Morgunblaðið - 03.06.1958, Blaðsíða 2
t
2
MORCVNBT 4Ð1Ð
Þriðjudagur 3. juní 1958
V
— Eldhúsdagurinn
Frh. af bls. 1
í efnahagsmálum, og minnti jafn
framt á, að rannsóknir hafa íarið
fram nýlega, en niðurstöðum var
haldið leyndum fyru Sjálfstæðís
flokknum.
Hver eru úrræði þeirra
En nú, þegar ég hefi með þol-
inmæði svarað barnalegum spurn
ingum ráðherranna um stefnu
Sjálfstæðisflokksins í efnahags-
málunum, sagði Ólafur Thors
síðan, langar mig til að leggja
nokkrar spurningar fyrir þá
sjájfa.
Ég spyr nú:
Hver er ykkar stefna í efna-
hagsmábunum? Um það kom ekk
ert fram við umræðurnar um
þetta mál undanfarna duga, ann-
að en það, að þeir kepptust allir
við að sverja af sér frumvarpið.
Allir sögðu þeir, að I því fælist
alls ekki stefna síns flokks held-
ur væri frumv. eins konar óburð-
ur, sem fallizt hefði verið á að
gera að stefnu stefnulausrar
stjórnar yfir sauðburðinn.
Hver er stefna Framsóknar-
flokksins í efnahagsmálum? Vill
Framsóknarfiokkurinn hreina
gengisfeilingu? Eða ætlar hann
kannske að leggja 1100 milljóna
nýja skatta á þjóðina fyrir hverja
tveggja ára valdatíð sína?
Hver er stefna Alþýðuflokksins
í efnahagsmálum? Vill hann geng
isfellingu?
Hver er stefna kommúnista í
þeim? Vill hann ennþá meiri
gengisfellingu?
Þessum spurningum verða
stjórnarflokkarnir að svara skýrt
og greinilega í þessum umræðum.
Þá ræddi Ólafur Thors, hverjir
hefðu gefið þjóðinni gjafir hins
nýja álagnafrumvarps. Minnti
hann á, að stjórain dó og það
fremur tvívegis en í eitt skipti
fyrir nokkrum dögum. Hún lifn-
aði þó við, sagði Ólafur, en
þjóðin stendur loksins sameinuð
og sammála — öll þjóðin að ráð-
herrunum undanskildum. Allir
segja: komi það, sem koma vill,
en burt með þessa stjórn.
Svikin við strjálbýlið
Friðjón Þórðarson, 11. lands-
kjörinn þingmaður, tók til máls,
er Ólafur Thors hafði lokið ræðu
sinni. Hann rakti nokkur loforð
núverandi stjórnarflokka fyrir
kosningarnar 1956 og vék sérstak
lega að landbúnaðarmálunum.
Það verður ekki annað sagt,
sagði Friðjón Þórðarson, en að
bandalag þeirra, er sjálfir nefndu
sig umbótaflokka, hafi gefið land
búnaðinum og dreifbýlinu fögur
fyrirheit. f framfaraáætlun þeirra
var rætt um bætta tækni og jafn-
vægi í byggð landsins. Tökum
samgöngumálin sem dæmi til at-
hugunar. — Það dylst engum,
sem eitthvað þekkir til í sveitum
landsins, að góðar og greiðar sam
göngur eru eitt allra stærsta hags
munamál þeirra. í byrjun þessa
árs skilaði milliþinganefnd í sam
göngumálum ýtarlegu áliti «m
þessi efni. En afstaða núverandi
ríkisstjórnar kom fram við af-
greiðslu fjárlaga. Á sama tíma og
fjárlögin hafa hækkað og þanizt
út á nær öllum sviðum sl. 2 ár,
virðist það hafa verið eina sparn-
aðarmál fjármálaráðherra að
skera stóriega niður fjárveiting-
ar til nýbyggingar þjóðvega. Á
sl. hausti vildi hann þannig
lækka fjárveitinguna til nýbygg-
inga þjóðvega úr tæpum 16 millj.
