Alþýðublaðið - 01.07.1920, Síða 1

Alþýðublaðið
Grcliö át af AJþýðuflokknum.
1920
Firhtudaginn 1. júlí
147. tölubl.
Khöfn 30. júní.
Símað er frá Stokkhólmi, að
Svfþjóð hafi aftur skorað á Finn-
land að láta handtekna Álendinga
'iausa.
Biíist er við því, að stjórnmála-
sambandi railli iandanna verði
slitið.
Launakröfur,
(Niðurl.).
III.
Nú er kaup miðad við ejtir-
spurn vinnuveitandans eftir vinnu-
kraftinum og fer kaup venjulegast
eftir henni. Þó hafa vinnuveitend-
ur alstaðar reynt að ná einskon-
ar einokun á vinnukraftinum og
víðast hvar tekist það að nokkru og
þar kemur því reglan, um að kaup-
ið fari eftir eftirspurn, eigi til
greina. Með samtökum sínum hefir
vínnuveitendum tekist að haida
kaupinu óeðiiiega piðri. Hagsmun-
irnir reka þá saman. En það er
samtakaleysi verkamannanna, sem
gerir vinnuveitendunum kieift að
halda kaupinu niðri. Þeim (verkam.)
hefir eigi ætíð skilist að það voru
þeirra hagsmunir að standa saman.
En setjum nú svo að kaupið
fari eftir eftirspurninni einni, þá
myndi með því móti aldrei kom-
ast á það jafnvægi, að allir þeir
sem ynnu jafn vel jafn vandasama
og erfiða vinnu, fengju jafnt kaup.
Eftirspurnin yrði ætíð meiri f
einni atvinnugrein en annari, og
í þeirri atvinnugreinum sem mikið
framboð yrði á vinnukraftinum f,
yrði ætíð óeðlileg kauphækkun og
jafnvel atvinnuleysi. Þetta fyrir-
komulag' hlýtur þvf ætíð að Ieiða
til bölvunar. Það er atvinnuleysið
og hið lága kaup, sem á mestan
þátt f að skapa örbirgðina, til
eyðileggingar fyrir einstaklinginn,
sem fyrir henni verður, og til stór-
tjóns fyrir þjóðfélagið í heild.
Væri kaupið miðað við verð-
mæti afraksturs vinnunnar, en hann
miðast aftur við eftirspurnina eftir
þeim vörutegundum sem vinnan
framleiðir, verður líkt uppi á ten-
ingnum.
Kaupið yrði bezt miðað við
verðmæti afraksturs vinnunnar á
þann hátt að láta verkamennina
fá hlutdeild í afrakstri fyrirtækis-
ins. Auðvitað yrði ætíð mismunur
á ágóðahlutdeild (kaupi) í hinum
ýmsu atvinnugreinum — eitt fyrir-
tæki borgar sig í svipinn betur
en hitt, enda þótt það sé engu
meira þjóðþrifafyrirtæki. Afleiðing-
in verður hin sama og áður er
tekið fram, að yrði af því ef miða
ætti við eftirspurp. Óeðlilega iágt
kaup fyrir suma, er teiðir af sér
örbirgð, er aftur hefir banvæn
áhrif á þjóðfélagið.
Sú hugsjón hefir vakað fyrir
mörgum, að allir ættu að fá rétt
borgað fyrir vinnuna, þ. e. a. s.
í hlutfalli við það, hve mikils virði
sú vinna væri, sem hver Iegði af
mörkum. En þá er fyrst að athuga:
Hver er kominn til að meta gildi
hverrar atvinnugreinar fyrir sig?
Andlega vinnan og þó sérstaklega
forstjórn fyrirtækja (margir eru þó
aðeins forstjórar að nafninu til)
hefir verið matin meira en líkam-
lega vinnan.
Er líkamlega vinnan eigi jafn
nauðsynleg þótt fleiri geti unnið
hana en hina svokölluðu andlegu
vinnu?
Hvorttveggja er nauðsynlegt.
Hvorttveggja erú hlekkir í sömu
keðjunni, og annar engu þýðing-
arminni en hinn. Vissulega verður
erfitt að dæma á milli hvor meira
er verður. Sum andleg vinna er
meira virði en sum andleg eða
líkamleg vinna. Sum líkamleg vinna
er meira virði en sum andleg og
líkamleg vinna.
En örbirgðina verður að forð-
ast. Eina færa leiðin út úr því
öngþveiti sem skifting afraksturs
Æll»>ðnl>!aí»ið
er ódýrasta, fjölbreyttasta og
bezta dagblað landsins.
Kanpið það og lesið, þá
getið Jþið aldrei án þess verið.
vinnunnar, launamálið, er komið
í, er að arðinum aý allri fram-
leiðslu þjóðjélagsins, 'óllum tekj-
um pess (að fráskildu því sem fer
til opinberrar starfsemi, svo sem
vísindastofnana etc) sé skift &
milli allra vinnandi manna (óverk-
færum mönnum og sjúkum sé séð
fyrir, en þeir sem ekki vinna, en
geta þó unnið, fái erigan þátt í
framleiðslunni. Nú lifir slíkur lýð-
ur sem sníkjudýr á þjóðfélaginu.
Flækingar og aðrar óreiðukindur
Iifa vesallega á þvf, én gyltu
snikjudýrin dafna vel, eins og
menn þekkja. Eftir sem áður
myndi vart verða komist hjá slík-
um ófögnuði, en vonandi myndi
slíkt hverfa með aukinni menn-
ingu), þannig að allur mismunur
á launakjörum sé í beinu hlutfalli
við að meiri eða verðmeiri vinna
hafi verið af höndum leyst.
Þb er auðvitað siðferðisleg
skylda þjóðfélagsins að sjá um
að enginn fái meira en annar, fyi*
en 'óllum hefir verið séð Jyrir lág-
7narksupþhceð til bráðnauðsynleg-
asta lijsviðurvœris, er svari til
menningar og þroska þjóðarinnar,
en mikið á að verða afgangs frara
yfir það, ef þjóðfélaginu er rétti-
lega fyrir komið. Allir verða að
fá það sem þeir nauðsynlega þurfa
(nema þeir vilji það eigi). Það er
allra hagur og það er líka ein-
staklingsins hagur.
Og með þessu er fégræðginni
og öllu fylgifé hennar gefið rot-
högg. Að þessu fyrirkomulagi eiga
allir þeir að keppa, er vilja létta
örbirgðarfarginu af þjóðfélaginu,
meta allra heiil í nútíð og fram-
tíð meira en tvíræðan stundarhag.
X