Morgunblaðið - 30.10.1958, Blaðsíða 8

8
MORGVl\BT*f)1Ð
Fimmtudagur 30. ok't. 1958
Tónlistar- og leikiistar-
hátíðin í Zurich
HIN árlega tónlistar- og leik-
listarhátíð í Zurich í Sviss '(Juni-
Festwochen) var haldin ‘dagana
29. maí til 3. júlí sl.
Eins og venja er, var jafnframt
henni vandað sérstaklega til sýn-
inga í listasafninu (Kunsthaus),
listiðnaðarsafninu (Kur.st-
gewerbemuseum) og Rietberg-
safninu, svo að segja má, að
þarna hafi verið á boðstólum sitt
af hverju fyrir unnendur allra
listgreina. Hér á eftir verður get-
ið að nokkru helztu viðburða há-
tíðarinnar í leikhúsum og tón-
leikasölum.
Hátíðin hófst með því, að flutt-
ur var í Schauspielhaus hinn
klassiskj gamanleikur „Amphi-
tryon“ eftir þýzka skáldið Hein-
rich von Kleist. Leikstjórn ann-
aðist Oskar Wálterlin, en með að-
alhlutverkin fóru Erich Schell-
ow, Fritz Schultz, Richard Múnch
og Carl Kuhlmann, en þeir eru
allir þekktir listamenn við Schau
spielhaus í Zúrich. Leikhúsunn-
endur biðu í ofvæni eftir því,
hvernig til tækist með flutning
leikritsins, enda var mikið í húfi
og viðfangsefnið erfitt. Svo fór,
að allir leikhúsgestir luku upp
einum munni um snilldartúikun
allra leikaranna og jafnvel hinir
annars svo óvægnu leiklistardóm
arar borgarinnar fundu leiknum
fátt til lýta og settu upp sitt blíð-
asta bros.
Tvö frönsk leikrit voru flutt á
hátíðinni. Annað var „La Répéti-
tion ou l’Amour Puni“ eftir Jean
Anouilh, ágætt leikrit, samið árið
1950 og flutt hér af leikflokki
Madeleine Renaud undir leik-
stjórn Jean-Louis Barrault. Hinn
sjónleikurinn var tragedían „Bri-
tannicus“ eftir Jean Racine, en
hann var einn af höíuðskáldum
seytjándu aldarinnar. Leikflokk-
ur Marguerite Jamois flutti leik
þennan undir leikstjórn Daniel
Ivernel. Yfirleitt fengu leikir
þessir hina beztu dóma, enda þótt
þessir frönsku gestir hafi ekKi
getað mælt sig við landa sína,
hina frönsku listamenn, er komu
í fyrra til Zúrich.
Hinn ítalski leikflokkur Com-
pagnia Rina Morelli flutti leik- ,
ritið „L’Impresario della
Smirne“, eftir Carlo Goldoni, er
var frægur leikritahöfundur á 18.
öld. Ennfremur flutti enskur leik-1
flokkur frá Old Vic leikhúsinu í!
Bristol hið ágæta leikrit „Man
and Superman“, eftir Bernard ^
Shaw. Leikstjórn annaðist John;
Moody og með aðalhlutverkin
fóru Peter O’Toole og W endv ]
Williams. Bretarnir fengu nú frá
bæra dóma í blöðunum og bættu
myndarlega upp sneypuför þá,
sem brezkir leikrarar fóru í fyrra
í Zúrich.
Schauspielhaus í Zúrich er eitt
af fremstu leikhúsum álfunnar og
hefur að baki sér langan og merk
an starfsferil. Athygli manna hef
um og kom þar fram fjöldi
heimsfrægra listamanna.
Af Mozert-operum voru fluttar
þrjár, „Töfraflautan", „Bcúðkaup
ur ekki aðeins beinzt að þessari
stófnun vegna hinna .. frábæru
stárfskrafta hennar, héldur hefur
leikhúsið einnig getað stáfað af
frumsýningum margra hinna
merkustu leikrita, sem komið
hafa fram á síðustu árum. í því
sambandi má t. d. nefna „Don
Juan oder die Liebe zur Geo-
metrie", sem er gamanleikur eft-
ir Max Frisch, var frumsýndur
hér árið 1953, og hinn tragiska
gamanleik „Der Besuch der alten
Dame“ eftir Friederich Dúrren-
matt, frumsýndur hér 1956. Báðir
þessir höfundar eru Svisslend-
ingar og af mörgum taldir beztir
leikritahöfundar á þýzka tungu,
sem nú eru uppi.
