Morgunblaðið - 23.10.1957, Qupperneq 3

Miðvikudagur 23. okt. 1957
MORGUNBTAÐTÐ

Mynd þessa tók ljósm. Morgunblaðsins í gærdag, er Benedikt
Benónýsson, formaður Blindrafélagsins, tók fyrstu rekustung-
una að Blindraheimilinu á mótum Hamrahlíðar og Stakkahlíð-
ar. — Vinstra megin við hann stendur gjaldkeri félagsins,
Guðmundur Guðmundsson.
Framkvæmdir hafnar við byggingu
Blindraheimilis í Reykjavík,
Fyrsfa rekusfungan fekin í gærdag
Ltflutningssjóður skuid-
ar framleiðslunni stórfé
í GÆRDAG var fyrsta rekustung
an tekin vig byggingu Blindra-
heimilsins á lóð þeirri er Blindra
félaginu hér hefur verið úthlutuð
á mótum Hamrahlíðar og Stakka-
hlíðar. Það gerði formaður
Blindrafélagsins, Benedikt Benó-
nýsson, sem er sjötíu og þriggja
ára gamall. Strax á eftir tók
mokstursvél til starfa. Við
þetta tækifæri skýrði gjaldkeri
Blindrafélagsins, Guðmundur
Guðmundsson, frá starfi Blindra-
félagsins og ræddi um hið fyrir-
hugaða Blindraheimili, sem hann
kvað ekki aðeins ætlað fyrir
blint fólk í Reykjavík, heldur
blint fólk hvarvetna af landinu.
Athöfn þessi hófst kl. 2 eftir
hádegi. Veður var mjög þung-
búið og gekk á með ringningar-
skúrum. Þó birti til á milli. Stjórn
Blindrafélagsins og fleira blint
fólk var þá saman komið á lóð-
inni og einnig byggingarnefnd
og fleiri aðilar er að þessum mál-
um standa. Þar voru og frétta-
menn. Athöfnin hófst með ræðu
Guðmundar Guðmundssonar.
Óhentugt húsnæði
stöð fyrir fólk sem ekki óskar
eftir að dveljast á blindraheimili,
heldur aðeins koma þangað til að
læra og æfa störf sem það getur
unnið annars staðar.
Framkvæmdir hafnar
Þegar Guðmundur hafði lokið
máli sínu, stakk Benedikt Benó-
nýsson fyrstu rekustunguna á
lóðinni. Því naest þakkaði hann
öllum sem á einn eða annan hátt
hefðu stutt félagið til þess að ná
þessum langþráða og nauðsynlega
áfanga í blindramálum landsins.
Kvaðst hann treysta því, að þjóð-
in styddi félagsskapinn áfram til
þess að þessi óskadraumur blinda
fólksins gæti orðið að veruleika.
Á FUNDI í efri deild Alþingis í
gær spurði Sigurður Bjarnason
Lúðvík Jósefsson sjávarútvegs-
málaráðherra um afkomu Útflutn
ingssjóðs. Benti Sigurður á, að
verulegs ósamræmis gætti í um-
mælum einstakra ráðherra um
málið. Eysteinn Jónsson hefur í
ræðu á félagsfundi Framsóknar-
manna í Reykjavík sagt „tekjur
ríkissjóðs og Útflutningssjóðs
bregðast verulega það sem af
væri árinu, og væri fyrirsjáan-
legur greiðsluhalli hjá ríkissjóði
og Útflutningssjóði". Hið sama
hefur komið fram í ræðum hans
á Alþingi. Hannibal Valdimars-
son lítur ástandið hins vegar
bjartari augum. „Útflutningssjóð
ur hefur staðið við allar skuld-
bindingar sínar gagnvart útgerð
inni það sem af er þessu ári,'
sagði hann í útvarpsræðunni frá
Alþingi fyrra miðvikudag, hinn
16. október.
