orðnir greið-
færir á Snæfellsnesi
VEGIR eru nú óðum að batna á
Snæfellsnesi og má segja að þeir
séu að verða greiðfærir. Erfið-
astir hafa þeir verið í Helga-
fellssveit og Eyrarsveitarvegur
hefur verið illfær hingað til. Þá
eru göturnar í Stykkishólmi ekki
sem beztar.
Gróður er þegar farinn að
koma, enda hafa hlýindi verið
undanfarið, en tvo seinustu daga
hefur hins vegar verið kalt í
veðri og jafnvel frost á nóttunni,
en vonandi er þetta bara í bili,
því annars er vorgróðri mjög
hætt.
Vertíð hefur verið léleg að
undanförnu hjá línubátum og oft
þannig, að róðrar hafa fallið nið-
ur vegna aflatregðu. Aftur á móti
hafa bátar sem afla í net fiskað
mjög sæmilega og stundum ágæt-
lega eða frá 5 og upp í 17 tom»
á sólarhring. Er þetta bezta netja
vertíðin hér í Stykkishólmi.
Líður nú senn að vertíðarlok-
um og munu sumir bátar innan
tíðar hætta róðrum.
Heilsufar hefur almennt /erið
— A. IL
gott í héraðinu í vetur.