Morgunblaðið - 29.05.1957, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 29. maí 1957
MOnCVTVBT 4Ð1Ð
innar. En hætt er við því, að ekki
muni það verða til þess að auka
traust og álit fslands erlendis,
eða auka möguleika okkar til
þess að fá erlent fjármagn til
uppbyggingar íslenzkum bjarg-
ræðisvegum.
Sannleikurin ner auðvitað sá,
að hér er verið að leika háska-
legan leik, sem varla verður tal-
inn samboðinn þeim tveim lýð-
ræðisflokkum, sem eiga sæti í
núverandi hæstvirtri ríkisstjórn.
VEKUR ALMENNA ANDÚÐ
Hvað segir svo íslenzkur al-
meningur um þá stefnu, að við
hver- stjórnarskipti eigi að hefja
„hreingerningar", innan bank-
anna og annarra stofnana ríkis-
ins, reka þá menn úr stöðum og
embættum, sem valdhöfunum á
hverjum tíma geðjast ekki að
vegna pólitískra skoðana þeirra?
Mundi það treysta grundvöll
íslenzk lýðræðis og þingræðis,
bæri það vott þroskaðri réttlætis-
kennd eða frjálslyndri stjórnar-
stefnu að hálfu þeirrar ríkis-
stjórnar, sem þannig hagaði sér?
Hver er skoðun þín, hlustandi
góður?
Ég held að íslendingar mundu
ekki fagna slíkri stefnu. Þess
vegna mun hin persónulega of-
sókn á hendur nokkurra yfir-
manna og starfsmanna í tveim-
ur bönkum vekja almenna andúð
og harða gagnrýni á núverandi
ríkisstjórn. Fyrir henni vakir
engin umbót á lánastofnunum
þjóðarinnar, heldur aðeins það að
bægja pólitískum andstæðingum
frá störfum, sem þeir hafa unnið
af óhlutdrægni og samvizkusemi,
og koma pólitískum samherjum
í sæti þeirra.
Stofnun sérstaks seðlabanka og
breyting Útvegsbanka íslands h.f.
í ríkisbanka er algert aukaatriði í
þessu sambandi, enda hafa eng-
ar stórdeilur staðið um þá skipu-
lagsbreytingu, 'sem þó er alltof
flausturslega undirbúin í þeim
frumvörpum hæstvirtar ríkis-
stjórnar, sem nú liggja fyrir Al-
þingi.
GLUNDROÐIOG
UPPLAUSN
Ég hefi hér aðeins drepið á
ðrfá atriði í syndaregistri hæst-
virtrar ríkisstjórnar. En í eldhúsi
hennar er nú óþrifalegt umhorfs,
þar ríkir glundroði og upplausn
ásamt einstöku úrræða-leysi í öll-
um helztu vandamálum þjóðar-
innar. Ósamhentu liði hefur ver-
ið hóað saman og helzta samein-
ingarafl þess er óttinn við traust
og fylgi Sjálfstæðisflokksins.
En hvað vill Sjálfstæðisflokk-
urinn í dag, spyrjið þið ef til vill
hlustendur góðir, og enda þótt
við séum í stjórnarandstöðu og
eðlilegt sé að við gagnrýnum
fyrst og fremst stjórnarstefnuna
er þó rétt að fara einnig nokkrum
©rðum um stéfnu okkar og úr-
rseði.
VERND FISKIMIÐANNA
Sjálfstæðisflokkurinn telur það
1 dag vera eitt mesta nauðsynja-
mál alþjóðar, að baráttunni fyrir
aukinni vernd fiskimiðanna verði
haldið áfram af fullri festu.
Einnig á því sviði hafa kommún-
istar, se*n nú fara með stjórn
sjávarútvegsmála svikið loforð
sín. Munu bæði Vestfirðingar og
Austfirðingar minnast síendur-
tekinna fyrri yfirlýsinga hæstv.
sjávarútvegsmálaráðherra, Lúð-
víks Jósefssonar, og hæstvirts
félagsmálaráðherra, Hannibal
Valdimarssonar, um það að ekk-
ert væri auðveldara en að færa
fiskveiðitakmörkin út, hvenær
sem íslendingar vildu.
Nú hefur dregið niður í
þessum herrum um þetta
Geisla permanent
er permanent hinna vand-
látu. Vinnum nú aftur úr
afklipptu hári.
Hárgrciðslustofan PERLA
Vitastíg 18A. Sími 4146.