Skýrsla síðan í september
Lúðvík Jósefsson kvaðst hafa
fengið yfirlit um afkomu Út-
flutningssjóðs, fram í miðjan
september — en ekki síðan.
Fram til þess tíma hefði sjóður-
inn greitt 242 milljónir kr. vegna
framleiðslu sjávarútvegs og land-
búnaðar á árinu 1957. Taldi ráð
herrann, að sjóðurinn hefði á
þeim tíma, er skýrslan nær til,
greitt „svo að segja allar kröfur“
vegna framleiðslunnar á þessu
ári jafnskjótt og þær féllu í
gjalddaga. Þó hefðu verið til at-
hugunar hjá sjóðsstjórninni um
13 millj. kr. í slíkum kröfum,
þegar skýrslan var gefin.
Þá sagði Lúðvík Jósefsson, að
fram í miðjan september hefði
Útflutningssjóður greitt um 72
millj. kr. vegna framleiðslu ár-
anna 1955 og 1956. Væri þá senni
sjóðnum, að hann hefði getað
greitt þær, ef fé hefði verið fyrir
hendi.
Sjávarútvegsmálaráðherra
sagði loks, að tekjur sjóðsins
hefðu að vísu orðið um 25 millj.
kr. lægri en gert hafði verið ráð
fyrir — og er þá enn miðað við
miðjan september.
Skuldir nema tugum milljóna
Sigurður Bjarnason tók aftur
til máls, þakkaði Lúðvík fyrir
upplýsingar hans, en benti á, að
hér væri um mjög ófullkomna
skýrslu að ræða, þar sem tölur
Lúðvíks væru um ástandið í mið;,
um september. Hannibal Valdi-
marsson hefði hins vegar sagt, að
sjóðurinn hefði staðið við allar
skuldbindingar sínar gagnvart
útgerðinni fram í miðjan október
Morgunblaðið hefði síðan birt töl
ur, er sönnuðu, að þetta væri
rangt, en sjávarútvegsmálaráð-
herra hefði ekki fjallað um það
atriði, og hefði þó verið ástæða
til að það kæmi fram á þingi
Tölur Mbl. er Lúðvík treystist
ekki til að ræða um, voru þessar,
sagði Sigurður: í fyrri hluta októ
bermánaðar voru vanskil Útflutn
ingssjóðs végna framleiðslunnar
1957:
Vegna sjávarafurða 29 millj. kr.
— landb.afurða 10 —
Blindraheimilið mun njóta I lega eftir að greiða um 32—34
styrks ríkis og bæjar og einnig millj. kr. vegna þessarar fram-
hafa margir einstaklingar veitt leiðslu. Af því hefðu um 20 millj.
rífleg framlög. ' verið gerðar upp á þann veg hjá
Frv. um gjöld af jarð-
borum vísað til 2. umr.
1 GÆR kom til 1. umr. í efri i þeim grundvelli, að lagaheimild
Guðmundur gat þess m.a. að deild Alþiugis frumvarpið um J skorti. Gunnar Thoroddsen taldi
Blindrafélagið hefði verið stofnað að heimilt skuli vera að lækka
1939 af 7 blindum mönnum og j eða fella niður aðflutningsgjöid
þrem sjáandi. Tilgangur þess J af jarðborum. Er það flutt af
væri að vinna að hvers konar Gunnari Thoroddsen ásamt tveim
menningar og hagsmunamálum
blindra rhanna. Tveim árum síð-
ar stofnaði það vinnustofu fyrir
blint fólk. Var hún fyrst í leigu-
húsnæði en fluttist 1943 i húsnæði
það er félagið keypti að Grundar
stíg 11. Þar vinna nú fjórar blind
ar konur og fimm blindir karlar.
Aðalframleiðsla vinnustofunnar
er burstar, bæði handunnir og
vélunnir.
