Morgunblaðið - 30.11.1958, Blaðsíða 2
2
MORcryttT aðið
Sunnudagur 30. nov. 1958
Landhelgismálið kom til
umrœðu í brezka þinginu
LANDHELGISMÁLIÐ var rætt
í brezka þinginu sl. miðvikudag.
Sir H. Linstead spurði Mr. Orms
by Gore, aðstoðarutanríkisráð-
herra, hvort eitthvað nýtt hefði
gerzt í fiskveiðistríðinu og hvort
hann vildi gefa einhverja skýrslu
um málið. Ráðherrann svaraði,
að ekkert nýtt hefði komið upp
í málinu síðan fyrirspurnum var
síðast svarað 19. nóv. sl. Ráðherr-
ann skýrði einnig frá þvi, að
brezka stjórnin reyndi að fá ís-
lenzku stjórnina annaðhvort til
að sættast á einhverja bráða-
birgðalausn eða fá bráðabirgða-
Sfjórnorilokk-
ornir klofnuðu
um efnuhugs-
múlin ú þingi ASÍ
Atvinnu- og verkalýðs-
málanefnd Alþýðusam-
bandsþingsins þríklofn-
aði í álitsgerð sinni um
efnahagsmálin í gær-
kvöldi. Kommúnistar og
Jafnaðarmenn voru með
tillögu um að greiða vísi-
töluna niður í 185 stig,
verja til þess greiðsluaf-
gangi, draga úr fram-
kvæmdum og hagnýta á-
góða af einkasölu. Fram-
sóknarmaðurinn í nefnd-
inni lýsti því yfir, að hann
gæti alls ekki fallizt á
þessa lausn. Sjálfstæðis-
maðurinn í nefndinni
mun einnig hafa gert fyr-
irvara um þetta atriði
nefndarálitsins.
Jólatónleikar
ÞAÐ er orðin föst venja, að
fagna Aðventunni með jólatón-
leikum í Dómkirkjunni og verða
tónleikarnir í kvöld kl. 8.30. Hef-
ur kirkjunefnd kvenna Dóm-
kirkjunnar undirbúið dagskrána.
Jólatónleikar þessir hafa jafn-
an þótt hinir ánægjulegustu og
vakið jólastemningu í hugum
kirkjugestanna, enda er Aðvent-
an undirbúningstími hinnar
miklu hátíðar.
Að þessu sinni er dagskráin með
fjölbreyttara móti. Tveir kórar
koma þar fram, kór kvennadeild-
ar Slysavarnafélagsins og barna-
kór Miðbæjarskólans, ennfremur
leikur hljómsveit drengja. Frú
Guðrún Tómasdóttir syngur ein-
söng og Dr. Páll ísólfsson leikur
einleik á orgel. Frú Anna Guð-
mundsdóttir les upp. Loks mun
þýzkur tónlistarmaður leika á
Gamba, en það er gamalt hljóð-
færi, sem algengt var á dögum
Bachs, en hér mun ekki hafa ver-
ið leikið á slíkt hljóðfæri áður.
Ekki þarf að efa, að fjölmennt
verður á þessum jólatónleikum
Dómkirkjunnar í kvöld. Við eig-
um of fáar helgistundir, hér eiga
menn von á yndislegri ánægju-
stund og ekki ætti það að spiila
að ágóða kvöldsins verður varið,
til þess að prýða Dómkirkjuna
og afla henni góðra gripa.
Ó. J. Þ.
Leiðrétting
I AFMÆLISGREIN um Þórunni
Magnúsdóttur frá Keisbakka sem
birtist sl. fimmtudag kom fyrir
orðið „minniviti". Þetta átti að
vera „mannviti". Er velvirðing-
ar beðið á prentvillunni.
úrskurð alþjóðadómstólsins í
Haag, þangað til ný alþjóðaráð-
stefna hefði fjallað um fiskveiði-
lögsögu og landhelgismál.
Þennan sama dag spurði Mr.
Wall ráðherrann um, hvers kon-
ar orðsendingu íslenzka stjórnin
hefði sent brezku stjórninni
vegna Hackness-málsins svo-
nefnda. Ráðherrann skýrði frá
motmælorðsendingu íslenzku
stjórnarinnar frá 14. nóv. sl.
Einnig skýrði ráðherrann frá
því, að svar brezku stjórnarinn-
ár væri í athugun. Ráðherrann
sagði einnig, að brezku togararn-
ir hefðu fyrirmæli um að veiða
ekki innan íslenzku landhelginn-
ar. En hann sagðist ekki á þessu
stigi vilja ræða nánar hvort ísl.
varðskipinu hefði verið heimilt
að skjóta á Hackness, því að oft
væri það svo í slíkum deilum, að
framburður deiluaðila stangað-
ist á. Mr. G. R. Howard spurði:
Er það rétt hjá mér, að í síðasta
samkomulagi við íslenzku stjórn
ina hafi verið gengið út frá því
að veiðarfæri mættu vera óbúlk-
uð á dekki, ef togarinn leitaði
vars vegna veðurs?
Mr. Ormsby-Gore: Það má vel
vera.
Ný skáldsaga eftir
Þórunni E.
Magnúsdóttur
ÚT er komin ný skáldsaga eftir
skáldkonuna Þórunni Elfu Magn
úsdóttur. Hún heitir Frostnótt í
maí, og er það 18. bók hennar,
sem út kemur og jafnframt ein
sú stærsta og athyglisverðasta.
í hinni nýju skáldsögu er
greint frá stúlkubarni, Völvu,
sem hefur komið í heiminn utan
hjónabands og er hún lýsing á
silarlífi slíkra vesaUnga, sem
enginn hefur óskað eftir, hefur
komið við gamalt fjölskyldustolt
og er í veginum fyrir framtíð
móðurinnar.