mikla mál. Á sl. vetri vildi
hæstvirtur sjávarútvegsmála-
ráðherra engin fyrirheit gefa
um það hér á Alþingi, hvern-
ig hagað yrði framkvæmdum
á næstunni við útfærslu fisk-
veiðitakmarkanna.
Vertíðin í vetur sannar það
ekki hvað sizt, hvílík höfuðnauð-
syn er á áframhaldandi baráttu
fyrir vernd fiskimiðanna. Undir
úrslitum þeirrar baráttu er efna-
hagsleg afkoma þessarar þjóðar
ef til vill komin í ríkari mæli nú
en nokkru sinni fyrr.
Við Sjálfstæðismenn teljum
það ennfremur eitt þýðingar-
mesta verkefni, sem við blasir í
íslenzkum efnahagsmálum í dag
að örfa þátttöku þjóðarinar i
framleiðslustörfum til lands og
sjávar. En einmitt nú í vetur
hefur verið meiri skortur á fólki
til þeirra starfa en nokkru sinni
fyrr. Um það bil Vs hluti sjó-
manna á fiskiskipaflotanum eru
nú útlendingar og í sveitunum
sverfur fólksleysið stöðugt að
bændum í heilum landshlutum.
Úr þessu verður að bæta, það
verður að tryggja það, að fólk-
ið sem vinnur að framleiðslunni
oeri síst minna úr býtum heldur
jn þeir, sem vinna önnur og
.éttari störf.
UPPBYGGING
SXÓRIÐNAÐAR
Jafnhliða verður atvinnulíf
þjóðarinnar að verða fjölbreytt-
ara og ein líklegasta leiðin til
þess er uppbygging stóriðnaðar,
sem verði samkeppnisfær á er-
lendum mörkuðum. Þá teljum við
Sjálfstæðismenn að ljúka beri
framkvæmd rafvæðingaráætlun
þeirrar, sem gerð var undir for-
ustu fyrrverandi ríkisstjórnar. í
þessu sambandi má einnig á það
benda, að nauðsynlegt er að ís-
lendingar verði ekki utanveltu í
þeirri víðtæku alþjóðlegu sam-
vinnu, sem nú er hafin um hag-
nýtingu kjarnorkunnar í þágu
friðsamlegrar uppbyggingar og
skapar möguleika til stórfeldra
tæknilegra nýunga og framfara.
HEILBRIGÐ
FJÁRMÁLASXEFNA
En því aðeins getur þessi litla
þjóð haldið áfram uppbyggingu
atvinnulífs síns til lands og sjáv-
ar að jafnvægi skapist í efna-
hagslífi hennar. Slíkt jafnvægi
verður ekki skapað með neinum
töframeðulum. Það næst aðeins
með raunhæfum aðgerðum og
skilningi alþjóðar á grundvallar-
lögmálum efnahagslífsins.
Þar skiftir mestu máli, að
þjóðin miði lífskjör sín við
afrakstur framleiðslu sinnar
og raunveruleg efni. Heilbrigð
fjármálastefna og efnahagsá-
stand verður ekki skapað
nema leiðtogar þjóðarinnar
segi henni satt um hið raun-
verulega ástand og þær leiðir,
sem til greina koma við lausn
vandamálanna. Það hefur nú-
verandi hæstvirt ríkisstjórn
því miður ekki gert. Hún hef-
ur þvert á móti reynt að dylja
þjóðina sannleikans um eðli
aðgerða sinna.
RÉXXLÁXX OG FRJÁLSLEGX
ÞJÓÐFÉLAG
Við Sjálfstæðismenn visum til
framkvæmdar stefnu okkar á
undanförnum árum. Af henni get
ur þjóðin sjálf ráðið um afstöðu
okkar til vandamála líðandi
stundar, og þarfa framtíðarinnar.
Við munum halda áfram að berj-
ast fyrir frjálslyndri fram-
kvæmdastefnu, sem byggir á
framtaki einstaklingsins, við-
skipta- og athafnafrelsi, en gegn
höftum, hlutdrægni og hvers
konar valdníðslu. Við viljum
byggja upp réttlátt, frjálslegt og
þróttmikið þjóðfélag, með því að
gera einstaklingana sem andlega
og efnal. sjálfstæðasta en gæta
þess þó jafnframt að réttur hins
minni máttar verði ekki fyrir
borð bormn.
í þessari baráttu beiðumst við
liðveizlu og samvinnu allra frjáls
Hyndra manna á íslandi.
Aðalleiksviðið í óperettunni „Sumar í Xýról“
— Samtol við Thor Johnson
Framhald af bls. 6.
af alúð, umgangast hann með
þeirri auðmýkt, sem nauðsynlegt
er.
