Morgunblaðið - 08.02.1958, Blaðsíða 8

8
MORCTJNRLAÐIÐ
Laugardagur 8. febrúar 1958
tJtg.: H.í. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðairitstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Öla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjorn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480
Askriftargjalo kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
KOSNINGABANDALÖGIN TVENN
UTAN UR HEIMI
Málverk Churchills sýnd í tíu
horgum i Bandaríkjunum
Sir Winston hefir málað sér til hvild
ar og ánægju i rúmlega 40 ár
HIN tvenns konar kosninga-
bandalög, sem að verki
voru á fyrsta fundi
nýkjörinnar bæjarstjórnar í
Reykjavík, munu hvarvetna
þykja tíðindum sæta, nema ef
vera skyldi í Alþýðublaðinu.
Annars vegar er bandalag
Framsóknar og kommúnista. —
Segja má að það standi á göml-
um grunni í bæjarstjórn Reyk.ia-
víkur. En þó hefur það nú enn
verið fest, og segir sú staðfest-
ing sína sögu.
Af þremur fulltrúum Alþýðu-
bandalagsins í bæjarstjórn
Reykjavíkur nú eru tveir yiður-
kenndir strangtrúaðir Moskvu-
línumenn. Til að tryggja set.u
þeirra í bæjarstjórninni var öðr-
um, sem veikari þóttu í trúncii,
ýtt til hliðar. Þegar Framsókn
nú gerir bandalag við þessa
menn og kýs nöfuðpaur þeirra
Guðmund Vigfússon í bæjarráð,
þá er það fyrsta túlkun Frarn-
sóknarflokksins á samfylkingar-
tilboðinu, sem fram var borið í
Tímanum hinn 29. janúar sl.
Moskvumennirnir Guðmundur
Vigfússon og Guðmundur J. Guð-
mundsson eru ásamt Birni Jóns-
syni á Akureyri fyrstu dæmi
þeirra „frjálslyndu“, „lýðræðis-
sinnuðu". „frjálshuga" og „um-
bótasinnuðu“, „íhaldsandstæð-
inga“, sem Framsókn þá bauðst
til að ganga 1 „einn flokk“ með
eða a. m. k. gera „sámfylkingu1-
við í „hvaða formi“ sem væri,
einungis að „henni verði komið
á“, eins og Tíminn þá tók til orða.
Eftir að þessir herrar hafa
fengið slíkan vitnisburð, verður
Framsókn ekki mikið fyrir að
„samfylkja“ í „einum flokki" eða
öðru „formi“ með þeim Jóni
Rafnssyni, Einari Olgeirssyni,
Kristni Andréssyni og Brynjólfi
Bjarnasyni, eða hvað þeir rú
heita sálufélagar Guðmundanna
tveggja og Björns Jónssonar frá
Akureyri. I þessu sem öðru hefm
Hermann Jónasson dyggilega
lært af sínum kommúnisku fé-
lögum, enda þykist Hermann
vafalaust hafa leyst meiri vanda
í valdabraski sínu en að skýra
samstarfsmennina hverju sinni
því heiti, sem honum þá bezt
hentar.
★
Hins vegar er kosningabanda-
lag Sjálfstæðisflokksins og Al-
þýðuflokksins. Það bandalag er
svar lýðræðisunnandi Reykvik-
inga gegn yfirgangi og frekju
sérréttindaklíku Framsóknar og
kommúnista.
Á engum hefur yfirgangur
þessara flokka bitnað harðar en
einmitt Alþýðuflokknum í
Reykjavík.
Fulltrúaráð Alþýðuflokksins
lýsti því á sl. ári, hvernig það
hefði verið eitt helzta áhugamál
þessara samstarfsflokka að reyna
að gera Alþýðuflokkinn sem allra
minnstan allt síðasta bæjar-
stjórnarkjörtímabil. Sama til-
gangi var þjónað með myndun
Hræðslubandalagsins 1956. Mikjll
fjöldi Alþýðuflokkskjósenda yfir-
gaf þá flokk sinn í mótmæla-
skyni við undirlægjuháttinn við
Framsókn. — Sú saga endurtók
sig nú við bæjarstjórnarkosning-
arnar. Tölurnar sýna svo ekki
verður vefengt, að þúsundir kjós-
enda Alþýðuflokksins hafa yfh-
gefið hann a. m. k. í bili til að
mótmæla forsjá Framsóknar og
samvinnunni við kommúnista.