Eins konar blindrahelmili
Húsið að Grundarstíg 13 hefur
nú hátt á annan áratug verið
eins konar blindraheimili sagði
Guðmundur í ræðu sinni. Því fer
þó fjarri að það sé hentugt fyrir
blindraheimili. Það er oæði of
lítið og að ýmsu leyti óþægilegt.
Því fylgir engin lóð og þrengsli
eru mikil á vinnustofunni, svo
að tæplega er hægt að fjölga þar
fólki.
Hið nýja helmili
Hið nýja hus sem nú er hafin
bygging á mun verða fullkomið
blindraheimili. Húsið verður
tvær álmur og verður það byggt
í tveimur áföngum, minni álrnan
þingmönnum úr flokkum þeim,
er styðja rikisstjórnina, þeim
Alfreff Gíslasyni og Eggerti Þor-
steinssyni.
Gunnar Thoroddsen hafði
framsögu um málið. Hann sagði
m. a., að virkjun jarðhitans væri
eitt mesta hagsmunamál íslend-
inga, en mikið vantaði á, að
jarðhitasvæðin væru enn rann-
sökuð að fullu. Til þess þarf stór-
virka bora, og með kaupum á þvi
tæki, er til landsins er komið og
er í sameign ríkis og bæjar, er
stórt skref stigið á þessu sviði.
í gildandi lögum eru allhá gjöld
lögð á jarðbora. í frumvarpinu er
lagt til, að í 3. gr. tollskrár verði
bætt eftirgjafaheimild varðandi
þá. Slíkar heimildir eru þegar
varðandi margvísleg tæki, og
mælir sanngirni með því, að jafn-
mikilvæg tæki og jarðborar njóti
hér ívilnana.
Eysteinn Jónsson, fjármálaráð-
herra, lagðist gegn frumvarpinu.
Hann sagði, að ríkisstjórnin hefði
synjað um ívilnun áður vegna
skorts á heimild til þess í nú-
gildandí lögurn. Síðan taldi ráð-
herrann upp ýmsa vöruflokka, er
menn gætu eins krafizt að gjöld
yrðu lækkuð á, en ekki væri unnt
fyrst. Hún verður það stór, að ag verða við, þar sem fjármála-
þegar hún er fullgerð, getur félag kerfi landsins byggðist á þeim
einnig, að það væru fánýt rök
að benda á aðrar vörur, er líka
kæmi til greina að lækkja gjöld á.
Slíkar upptalningar mætti alltaf
gera, en hið rétta væri að athuga
þá hagsmuni, út af fyrir sig, sem
um er að ræða í sambandi við
jarðbora.
Alfreð Gíslason og Eggert Þor-
CMSTEIMR
Alls 39 —
Af skuldbindingum vegna fyrri
ára er einnig ógreitt svo að nem
ur geysiupphæðum.
Sigurður Bjarnason benti að
lokum aftur á, að upplýsingar
Lúðvíks væru ekki fullnægjandi
en þó hefði hann viðurkennt, að
Útflutningssjóður hefði þegar
september átt ógreiddar til út-
vegsins um 13 millj. kr. vegna
framleiðslu þessa árs og yfir 30
millj. vegna framleiðslu fyrri
ára.
Hannibal Valdimarsson tók
einnig til máls, bar saman ræðu
sína um ástandið í okt. og skýrsl-
ur frá í september og sendi stjórn
arandstæðingum tóninn fyrir að
bera sér ónákvæmni á brýn!
Um 70 þáiltakendur
á Hausfmóli
HAUSTMÓT Taflfélags Reykja-
víkur hefst í kvöld og mun
standa næstu 4—5 vikur. Þátt-
taka er mjög mikil og hefur ekki
áður orðið meiri á haustmóti, fcða
alls um 70 manns.
Keppt verður í fjórum flokk-
um, og er skiptingin milli þeirra
Hvenær féll skriúan?