í 12 millj.’Þetta var tillaga frá
flokki þeim, er kveðst bera hag
bænda mjög fyrir brjósti, tillaga,
sem hann varð að vísu síðar að
falla frá, er hann varð var ákveð-
innar andstöðu Sjálfstæðisflokks
ins.
Er að renna skeið sitt á enda
Friðjón 'Þórðarson ræddi síðan
áhrif „bjargráðalaganna“ á land-
búnaðinn og sagði síðan, að nú,
þegar stjórnin eftir nær 2 ára
stríð færir þjóðinni „bjargráð"
sín og finnur gagnrýni og andúð
úr öllum áttum, tekur hún að
hrópa ákaft á tiliögur frá Sjálf-
stæðismönnum. Fleiri tillögur til
að fella, aður en hún fellur sjálf.
Stjórnin finnur, að hún er að
renna skeið sitt á enda, viðfangs-
efni hennar er nú það eitt að
stritast við að sitja sem lengst.
Það alvarlegasta við „bjargráð"
hennar er það, að þau eru ein-
ungis til bráðabirgða og munu
varla endast þjóðinni yfir há-
bjargræðistímann, sem nú fer í
hönd.
Sigurður Bjarnason, þingmað-
ur Norður-ísfirðinga, talaði síð-
astur af þingmönnum Sjálfstæð-
isflokksins í gær. Hann sagði, að
rétt væri að minna á, að flokkar
vinstri stjórnarinnar spurðu ekki
um úrræði Sjálfstæðisfloksins
1956. Þá sögðu þeir þjóðinni, að
þeir kynnu sjálfir ráð við öllum
vanda, og mestu máli skipti fyrir
þjóðarheill, að Sjálfstæðisflokk-
urinn yrði einangraður. Þið mun-
uð, sagði Sigurður Bjarnason
heyra forsætisráðherra, sem talar
hér á eftir mér halda sér í þá stað
hæfingu eins og sökkvandi maður
í flak, að Sjálfstæðisflokkurinn
hafi engin úrræði og hafi engar
tillögur flutt. Þannig tala menn-
irnir, sem lýstu því yfir 1956, að
engan vanda væri unnt að leysa
með Sjálfstæðisflokknum.
Sigurður ræddi síðan um sjón-
armið Sjálfstæðismanna í efna-
hagsmálum, nauðsyn þess að
tryggja aukna þátttöku í fram-
leiðslustörfunum og að þjóðin
geri sér glögga grein fyrir ástandi
efnahagsmálar.na.
Aukning erlendra skulda
Þá ræddi Sigurður Bjarnason
um störf vinstri stjórnarinnar og
minnti m.a. á, að hún hefur auk-
ið erlendar skuldir um 500 millj.
kr. á tveimur árum og upplýsti
að hún hefði nýlega tekið 50
millj. kr. lán í Rússlandi. Hún
hefur jafnframt rétt þjóðinni
„jólagjöfina“ og „bjargráðin“,
sem samtals fela í sér 35.000 kr.
nýjar áiögur á hverja 5 manna
fjölskyldu. Við Sjálfstæðismenn
hörmum það ólán, sem þessi
ríkisstjórn hefur leitt yfir þjóð-
ina, sagði Sigurður Bjarnason að
lokum. En á valdaskeið. hennar
verður að líta sem kalt og
napurt vorhret, sem að vísu
hefur hamlað gróðri og vald-
ið margháttuðu tjóni. En öll
hret, einnig hvítasunnuhretin
styttir upp um síðir og
bjartsýni þjóðarinnar nýtur
sín á ný. Undir nýrri, raunsærri
og heiðarlegri forystu, sem segir
fólkinu satt um ástand og eðli
vandamálanna verða erfiðleikarn
ir sigraðir. Það kann að kosta
stundarfórnir og gera kröfur til
þroska og ábyrgðartilfinningar
almennings. En í viðreisnarbar-
áttunni mun þjóðin finna sjálfa
sig, öðlast nýjan skilning á því,
að það er fleira, sem sameinar
hana en sundrar og gera sér Ijóst,
að við erum fyrst og fremst ís-
lendingar, sem ber skylda til þess
að berjast að einu marki: Frjálsu
og batnandi íslandi, starfsamri og
hamingjusamri íslenzkri þjóð.
