Morgunblaðið - 03.07.1958, Blaðsíða 12

12
w/>nrr”VT>r 4f)fÐ
Fimmtudagur 3. júlí 1958
502IE WOMCr
í>kALPí»AUA EFTlíi
Brátt kom að því, að ég losn-
aði úr herþjónustu, og sneri ég
þá aftur til Englands. Ég hafði
kunnað mjög vel við mig á Aust-
urlöndum og vissi naumast,
hvað ég átti af mér að gera í
London. Foreldrar mínir voru
dánir, og ég hafði ekki sérmennt
að mig til neins starfs. Roskinn
frændi minn bauð mér starf við
fasteignasölu sína í Sloanestræti
og lofaði að gera mig að meðeig-
anda í fyrirtækinu, ef ég reynd-
ist vandanum vaxinn. Ég beit á
jaxlinn, fór í kvöldskóla og lagði
mig allan fram við námið.
„Ég hef andstyggð á þessu
öllu, en ég verð að standa mig“,
sagði ég við sjálfan mig. „Ég
verð að ná prófinu“.
En ég hafði ekki fyrr lokið
prófinu, en ég hætti við allt sam
an og réðst til plantekrueigand-
ans í Malaya. Þótt hin góðgjarni
en vonsvikni frændi minn hefði
varað mig við, að ég myndi sjá
eftir þessu, varð mér ljóst, um
leið og ég kom austur á bóginn,
að hann hafði á röngu að standa.
Deyfðin og drunginn, sem haíði
hvílt á mér eins og mara í
London hurfu sem dögg fyrir
'sólu. Ég fór að skynja umhverfi
mitt á ný, og öðru hverju vöktu
atburðir og sýnir hins daglega
lífs hinna innfæddu hjá mér ann-
arlega, óljósa löngun til að grípa
augnablikið og festa það mér í
minni. Væri ég aðeins listamað-
ur.. .- Og þannig stóð á því, að
ég tók mér í hönd kúlupenna og
stílabók — eftir að Malajastúlk-
an var hætt göngum sínum með-
fram húsi mínu.
Nærri samstundis fannst mér
ég verða þess áskynja, að ég
byggi yfir einhverjum hæfileik-
um í þessa átt, þótt mér á hinn
bóginn væri fyllilega ljóst, hve
mjög skorti á, að sú hæfni nyti
sín í fyrstu tilraunum mínum.
Von bráðar átti teiknilistin hug
minn allan. Ég hugsaði ekki um
annað, hvorki nótt né dag. Ég var
með teiknibók í vasanum, er ég
vann úti við á daginn og sat um
hvert tækifæri til þess að teikna
það, sem vakti athygli mína. All-
ar frístundir mínar urðu mér allt
í einu óumræðilega dýrmætar.
Mig þyrsti í fróðleik, þekkingu
á þessari listgrein. Ég braut heil-
ann oft um smáatriði, sem mér
hefði verið í lófa lagið að vita,
hefði ég tekið betur eftir í teikni
tímum skólagöngu minnar. Ég
lét senda mér ógrynni bóka um
myndlist, bæði frá London og
Singaporé. Fyrr en varði, var ég
farinn að falla í stafi af aðdáun
yfir ljósmyndum af sömu mál-
verkunum, sem ekki höfðu náð
HENTUGIR
LÉTTIR
STERKIR
Afgreiddir af
■WM® llfJlk
Útflu tnings v erzlur
41, Vodickova
PRAHA 2
CZECHOSLOVAKIA
að hrífa mig hið minnsta, er ég
skoðaði þau í söfnunum í
London. Ég var einnig hættur að
hugsa um Malajastúlkuna, sem
áður hafði svo Oft gengið frarn
hjá húsi mínu. Tilfinningar mín-
ar fengu útrás eftir öðrum leið-
um. Það var því bann George
Wheeler, sem olli þvi, að sú orka
sem ég hefði annars varið til
ásta, beindist nú að teiknibók-
inni minni.
Ég komst brátt að raun um,
hvaða stefna hæfði mér bezt, og
að ári liðnu hafði ég skapað mér
eigin stíl. Ég var einnig farinn
að nota liti. í fyrstu hafði ég
notað venjulega krítarliti en síð-
ar vatnsliti og var fyrir nokkru
byrjaður að fást við olíuliti.
Þótt Wheeler hefði nokkrum
sinnum staðið mig að því að
teikna í vinnutímanum, var þessi
tómstundaiðja mín honum vel að
skapi. Hann taldi hana bera vitni
um hreinleika hugans. Honum
var mun minna gefið um Tubby
Penfield og hinar saurugu hugs-
anir hans. Eitt sinn bað hann
mig meira að segja að teikna
fyrir sig mynd. Það var um það
leyti, sem Everest var klifið og
hann óskaði eftir að fá mynd af
afrekinu og fékk mér tímarits-
myndir af þeim Hillary og Tens-
ing til þess að mála eftir. Ég
hafði hvorki löngun né getu til
að leysa það verkefni, en lofaði
þó að gera mitt bezta. Von bráð-
ar hafði ég málað sundurgerðar-
lega og innantóma mynd, sem
engu að síður gladdi hann stór-
kostlega. Hann hengdi hana sam
stundis á vegg í svefnherbergi
sínu til þess að geta notið afreks-
ins úr bóli sínu.