Framsóknarmenn reyna nú al
breiffa sem bezt þeir mega yfir
þá staffreynd, aff meff verkföllun-
um, sem kommúnistar hófu í árs- •
byrjun 1955 var hrundiff af sta%
þeirri dýrtíffarskriffu, sem síðan
hefur ógnað íslenzku efnahaga-
lífi. Eysteinn reyndi í fjárlaga-
ræðu sinni aff koma þeirri skoffun
inn- hjá almenningi, aff meff auk-
inni fjárfestingu áranna 1953 «C
1954 hefði losnaff svo um ÖU
bönd, aff verffbólguflóð hefffl
hafizt.
Þetta er auffvitaff hin mesta
blekking. Frá jafnvægisráffstöf-
ununum árið 1950 fram til árs-
ins 1955 mátti verðlag heita stöff-
ugt hér á landi. Sparifjármynd-
un var mikil og vaxandi og sára-
lítil erlend lán voru tekin. Mikl-
um framkvæmdum, svo sem um-
bótum í húsnæðismálum of
byrjun raforkuframkvæmdanna
var haldiff uppi fyrir innlent
fjármagn.
Á árinu 1955 gerist svo ógæf-
an. Án þess að framleiðslan hafl
nokkra möguleika til þess aff
standa undir auknum rekstrar-
kostnaði var kaupgjald stórhækk
aff fyrir frumkvæffi kommúnista.
Hækkaffi kaupgjaldið aff meðal-
tali 20% á þessu eina ári. Jafn-
hliffa tók verðlagið stökk upp á
viff. Þar meff var því jafnvægi
raskað, sem tekizt hafði að koma
á meff gengisbreytingunni árið
1950. Kapphlaupið milli kaup-
gjalds og verfflags var komið í
fullan gang aff nýju.
Tilganginum náð
Meff þessu var tilgangi komm-
únista auðvitaff náð. Þeim var
jafnvægisástandið og líkur fyrir
heilbrigffu ástandi í efnahags-
málunum þyrnir í augum. Aukin
sparifjármyndun og möguleikar
mikilla framkvæmda og uppbygg
ingar í landinu var þeim heldur
ekki geffþekk. Þess vegna varff
umfram allt aff hrinda nýrri dýr-
tíðarskriffu af staff. Þaff var svo
gert meff hinum stórfelldu verk-
föllum í áx-sbyrjun 1955.
í eldhúsumræðunum í febrúar
1956 hikaði Eysteinn Jónsson
ekki viff aff skella allri ábyrgff-
inni á vexti dýrtíðarinnar á
kommúnista og verkfallsbrask
þeirra. Þá þorði hann aff segja
sannleikann.
Nú, þegar þessi einstæði tæki-
steinsson tóku einnig þátt í um-! Þannig: í meistaraflokki 13 ' nS hommn * *úkisstjórn
ræðunum. Alfreð tók undir um-Jmanns, í 1. flokki 14, í 2. flokki “? n™U“*S1b?}dnr han“
mæli Gunnars Thoroddsens um | 30 og í drengjaflokki 12. Umferð-; hiív n-ia ra,m’ jj*
að hér væri um sanngirnismál að irnar í meistaraflokki og 2. flokki i tw . J .y. '! a °®’ ®* a**s
K„í m ,, ekkl kommunistum og verkföll-
ið margfaldað starfsemi sína frá
því sem nú er. En þegar lokið er
byggingu alls hússins ætti að
verða þar rífegt húsnæði fyrir
gjöldum, sem hér er um að ræða.
í svarræðu benti Gunnar Thor-
oddsen á það nýja viðhorf, að
ríkisstjórnin snerist nú gegn því,
allt blint fólk á landinu, sem þarf ' að veita lagaheimild til ívilnana
að dveljast á blindraheimili Þar J en hefði áður synjað málaleitun
er gert ráð fyrir að verði æfingar í bæjarstjórnar Reykjavíkur á
ræða, en hóf síðan að flytja ræðu
um bæjarmálefni Reykjavíkur,
ekki ósvipaða þeim, er heyra má
frá fulltrúum minnihlutaflokk-
anna á bæjarstjórnarfundum, er
kosningar nálgast.
