Morgunblaðið - 23.05.1957, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 23. maí 1957
MORCUNBLAÐ1Ð
13
Við stöðvarvegg o.fl.
Myndin er af tveimur dúkum á handavinnusýningu 'Kvennaskól-
uns í Reykjavik um síðustu helgi. Efri dúkurinn er saumaður með
herpisaum en hinn er á borðinu liggur með áfellisaum. Báðir eru
dúkarnir gullfallegir og saumaðir af sömu stúlkunni, Margréti
Valdimarsdóttur í Z. bekk Z. (Ljósm. Mbl. Ól. K. Magnússon).
Um 700 flíkur voru saum-
aðar í Kvennaskólanum í vefur
SÍÐASTL.IÐINN sunnudag og mánudag stóS yfir í Kvennaskólan-
um i Reykjavík sýning á handavinnu námsmeyja eftir vetur-
inn. Er slík sýning haldin á hverju vori, áður en skólanum er
sagt upp, en sennilega fara skólaslitin fram að þessu sinni næst-
komandi laugardag. Handavinnusýningin er að þessu sinni mjög
glæsileg, og hafa nemendur skólans auðsjáanlega lagt mikla alúð
við handavinnu sína.
Fréttamaður Mbl. leit inn á
eýninguna s.l. mánudag og ræddi
lítið eitt ' við skólastjórann, frú
Ragnheiði Jónsdóttur, og handa-
vinnukennarana. Um 700 flíkur
hafa verið saumaðar í vetur í
skólanum. Fatasaum kenna frú
Valborg Hallgrímsdóttir og ung-
frú Auður Halldórsdóttir. Út-
saum kenna ungfrú Ingveldur
Sigurðardóttir og ungfrú Margrét
Þorsteinsdóttir. Útsaumuð stykki
eru um 300, með um 10 mis-
munandi útsaumstegundum. Þá
er mikið af prjóni, hekli og ým-
islegri annarri handavinnu. Alls
fyllti sýningin fjórar stofur og
var þar ætlað mikið rúm fyrir
teikningar nemenda, sem voru
hinar fjölbreytilegustu. Teikni-
kennari var Sigríður Björnsdótt-
ir.
Skólastjórinn kvaðst vilja kosta
kapps um að námsmeyjum væru
kennd í handavinnunni þau verk
og handbrögð er að sem mestu
gagni mættu koma, er húsmóður
skyldurnar legðust stúlkunum á
herðar. I því sambandi væri tals-
verðum tíma í það varið að kenna
þeim almennar bætingar og
stykkjun. Eru nemendur látnir
æfa sig á þessu á litlum bótum
úr ull og tvisti. Hafa margar
námsmeyjanna náð undraverðum
árangri í velvirkni við bæting-
arnar. Þessi háttur mun fyrst
haf verið tekinn upp í Kvenna-
skóla Reykjav., en aðrir skól-
ar og þá sérstaklega húsmæðra-
skólar síðan tekið hann upp.
GLÆSILEG SÝNING
öll bar sýningin vitni góðri
kennslu og vandvirkni nemenda.
Handavinna er kénnd í skólanum
þrjá tíma í viku og eru afköstin
eftir þá kennslu mjög góð. Sér-
staklega eftirtektarverður var
tvenns konar dúkasaumur á
sýningunni, herpisaumur og
áfellisaumur, mjög vel unnir.
Sardinur og bifreiðir
London — Undanfarna daga hef-
ur mikið borið á auglýsingum um
norskar sardínur í blöðum, sjón-
varpi og útvarpi í Bretlandi. —
Norðmenn hafa gert „innrás“ á
enska markaðinn að nýju, því
að tekizt hafa vöruskiptasamning
ar milli þjóðanna. Fyrir andvirði
seldra sardína í Englandi verða
Norðmenn að flytja inn bifreið-
ir. „Kaupið bifreiðir og styðjið
sjávarútveginn", segja Norð-
menn. — „Borðið sardínur og
styðjið bifreiðaiðnaðinn“, segja
Englendingar.
Á SÍÐASTA aðalfundi Mjólkur-
bús Flóamanna kom það í ljós,
að mj ólkurverðið árið 1956 hafði
orðið kr. 3.22 við stöðvarvegg.