NÚXÍMAXÓNLISX
— En hvað þá um nútíma-
tónlist, spyrjum við.
— Um hana er auðvitað ýmis
legt að segja, en þetta er kann-
ski aðalatriðið: í staðinn fyrir
það, að áður fyrr fóru menn eina
leið, þá eru nú reyndir allir mögu
leikar. Menn eru jafnvel farnir
„að semja“ musique concréte.
eins og Frakkar kalla hana. Þessi
tegund hljómlistar hefur náð all
mikilli útbreiðslu í Þýzkalandi,
hún er framleidd með ýmiss kon-
ar elektrónum, hljóðin eru sett
saman á ýmsan hátt, tæknin not-
uð til hins ýtrasta, en ég er þeirr-
ar skoðunar, að þessi tónlist eigi
sér enga framtíð. Það vantar í j
hana sálina.
— Djassinn?
— Beztu tónskáld Bandaríkja-
manna, eins og t. d. William
Schuman, hafa hlotið hagnýta
reynslu af þvi að semja djass-
músík og það bezta í djassinum
er einnig það bezta í nútíma-
músík Bandaríkjanna. Tónskáld-
in, sem skrifað hafa djassmúsjk,
eru hæfari og öruggari en hin. í
framtíðinni verður svo reynt að
sameina djassmúsík og konsert-
músík, það verður reynt að flétta
þetta saman.
Og hann heldur áfram:
— Á 18. öid skrifuðu tón-
skáldin bæði skemmtimúsík og
alvarlega músík. Bach og Mozart
skrifuðu dansmúsík. Þegar vals-
inn hélt innreið sína í danssal-
ina skömmu fyrir miðja síð-
ustu öld, þá klofnaði músíkin
í tvær greinar: skemmti-
músík (Strauss o. fl.) og
alvarlega (Chopin, Bramhs o.fl ).
Þannig þróaðist þetta í 75 ár, en
1925 var bilið órðið mjög breytt,
t. d. í BandaríKjunum. Þá ákvað
Gershwin, sem aðeins samdi
skemmtimúsík, að semj a „rapsó-
díu“, en það er eins og kunnugt
er klassiskt form. Eftir það fór
bilið að minnka. Djassistarnir
fengu ýmislegt lánað úr klassikk-
inni og öfugt ög nú er svo komið
að þessar tvaer greinar eru að
sameinast aftur. 1940 semur
Strawinski t. d. konsert fyrir
klarinet og hljómsveit, sem hinn
frægi djassleikari Woody Her-
man flutti. Þar færir hann sér í
nyt nýjustu djasstæknina. Við
erum því að vissu leyti aftur kom
in til 1840, en mikið hefur
áunnizt og framtíðin er glæsileg.
Gershwin gegndi þarna braut-
ryðjandastarfi og ef hann hefði
ekki notað hin gömlu klassisku
form, rapsódíuna (Rapsody in
Blue, 1925), prelúdíuna (Prelú-
díurnar fyrir píanó), konsertinn
(Conserto í f-moll) og óperuna
(Porgy and Bess), þá væri bilið
sennilega enn óbrúað.
— Ávinningurinn? Hann er
aðallega sá, að nú hafa tónskáld-
in tækifæri til að ná til allra án
þess að tónlistinni hafi hrakað.
En áður fyrr náðu tónskáldin
ekki til nema lítils hluta fólksins.
Þetta hefur orðið til þess að
minnka snobbið, sem alltaf hefur
viljað loða við tónlistina. — Nei,
tónlistinni hefur ekki hrakað við
þetta, því að báðir aðilar hafa
lært sitt hvað af hinum. Ég álít,
að ástandið í tónlistarmálum sé
„heilsusamlegra" en áður. Síðan
nefnir Thor Johnson tvö ágæt
verk, sem eru afsprengi hinnar
nýju stefnu í óperumúsík og eiga
rætur í verkum Gershwins: Okla-
hóma og South Pacific.
É
G spyr hann nú um Koussevit-
zky, lærimeistara hans. Hann
svarar:
— Hann var stórkostlegur tón-
listarmaður.
Og næstu spurningu svarar
hann svo: — Það var alltaf
grunnt á því góða milli þeirra
Toscaninis og ég er sannfærður
um, að ef þeir eru báðir í paradís,
þá eru þeir sinn í hvoru horni!