Eggert benti á, að jarðborar
væru leigðir bæjarfélögum, sem
mörg hver myndu eiga fullt í
fangi með að greiða leigugjald,
þó að stofnkostnaður boranna
væri ekki hækkaður með því að
taka af þeim gjöld eftir núgild-
andi reglum.
Frumvarpinu var að lokum
vísað til 2. umr. og fjárhags-
nefndar.
Rússar í heimsókn
HINGAÐ eru komnir sjö rúss-
neskir listamenn, nánar tiltekið
frá Ukrainu, á vegum MÍR. Munu
listamennirnir dveljast hér um
mánaðarskeið. Listamennirnir
eru: Tsjavdar söngkona, Gna-
tjúk söngvari, Érsova ballet-
dansmær, Bélov balletdansari,
Klimov fiðluleikari og Visjnévitsj
undirleikari. Fararstjórinn heitjr
Gontar. — í kvöld skemmta lista-
mennirnir í Austurbæjarbíói.
rí"”* *5 -'-"* ■?«««“-
,MT*fk*rti 1 j ístssstrrí'SÆr
rlokki, sem er langfjolmennastur. *
Tefldar verða þrjár umferðir i
viku og biðskákir fjórða kvöldið,
og eru skákdagar ákveðnir þess-
ir: Sunnudagar kl. 2—6, mánu-
dagar, miðvikudagar og fimmtu-
dagar kl. 8—12 síðd., og verða
mánudagar að líkindum biðskáka
dagar. Taflstaður er Þórscafé
(inngangur um austurdyr frá
Stúdentaráðskosning-
arnar
Hinum árlegu kosningum til
Stúdentaráffs er lokiff. Þeim lauk
meff sigri Vöku, félags lýffræffis-
sinnaffra stúdenta, sem fékk 5
Hlemmtorgi). Skákstjóri verður , fulltrúa kjörna og hreinan meiri-
Guðmundur S. Guðmundsson | hluta í stúdentaráffi. Vinstri flokk
1 fyrstu umferð, sem fram ' arnir, aff Þjóðvörn ekki undan-
fer í kvöld, og hefst kl. 8, tefla skilinni, fengu sinn fulltrúann
þessir menn saman í meistara | hver. Er þaff i fyrsta skipti í
flokki, og hefur sá hvítt, sem ! áratugi, sem kommúnistar fá aff-
fyrr er talinn: Gunnar Ólafsson J eins einn fulltrúa af 9 í stúdenta-
og Kári Sólmundarson, Ólafur ! ráffi. Er auffsætt aff þeir hafa beff-
Magnússon og Haukur Sveinsson, 'j iff þar mikiff afhroff. Alþýffu-
Ragnar Emilsson og Reimar Sig- ; flokkurinn og Þjóffvörn eru
urðsson, Kristján Sylveríusson
og Guðmundur Ársælsson, Gunn-
ar Gunnarsson og Kristján Theó;
dórsson, Guðmundur Magnússon
og Guðmundur Aronsson. Sveinn
Kristinsson situr hjá. Sigurvegar-
inn í meistaraflokki hlýtur tit-
ilinn Skákmeistari Taflfélags
Reykjavíkur 1957.
minnstu flokkarnir, fengu jafn-
mikiff fylgi, 61 atkvæffi hvor.
Kratarnir hafa alltaf veriff fylgis-
rýrir meðal háskólastúdenta. Fer
fylgi þeirra enn hrakandi. Ung-
ir menntamenn hafa lítinn áhuga
á ' stuffningi viff hina fámennu
bitlihgahjörff, sem myndar kjarna
úlþýðuflokksins.