Morgunblaðið - 29.05.1957, Page 17
Miðvikudagur 29. ma' 1957
MORaUlVTiL AÐIÐ
17
Verzlunarfélagið hefir ekki
brugðizf skyldu sinni við
EINS og getið hefur verið i frétt-
um, svipti Eysteinn Jónsson, sam
göngumálaráðherra, Verzlunar-
félag Vestur-Skaftfellinga sér-
leyfi því til fólksflutninga, sem
það hafði haft allt frá árinu 1952.
Hið pólitíska ofbeldi sem ráð-
Iherra þar beitti, hefur vakið
mikla athygli um land allt. Þess
vegna hefur Morgunblaðið átt tal
við framkvæmdastjóra félagsins,
Ragnar Jónsson, og beðið hann
að rekja gang málsins.
XJPPHAF SÉRLEYFIS
VERZLUNARFÉLAGSINS
Hvenær fékk Verzlunarfélagið
fyrst sérleyfi til fólksflutninga á
þessari leið?
Það var árið 1952. Brandur
Stefánsson hafði áður haft sér-
leyfið einn, en Kaupfélg Skaft-
fellinga gerði ítrekaðar tilraunit
til þess að komast yfir hluta sér-
leyfisins. Má m.a. geta þess, að
Eumarið 1951 höfðu þeir einn 6
manna hálfkassa í förum milli
Víkur og Reykjavíkur í algeru
óleyfi. Þetta var kært, en erfið-
lega gekk að fá samgöngumála-
Skaftfellinga
Pólitisk ofsókn Eysteins Jónssonar
áhuga á því að reyna að setja
fótinn fyrir þennan atvinurekst-
ur Brands Stefánssonar, sem er
brautryðjandi í samgöngumálum
Vestur-Skaftfellinga á landi, og
hafði sýnt það, að hann var starfi
sínu fyllilega vaxinn. Þess vegna
varð það að samkomulagi milli
okkar Brands, að hann tæki að
sér að annast ferðir félagsins
fyrst um sinn. Tók hann um leið
að sér flutning á margs konar
smávarningi fyrir félagið til við-
skiptamanna út um sveitnnar.
Auk þess flutti hann alloft þunga
vörur fyrir félagið frá Reykja-
vík, einkum á vetrum, þegar
fólksflutningar voru litlir. í stað
þesa annaðist Verzlunarfélagið
ýmsan vöruflutning fyrir gisti-
hús Brands í Vík yfir sumarmán-
þennan rekstur, og tókst það að
lokum.
HVOR VEITTI BETRI
ÞJÓNUSTU?
Eysteinn talaði um það að þið
Brandur hafið ekki veitt þá þjón-
ustu, sem vera bar, og kaupfélag
ið hafi staðið þar betur í stykk-
inu. Er það rétt?
Ég held að Skaftfellingar brosi
að slíkum fullyrðingum.
Brandur fékk sér snjóbíl til
þess að tryggja samgöngur yfir
Mýrdalssand að vetrarlagi, er
snjóa gerði. Og minna má á sum-
arið, þegar brúna tók af Múla-
kvísl. Þá lögðust alvegniður allar
áætlunarferðir hjá kaupfélaginu,
en Brandur hé)t sínum ferðum
uppi með ærnum kostnaði og fyr-
Ragnar Jónsson
er hann telur okkur seka um. Af
hverju sagði hann þá ekki strax
nei? Eftir að neitunin kom loks,
fórum við fram á það, að við
fengjum undanþágu frá sérleyfi
til að reka hálfkassa á þessari
leið. Sérleyfisnefndin mælti enn
á ný einróma með því, að slík
undanþága yrði veitt. En aftur
kemur neitun frá ráðherra. Nefnd
in virðist því alls ekki komið
auga á þessar augljósu vanræksl-
ur, sem við áttum að hafa gert
okkur seka um.
ERU BÚNIR AÐ FÁ BÍL
Eruð þið búnir að fá ykkur
hálfkassa?