Það er ekki gott að segja um,
hvor þeirra var snjallari, en ég
tek Koussevitzky fram yfir Tosc-
anini: hann var meira alhliða tón-
listarmaður, átti fleiri tóna. Hann
gat brugðið sér í ýmis gervi, ef
hann lék Haydn, þá dró hann sig
í hlé og lét Haydn njóta sín, ef
hann lék Sibelius, þá var það
ekki hann, heldur Sibelius, sem
réði lögum og lofum. Toscanini
vék aftur a móti ekki hársbreidd
frá sínum persónulega stíl. Mað-
ur getur þekkt hann, hvar sem
er. Hann leitar ekki að sérkenn-
um höfundanna, eins og Kouss-
evitzky gerði sér svo mjög far um
Ég get getið þess hér til gamans,
að Koussevitzky ruddi Sibeliusi
braut í Ameríku, fyrstur manna.
Auk þess reisti hann sér óbrot-
gjarnan minnisvarða, þar sem
Tanglewood er. Þar er haldin
hljómlistarhátíð á ári hverju, auk
þess sem fyrirtækið styrkir tón-
skáld og hljómlistarmenn. Þar
hafa allmargir íslenzkir tónlist-
armenn verið.
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT
ÍSLANDS
Síðan snerum við okkur að Sin-
fóniuhljómsveit íslands. — Sin-
fóníuhljómsveitin er ein hin
yngsta í heimi og þarf að glíma
við ýmis vandamál, sem krefjast
úrlausna. En ég er sannfærður
um að hún á fyrir sér eirihverja
glæsilegustu framtíð af öllum
hljómsveitum sem ég þekki. í
hlj ómsveitinni eru margir af-
burða einstaklingar og af heild-
inni má mikils vænta. Allir ís-
lendingar geta verið hreyknir af
Birni Ólafssyni, sem er einn bezti
konsertmeistari, sem ég hef
nokkru sinni unnið með. Þegar
ég var heima i Bandaríkjunutn,
ræddi ég við marga hljómlistar-
menn, sem hér höfðu verið. Þeir
töluðu allir með sömu hrifning-
unni um ísland og íslenzka tón-
listarmennihgu. Þeir voru ekki
sízt hrifnir af nánu sambandi
hljómlistarmanna við gamla
menningu landsins. Ef fólkið
heldur áfram að hafa áhuga á
starfi þeirra og þeir halda áfram
að tileinka sér gamlan menning-
ararf, þá er ég sannfærður um,
að Sinf óníuhlj ómsveit íslands
verður áður en varir „bezta út-
flutningsvara" ykkar, sagði Thor
Johnson, og bætti við að lokum:
Sinfóníuhljómsveitir sýna oftaet
vel, hvað í þjóðunum býr._
Kaffisala Kvenfélags
laugarnessóknar
Á MORGUN (uppstigningardag)
messar séra Þorsteinn Björnsson
í Laugarneskirkju kl. 2 e. h. og
Guðmundur Jónsson óperusöngv-
ari syngur einsöng við guðsþjón-
ustuna.
Að guðsþjónustunni lokinni
efnir Kvenfél. Laugarnessóknar
til kaffisölu í kirkjukjallaranum.
Hefir mikill viðbúnaður verið
hafður og konurnar lagt sig all-
ar fram, til þess að þeim sem
koma mætti líða þar sem bezt.
Hefir félagið unnið kirkju
sinni stórmikið gagn á þeim 16
ára starfsferli sínum, sem liðinn
er. — Og ágóðanum af þessari
kaffisölu á morgun, ætla konurn-
ar, eins og þær hafa gert áður,
að verja til starfsemi sinnar fyr-
ir aldraða fólkið í sókninni.
Hefir sú starfsemi orðið bæði
gamla fólkinu og konunum sjálf-
um, sem að hafa unnið, til gagn-
kvæmrar gleði og ánægju.
Er vonandi að margir kon
þarna að kaffiborðunum á morj
un. Þeir sem það gera, vinr
tvennt: þeir eignast ánægjustum
og þeir styðja hið nauðsynlej;
og góða starf kvenfélagsins fyr
elz^u systkinin okkar, gamla fóll
ið.
Garðar Svavarasea.
Féll ekki reikningurinn
NAPOLI — 15 ára piltur skaut
kennslukonu sína í kennslutín
í skóla einum vegna þess a
honum leiddist reikningur.
Kennslukonan stóð uppi v:
tofluna og var að útskýra Pyth;
gorasregluna fyrir nemendur
Skyndilega dró piltur þess
Pisacane að nafni, upp skamn
byssu og skaut fimm skotum
konuna. Aðeins eitt þeirra hæf
hana í aðra höndina.