Morgunblaðið - 03.06.1958, Blaðsíða 12
12
MORCUNBI. AÐIÐ
Þriðjudagur 3. jöní 1958
Hlustað á útvarp
SUNNUDAGINN 25. maí, hvíta-
sunnudag, var útvarpað frá bók-
menntakynningn stúdentaráðs 12.
jan. sl., erindi Sigurðar A. Magn-
ússonar: Verk ungra Ijóðskálda.
Var þetta mjög fróðlegt erindi,
enda þótt langt sé frá því að und-
irritaður sé S. A. M. samdóma
um margt er hann sagði. Til
dæmis get ég ekki fallizt á að
rím og stuðlar í kvæðum sé „v>ð-
líka mælikvarði“ á gæði ijóða og
„kommusetning er á stíl höfunda
í óbundnu máli“. Eg ber mikla
virðingu fyrir mörgum ungum
ljóðskáldum en eg á bágt með
að fella mig við það, að sleppa
hefðbundnu íslenzku rími og
stuðlum. Þetta hefur verið sér-
" kenni kvæða okkar um margar
aldir og hefur þótt sjálfsagt. Þeg-
ar farið er að raða prósa upp í
misjafnlega langar línur og kalla
það ljóð, getur skáldleg hugsun
að vísu haldið sér, en ljóð er það
ekki í meðvitund meginþorra
manna. — Hin ungu islenzku
skáld, er ekki hirða um rím og
aðrar hefðbundnar venjur ís-
ienzkra kvæða, hafa ekki fundið
þetta upp sjálf. Þetta er erlend
venja, það er það sem Jónas Hall
grímsson orðaði svo „að tyggja
upp á dönsku". Það er óneitan-
lega þægilegt að þurfa ekki að
fást við rím og fleira slíkt, en
hvað ætli hin látnu skáld, svo
sem Bjarni, Jónas, Grímur, Matt-
hías, Einar Ben., Þorsteinn
Erlingsson og fleiri hefðu sagt
um þessi orð úr fyrirlestri S. A.
M.: „Það er athyglisvert í ljóð-
um yngri skálda yfirleitt að bæði
í hrynjandi og orðfæri eru þau
miklu nær eðlilegu mæltu máli
en flestir fyrirrennarar þeirra, og
að það er út af fyrir sig stórt
skref frá ónákvæmu og fölsku
skrúðmáli margra eldri skálda
sem svínbeygðu eðlilegt tungu<ak
ungir kröfur stuðla og ríms og
misþyrmdu í raun réttri málinu‘“
(leturbr. mín). Og hvað segja þeir
Davíð og Jakob Thor. um þetta?
Það eru finnst mér. aum skáld,
sem ekki geta rímað ljóð sín og
sett á þau hinn tignarlega og
fagra svip, sem rím og stuðlar
gefa. En „eitthvað frumlegt, eitt-
hvað nýtt á við tíðarsmekkinn",
sagði þjóðskáldið Stgr. Thor-
steinsson, einn af peim sem var
stórskáld, en þurfti ekki á rím-
leysu að halda. — Ungu skáldin
vilja sjálfsagt vera í sambandi
við íoriíðina — og eru það sum
hver að minnsta kosti. — Það er
nokkuð djarft sagt hjá ræðu-
manni, að hefðbundið íslenzkt
Ijóðform sé í hrörnun á þessari
öld, hitt væri sönnu nær að ótt-
ast það, að skáldhæfileikar ungu
mannanna margra, sem fæddir
eru eftir 1920, eða svo, séu minni
en þeirra er áður voru bornir og
að þessi vöntun leiði til alls kon-
ar óheillavænlegra tilrauna. —
Hannes Pétursson og Matthías
Johannessen eru efnileg ljóð-
skáld, einnig Þorsteinn Valdi-
marsson. Fleiri eru liðtækir.
A hvítasunnudag varð dr.
theol. Friðrik Friðriksson níræð-
ur. AUir Islendingar þekkja hann
og fjöldi manna erlendis, enda
hefur hann dvalizt langan tíma
í Danmörku og í Ameríku, auk
þess ferðazt mikið. Sennilega er
hann merkasti islendingur, nú-
lifandi, þsgar á allt er litið. Við-
tal var við öldunginn í útvarpi,
var hann hress og glaður, hann
er nú nær því blindur, en aldrei
fyrr hef ég heyrt mann þakka
Guði fyrir blindu, flestum finnst
það hinn þyngsti kross að tapa
sjóninni. Séra Friðrik kvaðst inni
lega hafa glaðzt af því — það
hefði verið sending frá Guði, sér
til blessunar. —• Þegar hann
stofnaði drengjadeild KFUM boð-
aði haftn til fundar — en enginn
kom það kvöld og ekki hin
næstu. Þá fór séra Friðrik í ræðu
stólinn í tómum salnum og í stað
þess að tala við drengina um Guð
kvaðst hann hafa talað við Guð
um drengina. Þannig gekk það
þrjú kvöld, þá komu fjórir
örengir og félagið var stofnað.