★
Óperuhúsið eða Stattheater
stendur á fögrum stað, skammt
frá Zúrich-vatni. Það er eitt af
skrautlegustu og falleguslu barok
leikhúsum Evrópu. Voru hér
fluttir 9 söngleikir ásamt ballett -
Figaros" og „Brottnámið úr
kvennabúrinu“ (Die Entfúhrung
aus dem Serail). Victor Reins-
hagen stjórnaði flutningi „Töfra-
flautunnar", er hann þekktur
hljómsveitarstjóri og í miklu
áliti, sem góður stjórnandi. Hefir
hann stjórnað óperuhljómsveit-
inni í Zúrich frá því 1929. Hann
stundað tónlistarnám í Zúrich og
Berlín, er gott tónskáld og hefur
samið nokkrar óperettur. Með
aðalhlutverkin fóru söngvarar frá
Stadtische Oper í Berlín og Wien-
arópreunni, en annað listafólk
var frá Zúrich. — Hans Wai‘er
Kampfel stjórnaði „Brúðkaupi
Figaros“, og með aðalhlutverkin
þar fóru Heinz Rehfuss, HiJde
Koch, Edith Mathis, Heinz Borst
og Vera Schlosser. Hans Walter
Kampfel er nú ráðinn sem aðal-
hljómsveitarstjóri í Aachen.
Hans Erismann hafði hljómsveit-
arstjórn í „Brottnáminu úr
kvennabúrinu", en Friedrich
Schramm frá Wiesbaden var leik-
stjóri. Er hann Reykvíkingum að
góðu kunnur frá heimsókn Wies-
badenóperunnar í fýrra-
haust, er hún flutti í Þjóð-
leikhúsinu „Cosi fan tutti“ efttr
Mozart. Ernst Háfhger Þá
Stadtische Oper í Berlír, fór með
hlutverk Belmontes, en Eva
Marie Rogner söng hlutverk
Konstanze. Þessi ópera, sem frum
sýnd var í Wien 1782 er með
skemmtilegustu og hugijúfustu
söngleikum Mozarts. Með þess-
ari óperu var stigið afdrifaríkt
skref í þróun hinnar þýzku óperu
og varðaður vegurinn að .Fidelio’
Beethovens og „Freischútz"
Webers.
Af söngleikum Wagners var
hér flutt „Valkyrjan“, sem er
eins og kunnugt er einn af þeim
fjórum söngleikum Wagners, er
mynda hið mikla dramatiska verk
„Niflungahringinn" (Der Ring
des Nibelungen), en hinir eru
,,Rínargullið“, „Siegfried" og
„Ragnarök“. Hinn heimsfiægi
hljómsveitarstjóri Hans Knapp-
ertsbusch prófessor stjórnaði
„Valkyrjunni", en með aðalhlut-
verkin fóru Bernd Aldenhoff frá
Staatsoper í Múnchen, er söng
Siegmund, Ferdinand Frantz
einnig frá Múnchen, er söng
Wotan (Óðin), Hilde Koch, er
söng Siegliride og Ástrid Varriaý,
er fór með hlutverk Brynhildar.
Var flutningur „Valkytjunnar“
með ágætum, svo sem vænta
mátti með slíku úrvali lista-
manna. Próf. Hans Knapperts-
busch, en hann varð sjötugur á
þessu ári, er tvírnælalaust mésti
Wagner-dirigent vorra tíma.
Hann stundaði tónlistarnám og
háskólanám í Köln og Bonn og er
efni doktorsritgerðar hans: „Uber
das Wesen der Kundry in Wagn-
ers Parsifal“.Hann stjórnaði há-
tíðaleikunum í Bayreuth árið
1951 ásamt Herbert von Karajan.
Efni og músík „Valkyrjunnar"
er með því fegursta og stórbro’n-
asta, sem til er í tónsmíðum
Wagners.