Viku síðar vakti hann athygli
mína á smáklausu í einu Lund-
únablaðanna. Þar var minnzt á
listakonu, sem hafði nýlega opn-
að sýningu í London, í sýningar-
sal Ullmans í West End. En það,
sem mesta athygli vakti, var, að
konan, sem var hálffertug að
aldri, hafði ekki fengizt neitt við
að mála fyrr en árið áður.
„Þú hefur nú þegar fengizt við
þetta lengur en hún“, sagði
Wheeler. „Hvers vegna sendirðu
þeim ekki sýnishorn af verkum
þínum “
„Ég er ekki »rðinn nógu góður
málari til þess“, sagði ég, en
þau orð voru ekki fyllilega sann-
Ieikanum samkvæm. Nákvæm
túlkun hugsaaa minna hefði
hljóðað eitthvað á þessa leið:
„Mér finnst sjálfum, að ég sé orð
in býsna góður, en ég er ekki viss
um, að öðrum finnist það og er
því dauðhræddur við að heyra
dóm þeirra“.
„Þú ættir að reyna það — þú
átt ekkert á hættu“.
Ég lét mér segjast og sendi
samstundis loftleiðis með ærnum
tilkostnaði, nokkrar vatnslita-
myndir og tvö olíumálverk. En
ég fékk ekki einu sinni tilkynn-
ingu um, að þetta hefði komið
fram. Næstu átta mánuði var ég
í algerri óvissu um, hvar myndir
þessar væru niður komnar.
Og þegar öll kurl komu til graf
ar virtist ég hafa átt dálítið á
hættu — sem sé það að glata
sjálfstrausti mínu. Mér hitnaði í
vöngum, er ég minntist þeirrar
bíræfni minnar að senda mynd-
irnar til London — þar hafði án
efa verið gert óspai-t gys að mér!
Ég þorði ekki einu sinni að skrifa
forstöðumanni sýningarsalarins
til þess að óska eftir, að þær
væru endursendar. Sjálfsálit mitt
hafði beðið alvarlegan hnekki.
Og það var ekki hvað sízt sú
staðreynd, sem varð til þess, að
um þetta leyti trúlofaðist ég
Stellu Plowden. Ég greip sem sé
til þess algenga úrræðis karl-
mannsins að hressa upp á sjálfs-
virðingu sína með því að leita
eftir ástum konu.
Stella Plowden var tuttugu og
fjögurra ára að aldri. Hún var
fremur snotur stúlka og taldist
því hrífandi fögur í svo afskekktu
héraði sem þessu. Eftir að hún
settist að ásamt móður sinni á
næsta búgarði við Bukit Merah,
streymdu piparsveinar að af
svæði, sem náði allt að hundrað
mílum í allar áttir. Ég slóst í hóp
þeirra og stóð mun betur að vígi
en margir aðrir, vegna nálægðar
minnar við staðinn. Það varð mér
einnig óbeint til hjálpar, að eitt
sinn varð einn hinna fjarlægari
aðdáenda fyrir árás ræningja, er
hann var á leiðinni til Stellu, og
skutu þeir hann til bana. Eftir
það atvik dvínaði áhugi þeirra,
sem fjær bjuggu, að miklum
mun. Ég bað hennar á jóladag,
og á annan í jólum tók hún bón-
orði mínu. Strax eftir nýjár fóru
efasemdirnar að gera vart við
sig. A hinn bóginn var það ekki
fyrr en í aprxl, sem ég tók á mig
rögg og sleit trúlofuninni.
Aðalorsök ósamlyndis okkar
var tómstundaiðjan mín. Það
særði Stellu, að ég skyldi mála
myndir af Malajum fremur en
henni. Hún gat ekki skilið það, I
að ég skyldi eyða tíma mínum
í að mála innborið fólk, þar sem
ég átti kost á hvítri — og ekki
ósnoturri fyrirsætu! Mér var (
þetta ekki Ijóst í fyrstu, en ég
tók eftir því, að hún varð afund-
in og hortug í hvert skipti, sem
ég sýndi henni myndir mínar, og
fann að öllu í fari mínu — nema
því, sem henni raunverulega
gramdist mest. Að lokum kom þó
sannleikurinn í ljós. Hún út-
skýrði vandlega fyrir mér, að
það væri ekki svo að skilja, að
hana langaði til að láta mála
mynd af sér — hún gat raunar
ekki hugsað sér neitt þrautleiðin
legra — en hið augljósa áhuga-
leysi mitt var að hennar dómi
niðurlægjandi fyrir hana. Þenn-
an sama morgun hafði móðir
hennar spurt hana, hvort ég væri
að mála mynd af henni, og hún
hafði neyðzt til að svara: „Nei,
hann er að mála mynd af Malaja-
stelpu“. Hún hafði sárskammazt
sín fyrir að segja frá því.