Þó þótti forréttindaklíku Fram-
sóknar og kommúnistum ekki
nóg komið. Framsókn bar fram
samfylkingartilboð sitt. Og Þjóð-
viljinn sagði umbúðalaust: „Taka
verður fram fyrir hendur“ þeirra
Alþýðuflokksmanna, sem vilja
samstarf lýðræðissinna í verka-
lýðsfélögunum. „Þau vinnubrögð
verður að stöðva án tafar og skil-
yrðislaust“, heimtaði Þjóðviljinn.
Með þeirri kröfu skýrði hann
nánar við hvað hann átti, þegar
hann sama daginn og Tíminn
flutti samfylkingartilboðið sagði:
„Séu enn eftir einhverjir menn
í forystuliði Alþýðuflokksins og
Framsóknar sem ekki skilja hvað
í húfi er, verða þeir að víkja til
hliðar“.
Hér er hiklaust sagt, hvað
koma skal: Hreinsanir í austræn-
um stíl. Þeim, sem leyfa sér að
hafa sjálfstæða skoðun og vinna
eftir lýðræðisreglum skal „vikið
til hliðar“, „án tafar og skilyrðis-
laust.“
Það er gegn þessum vinnu-
brögðum, sem lýðræðissinnar í
Reykjavík hafa nú risið. Kjós-
endur Alþýðuflokksins hér hafa
sjálfir tekið völdin og kveðið á
um, að samstarf lýðræðissinna í
verkalýðsfélögunum skyldi styrkt
og upp tekin samvinna í bæjat-
stjórn Reykjavíkur milli Al-
þýðuflokks og Sjálfstæðisflokks,
sem þar hefur ekki verið áður.
★
Sjálfstæðismenn í bæjarstjórn
eru nú að vísu liðfleiri en nokkru
sinni fyrr. Þeir þurfa þess vegr.a
ekki *að gera bandalag við aðra
til að tryggja eigin völd. En
hömlulaus yfirráð eins flokks og
valdbeiting hans til hins ýtrasta
hafa aldrei verið markmið Sjálf-
stæðismanna.
Atkvæðaseðlar yfir 20 þús.
Reykvíkinga sanna bezt, að sú
mynd andstæðinganna, að flokk-
urinn sé lítill hópur auðhyggju-
manna, er fyrst og fremst reyni
að skara eld að eigin köku, er
gersamlega röng. Sjálfstæðis-
flokkurinn er úrræðagóður, frjáls
lyndur framfaraflokkur, sem hef-
ur framtak og dug einstakling-
anna í heiðri en skilur einnig,
að í nútímaþjóðfélagi verður oft
að beita því afli, sem lögmætum
samtökum fjöldans fylgir.
Hvergi hefur t. d. hér á landi
verið gert meira af hálfu al-
mannavaldsins til að bæta úr
húsnæðisþörfinni. Þar hefur bæj-
arfélagið haft forystuna eftr
margháttuðum leiðum og með
undraverðum árangri, þótt enn
sé margt ógert. Nú er þó svo
langt komið, að hillir undir far-
sæla lausn til frambúðar, ef svo
verður framhaldið, sem víst er,
eins og upp hefur verið tekið.
Með sama hætti hefur Sjálí-
stæðisflokkurinn sýnt 1 útgerðar-
málunum, að hann er laus við
kreddufestu og er fús til að leysa
málin eins og þörf segir til á
hverjum tíma, þótt koma kunni
í bág við fyrri bókstafskenning-
ar. Sjálfstæðismenn játa, að þeir
voru ekki hinir fyrstu, sem gerðu
tillögur um bæjarútgerð togara í
Reykjavík. En þegar nauðsyn
bar til, að slík útgerð yrði hafm,
þá tóku þeir forystuna með stór-
hug og víðsýni.
Það er vegna þessara og ann-
arra slíkra verka, að Sjálfstæðis-
flokkurinn nýtur æ meira og
meira trausts um land allt.
WINSTON Churchill byrjaði að
mála fyrir rúmum 40 árum síðan
á árum fyrri heimsstyrjaldar-
innar. Hann var samt hikandi
fyrst í stað, honum stóð stuggur
af penslinum, þar til kona Sir
Johns Laverys listmálara sýndi
Churchill dag nokkurn, hversu
hættulítið er að munda pensilinn
og lita hvítt léreftið. Og síðan
hefir Sir Winston málað, hvenær
sem hann hefir haft tóm til.
Tregur til að sýna
verk sín.
Hann hefir málað töluvert, en
alltaf verið tregur til að sýna
verk sín opinberlega að undan-
teknum þeim sex málverkum,
sem honum er heinnlt að senda
árlega í the Royal Academy.