Engin frambúðarlausn
— verkföll ábyrgðarleysi
Hermann Jónasson forsætisráð
herra talaði fyrstur af stjórnarlið
um. Ræddi hann fyrst lengi um,
að Sjálfstæðisflokkurínn hefði
engar tiliögur haft fram að færa
í efnahagsmálum.
Síðan ræddi forsætisráðherra
„bjargráðin" og talaði þá mjög í
sama anda og fram kom í þeim
tveimur ræðum, sem hann flutti
um málið við umræður um það á
Alþingi og áður hefur verið sagt
frá í blaðinu. Hann minnti á, að
draga myndi að því í haust, að
„sjálfhreyfivél" vísitölunnar færi
af stað, nema stéttirnar vildu
hjáipa til við nýjar ráðstafanir,
— taka vísitöluna úr sambandi
og koma í veg fyrir ofþenslu í
útlánum og fjárfestingu. Ráð-
herrann drap síðan með nokkrum
orðum á landhelgismálið og ut-
anríkismál, en kom síðan aftur
að efnahagsmálum og ræddi um
afstöðu verkalýðshreyfingarinnar
til ráðstafana á því sviði. Hann
sagði enn, að „bjargráðin" væru
engin varanleg lausn, en verka-
lýðshreyfingin yrði að skilja þá
ábyrgð sem á henni hvíii og að
verkfalisvopninu megi ekki beita
á ábyrgðarlausan hátt og út í
loftið eins og áður.
Ásgeir Bjarnason, þingmaður
Dalamanna, talaði einnig.
Unnt að spilla öliiu
Guðmundur í. Guðmundsson
var næsti ræðumaður og snerist
ræða hans öll um landhelgismál-
ið. Hann ræddi um þýðingu máls-
ins og minnti á, að íslendingar
hafa jafnan lagt áherzlu á að
undirbúa vel aðgerðir sínar í því,
og að aðgerðir þær, sem hing-
að til hafa verið gerðar, hafa haft
stuðning allra þjóðarinnar.
Þá vék Guðmundur í. Guð-
mundsson að þvi, sem gerzt hefur
í málinu siðustu vikur. Kvað
hann mikið hafa áunnizt, þótt
ekki hefði fengizt viðurkenning
annarra á rétti Islendinga til ein-
hliða stækkunar landhelginnar.
Nú er nauðsynlegt að hefjast
handa, en hagnýta verður jafn-
framt skilning þann, sem fyrir
hendi er meðal annarra þjóða,
sagði ræðumaður. Það er unnt,
en það er líka unnt að spilla
öllu, sem unnizt hefur, ef ekki
er á málum haldið af fyrirhyggju.
Sigraði Alþýðuflokkurinn?
Þá las Guðmundur í. Guð-
mundsson kafla úr ræðu sinni á
Kaupmannahafnarfundi ráðherra
Atlantshafsbandalagsríkjanna og
sagði, að á vettvangi bandalags-
ins hefðu síðan farið fram gagn-
legar viðræður.
Frá hátíðafundinum í Bæjarbíói. Bæjarfulltrúar á sviði Bæjarbíós. Vitinn á tjaldinu er skjaldar-
merki Hafnarfjarðar. (Ljósm. Gunnar Rúnarj.