Já, við vorum svo bjartsýnir,
er við höfðum fengið einróma
meðmæli nefndarinnar í fyrra
sinnið, að við sömdum um smíði
tólf manna húss á einn af bílum
okkar. Hann er nú að verða til-
búinn. Bílasmiðjan í Reykjavík
hefur annazt þessa smíði.
Hvað verður svo gert við þenn-
an nýja bíl?
Við megum auðvitað ekki hafa
raðherra til þess að skipta sér af
málinu.
Þegar sérleyfin voru svo vei**
veturinn eftir, fengu bæði félög
in í Vík leyfi fyrir einum 6 manna
hálfkassa hvort á þessari leið.
Hafði kaupfélaginu þá tekist að
fá vilja sinn fram.
YFIRGANGUR
KAUPFÉLAGSINS
Ekki voru þeir kaupfélagsmenn
þó ánægðir með þetta, heldur
vildu meira. Sama sumar komu
svo þrír menn úr sérleyfisnefnd-
inni aústur til Vikur til þess að
ræða við aðalsérleyfishafa. Brand
Stefánsson, og fá hann til þess að
gefa eftir, að leyfi kaupfélags-
ins yrði aukið um helming, þann-
ig að það fengi að hafa tvo 6
manna hálfkassa í förum yfir sum
arið, en einn yfir veturinn. Endir
inn varð sá, að Brandur varð að
beygja sig fyrir þessum kröfum
kaupfélagsins.
ERFIÐLEIKAR
SÉRLEYFISHAFA
Fékk Verzlunarfélagið sömu
ferðaaukningu og kaupfélagið.
Já, Brandur Stefánsson fékk
því framgengt, að Verzlunarfélag
ið fékk sitt leyfi einnig aukið, til
þess að verzlanirnar gætu skipt
á milli sín sérleyfinu, ef hann
neyddist til þess að hætta. en
hann taldi svo mikið gengið á rétt
sinn með þessum ráðstöfunum,
að óvíst væri hvort honum yrði
fært að halda rekstrinum áfram.
SAMVINNA BRANDS STEFÁNS
SONAR OG VERZLUNAR-
FÉLAGSINS
Hvert var svo upphaf samvinnu
ykkar Brands Stefánssonar um
fiérleyfisrekstrurinn?
Verzlunarfélagið hafði engan
Lr brúna tók af Múlakvísl sumarið 1955, var erfitt að halda uppi
samgöngum austur yfir Mýrdalssand. Þá lögðust niður áætlunar-
íerðir kaupfélagsins, en Brandur Stefánsson og Verzlunarfélagið
héldu uppi föstum áætlunarferðum. Myndin sýnir bíla þeirra vera
að fara yfir Múlakvísl.
uðina. Var þetta því gagnkvæm
þjónusta báðum til hagsbóta, og
samvinna var hin bezta miili
beggja aðila.
MEÐ VITUND OG LEYFI
SÉRLEYFISNEFNDAR
Hvað sagði sérleyfisnefndin
um þessa tilhögun á sérleyfis-
rekstrinum?
Rétt er að taka það skýrt fram,
að allir þessir samningar voru
gerðir með vitund sérleyfisnefnd-
arinnar, og hún hefur aldrei
hreyft neinum athugasemdum við
þá. Ferðafjölda var ætið hagað í
samræmi við fólksflutningaþörf-
ina á hverjum tíma, og allar
breytingar, sem gerðar voru á
áætlunum, voru auðvitað gerðar
með fullu samþykki umferðamála
skrifstofunnar. Ef við hefðum
notað sérleyfi okkar til fulls eins
og kaupfélagið, þá var alveg ör-
uggt, að Brandi Stefánassym
hefði verið gert gersamlega ó-
kleift að stunda sérleyfisakstur
áfram. íbúar Vestur-Skaftafells-
sýslu eru ekki það margir, að þrí-
skiptur sérleyfisakstur hefði get-
að borgað sig eins og á stóð.
UNDARLEG UMHYGGJA
EYSTEINS
Það má telja, að orsakir erfið-
leikanha hjá Brandi hafi verið
skipting á sérleyfinu?
