Morgunblaðið - 23.05.1957, Blaðsíða 20

Veðrið
SA kaldi, rigning öðru hvoru.

114. tbl. — Fimmtudagur 23. maí 1957.
S.U.S.-síða
Sjá bls. 12
Ingólfur Jónsson fyrrv. ráðh. á Varðarfundi í gær:
RÍKISSTJÓRNIN REYTIR AF OKKUR
TRAUSTIÐ INN Á VIÐ OG ÚT Á VIÐ
Skröksagan um einvcldi Sjáli-
slæðismanna í bönkunusm
Gæðingum raðað á jötuna
eins, og í Útvegsbankanum líka.
Stjórn allra þessara banka yrði
á valdi stjórnarliðsins.
Fjölmennur Yarðarfundur um bankamálin
IG/ERKVÖLDI var haldinn mjög fjölmennur fundur í Lands-
málafélaginu Verði og hófst hann kl. 8,30 í Sjálfstæðishúsinu.
Formaður félagsins, Þorvaldur Garðar Kristjánsson lögfræðingur,
setti fundinn og er hann hafði lesið upp inntökubeiðnir i félagið,
sem borizt höfðu, gerði hann grein fyrir tilefni fundarins, sem
væri að ræða hin nýju bankafrumvörp ríkisstjórnarinnar. Gaf
hann síðan frummæianda, Ingólfi Jónssyni, fyrrverandi viðskipta-
málaráðherra orðið og hélt hann
ræðu um þessi mál.
Ingólfur Jónsson vitnaði tili
þeirra orða Hermanns Jónasson- |
ar við 1. umr. um bankafrum-
vörpin, að Sjálfstæðismenn væru
nú einráðir í tveim aðalbönkum
þjóðarinnar, og gæti ríkisstjórn-
in ekki unað því. Með þessu gerði
H. J. ómerka ýmsa ágæta banka-
stjóra og aðstoðarbankastjóra í
þessum bönkum, sem ekki hafa
verið taldir hingað til vera á
snærum Sjálfstæðismanna. I. J.
sagði, að engin tryði þessari við-
báru stjórnarflokkanna, enda
væri vitanlegt að tilefni þessara
nýju frumvarpa væri fyrst og
fremst það að losa um störf og
stöður í bönkunum, svo að stuðn-
ingsmenn stjórnarinnar gætu
komizt þar í feit embætti. Síðan
ríkisstjórnin var mynduð hafa
flokkar hennar verið uppteknir
af að koma gæðingum sínum í
launuð störf og stöður. Aldrei
hefur eins mikið verið skipað af
nefndum og nú, það er eins og
stuðningsmenn stjórnarinnar séu
langsoltnir. Svo mikil er græðg-
in í að komast í nýjar stöður og
embætti að það er engu líkara
en að Hermanni Jónassyni og
hans liðsmönnum gangi illa að
seðja allan þennan soltna lýð,
sagði í. J.
FRAMSÓKN BREYTIR
SINNI EIGIN BANKA-
LÖGGJÖF
Ingólfur Jónsson rakti það
að lögin um Landsbanka íslands
hefðu verið sett 1927 að fyrir-
lagi íhaldsflokksins en 1928 var
þeim breytt af Framsóknar-
IMor5menn
rannsaka
Islandsmið
Bergen, 22. maí.
Frá Reuter-NTB.
Á MORGUN leggur norskt
hafrannsóknaskip af stað til
íslandsmiða. Mun það stunda
rannsóknir undan ströndum
íslands áður en síldveiðarnar
byrja. Yfirmaður ieiðangurs-
ins er dr. Eggvin. Mun hann
kortleggja hitastig og síldar-
göngu, en að öðru leyti gera
ýmsar tilraunir, sem undir-
búnar hafa verið. Að lcið-
angrinum loknum munu Norð
mennirnir hitta danska og ís-
lenzka hafrannsóknarmenn á
Seyðisfirði 24. júní n. k. Munu
þeir ræða niðurstöður leiðang-
ursins.