Afmœlishátíðahöld H afnarfjar&ar
voru mjög fjölmenn
HAFNFIRÐINGAR minnt-
ust hálfiar aldar afmælis bæj-
arins með fjölbreyttum hátíða-
höldum á laugardaginn og sunnu-
daginn. Hið ákjósanlegasta veður
var báða dagana. Fyrri daginn
var vígsla Bæjar- og héraðsbóka-
safnsins hámark hátíðahaldanna,
en á sunnudaginn var það merk-
ast er haldinn var hátíðafundur í
bæjarstjórn, þar sem viðstaddur
var fjöldi bæjarbúa, en forseti Is-
lands heiðraði fundinn með nær-
veru sinn. Var fundurinn haldinn
í Bæjarbíói. Áður en fundur
þesi var haldinn höfðu Hafnfirð-
ingar fjölmennt til útihátíðar.
Á nátíðafundinum var eitt mál
tekið fyrir og afgreitt en það var
samþykkt bæjarstjórnarinnar um
það að ,láta gera nokkurt opið
svæði í bænum þar sem síð-
an yrði reist veglegt minnis-
merki sjómannastétt Hafnarfjarð
ar til heiðurs, merki sem tákn-
rænt er fyrir störf hennar og
þátt stéttarinnar í uppbyggingu
Hafnarfjarðarkaupstaðar.
Þessu næst voru flutt ávörp
og Hafnarfjarðarbæ færðar góðar
gjafir. Eftir að Jónas Guðmunds-
son hafði fært kveðjur Samb. ísl.
sveitafélaga tók til máls Gunnar
Thoroddsen borgarstjóri í Reykja
vík, er færði Hafnfirðingum árn-
aðaróskir höfuðstaðarbúa og
færði þeim að gjöf höggmyndina
„Dýrkun“ eftir Ásmund Sveins-
son myndhöggvara. Síðan tóku
til máls fulltrúar vinabæja Hafna
fjarðar á Norðurlöndum og talaði
þeirra fyrstur Stehr Johannessen,
borgarstjóri Fredriksberg (Kaup-
mannahöfn), Timo Maki, héraðs-
höfðingi frá Finnlandi og Norð-
maðurinn J. Haugerd frá bænum
Bærum. — Færðu hinir erlendu
gestir góðar gjafir og kveðjur
vinabæjanna. Síðan tóku til máls
ýmsir forráðamenn félagasam-
taka í bænum og flutti Rannveig
Vigfúsdóttir kveðjur frá Hraun-
prýðiskonum, Sigurgeir Guð-
mundsson flutti kveðjur Mál-
fundafél. Magna, Þorgeir Ibsen
kveðjur íþróttabandalagsins og
að lokum flutti kveðjuávarp Sig-
urrós Sveinsdóttir form. fulltrúa
ráðs verkalýðsfélaganna. Frá
þessum félögum og samtökum bár
ust bænum og gjafir.
Hátíðafundur þessi, sem hófst
með því að leikið var „Þú hýri
Hafnarfjörður", fór fram með há
tíðlegum blæ. Milli ræðna full-
trúa vinabæjanna voru þjóðsöngv
ar viðkomandi landa leiknir, en
hátíðafundinum lauk svo með því
að ísl. þjóðsöngurinn var leikinn.
Hér innanlands hefði nokkuð
verið deilt um málið. Lúðvík
Jósefsson hefði 17. maí lagt fram
uppkast að reglugerð um 12
mílna landhelgi með óbreyttum
grunnlinum, sem gerði ráð fyrir,
að íslenzk togskip og dragnóta-
skip mættu ekki veiða innan 12
mílna línunnar. Reglugerðina átti
að gefa út 20. maí og hún átti
að taka gildi 1. júlí. Fiskifélagið
og atvinnudeild háskólans lýstu
sig samþykka stækkun í 12 míl-
ur, en höfðu ýmislegt við reglu-
gerðaruppkastið að athuga.