Aðalhljómsveitarstjóri Zúrich-
óperunnar, próf. Hans Rosbaud
stjórnaðj „Fidelio” eftir Beethov
en, en meðal söngvara voru Heinz
Imdahl og Randolph Symonette
frá Deutsche Oper am Rhein,
Sebastia'n Feiersinger frá Núrn-
i berg, Heiga Pilarczyk frá Ham-
I borg og Birgit Nilsson. Þetta
! mikla dramatiska verk Beethov-
, ens naut sín hér til fui’.s undir
Operuhúsið í Zúrlch.
bett og Anton Dolin nokkra ball-
etta, svo sem „Hnotubrjótinn"
við tónlist eftir Tschaikowski,
„La Mort du Cygne“ eftir Saint-
Saens, „Les Sylphides" eftir
Chopin og ýmsa fleiri. Hér voru
margir ágætir listamenn, svo sem
Alicia Markova, Natalie Krass-
ovska, Anton Dolin o. fl., er hlutu
mikið lof fyrir list sína. Ballett-
flokkurinn kom til Zúrich frá Tel
Aviv og Jerúsalem, þar sem hann
hafðj haft nokkra gestaleiki, síð-
an hélt hann til Múncnen og
Quai-brúin í Zúrich — Alpar í baksýn.
Vilia Wesendonck — nú Rietbergsafnið.
öruggri stjórn próf Hans Ros-
baud, sem er einn hinna beztu
stjórnenda, sem nú eru uppi.
Af Verdi-óperum voru hér
sýndar tvær, „11 Trovatore" og
„La Traviata“. Eduard Hartogs
stjórnaði „II Trovatore“ og í aðal
hlutverkunum voru þrír stór-
glæsilegir söngvarar frá Teatro
alla Scala í Mílanó, þau Mariella
Angioletti, Ettore Bastianini og
Lucia Danieli, ennfremur Angelo
Loforese frá Róm. Þessi ópera
Verdis, sem frumsýnd var í Róm
1853, og síðan hefur farið sigur-
för um heim allan, er eitt af hans
beztu og þjóðlegustu verkum,
enda kemur hér fram í ríkum
mæli snilligáfa hins mikla tón-
skálds. — Hans Walter Kampfei
stjórnaði „Traviata" og aðal-
söngvararnir voru hér einnig frá
Scalaóperunni, þau Virginia
Zeani, Ferrando Ferrafi og Ett-
ore Bastianini, sem áður er
nefndur. Söngur hinna ítölsku
listamanna var stórbrotinn og
glæsilegur, enda geta engir betur
en ítalir túlkað hina fögru og
hrífandi músik Verdis.
„Tosca“ eftir Puccini var hér
flutt undir stjórn Eduard
Hartogs, en Eugenio Fernandi ft'á
Metropolitan óperunni í New
York, Heinz Imdahl frá Deutsehe
Oper am Rhein og Birgit Nilsson
sungu aðalhlutverkin. — Enn-
fremur voru flutt tvö verk eftir
Strawinsky, hin óratóriska ópera
„Oedipus Rex“ og ballettinn
„Eldfuglinn". Með hlutverk
Oedipus konungs fór Helmut
Melchert frá Harnborgaróper-
unni.
★
Ballettflokkur frá London
sýndi undir stjórn Geoffrey Cor-
sýndi þar á 800 ára afroælishátíð
borgarinnar.
★
í aðalhljómleikasalnum í
Zúrich, Tonhalle, voru haldnir
fimm sinfóníuhljómleikar á júní-
hátíðinni, fernir með Tonhalle-
hljómsveitinni undir stjórn
þeirra Hans Rosbaud, 0 George
Szell og Alceo Galliera, og einir
með Philadelphiu-hljómsveitinni
undir stjórn Eugene Ormandy.
Einleikarar á hljómleikum þess-
um voru meðal annarra hinir
þekktu píanðsnillingar, hjónin
Robert og Gaby Casadesus ásamt
syni þeira, Jean, og léku þau 3
píanókonserta eftir Mozart.
Robert Casadesus, sem telst með
fremstu píanóieikurum vorra
tíma, er einnig ágætt tónskáld.
Ennfremur lék þarna hinn pólski
snillingur Mieczyslaw Horszow-
ski fjórða píanókonsert Beethcv-
ens. Horszowski byrjaði mjög
ungur á tónlistarnámi, er hann
stundaði í Þýzkalandi og Wien.