mjög greinargóða og þróttmikla
flokknum með aðstoð Alþýðu-
flokksins, en þá þótti Framsókn-
armönnum nauðsynlegt að auka
áhrif sín í bönkunum. Nú hefur
verið búið við þessa löggjöf í
30 ár og aftur er henni breytt
af Framsóknarmönnum til þess
að ná auknum völdum, rétt eins
og 1928. Aðeins eitt atriði í
Landsbankafrumvarpinu getur
talizt málefnalegt, en það er það
ákvæði að Seðlabankinn skuli
settur undir sérstaka stjórn. I. J.
tók fram að ýmsir menn hefðu
áður komið fram með tillögur
um þetta og nefndi í því sam-
bandi þá Benedikt Sveinsson og
Sigurð Eggerz. Fyrir fáum ár-
um var sett nefnd af hálfu Sjálf-
stæðismanna, sem í áttu sæti
fulltrúar frá Sjálfstæðisfl., Fram
sókn og Alþfl., en sú nefnd skil-
aði ekki áliti. En úr því farið
var að setja Seðlabankann undir
sérstaka stjórn, hefði mátt búa
betur að honum, sagði I. J. í
reglunum um hann kemur ljós-
lega fram að Seðlabankinn á að
vera undir pólitískri stjórn þeirr-
ar ríkisstjórnar, sem er á hverj-
um tíma. Sjálfstæði bankans
næði því ekki mjög langt. Við
Sjálfstæðismenn munum athuga
það, sagði I. J., hvort heppilegt
er að koma með breytingartil-
lögur við ákvæðin um Seðlabank
ann og reyna að fá starfssvið
hans skýrar ákvarðað eða hvort
sú stefna verður tekin að greiða
atkvæði gegn frumvörpunum, án
þess að gera tilraun til þess að
fá á þeim endurbætur. En þegar
Seðlabankinn er tekinn frá, er
ekki annað eftir en ákvæðin um
að leggja niður löglega kos-
in bankaráð Landsbankans og
Landsbankanefndina, til þess að
koma mönnum í stöður. Þetta er
ekki fagur leikur, þetta er póli-
tísk ofsókn og hættulegt for-
dæmi, sagði I. J. Nær hefði ver-
ið að halda því litla trausti,
sem byggt hefur verið upp á
liðnum tíma utanlands og inn-
an, í staðinn fyrir að leika sér
að því að glata því.
BANKARNIR Á VALDI
STJÓRNARFLOKKANNA
Loks rakti Ingólfur Jónsson
þær breytingar, sem Alþýðu-
blaðið hafði lýst að gera ætti á
stjórnum bankanna og fram
kæmi í frv. í bankaráð ætti nú
samkv. frumvörpunum að kjósa
4 menn af Alþingi og væri glöggt
að Hræðslubandalagið fengi þar
meirihluta, en einn maður væri
þar skipaður af ríkisstjórninni.
í Seðlabankanum og Fram-
i kvæmdabankanum yrði þetta
27 ÁRA LÖG —
„FLAUSTURSLÖG“
Loks lýsti I. J. breytingunum á
Útvegsbankanum og minnti á áð
Hermann Jónasson hefði sagt við
I. umr. um þessi frumvörp á
þinginu nú, að það væri nauð-
synlegt að breyta lögunum um
Útvegsbankann, vegna þess að
þau væru skyndilög, sem sam-
þykkt hefðu verið í flaustri 1930.
Við þessi lög hefði verið búið
í 27 ár, sagði I. J. Hermann Jón-
asson hefur fyrr verið valdamað-
ur á þeim tíma, en ekki komið
auga á það fyrr en nú, að þessi
löggjöf væri gerð í flaustri. I.
J. sagði, að það hefði heyrzt, að
ætlunin væri að reka einn aðal-
bankastjóra og aðstoðarbanka-
stjóra úr Útvegsbankanum og
koma þar í staðinn kommúnista
og Alþýðuflokksmanni. Þar
væri ætlunin að reka einn af
elztu og reyndustu bankamönn-
um landsins, en koma þar að
manni í staðinn, sem aldrei hefur
nálægt bankamálum komið.
VORU JÓN ÁRNASON OG
VILHJ. ÞÓR NÚLL?