Já, alveg tvímællaust. Og okk-
ur kemur undarlega fyrir sjónir
sú umhyggja sem framsóknar-
menn nú segjast hafa borið fyrir
rekstri Brands Stefánssonar. Það
voru einmitt þeir, sem reyndu að
gera honum ókleift að annast
irhöfn, og var til þess studdur af
Verzlunarfélaginu eins og hægt
var. Mun Brandur fúe til að vitna
um þetta með mér. Bílar hans
höfðu nær alltaf samflot við flutn
ingabíla okkar, því að naumast
var óhætt, að bílar væru einir á
ferð yfir Múlakvíslina. Við létum
bíla okkar oft bíða eftir áætlunar
bílnum og höguðum flutn. eins
og mögulegt var á þann veg að
sem hentugast væri fyrir bíla
Brands að fylgjast með þeim. Þar
sást enn einu sinni hagur, sem
sýlubúum var að samvinnu okk-
ar.
EKKI BRUGBIZT SKYLDU
fSINNI
Þú telur þá, að Verzlunarfélag-
ið hafi ekki brugðist skyldu sinni
í þessum efnum?
Nei, síður en svo. Og við erum
ekki einir um þá skoðun. Þegar
sýnt var, að Brandur yrði að gef-
ast upp við þennan rekstur, þá
sóttum við um endurnýjum á sér-
leyfi okkar og tókum að undir-
búa smíði á hálfkassa til bess að
nota á leiðinni. Og sérleyfisnefnd
in mælti einróma með því, að
okkur yrði veitt það. Þar voru
allra flokka menn í nefndinni
sammála.
RÁÐHERRA LÁ Á LEYFINU
í MÁNUÐ
En ráðherra vildi samt ekki
fallast á tillögur nefndarinnar.
Nei, hann afgreiddi öll sérleyf-
in nema þetta eina. Á því lá hann
í heilan mánuð. Það er furðulegt,
hve hann var lengi að átta sig á
þessari ófyrirgefanl. vanrækslu,
hanri í áætlunarferðum, en hann
mun samt annast flutn. á vörum
og einnig mun hann notaður til
þess að flytja félagsmenn og
þeirra fólk. Það er tæplega liægt
að meina félaginu að veita félags-
mönnum sínum þá þjónustu.
ERU EKKI HRÆDDIR VÐ
OFSÓKNIR EYSTEINS
Hvað segja Skaftfellingar um
þessa framkomu Eysteins? t
Kaupfélagsmenn tala lítið
um hana. Ég held að þeir skamm-
ist sín undir niðri. Það voru ein-
mitt þeir, sem fengu því fram-
gengt á sínum tíma, að hálfkassa-
leyfi voru veitt. Það er því erfitt
fyrir þá að vera á móti þeim nú.
En Skaftfellingar almennt eru
þeirrar skoðunar, að við séum
órétti beittir í þessu máli. Það
hafa fyrr verið gerðar tilraunir
til þess að knésetja Verzlunar-
félagið. En þær tilraunir hafa
mistekizt með öllu, því að félags-
menn stóðu saman sem einn mað-
ur. Þeir munu einnig gera það
nú. Reynslan hefur sýnt að sam-
keppni í verzlun er nauðsynleg
í Vestur-Skaftafellsýslu sem
annars staðar.
ÞAKKAR SÉRLEYFISNEFND
Er það nokkuð sérstakt, sem
þú vildir taka fram að lokum?
Já, ég vil alveg sérstaklega
þakka sérleyfisnefnd fyrir fram-
komu hennar í þessu máli. Hún
veitti tvisvar sinum einróma með
mæli með því að við fengjum
endurnýjað sérleyfi okkar. Hún
gat ekki meira. Einnig vil ég
þakka Vilhjálmi Heiðdal skrif-
stofustjóra umferðamálaskrif-
stofunnar, fyrir þátt hans í mál-
inu. Framkoma þeirra allra er
einmitt skýrasta sönnun þess, að
Eysteinn Jónsson hefur beitt póli-
tísku gerræði. Reynslan mun
sýna, að það kemur engum öðrum
í koll en honum sjálfum og þeim
flokki, sem hann með þessu þyk-
ist vera að þjóna.