Alþýðuflokkurinn gat og ekki
fellizt á það, sagði Guðmundur
í. Guðmundsson. Hann vildi sam-
stöðu allra flokka, útgáfu reglu-
gerðar 30. júní og að hún tæki
gildi 1. sept. Timann þangað til
átti að nota til að skýra málið
fyrir öðrum þjóðum. Úrslitin
urðu þau, að sjónarmið Alþýðu-
flokksins varð ofan á, sagði utan-
ríkisráðherra. Friðunarlínan verð
ur 12 mílur frá grunnlínum, ís-
lenzk skip fá að veiða á viðbótar
beltinu, en órætt er, hvort þær
j veiðar verða takmarkaðar og
hvernig. Fyrirvari er um grunn-
línur.
Kommúnistar fá orð í eyra
Allir lýðræðisflokkarnir þrír
eru sammála um 12 mílna land-
helgi og þeir vilja vinna að
skilningi og viðurkenningu ann-
arra þjóða, sagði ráðherrann. —■
Síðan ræddi hann um ummæli
Þjóðviljans um iandhelgismálin
og hann sjálfan undanfarna daga.
Hann kvað árásir blaðsins á sig
„ósannar og tilhæfulausar“ eins
og skriffinnar blaðsins vissu.
Hann sagði og, að reglugerð sú,
sem Þjóðviljinn birti 28. maí,
væri markleysa — engin reglu-
gerð hefði verið samin, enda
engar ákvarðanir enn teknar um
grunnlínur Utanríkisráðherra
kvað Þjóðviljann vitandi vits
vinna að því að efna til úlfúðar
um landhelgismálið og spurði,
hvort ábyrgðin hvíldi ekki á þeim
ráðherra, sem ætti að leiða mál-
ið fram „á innlendum vettvangi“
(þ.e. á Lúðvík Jósefssyni). Deildi
hann hart á Þjóðviljann og Lúð-
vík fyrir ábyrgðarleysi þeirra.
Síðustu ræður — sigruðu
kommúnistar?
Síðari ræðumaður Alþýðu-
flokksins var Gylfi Þ. Gíslason.
Hjá honum kom fram meiri
ánægja með „bjargráðin“ en aðr-
ir hafa látið í Ijós. Einnig tók
hann undir uittmæli Hermanns
Jónassonar um að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefði engar tillögur
gert.
Ræðumenn „Alþýðubandalags-
ins“ voru þeir Lúðvík Jósefsson
og Hannibal Valdimarsson. Fyrri
hluti ræðu Lúðvíks snerist um
landhelgismálið. Hann kvað
reglugerðina sem birt var í Þjáð-
viljanum rétta í „öllum aðalatr-
iðum“, þar sem samið hefði verið
um að gefa út reglugerð 30. júní
og að þar skyldu vera þau efnis-
atriði ein, sem nefnd voru í ræðu
utanríkisráðherra. Það væri því
ekki rétt, að neinn ágreiningur
væri um efnisatriði reglugerðar-
innar, heldur hefði verið deilt
um, það, er stjórnin var að
klofna, hvort taka ætti ákvarðan-
ir í málinu.
Síðari hluti ræðu Lúðvíks Jós-
epssonar fjallaði um efnahagsmál
og kvað hann „bjargráðin" sam-
komulags- og málamiðlunarleið.
Hannibal X7aldimarsson talaði að
lokum og mest um „bjargráðin".
í lok ræðu sinnar spurði hann
utanríkisráðherra, hvort aldrei
hefði komið til mála að veita út-
lendum skipum veiðirétt innan
íslenzkrar fiskveiðilögsögu — og
hvort hann vildi lýsa yfir, að
slíkt kæmi ekki til mála.
KEFLAVÍK, 2. júní, — Margt
bæjarbúa tók þátt í sjómannahá-
tíðahöldunum, sem hófust með
skrúðgöngu ofan úr bænum og
niður að höfn þar sem flutt var
guðsþjónusta. Karvel Ögmunds-
son flutti ávarp. Að því loknu
fór fram sundkeppni í höfninni
stakkasund og fleira og var þar
hlutskarpastur Björgvin Hilmars-
json.