Eftir stuttan tíma voru drengirn-
ir orðnir 70. Að lokum spáði öld-
ungurinn öllu góðu fyrir framtíð
lands vors og lýðs, er það ekki
lítils virði að heyra slíkt af vör-
um þessa vitra og lífsreynda
Guðsbarns. — Um kvöldið var
dagskrá Kristilegs stúdentafélags,
virðuleg og fögur dagskrá, þar
sem hvert erindið öðru betra var
flutt. —— Áður hafði Felix Ólafs-
son flutt fróðlegt erindi frá
Konsó í Etiophíu en þar er ís-
lenzk trúboðsstöðsstöð, sem hann
hefur veitt forstöðu. Búa þar
menningarsnauðir blökkumenn
við hin bágbornustu kjör, lækna-
lausir og hjátrúarfullir. Hin ís-
lenzka trúboðsstöð veitir þeim þá
hjálp sem hún getur, læknishjálp,
hjúkrun og kennslu.
★
Hinn góðkunni námsstjóri,
Magnús Gislason, flutti erindi 28.
maí er nefndist: Uppeldi og fé-
lagsþroski. Magnús, sem áður var
skólastjóri í Skógaskóla, hefur
oft lagt viturlegt og gott til
fræðslumála í ræðu og riti. —
Hann talaði nú, meðal annars,
um hversu gagnlegt og fræðandi
það væri fyrir skólabörn að
kennarar færu með þau í fræðslu
ferðir úr kaupstöðunum út í
sveitir, þar sem börnunum væru
sýnd sveitastörf, dýr og fleira,
sem kaupstaðabörn þekkja lítið.
(Til dæmis veit eg þess dæmi að
sæmilega greind 10 ára telpa
þekkti ekki hest frá kú og annar
krakki, stálpaður, hélt að sauð-
kind væri ,,boli“). M. G. gat þess
og að einnig væri ágætt að skóla-
börn úr sveit færu fræðsluferðir
í kaupstaði. Þetta er alveg rétt,
böm geta undir góðri hand-
leiðslu kennara lært ótrúlega
mikið á stuttum ferðum, ef kenn-
arinn er starfi sínu vaxinn og
meirihluti kennara er það.
iz
Prófessor Richard Beck í Grand
Forks er amerískur ríkisborgari,
en fáir munu vera betri íslend-
ingar en hann. Hann er þjóð-
kunnur maður fyrir vísindastarf-
semi og ritstörf og ákaflega vin-
Flugferðir hæta úr
samgöngmeysiim
KÓPASKERI, 21. maí. — Hér
eru stöðugir kuldar og hríðar-
hraglandi flesta daga. Snjólaust
er þó að mestu hér í lágsveitum
en alveg gróðurlaust. Sagt er að
mikill snjór sé til heiða. Sauð-
burður stendur hér sem hæst og
horfir til vandræða með hús og
hey ef ekki hlýnar mjög fljót-
lega. Framkvæmdir eru hafnai
við bryggjugerðina á Kópaskeri
og er fyrirhugað að lengja
bryggjuna um ca 25 metra í sum-
ar. Þegar því er lokið eiga smærvi
skip að geta lagzt hér við
bryggju.
Aðalfundur Kaupfélags Norður
Þingeyinga var haidinn í Kopa
skeri 13. þ. m. Sóttu fundinn nær
50 fulltrúar auk stjórnar, endur-
skoðenda og framkvæmdastjóra.
Frá Hólsfjöllum mættu engir full
trúar því snjór er mikill á Hóls-
sandi og mjög illt yfirferðar. —
Vörusala félagsins var 16 millj.
og hafði aukizt um 3.1 millj. a
árinu.
Heilsufar er hér gott og kem-
ur það sér vel því enginn er hér
læknirinn. Að vísu er læknir á
Raufarhöfn, en þangað hefur
verið illfært að þessu og því erfitt
um ferðir á milli.
Samgöngur við héraðið hafa
verið slæmar í vetur, og kastaði
þó fyrst tólfunum þegar m s.
Hekla hætti strandferðum. Var
þá um tíma m.s. Esja sem héit
uppi samgöngum. Nú hefur mjög
ræzt úr þessu því flugferðir eru
byrjaðar híngað.
— Jósep Þorsteinsson.
■A.
sæll maður, vegna óvenjulegra
mannkosta. — Á fimmtudaginn
flutti hann erindi í útvarpinu um
Ríkisháskólann í Norður-Dakota,
en þar er doktor Richard Beck
próf. deildarstjóri i þeirri deild
er sér um kennslu í öðrum mál-
um en ensku. Kennir Beck
skandinavísk mál, þar á meðal
íslenzku, og mun háskóli þessi
hafa haft fleiri nemendur í voru
máli en nokkur annar háskóli í
Bandaríkjunum.
