Morgunblaðið - 14.02.1958, Síða 6

6
MORCUNBLAÐIÐ
Fðstud. 14. febrúar 1958
Lagaákvæði um barnalíf-
eyri þarfnasf endurskoðunar
Atriði úr fyrsta þætti. Nornin talar við köttinn undir hola trénu.
íslenzka brúðuleikhúsið sýnir
„Eldfærin" í Trípolí á sunnud.
Sýningin er á vegum Æskulýðsráðs Rvíkur
NÆSTKOMANDI sunnudag sýn-
ir íslenzka brúðuleikhúsið, brúðu
leikinn „Eldfærin", eftir H. C.
Andersen, í Trípolibíói kl. 3.
Sýning þessi er haldin á vegum
Æskulýðsráðs Reykjavíkur.
Skýrðu þeir séra Bragi Friðriks-
son, Iramkvæmdastjóri Æsku-
lýðsráðsins og Jón E. Guðmunds-
son, listmálari, fréttamönnum
frá þessu í viðtali, en Jón er eig-
andi brúðuleikhússins og kennir
einnig brúðugerð leiktjaldamáln
ingu og uppbyggingu brúðuleik-
húss unglingum sem sækja tóm-
stundavinnu Æskulýðsráðsins.
Handbrúðuleikur
„Eldfærin" hafa ekki verið
sýnd hér áður. Er þetta hand-
brúðuleikur, en einnig koma fram
tvær strengbrúður, hestur, sem
dansar og maður er situr á baki
hans og sýnir ýmsar listir, fer
af baki og fleira. Brúður þær
sem leika í leikritinu eru um 70
sentimetrar á hæð, eða svipaðar
á hæð og 5—6 ára barn. Jón E.
Guðmundsson, listmálari, býr
sjálfur til allar þær brúður er við
Brúðuleikhúsið leika, en leikhús-
ið hefur nú starfað í fimm ár. Á
samkomunni í Trípolíbíói koma
einnig fram fleiri skemmtikraft-
ar, m.a. frændsystkinin Tumi og
Dúa sem segja sögur. Koma þau
nú fram í alveg nýju gervi, en
flest börn munu kannast við þau.
Brúffuleikhúsið út á land
Síðastliðið sumar ferðaðist
Jón E. Guðmundsson með ís-
lenzka Brúðuleikhúsið um Vest-
firði. Sýndi hann þar brúðuleiki
og hafði einnig sýningarkennslu.
Tókst þessi ferð mjög vel. í sum-
ar hefur hann í hyggju að ferðast
um Austfirði með leikhúsið.
Sennilega endurtekiff
Aðgangur að sýningunni á
sunnudaginn, kostar 5 krónur
fyrir barn. Sennilega verður sýn
ingin endurtekin, en það fer þó
eftir aðsókn að sjálfsögðu. Síðar
Á FUNDI sameinaðs Alþingis á
miðvikudag var rætt um þings-
ályktunartillögu um barnalíf-
eyri, sem flutt var fyrir jólin af
þeim Ragnhildi Helgadóttur, Jó-
hönnu Fgilsdóttur og Öddu Báru
Sigfúsdóttur.
Efni tilögunnar er þaff, aff Al-
þingi álykti að fela rikisstjórn-
inni aff láta endurskoffa ákvæði
almannatryggingarlaganna um
upphæff og greiðslu barnalífeyris.
Einkum sé athugað, hvort unnt
sé:
1. aff greiða lífeyri mcff barni
látinnar móður á sama hátt og
nú er gert meff barni látins föffur.
2. aff heimila að greiffa tvö-
faldan barnalífeyri vegna mun-
aðarlausra barna.
3. að hækka grunnupphæff líf-
eyris um allt aff 50%.