Ingólfur Jónsson sagði, að
stjórnarliðið gerði tilraun til að
réttlæta þau ofbeldisverk, sem
hér væru framin með því að
halda því fram að Sjálfstæðis-
menn hefðu ráðið einir í bönk-
unum á undanförnum tíma. I. J.
spurði, hvort mönnum fyndist
það trúlegt, að þeir Jón Árnason
og síðan Vilhjálmur Þór hefðu
gert sér það að góðu að vera
alger núll í Landsbankanum.
Hann benti á, að sú mundi vera
reglan, bæði í Útvegsbankanum
og Landsbankanum, að banka-
stjórar yrðu að vera sammála
um lánveitingar til þess að þær
gætu náð fram að ganga. Það
er alveg sama við hvaða banka-
stjóra er talað í þessum bönkum,
að öllum kemur þeim saman um,
að samvinna bankastjóranna hafi
verið með afbrigðum góð og þar
ekki borið á skugga, sagði I. J.
Það er slagorð og ekkert ann-
að, að Sjálfstæðismenn hafi einir
haft völd í þessum bönkum og
hafi misnotað þau. Slíkt er að
eins haft uppi til þess að telja
fólki trú um að þær breytingar,
sem gerðar hafi verið hafi verið
nauðsynlegar.
TRAUST SEM FER HRAKANDI
Það sem hér er verið að gera,
er ekki til þess fallið til aS
skapa traust, hvorki inn á við né
út á við, sagði I. J. Við valda-
töku ríkisstjórnarinnar minnkaði
það og hefur farið rýrnandi síð-
an. Á fyrstu 7 mánuðum ársins
1956 var sparifjáraukningin um
136 millj. frá áramótum. Eftir
tilkomu ríkisstjórnarinnar hætti
spariféð að aukast og þess vegna
er það, að bankarnir hafa ekki
haft nauðsynlegt fé milli handa,
undanfarið. Nú er sú hætta á að
ekki aðeins sparifjáraukningin
stöðvist, heldur gæti líka farið
að ganga til baka, þannig, að
fjárráð bankanna minnki veru-
lega vegna traustsleysis meðal al-
mennings.
I.J. sagði að við skyldum ekki
blekkja okkur með því að halda
að erlendir fjármálamenn hefðu
ekki augun hjá sér um það sem
hér gerðist. Þeir mundu fylgjast
nákvæmlega með því, sem nú
væri verið að gera í bankamál-
um landsins. Það er hætta á að
við töpum traustinu út á við, en
án þess getum við ekki verið.
ísland er nú eina landið á vestur-
löndum, þar sem kommúnistar
sitja í stjórn og þar sem stofnað
er til þess að afhenda kommún-
istum lyklavöld að fjárhirzlum
landsins.
Við erum í efnahagslegri hættu
af því að verið er að reyta traust
ið af okkur út á við og almenn-
ingur í landinu treystir ekki held-
ur lengur stjórnarfarinu, sem rík-
ir, sagði Ingólfur Jónsson.
★
Næstur tók Magnús Jónsson,
alþm., til máls: Ekki á lengur að
meta embættismenn eftir því,
hvernig þeir rækja störf sín, held-
ur einungis eftir stjórnmálaskoð-
un þeirra, sagði M. J. Þetta er
alvarlegasti þáttur málsins, er
skapar geigvænlegt öryggisleysi.
í þessu gildir alveg hið sama um
bankastjóra og um aðra embætt-
ismenn.
Framsókn breytti áður reglun-
um sér til hags en hefur nú rek-
ið sig á að þau rangindi dugðU
ekki. Svo getur farið enn. Nú eru
opnaðar lokur fyrir kommúnist-
um. Vinstri stjórnunum eftir
1927 tókst ekki að leggja Sjálf-
stæðisflokkinn að velli. Þessari
stjórn mun ekki heldur takast
það. Sjálfstæðisflokkurinn túlk-
ar bezt eðli íslenzku þjóðarinn-
ar. íslendingar munu ekki nú
fremur en fyrr sýna þrælslund
og una kúgun og ofsókn.
Jóhann Hafstein tók síðan til
máls og sagði m.a.: Atburðina í
lok lengsta þings í sögu þjóðar-
innar vérður að skoða í ljósi þess
sem bar við sumarið 1956. Þá var
lofað að reka herinn. Nú er sam-
ið um að láta hann kyrran. En
gegn greiðslum á ósæmilegan veg.