Lantissamband verzlunarmanna stofnað
DAGANA 1. og 2. júní n. k.
gengst Verzlunarmannafélag
Reykjavíkur fyrir stofnun lands-
sambands íslenzkra verzlunar-
manna. Að stofnun þess munu
standa níu félög skrifstofu- og
verzlunarmanna.
Skólaslit barna og
miðskóla í Stykkish.
STYKKISHÓLMI 19. maí: —
Barna- og Miðskólanum í Stykk-
ishólmi var sagt upp sunnuaag-
inn 12. maí sl. í kirkj-mni. Pró-
fastur flutti bæn og skólastjórinn
skólaslitaræðu. 180 nemendur
stunduðu nám í skólanum í vet-
ur, þar af 45 í Miðskólanum.
Barnaprófi luku 18 nernendur.
llæsta einkunn fékk Sigurmunda
Svala Lárusdóttir, 8,4. Unglinga-
prófi luku 15 nemendur Hæsta
einkunn hlaut Hermann Guð-
mundsson, 8,64.
Bókaverðlaun voru ve.tt fyrir
ágæti í námi, stundvísi og um-
sjónarstörf. Rotaryklúbbur Stykk
ishólms hefir ákveðið að veita
verðlaun þeim nemendum sem
hæstar einkunnir fá við barna-
próf og miðskólapróf. Afhenti for
seti klúbbsins fyrstu verðlaunin
við skólaslit nú.
Heilsufar í skólanum hefir
verið gott. Ný ljóslækningatæki
voru tekin í notkun eftir áramót-
in og nutu milli 50 og 60 börn ljós
baða samkvæmt læknisráði.
Fimm fastir kennarar störfuðu
við skólann 1 vetur og tveir
stundakennarar. Milli 60 og 70
börn stunda nú nám í vorskóla
og 10 nemendur þreyta miðskóla
próf. Sýning á handavinnu og
teikningum nemenda fór fram í
skólanum skólaslitadaginn. Innan
skamms verður hafizt handa um
byggingu heimavistarhúss við
Miðskálann í Stykkishólmi.
Fyrir rúmum tveimur árum
kaus aðalfundur V. R. nefnd til
að undirbúa stofnun sambands-
ins. Hófst hún þegar handa um
undirbúning en ýmsir örðugleik-
ar urðu á vegi hennar, þannig
að það er fyrst nú, sem málið nær
fram að ganga.
Tilgangur landssambandsins
verður fyrst og fremst sá, að efla
samtök skrifstofu- og verzlunar-
manna, vera málsvari þeirra og
hafa á hendi forystu í hagsmuna-
málum þeirra.
Stofnþingið verður sett í húsa-
kynnum V. R., Vonarstræti 4,
laugardaginn 1. júní n. k. kl.
4 e. h.
(Frétt frá Verzlunarmanna
'félagi Reykjavíkur),
Arnarbælisforii
ó kaf í flóði
SELFOSSI, 27. maí: — Við bo*«
lá að fé bænda á ArnabcelisbKjum
drukknaði um síðustu helgi *r ógfur
legur vöxtur hljöp í Varmá í
öifusi, en við það fóru svonefnd-
ar Arnabælisforir undir vatn.
Varð meira flóð í þeesari á en
þeir muna sem fæddir eru og upp-
aldir á Arnabælisbæjum og full-
tíðamenn -ru nú orðnir. Bændum
tókst að bjarga fé símu á bátum
og eins með því að reka það heim
á túnin, áður en flóðið hafði náð
hámarki. Er ekki kunnugt um að
aðrir bændur þar en Jón Helga-
son á Saurbæ hafi orðið fyrir
tjóni en hann missti tvær kividw.
Vatnavexbir þessir ur#u vegna
hins gífurlega úrfeHis sem venið
hafði alla s-íðu»tu daga vikannnr.
Áin er nú koniin í sinn ganda í&r-
veg aftur, — GG.