Ragnhildur
m - Helgadóttir
uiini úr hlaði,
wenda eru báðar
i sinum tíma, nú
Ragnhildur Hún sagði
m.a.:
Almenn hækkun barnalífeyris
Flestir eru sammála um nauð-
Úr þriðja þætti leiksins. Montni Hans kemur inn í kofann til
hermannsins sem búinn er aff eyffa öllum aurunum sinum og er
a orffinn sárfátækur.
syn þess að hlaupa undir bagga
með einstæðum foreldrum, sem
af fjárhagsástæðum geta ekki
veitt börnum sínum viðunandi
aðhlynningu sjálf. Barnalífeyrir
inn er nú 376 kr. á mánuði á 1.
verðlagssvæði, og vantar mikið
á, að þetta samsvari framfærslu-
kostnaðinum. Helzt þyrftj upp-
hæðin að miðast við, að einstæð
móðir gæti sem mest annazt barn
sitt sjálf, en þyrfti ekki að koma
því einhvers staðar fyrir, eins og
oft vill verða. Það eru því miður
of mörg dæmi um mæður og
börn, sem ekki hafa beðið þess
bætur að slíkur skilnaður varð.
Lögin um almannatryggingar
voru endurskoðuð 1956. Þá voru
bætur skv. þeim yfirleitt hækk-
aðar — nema barnalífeyririnn,
og virðist fulkomlega timabært,
að þessi afstaða sé endurskoðuð,
eins og 3. liður tillögu okkar
fjallar um.
Affrar leiffréttingar
Barnalífeyrir er nú greiddur,
ef faðir er látinn, eða annað
hvort foreldranna fær elli— eða
örorkulífeyri. Lífeyrir er hins
vegar yfirleitt ekki greiddur, ef
móðir deyr, og er þó ekki síðut
ástæða til að bæta móðurmissi,
að svo miklu leyti sem það verð-
ur gert með fjárhagsaðstoð. Þá
er ekki greiddur tvöfaldur líf-
eyrir til munaðarlausra barna
heldur aðeins sem svarar lVz líf-
eyri. 2. og 3. liður tillögunnar
miðar að því að bæta úr þessum
atriðum.
Hvaff kosta leiffréttingarnar?
Tvenns konar barnalífeynr er
nú greiddur skv. lögunum um
almannatryggingar. Annars veg-
ar en óendurkræfur barnalífeyrir
skv. 17. gr. og nam hann árið
1956 8.158.942 kr. Bótaþegar voru
1307 og börnin, sem greitt var
með 2.548.
Eftir 83. gr. laganna er einnig
'greiddur barnalífeyrir skv. úr-
skurði með óskilgetnum börnuin
og börnum skilinna hjóna. Þessi
lífeyrir er endurkræfur frá feðr-
um eða framfærslusveit þeirra,
og nam 1956 11.278.722 kr.
Ef atriffin, sem viff nefnum í 2.
og 3. liff tillögu okkar, verffa tek-
in til greina, hækka barnalíf-
eyrisgreiffslur almannatrygging-
anna um nær 10 millj. króna, ef
miffaff er viff sama fjölda barna
og bótaþega og áriff 1956. En þess
er aff geta, aff rúmur helmingur
þeirra upphæffar er endurkræfur.
Auk þess yrffi sennilega alimikil
hækkun vegna 1. liðs tillögunnar.
★
Að ræðu Ragnhildar lokinni
var umræðu um tillöguna frestað
og henni vísað til fjárveitingar-
nefndar til athugunar.
Tímaritið
Akranes
TVÖ síðustu hefti síðasta árs af
timaritinu „Akranes" hafa borizc
blaðinu, og eru þau fjölbreytt að
efni eins og venjulega.
í þriðja hefti (júlí—september)
er m. a. frásögn Árna Óla af
vígslu Hallgrímskirkju í Saurbæ,
skreytt mörgum myndum. Einnig
fylgja greininni ræður, sem flutt-
ar voru við þetta tækifæri, sálm-
ur eftir séra Friðrik Friðriksson
og kveðja frá Charles V. Pilcher
í Ástralíu. Þá er og í ritinu grein
um Hallgrím Pétursson. Enn-
fremur segir frá norrænu vina-
bæjamóti á Akranesi. Sigurður
Jónsson frá Brún ritar þriðja
hluta greinarinnar „Til fjalla og
frá“, Ólafur Gunnarsson skrifar
um blaðamennsku, og loks skrif-
ar ritstjórinn, Ólafur B. Björns-
son, 58. þáttinn úr sögu Akra-
ness, „Hversu Akranes byggðist“.