Stjórnin hefur sent erindreka
út um heim til að fullvissa lýð-
ræðisþjóðirnar um að kommún-
istar ráði engu í stjórninni. —
Hvernig kemur það heim við það,
að nú er óðum verið að leiða
kommúnista til hinna æðstu
valda.
1956 var lofað varanlegum úr-
iseðum í efnahagsmálunum. Að
vísu var aldrei sagt, hver þau
skyldu vera. Efndirnar eru meiri
bráðabirgðaúrræði en nokkru
sinni áður. Meira en 300 millj.
króna skattar. Vinnufriði er lof-
að. Hvað um hann? Kauphækk-
anir og verðhækkanir aldrei
meiri en nú. Bankafrv. skýrast í
ljosi þessara atburða. Stjórnin
vill umfram allt koma í veg fyrir
kosningar. í skjóli þessa pína
Hermann Jónasson og kommún-
istar nú fram þá breytingu, sem
áður stóð í mönnum.
Bjarni Benediktsson drap á þá
ógiftu stjórnarinnar, að í stað
þess að reyna að efla traust á
fjárhagskerfinu, hefði hvort-
tveggja skeð samtímis, að hún og
hennar lið hefði hafið tal um
gengislækkun og að bankafrv.
hefðu verið borin fram. Sögðu og
sumir, að samband væri á milli
Þessa, því að kommúnistar hefðu
lofað að vera með gengislækkun
gegn því að fá bankastjórastöð-
urnar.
Rétt væri að íhuga hvernig
vali þeirra fjögurra bankastjóra
hefði verið háttað, sem nú væri
talið til sakar að vera Sjálfstæð-
ismenn. Jón Maríasson og Gunn-
ar Viðar hefðu verið valdir Lands
bankastjórar á meðan Sjálfstæð-
ismenn voru í minnihluta banka
ráðsins.
Jóhann Hafstein og Pétur Bene-
diktsson hefðu verið valdir af
bankaráðum, sem Sjálfstæðis-
menn höfðu meirihluta í. Bezti
vitnisburðurinn um störf þeirra
fælist í þeirri staðreynd, að Al-
þýðublaðið hefði sagt til afsök-
unar frumvörpunum að einrnitt
þeir Pétur og Jóhann ættu að
halda sínum stöðum.
Loks mælti Þorvaldur Garðar
Kristjánsson formaður Varðar
nokkur hvatningarorð.
Framúrskarandi góður rómur
var gerður að máli allra ræðu-
manna og lýsti fundurinn mikl-
um einhug og magnaðri óbeit
fundarmanna á atferli stjórnar-
liðsins í bankamálunum.
Miðasala á
Lœkjartorgi
KLUKKAN 5 í dag hefst við Út-
vegsbankann sala aðgöngum. að
„íþróttarevýunni44 á vellinum á
sunnudaginn, þeirri miklu hátíð
sem leikarar og blaðamenn standa
fyrir og blöðin liafa svo ítarlega
getið um.
Undanfarna daga bafa |>átttak«
endur œft af kappi hverja þá
íþrótt sem þeir eiga bafa í fammi
á „íþróttarevýunni44 T.d. mun Guð
mundur Jónsson KR-ingur og
Vesturbœingur, taka að sér að
dæma í knattspyrnuleik þeim ep
fram fer á hátíðinni. Var liann
viðstaddur liörkumikla fótbollaæf-
ingu á vellinum á sunnudaginn og
rifjaði þá upp ýmislegt sem máli
skiptir í sambandi við leikreglur
og var óvæginn, þannig að við
lá að hann véki af leikvelli hinum
eitilbarða fótboltamanni Vali
Gíslasyni.
Ottastunglamba-
dauðaíúrfelli
KIKJUBÆJARKLAUSTRI, 22.
maí: Úrhellisrigning befur nú
staðið hér yfir í rúman sólar-
bring með sunnan roki og
kalsa. Kemur þetta bret á
versta tíma, því nú er sauð-
burður vel byrjaður og er liætt
við að það verði mörgu ung-
lambinu að bana. — Gbr.