Margir ágætir menn af íslenzk-
um ættum hafa stundað þar nám,
meðal annarra hinn heimsfrægi
landi vor, dr. Vilhjálmur Stef-
ánsson. Háskólinn í Grand Forks
er allstór, kennarar yfir 200 og
stúdentar á fjórða þúsund, fer
stöðugt fjölgandi. Eg held að
fölskvalaus ættjarðarást og rækt-
arsemi við Island sé nú mest
meðal Vestur-Islendinga og er
próf. Richard Beck þar í allra
fresta flokki. Lætur hann ekkert
tækifæri ónotað til þess að auka
hróður íslendinga austanhafs og
vestan. Prófessor Beck er ágæt-
lega ritfær maður, skáld gott og
með afbrigðum mikill starfsmáð-
ur og áhugamaður um þau mál,
er hann telur sig varða — og
þau eru mörg tig merk.
★
Hallgrímur Jónasson, kennari,
ferðagarpur og skáld, las upp úr
vísnasafni sínu, nefndi hann það
Vísnasafn frá vetrarkvöldum. —
Margar voru vísur þessar ágæt-
lega kveðnar og allar vel fram-
bærilegar. Hallgrímur hefur þann
ókost, er hann les upp kvæði, að
hann lækkar mjög róminn, sem
annars er ágætur, á tveimur eða
þremur síðustu atkvæðum í
hverri vísu og það svo mjög að
maður verður annaðhvort að láta
útvarpið hafa óþægilega hátt, eða
missa af enda vísnanna eða er-
indisins. Hlýtur H. J. að geta
vanið sig af þessu og eru það vin-
samleg tilmæli mín að hann geri
það.
Þorsteinn Jónsson.
TILKYNNING
nr. 4/1958
Inn^utningsskrifstofan hefur í dag ákveðið eftírfarandi
hámain.ijverð á seida vinnu hjá buremaveimt«.vum;
Dagv. Eftirv. Næt.v.
kr. kr. kr.
Sveinar 57.80 74.30
Aðstoðarmenn 46.10 59.25
Verkamenn 45.15 58.00
Verkstjórar 45.40 63.55 81.75
Söluskattur og útflutningssjóðsgjald er innifalið í verð-
inu. ,
Reykjavík, 1. júní 1958.
VERÐLAGSSTJÓRINN.
TILKYNNING
Nr. 5/1958
Innflutningsskrifstofan hefir í dag ákveðið eftirfarandi
háimarksverð á selda virmu hja rafvirkjum.
I
I. Verkstaeðisvinna og viðgerðir:
Dagvinna
kr. 43.00
Hf.s. Ðronning
ASexandrine
fer til Færeyja og Kaupmanna-
hafnar 9. júní nk. Pantaðir far-
seðlar óskast greiddir nú þegar.
Tilkynningar um vörur óskast
sem fyrst.
Skipaafgreiðsla Jes Zimsen
Erlendur Pétursson.
S. ©. 6.^7
Eftirvinna ..................... — 60,20
Næturvinna ..................... — 77,40
I
II. Vinna við raflagnir:
Dagvinna .................. kr. — 41,00
Eftirvinna ..................... — 57,40
Næturvinna .................... -— 73,40
Söluskattur og útflutningssjóðsgjald er innifalið í verð-
inu og skal vinna, sem undanþegin er gjöldum þessum
vera ódýrari sem þeim nemur
Reykjavík, 1. júní 1958.
VERÐLAGSSTJÓRINN.
St. Veroamii nr. 9
Fundur í kvöld kl. 8,30.
1. Inntaka nýliða.
2. Einsöngur: Óskar Guð-
mundsson tenór.
3. Upplestur.
ÆT.
TIIKYNNING I
SKIPAUTGCRB RIKISINS
„ESJA“
Vestur um land í hringferð hinn
7. þ.m. Tekið á móti flutningi til
áætlunarhafna vestan Þórshafnar'
í dag. — Farseðlar seldir á
fimmtudag. —
HERÐUBREIÐ
austur um land hinn 7. þ.m. —
Tekið á móti flutningi til Horna-
fjarðar, Djúpavogs, Bieiðdalsvík-
ur, Stöðvarfjarðar, Mjóafjarðar,
Borgarfjarðar, Vopnafjarðar og
Bkkafjarðar í dag. Farseðlar seld
ir á föstudag. —
SKAFTFELLINGUR
fer til Vesunamiaeyja 1 itvöid.
Næsta ferð föstudag. Vörumót
taka daglega. '
Nr. b/xbú8
Vegna erfiðleika fiskverzlana í Reykjavík og nágrenni
á öflun nýrrar ýsu yfir sumarmánuóhna hefir Innflutn-
ingsskrifstofan ákveðið að heimila nokkra verðhækkun
á nýrri báta-ýsu á fyrrgreindum stöðum á tímabilinu 1.
júní til 15. október 1958, og verður þá útsöiuverðið sem
hér segir:
Ný báta-ýsa:
a) Slægð með haus .... kr. 3.35 pr. kg.
b) Slægð og hausuð .... kr. 4,00 pr. kg.
Reykjavík, 31. maí 1958.
VERDLAGSSTJÓRINN.