Er þar fjallað um Steinsstaði,
Kirkj ubraut 36. í lok heftisins er
svo Arjj^áll Akraness.
í fjórða hefti (október—desem
ber) er meðal annars efnis gömul
ræða eftir séra Þorstein Briem,
„Treystum drottni". Ragnar Jó-
hannesson skrifar greinina „Tveir
siðaskiptaklerkar og góðskáld"
Þá er gömul grein eftir Einar H.
Kvaran, ef nefnist „Fyrir 100 ár-
um“. Arngrímur Fr. Bjarnason
skrifar um bræðurna á Núpi í
Dýrafirði. Þá birtist í þessu hefti
upphafið á greinaflokki eftir
Kristleif Þorsteinsson frá Stóra-
Kroppi, sem nefnist „Borgfirzkir
sagnaþættir frá 19. öld“. Er hér
um að ræða framhald þátta sem
birtust í tímaritinu „Verðandi"
1950 meðan þess naut við. Næst
er „Legið bréf frá Langanesi". Þá
skrifar ritstjórinn um handrita-
málið. Ólafur Gunnarsson skriíar
þáttinn „Um leiklist“ og birtasi
þar umsagnir um sjö leikhús-
verk. Jón Dúason ritar greinina
„Vandkvæði útgerðarinnar", og
loks er þar 59. þátturinn úr sögu
Akraness. I honum er fjallað um
Akbraut, Kirkjustræti 6, og Aðal-
ból, Melteig 9. Loks er Annall
Akraness.
verða sýndir þættir úr brúðuleik
húsinu í kvikmyndaklúbbum
Æskulýðsráðs, en þeir eru þrír
starfandi hér í bænum. Sýningin
„Eldfærin" tekur þrjá stundar-
fjórðunga.
Nýjórsboðskapur Rétttrúnaður-
kirkjunnar rússnesku
BISKUPINN yfir íslandi, herra
Ásmundur Guffmundsson, hefur
sent Morgunblaffinu nýjársboff-
skap Rétttrúnaffarkirkjunnar
rússnesku, er honum barst í um-
burffarbréfi.
Upphaf boffskaparins er á þessa
leiff:
„Á þröskuldi nýjársins, er
kristnir menn biðja herra árstíða
og ára að „krýna árið miskunn
sinni“, teljum vér Alexis, yfir-
biskup Moskvu og alls Rússlands,
ásamt Hinni Heilögu Synódu Rétt
trúnaðarkirkjunnar rússnesku,
skyldu á oss hvíla. En hún er
sú að ávarpá forystumenn rétt-
trúnaðarkirknanna, er lúta hin-
um sama herra, og leiðtoga allra
annarra kristinna kirkjudeilda,
með boðskap postulans um að
ástunda á vorum tímum að
„keppa eftir því, sem til frið-
arins heyrir og til hinnar sam-
eiginlegu uppbyggingar" (Róm.
14, 19), svo að kristileg eining
vor um hið mikla mál mann-
kynsfriðar megi birtast fljótt og
með áhrifaríkum hætti“.
Lokaorðin eru þessi:
„Búumst sjálfir og allir kristn
ir menn til helgra afreka fyrir
friði mannkyninu til handa.
Ef sérhver kristinn maður vill
stökkva á hatursbálið þó ekki
sé nema einum dropa af úrsvölu
vatni, eða vill varpa handfylli af
mold í djúp óvináttunnar, sem
klýfur heiminn, þá munum vér
með öllum þeim dáðum í sam-
einingu lengja Kristslífið á jörðu
og flýta fyrir komu guðsríkis-
ins“.
shrif*ar úr
daglega lífinu
Valentínusardagurinn
IDAG er Valentínusardagur,
dagur verndardýrlings elsk-
endanna.
