Morgunblaðið - 29.08.1957, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 29. ágúst 1957
MORGVNBT AÐIÐ
ð
Cóðu dagsverki lokið
Það er „skórinn" á vírendanum sem er yfir ánni.
Ljósmyndir Mbl. Gunnar Rúnar.
ÞAÐ VAR verið að undirbúa
að senda níunda burðarvírinn
milli stöpla á hinni nýiu
hengibrú á Hvítá í Biskups-
tungum, sem venjulega er
kölluð Iðubrú, er við komum
þangað austur síðdegis á
mánudaginn. Er brúin nú
mesta brúarmannvirkið, sem
er í smíðum hér á landi, hið
veglegasta í hvívetna og mun
verða mikil samgöngubót fyr-
ir hinar efri sveitir Árnes-
sýslu. Hófst smíði brúarinnar,
sem áætlað er að alls muni
Við Iðu-brú er verið að
leggja 12 burðarvíra
sem vega 4,5 t. hver.
Brúin opnuð í vetur
vírinn 173 metrar á lengd. Á
hvorum enda er „skór“, sem vír-
inn er fastur í, en skórinn er svo
settur á tvær festingar í akker-
inu, en síðan er hann festur með
tveim heljaröflugum rórn.
Vírinn dreginn yfir Hvitá
Á eystri bakka árinnar var allt
tilbúið til að hefja vírdráttinn
yfir er við komum. Fyrir aftan
brúarturninn er togvinda. Frek-
Andartakshlé. Virendinn er kominn upp á brúarturninn.
Vírinn á keflinu er rúmlcga 170 metrar á lengd.
kosta 6,5 milljónir króna, árið
1951. Nú eftir um 2 ára hle
við brúarsmíðina, er kominn
þangað brúarsmiðaflokkur
frá vegamálastjórninni. Er
hugmyndin að halda verkinu
áfram, þar til brúarsmíðinni
er að fullu lokið, og sagði yfir-
smiðurinn, Jónas Gíslason, að
hann vonaðist til að það gæti
orðið í nóvembermánuði n. k.
★
Þegar hlé var gert á smíði Iðu-
brúar, var lokið við að steypa
báða turna hengibrúarinnar,
beggja vegna hinnar straum-
þungu Hvítár. Eru turnarnir um
20 metra háir. Gera þurfti rarnrn-
byggilegar undirstöður, sem í
fóru um 500 tonn af sementi og
sandi, og í brúna er nú komið um
70 tonn af steypustyrktarjárni.
Við komum hingað austur fyr-
ir nær hálfum mánuði, sagði
Jónas Gíslason yfirsmiður og
hófst þá undirbúningur að
því verki, sem nú er verið
að vinna þar, að koma
fyrir burðarvirum brúarinnar.
Verða þeir alls 12, sex hvorum
megin. Er hver vír 3% tomma
í þvermál. Á vestari bakka árinn-
ar er bækistöð brúarsmiðanna,
og þar standa tjöld þeirra hlið
við hlið og mötuneytisskáli með
eldhúsi. Efni er geymt á þessum
bakka árinnar, og þar standa t.d.
nokkur stór kefli, sem burðar-
vírinn er undinn upp á. Er á
hverju kefli nákvæmlega sú
lengd, er með þarf til þess að
strengja hann á milli akkeranna,
ginn hvorum megin árinnar og er
ar grannur stálvir er dreginn yf-
ir ána á vestri bakkann og þar
taka nokkrir ungir menn við
honum og læsa í burðarvírinn.
Jónas gefur nú merki með
handauppréttingu yfir á hinn ár-
bakkann um það að láta vind-
una byrja að vinna. Strákar við
vírkeflið hafa það verk með
höndum að standa tilbúnir við
bremsurnar. — Þetta eru hand-
bremsur, tvö löng járn, sem þeir
leggjast á þegar hægja eða stöðva
þarf vírkeflið, og er það stálvír
sem gripur utan um hjólin á kefl-
inu. — Hraðinn gæti fljótt orðið
óviðráðanlegur ef slíkir hemlar
væru ekki hafðir á.
Uppi yfir okkur — ofan á
turninum — standa nokkrir
menn tilbúnir við tvær nokkurra
tonna krafttalíur til þess að taka
á móti virendanum. Innan stund-
ar er keflið farið að snúast hægt
áfram og vírinn er lagður af stað
upp á turninn. Við heyruni
skarkalann frá vindunni á hin-
um bakkanum og drunurnar í
loftpressunni, sem dælir lofti í
vinduna. Vírendinn er kominn
upp undir vinnupallinn mjóa,
sem mennirnir uppi á turninum
standa á og Jónas gefur stöðv-
unarmerki yfir ána meðan þeir
uppi á stöplinum lyfta vírendan-
um upp á turninn og fara með
hann yfir. Við höfum orð á því
við Jónas yfirsmið, að hann og
menn hans séu heppnir með
veðrið við þetta erfiða og vanda-
sama verk, því ekki væri neinn
öfundsverður af því að þurfa að
vinna við þetta í hvassviðri og
rigningu.
Kemst upp í vana
Það er satt, sagði Jónas, en
Jónas Gíslason: — Ekkert fum
lega hvað hann átti að gera. Var
þetta mjög vel skipulagður og
samhentur vinnuflokkur, allt
unnið fumlaust. Hann sagðist
vonast til að vírarnir væru allir
komnir upp á miðvikudaginn,
þ. e. a. s. í gærkvöldi.
— Hvað liggur þá næst fyrir
að gera?