Hins vegar ekki upplýst hvað
framleiðendurnir fengu að meðal
tali, þegar allt er frádregið.
Menn segja svo misjafnt frá
meðalverðinu að á því er ekki
byggjandi. Sumir segja að bænd-
urnir hafi fegnið kr. 2.40, aðrir
segja nokkuð meira og er þá
miðað við, að allt sé frádregið,
s. s.. akstur á mjólkinni að og
frá Mjólkurbúinu, sem í þetta
sinn kostaði 40 aur. pr. k. Vitað
er að menn fá mjög misjafnt fyr-
ir mjólkina vegna flokkunar og
fitumagns.
En hvað sem meðalverðið til
bænda hefir orðið s. 1. ár, þá
ættu Mjólkurbú og Sláturfélög
alltaf að gefa upp það verð, sem
framleiðandinn fær, þegar allt
er frádregið, s. s. flutnings-,
vinnslu. og sölukostnaður svo og
allur annar óhjákvæmilegur
kostnaður við þessar stofnanir.
Þetta er nauðsynlegt vegna
þess rígs sem er á milli sveita
fólksins og allmargra, sem í
kaupstöðum búa.
Kaupstaðafólk segir, að vel sé
búið að bændunum, því þeir lifi
aðallega af styrkjum frá ríkinu.
Sveitafólkið segir, að allir þeir
sem vinni við annað en búskap
í sveit, hafi hátt kaup fyrir stutt-
an vinnutíma, sífelld frí á fullu
kaupi. Auk þess ýmis fríðindi
s. s. matgjafir ef menn eru ekki
heima hjá sér á réttum matmáls-
tíma. En stjórnir Mjólkurbúa og
Sláturfélaga þurfa ekki að fela
neitt af rekstrarkostnaði þessara
stofnana. Allir vita, að allt kaup
og vinnutími er lögbundið. Og
hjá Mjólkurbúi Flóamanna er oft
ekki hægt að komast hjá eftir-
vinnu og bætir það ekki úr.
Auk þessa er hjá mjólkurbúum
allmikill kostnaður, sem ekki er
víst, að allir geri sér grein fyrir.
Þau þurfa mikið magn af salti,
hleypi, smjörpappír, hreinlætis-
vörum o. m. fl. Og ef fargjöld
á milli húsa í Reykjavík og
með fólksbifreiðum víðs vegar
um landið er ekki okkur, þá þarf
enginn að undrast þó að akstur
á meira en 40 bílum, sem Mjólk-
urbú Flóamanna hefur til sinnar
i starfsemi kosti nokkrar miljónir
á ári, úr því íslendingar tóku
upp á því með krónufellingunni
miklu og síðan viðbót við hana,
að hafa allar tölur helmingi
hærri en skynsamlegast mætti
telja.
Um þessa margumtöluðu styrki
til bænda verður ekki talað hér
að sinni nema um niðurgreiðslu
á mjólkinni. Allir sem vilja skilja
það mál til hlitar, hljóta að sjá,
að ef bændur fengju 1.60 fyrir
hvern mjólkurlítra eða þar um
bil, sem yrði ef mjólkin væri
ekki niðurgreidd, þá myndi meg-
inþorri bænda verða að hætta
við alla mjólkurframleiðslu og
hvað yrði þá um jarðirnar?
Spurningin er því: hvort á
ríkið að greiða mjólkina niður
eða fólkið að kaupa hana svo
sem 1 kr. dýrari hvern lítra en
nú er.
Hátekjufólkið munaði að vísu
ekki um að kaupa mjólkina þó
hún væri helmingi dýrari en hún
er nú, en þá, sem verða að
greiða 12—1500 kr. í húsaleigu
um mánuðinn og ef til vill marga
fleiri gæti munað um þó
mjólkin hækkaði ekki nema um
1 kr. hver lítri.