Á hljómleikum þessum voru flutt
verk eftir Beethoven, Brahms,
Mozart, Wagner, Weber, Prokoí-
ieff og fleiri, þar á meðal tvo
nútímahöfunda. — Aðsókn að
hljómleikum þessum, svo og yfir-
leitt að öllum sýningum júní-
hátíðarinnar, var afar mikil.
★
Zúrich er fögur borg, hún
stendur við samnefnt vatn og
að nokkru leyti á hæðunum þar
í grennd. Áin Limmat rennur úr
vatninu í gegnum borgina —
Zúrich er stærsta borgin í Svíss,
með 450 þús. íbúa, og er ein
mesta verzlunarborg á megin-
landinu. Þar ríkir gömul evrópsk
erfðamenning, bæði í músik og
öðrum listum. Mörg stórmenni
andans hafa dvalizt þar langdvöl
um. Richard Wagner átti hér t. d.
heimili árum saman, um miðja
síðustu öld og hafði eðlilega mikil
og heillarík áhrif á tónlistarlíf
borgarinnar. Á þeim árum skóp
Wagner að miklu leyti verk sin
„Rínargullið", „Siegfried“ og
„Tristan og Isolde“. Eins og kunn
ugt er, dvaldist Wagner um tíma
hjá hinum auðuga Wesendonck
kaupmanni í Zúrich, er lét reisa
tónskáldinu lítið hús í garði sín-
um, þar sem hann gat starfað i
næði að tónsmíðum sínum. —
Hljómleikahöllin, Tonhalie, var
reist nokkru fyrir aldamót og
vígð 1895 með því að flutt voru
„Sigurljóð" eftir Johannes
Brahms, er sjálfur stjórnaði verk
inu á vígsluhátíðinni.
I. Þ.
Bœgisárkirkja 100 ára
sat staðinn, og var það sr. Theó-
dór Jónsson, er lét af prestsskap
1941, eftir 51 árs þjónustu, en þá
var Bægisárprestakall lagt til
Möðruvalla í Hörgárdal.
Fjölmenni hlýddi messu og
settust síðan allir kirkjugestir að
boði sóknarnefndar á Melum og
fóru þar fram ræðuhöld og söng-
ur.
EINS og getið hefur verið í frétt-
um, átti Bægisárkirkja á Þela-
mörk í Eyjafjarðarprófastsdæmi
aldarafmæli á þessu hausti.
Afmælisins var minnzt sunnu-
daginn 19. okt. sl. með hátíðlegri
athöfn, fyrst í kirkjunni sjálfri
og síðan í félagsheimili Skriðu-
hrepps að Melum í Hörgárdal.
Kirkjuathöfnin hófst kl. 2 e.h.
og störfuðu að henni þrír prest-
ar og kirkjukór Bægisársóknar
undir stjórn organistans, Baldurs
Guðmundssonar á Þúfnavöllum.
Prédikun flutti sr. Stefán V.
Snævarr á Völlum og minmngar
ræðu sóknarpresturinn, sr. Sig-
urður Stefánsson, prófastur á
Möðruvöllum, en auk hans þjón
aði fyrir altari sr. Fjalar Sigur-
jónsson í Hrísey.
Rakti prófastur sögu kirkju að
Bægisá frá upphafi og sagði frá
mörgum prestum, sem þar hafa
setið ,en þeir eru alls 25 eftir siða
skipti og til síðasta prests, sem
Eiður Guðmundsson, hrepps-
stjóri á Þúfnavöllum, minntist sr.
Arnljóts Ólafssonar, sem var
prestur að Bægisá 1863—1890,
og Einar G. Jónasson, hreppstjóri
á Laugalandi, sr. Theódórs Jóns-
sonar og konu hans, Jóhönnu
Gunnarsdóttur.
Valdemar V. Snævarr, skáld a
Völlum, las frumsamin ljóð.
Bændurnir Rósant Sigvaldason í
Ási og Aðalsteinn Guðmundsson
í Flögu, fluttu ávörp, auk sókn-
árprestsins og oddvita sóknar-
nefndar, Einars Sigfússonar,
kennara í Staðartungu, sem
stýrði samkomunni.
Kirkjunni bárust stórgjafir.