Gekk Jónas nú með okkur
þangað sem margir járr.bitar
lágu. — Þetta eru þverbitarnir
undir brúargólfið, sem hver veg-
ur um 650 kg., 24 talsins. Það
liggur næst fyrir að koma þeim
fyrir í burðarjárnunum, sem aft-
ur eru fest í vírana.
það kemst ótrúlega fljótt upp i
vana að vinna í nokkurri hæð,
en að auki eru þessir menn allir
þaulvanir orðnir slíkri hálofta-
vinnu, því margir þeirra eiga að
baki alllangan brúðarsmíða-feril
En sjálfur þekkir Jónas manna
bezt slíka vinnu, því hann hefur
verið við smíði fjölda brúa, t. d
á Selfossi, Þjórsárbrú og eins
austur á Jökulsá á Fjöllum, svo
nokkur dæmi séu nefnd.
Enn gefur Jónas merki og
mennirnir uppi á turninum fyrir
ofan okkur hafa komið vírnum
yfir. — Nú liggur vírinn í hjóli,
sem auðveldar dráttinn, en þann
þyngist nú óðum. Vírendinn hef-
ur farið alveg niður undir vatns-
borðið. Úti yfir miðri ánni, sem
er rúmlega 90 m breið, hækkar
vírinn sig aftur í stefnu á turn-
inn á vestri bakkanum. Nú fer
hann rétt fetið áfram, því þyngsl-
in aukast nú mjög, en vírinn veg-
ur sjálfur 4.5 tonn.
Metdagnr
Jónas sagði okkur að vírdrátt-
urinn hefði gengið mjög vel
þennan dag. Senn var kvöld og
þetta var þriðji vírinn á einum
og sama degi, sem þarna var
kominn alla leið yfir. Það þykir
gott að geta gengið frá tveim
vírum á einum degi. Jónas gaf
strákunum á keflinu enn merki
um að nema staðar. Hann hafði
aldrei augun af vírendanum, sem
nú var kominn upp að turnbrún-
inni á vesturbakkanum. Menn-
irnir, sem verið höfðu í turnin-
um fyrir ofan okkur, voru nú
komnir yfir ána til að taka á
móti vírnum.
Það tekur kringum eina klukku
stund að draga vírinn á milli, en
metið sögðu strákarnir okkur
væri 57 mínútur. Er þá eftir að
ganga frá vírunum í akkerunum,
sem er erfitt verk og margar
hendur þarf við með aðstoð
handsnúinna spila, er lyft geta
nokkrum tonnum.
Það var gaman að sjá þetta
verk unnið. Þarna var hver mað-
ur á sínum stað og vissi nákvæm-
Rammbyggilegar Akkerisfestingar og burSarvírar biúarinnar
sem verða 6 hvorum megin.
— Þá þurfið þið að fara út á
þá?
— Jú, en það er eiginlega með
öllu hættulaust, því strákarnir
standa í kláfferju. Síðan verður
svo langbitunum komið fyrir.
Þeir eru ekkert smásmíði, þriggja
tonna bitar, og síðan hefst smiði
sjálfs brúargólfsins og verður
það steinsteypt. Vona ég að hægt
verði að opna brúna til umferðar
í nóvembermánuði næstkomandi.
Hjá ráðskonunum
Að lokum þáðum við hressandi
kaffisopa hjá ráðskonunum
tveim, sem ýmist eru með mat
eða kaffi handa vinnuflokknum,
sex sinnum á sólarhring. Það er
orðin nokkurra ára reynsla mín.
að óvíða fæ ég eins gott kaffi og
meðlæti og hjá ráðskonum vega-
vinnumanna, og þannig var það
hjá þeim við Iðubrú. Strákarnir
létu vel yfir fæðinu, en ráðskon-
urnar voru að matbúa kvöldmat-
inn, sem verða átti kjöt. Á olíu-
kyntri eldavél, sem í eina tíð var
sennilega kolavél, stóðu kjötkatl
ar og súpupottar. Þeir fengu salt-
fisk í dag, sagði önnur ráðskon-
an, en báðar sögðust þær kunna
vel við sig eystra, og hafði önnur
verið vestur í Dölum en hin uppi
í Hvalfirði. Hún sagði að sér
hefði þótt fallegt hjá Fossá, en
þar var bækistöðin.
Við kvöddum Jónas Gíslason
og menn hans. Einn strákanna
ferjaði okkur yfir ána á vestri
bakkann, þar sem bíllinn okkar
stóð.
Skálholt — Illöðufell
Ferjumaður sagði okkur að
vinnuflokkurinn hefði ákveðið
það skömmu eftir komuna aust-
ur, að flokksmenn skyldu nota
einhvern sunnudaginn, sem ekki
yrði farið til Reykjavíkur, til
þess að ganga á Hlöðufell, en enn
hefðu menn ekki gefið sér tima
til þess. Sumir hefðu ekki enn
heimsótt hinn fræga stað helgi
og sögu, Skálholt. Frístundivnar
hafa farið í að „þjónusta" sjálfan
sig, þvo galla, stoppa og annaS
þess háttar. Við erum ekki á íör-
um héðan, og það gefast vafa-
laust tækifæri til þess að stunda
fjallgöngur og koma í Skálholt,
sagði ferjumaðurinn um leíð og
hann ýtti kænunni fram í straum
harða ána.
Þegar við gengum framhjá
akkerinu voru brúarmenn þar að
streitast við að festa niunda
burðarvírinn fyrir Iðubrú og
þann þriðja á sama degi. — Góðu
dagsverki var senn lokið.
Sv. Þ.