Á áðurnefndum aðalfundi
Mjólkurbús Flóamanna hafði
Ingólfur Jónsson alþm. og kaup-
félagsstjóri á Hellu komið með
þá tillögu, að Mjólkurbúið ræki
viðgerðar- og yfirbyggingarverk-
stæði sjálft. En þó undarlegt
megi virðast, þá hafði þessari
tillögu verið tekið fálega. Vitað
er þó að margir af félagsmönn-
um Mjólkurbúsins hafa haft og
hafa enn þá skoðun, að Mjólk-
urbúið hefði átt að setja upp
viðgerðar- og yfirbyggingarverk-
stæði jafnhliða því, sem það
eignaðist mjólkurbílana og þá
einnig, að taka í sínar hendur
afgreiðslu á öllu benzíni og olí-
um, sem það hefur þarfnazt.
Það er heldur ekki hægt að rök-
styðja það, að Mjólkurbúið
myndi tapa á því, að reka við-
gerðar- og yfirbyggingarverk-
stæði sjálft með öðru móti en
því, að Kaupfélag Árnesinga,
sem hefur haft þessa þjónustu
fyrir Mjólkurbúið sé og hafi allt-
af verið að gefa Mjólkurbúinu
þá upphæð, sem það myndi tapa
ár hvert. En a. m. k. flestir félags-
menn Mjólkurbúsins, vilja aðeins
fá fyrir sína framleiðslu það sem
möguleikar standa til hverju
sinni, en ekki þiggja gjafir
frá hvaða aðila sem væri. — En
þó að seint sé, þá ættu allir
félagsmenn þessa mjólkurbús, að
koma því í framkvæmd í sam-
bandi við endurbyggingu Mjólk-
urbúsins, að það taki í sínar
hendur viðgerðar- og yfirbygg-
ingarverkstæði og einnig af-
greiðslu á öllum olíum og benzíni
og hverju öðru sem Mjólkurbúið
þarfnást, því það er samvinnu-
félag og hefir því rétt til að
kaupa hvað eina í heildsölu.
Einhvern tíma verður endur-
byggingu Mjólkurbúsins lokið og
kæmi þá að líkindum norður-
endi gamla ostahússins eins og
af sjálfu sér til verkstæðisnota,
nema þá að einhverjir verkfræð-
ingar haldi áfram að sniðgangi
svo hagfræðinga, að láta mölva
niður þennan húsenda, svo sem
gert var við gamla skyrgerðar-
húsið og gamla Mjólkurbúið, sem
þó hefði verið kjörin birgða-
skemma og til ýmissa annarra
nota.
En þá væri ekki annað en
byggja nýtt verkstæðishús því
hvað munar um 4—5 milljónir í
viðbót við þær tugmilljón-
ir, sem endurbygging Mjólkur-
búsins hlýtur að kosta, þegar öll
kurl eru komin til grafar. Þessu
er komið á framfæri vegna skoð-
ana ýmissa félagsmanna Mjólk-
urbúsins, sem ég talaði við um
þessi mál.
B. G.
Vertíðarlok í
Sandgerði
SANDGERHI, 21. maí. — Línu-
vertíðinni er nú lokið hér í Sand
gerði og önduðu bátarnir alls
7.221 tom.i af fiski í 1329 róðr-
um. Við vertíðarlok í fyrra varð
heildaraf m 10.455 tonn í 1229
róðrum. ár varð meðalafli í
róðri 5,4 .nn, en var 7,6 í fyrra.
í ár va Ó Eggert Gíslason, skip-
stjóri á "ði II. úr Garði afla-
kóngur. .^nn landaði 624 tonn-
um af fis i í 86 róðrum. Háseta-
hlutur ')át hans varð 28.560
krónur. ummi frá Garði varð
annar hæstur bátanna héðan,
skipstjóri Garðar Guðmundsson,
sem var með 570 tonna heildar-
afla yfir vertíðina í 87 róðrum
og varð hásetahlutur hjá Garðari
25.575 krónur. Bátar þeir itr
hér hafa lagt upp síld undanfarið
hafa verið með dágóðan afla. A.
Kammertónleikar
SAMKEPPNI
Póst- og símamálastjórnin hefur ákveðið að efna til
samkeppni um gerð frímerkja með mynd af ís-
lenzkum blómum, sem fyrirhugað er að gefa út á
næsta ári, eða síðar.