Við fórum að kýta í hvert
skipti sem við hittumst. Þrætu-
efnið var alltaf hið sama, sömu
ásakanirnar endurteknar æ ofan
í æ og urðu stöðugt bituryrtari.
Og að lokum sauð upp úr. Við
vorum í skógarferð, og ég hafði
dregið upp myndir af þrem Mal-
ajakonum, sem gengið höfðu
fram hjá okkur.
„Hvað er eiginlega athugavert
við mig “ spurði Stella gröm,
„Er ég svona herfilega ljót, eða
hvað“?
„Nei, síður en svo“.
„Þetta er svo móðgandi — og
óheilbrigt“.
„Að mála myndir af Malaj-
um?“
„Já, sér í lagi þar sem níu
myndir af hverjum tíu eru af
kvenfólki. Það er beinlínis and-
styggilegt".
„Þær eru svo fallegar — hreyf-
ingar þeirra svo mjukar“.
„Hamingjan sanna, það er fé-
legt að heyra til þín! Þó leyfirðu
þér að halda því fram, að ekk-
ert sé á bak við þetta!“
„Vissulega er ekkert á bak viS
þetta“. Við hnakkrifumst í tíu
mínútur og særðum hvort ann-
að eftir megni, en þögðum síðan
um stund. Ég fór að skammast
mín fyrir það, sem ég hafði sagt,
og hugðist baéta fyrir brot mitt.
„Hvað sem öðru líður, langar
mig til að teikna mynd af þér
núna“.
„Þú mátt það — en bíddu and-
artak“. Hún teygði sig eftir hand
tösku sinni.
„Nei, hreyfðu þið ekki! Vertu
kyrr svona —“.
„Hvaða vitleysa!"
Um leið og hún tók til við að
greiða sér og snurfusa sig í and-
liti var sem strengur brysti hið
innra með mér. Mig langaði til
að æpa hástöfum. „Heimska, hé-
gúmlega tildursdrós! Skilurðu
nú ekki, hvers vegna ég vil ein-
göngu mála Malajastúlkur?
Sérðu ekki, að þær eiga það tild-
ursleysi og innra sakleysi, sem
þú hefur glatað?"
Hún lagfærði föt sím og stilíti
sér upp, eins og á auglýsinga-
mynd á konfektkassa.
Staiistiílka óskast
í eldhú.sið. Uppiýsingar geíur ráðskonan.
Elli- og hjúkrunarheimilið Grund.
a
r
/
ú
á
„Ég talaði við Bjarna vegamála J inn um Bjarnarfjall sé hættuleg-
stjóra í gær,“ sagði Tryggvi, „og ur áður en við getum neytt Davíð
hann segir að við verðum að ' og Markús til þess að láta af
sanna fyrir almenningí að vegur-1
hendi land undir vegarstæði“. —
„Það er eitthvert vit í þessu“,
>agði Bvjánn lögfræðingur. „Allt
og sumt, sem gera þarf, er að
setja á svið hættur í Bjarnar-
fjalli“.
SHUtvarpiö
Fimmtudagur 3. júlí:
12.50—14.00 „Á frívaktinni", sjó-
mannaþáttur (Guðrún Erlends-
dóttir). 19.30 Tónleikar: Harmon-
ikulög (plötur). 1940 Auglýsing-
ar. 20.30 Erindi: frá Kýpur (Ólaf-
ur Ólafsson, kristniboði). 21.00
Tónleikar: Borgin min, París.
21.15 Upplestur með undirleik:
Svíalín og hrafninn, — gamalt
þjóðkvæði (Þóra Borg leikkona
les. Emiiía Borg leikur undir á
píanó). 21.30 Tónleikar: Henny
Wolf syngur, Hermann Reutter
leikur undir. 22.10 Kvöldsagan:
,,Næturvörðurinn“ eftir John
Dickson Carr; III. (Sveinn Skorri
Plöskuldsson). 22.30 Tónleikar:
Ungversk þjóðlög, sungin og lexk-
in. 23.00 DagskrárioK,
Föstudagur 4. júlí:
Fastir liðir eins og venjulega.
13.15 Lesin dagskrá næstu viku.
19.30 Tónleikar (pl.). 20.30 Er-
indi: Þroskaleiðii-nar þrjár; III:,
VegUr viljans (Grétar Fells rit-
höfundur). 21.00 íslenzk tónlist.
21.30 Útvarpssagan: „Sunnufell“
eftir Peter Freuchen, XI. (Sverr-
ir Kristjánsson). 22.00 íþrótta-
spjall. 22.15 Garðyrkjuþáttur:
Heimsókn til garðyrkjubænda að
Laugarási í Biskupstungum (Ed-
wald B. Malmquist). 22.30 Fræg
ar hljómsveitir leika. 23.20 Dag-
skrárlok.