Sagan segir, að á tímum Klá-
díusar 2. Rómverjakeisara á síð-
ustu áratugum 4. aldar hafi verið
uppi prestur sá, er Valentínus
hét. Af trúarlegum ástæðum var
hann dæmdur til dauða, en í dýfl
issunni komst hann í kynni við
blinda stúlku, dóttur fangavarð-
arins. Áður en hann var „réttað-
ur“, skrifaði hann stúlkunni fun-
heitt ástarbréf.
Þetta var að margra áliti upp-
haf þess siðar, að á aftökudaginn,
14. febrúar, bundust menn
tryggðaböndum með miklu til-
standi.
Siðurinn barst til Englands
og Skotlands. Þar var ýmist sagt,
að fyrsta stúlkan, sem pilturinn
sá á Valentínusardaginn, skyldi
verða ástmey hans, eða dregið
var um það kvöldið áður, hvernig
skipta skyldi kvenkostum í
hverju plássi. Nú er haldið upp
á daginn með því að senda kort
eða skeyti og með blómagjöfum.
Mest er hafzt að í þessu sam-
bandi í Ameríku, en hér á landi
fer minna fyrir deginum. Þó hafa
blómaverzlanir í Reykjavík til
sölu litla blómvendi, sem hnýttir
hafa verið í tilefni dagsins.
Svolítil tilbreyting
EINS og kunnugt er reka ís-
lenzku flugfélögin auglýsinga
starfsemi og blaðaþjónustu á
heimsmælikvarða. Eitt skemmti-
legt uppátæki Flugfélags Is-
lands er að veita öllum þeim, sem
á sumrin fara í miðnætursólar-
flug með vélum þess virðulegt
skjal, „heimskautsvottorð". Mér
datt í hug, hvort þeir í Vestur-
álfu hefðu nú lært af Flugfélags-
mönnum. Öll blaðaþjónusta í
sambandi við flugskeytatilraunir
þeirra var lengi vel í mesta
ólestri, unz snjall maður réð þar
bót á. Ein af ráðstöfunum hans
var sú, að hann afhenti blaða-
mönnum, sem orðnir voru geð-
vondir og rauðeygir af langri bið
eftir að Könnuði yrði skotið upp
í himinhvolfið, skjal eitt mikið
um, að þeir væru teknir í „hetju-
reglu flugskeytamanna". Var það
myndskreytt plagg og allt hið
virðulegasta. Er ekki ósennilegt,
að það hafi komið einhverjum í
gott skap.
Svona smáatriði geta skapað
skemmtilega tilbreytingu í önn
hversdagsins ekki síður en snot-
urlega pökkuð jólagjöf eða
skemmtilega skreytt kaka, þar
sem það á við.
Um þjóffsönginn
[ 7ELVAKANDI góður
r Mig langar til að biðja þig
að birta í dálkum þínum eftir-
farandi línur:
Lofsöngurinn, sem íslendingar
hafa gert að þjóðsöng, er nú loks
ins kominn í sálmabókina, en þar
á hann heima. Er hann fyrsti
sálmurinn í sálmabókinni nýju.
Skáldið lætur „eilífðar smá-
blómið“ deyja, er það segir:
„eitt eilífðar smáblóm með
titrandi tár,
sem tilbiður Guð sinn og deyr.*4
Hvernig fær það staðizt, að það,
sem eilíft er, deyi? Væri ekki
rétt að láta eilífðarblómið þreyja,
það er að bíða með eftirvæntingu
þess, er við tekur, er æviskeið er
runnið? Væri nú ekki rétt að
breyta þessu eina orði í sálmin-
um að setja orðið þreyr í staðinn
fyrir deyr?
Er þessu hér með varpað fram
til íhugunar.
E.“