Hverjum þátttakenda er heimilt að senda allt að 4
tillögur, sem skulu sendar póst- og símamálastjórn-
inni fyrir 1. ágúst n.k. Tvenn verðlaun, að upphæð
kr. 1500,00 og kr. 1000,00 verða veitt fyrir tillögur,
sem taldar verða bezt hæfar fyrir fyrirhuguð frí-
merki.
Frekari upplýsingar um samkeppni þessa eru veitt-
ar á póstmálaskrifstofunni í Reykjavík.
Póst- og símamálastjórnin 22. maí 1957.
4. TÓNLEIKAR Kammermúsik-
klúbbsins voru haldnir þann 8.
maí. Þar léku Árni Kristjánsson
og Björn Ólafsson. Viðfangsefn-
in voru Fantasía í C dúr fyrir
fiðlu og píanó eftir Schubert og
Kreutzer-sónatan eftir Beethov-
en hvorutveggja öndvegisverk í
tónbókmenntunum. Fantasía
Schuberts er dásamlegt tónverk,
hreinn og tær skáldskapur ,að
formi til þrískipt, en kaflarnir
mynda samt eina heild. Kreutzer-
sónatan er hér miklu þekktara
verk. Beethoven tileinkaði hana
fiðluleikaranum Kreutzer, en
honum fannst lítið til hennar
koma og lék hana aldrei á tón-
leikum sínum, en — eins og Árni
sagði í inngangsorðum sínum —
því fleiri hafa orðið til að leika
hana síðan.
Flutningur beggja þessara
verka krefst hins ýtrasta af báð-
um flytjendum, lifandi og ljóð-
rænnar túlkunar, dramatískrar
spennu, afburðatækni og tónvísi,
auk allrar litauðgi, sem þessi
hljóðfæri eru megnug. Þeir fé-
lagar léku þessi verk af sannri
list, svo unum var á að hlýða.
Þess væri óskandi að forráða-
menn tónlistarmála á landinu
gerðu sér einhvern tíma Ijóst hví
líkir afburðasnillingar þessir
tveir listamenn eru, hvör á smu
Sviði, og hvers virði það er fyrir
áheyrendur að fá að heyra þessa
yndislegu tónlist í svo tilþrifa-
miklum flutningi. Ég held t. d.
að 5 ár séu síðan Árni Kristjáns-
son hefir leikið á tónleikum Tón-
listarfélagsins, en á þeim sama
tíma höfum við heyrt a. m. k. 25
erlenda píanóleikara (Síðast í
vetur spilaði einn þeirra kveðju-
sónötu Beethovens á mettíma, og
er mér sagt að aðeins 2 Amerík-
anar geti leikið hana hraðar). —
Stefna þessara píanóleikara hef-
ir verið stöðug aukning hraðans
— og eftir því sem hraðinn eykst
minnkar venjulega tilfinningin
fyrir tónlistinni. Björn Ólafsson
hefir haldið tvenna hljómleika á
vegum Tónlistarfélagsins, síðan
hann kom heim frá námi hjá
Adolf Busch. Þeir Árni og Bjöm
eru fulltrúar þeirra sem vilja
sanna tónlist, en ekki innantómt
gjálfur og fimleika. Sú stefna er
hin eina rétta og mun alltaf verða
það.
íslenzkt tónlistarlíf hlýtur og
verður að byggjast á ísl. lista-
mönnum; ef þeir fá aldrei tæki-
færi til að koma fram, gefast
þeir upp á þrotlausum æfingum
og helga krafta sína öðrum störf-
um innan tónlistarinnar. Það eru
fáir sem gera sér grein fyrir hví-
líkt Grettistak það er að undir-
búa hljómleika, hve mikils það
krefst af vinnu og sjálfsafneitun,
að undangengnum námsferli, eigi
skemmri en læknis.
Tónlistarfélög úti á landi, sem
eru 6 eða 7 að tölu, gætu t. d.
gefið styrktarfélögum sínum kost
á að heyra eitthvað annað en
söng, að söngnum alveg ólöst-
uðum. Starfsemi Kammermúsik-
klúbbsins er spor í rétta átt, og
er vonandi að klúbburinn geti
haldið áfram að blómgast og
dafna, og ber að þakka þeim, er
að honum standa.
Jórunn Viðar.