Vera má, að hann sé nú tekirn
að slá slöku við málaralistina,
því að sl. ár sendi hann aðeins
eitt málverk þangað. Yfirlitssýn
ing hefur aldrei verið haldin a
verkum hans. Hann hefir gefið
vinum sínum málverk, en selt að
eins eitt málverk — til Brazilíu!
★ ★ ★
En nú stendur yfir farandsýn-
ing á verkum hans í Bandaríkjun
um. Verða verkin sýnd í 10 borg-
um. Sýningin var opnuð í Kan-
sas City miðvikudaginn 22. jan.,
og þess má geta, að 4. marz verð-
ur sýningin opnuð í sjálfu Metro-
politan Museum of Art í New
Tómstundaiðja og köllun
— tvennt ólíkt.
Sir Winston lætur lítið yfir list
sinni. Hann er sér þess vel með-
vitandi, að hann er frístundamál-
ari, og hann telur mikm mun
á að mála í tómstundum og mála
eftir köllun. Tilgangslaust er fyrir
frístundamálarann að reyna að
skapa meistaraverk. Hann verður
að láta sér nægja ánægjuna af
frístundaiðjunni. Og Churchill
hefir löngum fengið þá dóma að
vera góður frístundamálari.
Breti í húð og hár —
málar að frönskum sið.
Þó að verk Churchills hafi
aldrei verið sýnd á yfirlitssýn-
ingu, hefir ýmislegt verið ritað
Á AÐALFUNDI Mímis, félags
stúdenta í íslenzkum fræðum við
Háskóla íslands, 17. desember
1957 var svohljóðandi tillaga
samþykkt einróma:
„Aðalfundur Mímis, félags
stúdenta í íslenzkum fræðum við
Háskóla íslands, haldinn 17. des.
1957, mótmælir harðlega þeim
ráðstöfunum menntamálaráð-
herra, að veita embætti ævi-
skrárritara og þjóðskjalavarðar
um list hans. M. a. hafa gagn-
rýnendur furðað sig á því, hvers
vegna Sir Winston, sem verði að
teljast brezkur í húð og hár skuli
mála að frönskum sið. Churchill
fylgir stefnu frönsku impression-
istanna og postimpressionistanna.
Hann á lítið sameiginlegt með
enskum listmálurum síns tíma.
En Churchill mun hafa hrifizt
af liðauðgi og ljósbrigðum im-
pressionisku stefnunnar. Hann
hefir líka alltaf kosið að dveljast
í leyfum sínum í sólríkum héruð
um, og mun það ekki hafa valdið
hvað minnstu um, að hann gerð-
ist lærisveinn franskra listmái-
ara.
Churchill málar —
Diujaeli ritaði skáld-
söffur
„Painting as a Pastime" (Mál-
að í tómstundum) heitir safn
hugana, sem Churchill hefir gef-
ið út. Þar lýsir hann hversu mikil
hvíld sé í því að mála í tóm-
stundum — einkum fyrir þá, sem
leggja mikið á sig andlega.
Lestur í tómstundum veitir
ekki nærri eins góða hvíld, því
að safn bóka þrúgar manninn,
þar sem að honum sækja hugs-
anir um allar þær bækur, sern
hann aldrei mun hafa tóm til að
lesa. Það er erfitt að læra að lesa
sér til skemmtunar eingöngu. Að
stunda íþróttir í tómstundum
hefir aðdráttarafl aðeins skamm
an tíma, því að vöðvarnir eldast.
Golf og Bridge telur Churchill
aumkunarverða tómstundaiðju,
þar sem hvorugt haldi huga
mannsins föngnum. En maðurinn
gleymir sér algjörlega við að
mála. Churchill hefir notið hvíld-
arinnar og ánægjunnar af að
mála, síðan hann var um fertugt.
Hann mun vera eini brezki for-
sætisráðherrann, sem gerzt hefir
listamaður, síðan Disraeli ritaði
skáldsögur sínar.
mönnum, sem ekki hafa lokið
embættisprófi í íslenzkum fræð-
um.
Telur fundurinn, að þau em-
bætti bæði hefði átt að veita
mönnum úr hópi þeirra umsækj-
enda einna, sem lokið hafa því
prófi. Fundurinn álítur að með
þessum embættaveitingum báð-
um, hafi ráðherra lýst vantrausti
á heimspekideild Háskóla ís-
lands“.
(Frétt frá Mími).
Churchill málar í góðu tómi í Aix-en-Provence á Frakkalndi
„Bottlescape" heitir þetta málverk Churchills. Það er málað
1932
Stúdentar mótmœla