Sagan skiptist í þrjá kafla og
heita þeir Ferðin á heimsenda,
Milli vonar og ótta og í dauðans
skuggadal. Bókin er nær 300 bls.
: og er gefin út af bókaútgáfunni
Tíbrá, en prentuð í Prentfelli hf.
iNlýtt frímerki
Á MORGUN, mánudag, gef ur
ipóst- og símamálastjórnin út ný
frímerki í tilefni af 40 ára afmæli
fánans. Merki þessi verða tvö, að
verðgildi kr. 50 og kr. 3,50, lit-
prentuð hjá fyrirtækinu Thomas
de la Rue & Co., Ltd., London.
Merkin eru teiknuð af Árna
S veinbj örnssyni.
Fulltrúar á þingi B.S.R.B.
Þing B.S.R.B.
áfram störfum
hélt
í gær
KL. 4 I gær hófst fundur á þingi
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja í Melaskólanum. Forseti
þingsins, Maríus Helgason, setti
fundinn.
Eins og áður hefur verið getið
gekkst B. S. R. B. fyrir því í vor
að koma á samstarfsnefnd nokk-
urra launþegasamtaka sem safna
skyldi upplýsingum um efnahags-
og kjaramál og ráða sérfræðinga
til að annast þessi störf fyrir sína
hönd. Leitað var til þriggja sér-
fræðinga, Guðlaugs Þorvaldsson-
ar, Hrólfs Ástvaldssonar og
Torfa Ásgeirssonar og unnu
þeir að þessum verkefnum siðari
hluta sumars og í haust. Lögðu
þeir Guðlaugur og Torfi niður-
stöður rannsóknanna fyrir þingið
í gær.
Lét Torfi afhenda fundarmönn-
um skýrslu um þjóðarframleiðslu
íslendinga 1950—58 og aðra um
atvinnutekjur verkamanna, sjó-
manna og iðnaðarmanna. Fylgdi
hann þeim úr hlaði með nokkrum
skýringum. Fyrrnefnda skýrslan
gerir grein fyrir þjóðarfram-
leiðslu fslendinga á þessum árum,
fjallar síðan um ráðstöfunarfé
þjóðarinnar og loks fylgja skýrsl-
ur um ráðstöfun á þjóðarfram-
leiðslunni frá 1948. Síðari skýrsl-
an fjallar um atvinnutekjur
nefndra starfshópa og fylgja
skýrslur um sundurliðaðar tekjur
þessara hópa í Reykjavík árin
1951 til 1957.
Því næst gerði Guðlaugur
Þorvaldsson viðskiptafræðingur
grein fyrir þriðju skýrslunni, sem
utbýtt var meðal fundarmanna,
og þeirri sem hann hafði sainið.
Var það skýrslugerð um þróun
Kaupgjalds hjá ýmsum stettum
þjóðfélagsins síðustu 1 til 2 ára-
tugina. Tók hann það fram, að
skráin væri hugsuð sem uppíietí-
ingarskrá, þar ætti að vera hægt
að finna rétcar tölur, en mða"-
stöður væru engar dregnar. Skipt
ist skýrslan í 6 hluta: inngang,
töflur um grunnkaupsbreytingar
hinna ýmsu stétta, yfirlit um
greiðslu verðlagsuppbótar á
Brauðborg - smurbrauðs-
stofa á Frakkastíg 14
í GÆR var opnuð að Frakkastíg
14 smurbrauðsverzlun er ber nafn
ið Brauðborg. Eigendur hennar
eru Kristín Þorsteinsdóttir og
Hilmar Sigurðsson. Þessi nýja
verzlun er ákaflega vel búin
tækjum til að senda frá sér
fyrsta flokks brauð og þar eru
allir möguleikar til að afgreiða
fljótt og vel.
Brauðborg hefur á að skipa vel
völdu starfsliði m. a. konu sem
unnið hefur 18 ar við þetta starf
þar af lengi í Danmörku, en auk
þess hefur Kristín, annar eig-
andinn, unnið lengi að þessu
starfi.
Brauðborg verður opin frá 9 að
morgni til 11.30 að kvöldi. Allan
þennan tíma tekur hún við pönt-
unum og sendir heim að hálftíma
liðnum brauð og einnig gosdrykki
á búðarverði. Úrval brauðs er
mikið í verzluninni. Þar er og
ákaflega vistlegt og þægilegt að
koma. Má ætla að nýjung sem
þessi verði vinsæl í Reykjavík.
kaup, sértöflur yfir Dagsbrún,
kaup verkamanna í almennri
vinnu 1939 til 1957, og „vegið
meðaltal“ grunnkaupshækkana
fyrir nokkra starfshópa.
Næstur talaði Ólafur Björnsson,
alþingismaður. Bar hann fram
tvær spurningar varðandi skýrsl-
urnar og veittu hagfræðingarnir
svör við þeim.
Þá var tekin fyrir skýrsla Banda-
lagsstjórnarinnar, sem útbýtt
hafði verið meðal fundarmanna
við setningu þingsins. Gerði Sig-
urður Ingimundarson formaður
B. S. R. B. grein fyrir störfum
stjórnarinnar á síðasta kjörtíma-
bili. Valborg Bentsdóttir flutti
síðan viðbótarskýrslu milliþinga-
nefndar í launamálum kvenna.
Að svo búnu fór fram kosning
í nefndir. Formaður nefndanefnd
arinnar svokölluðu, sem kjörin
var í fyrradag, Pálmi Jósepsson,
las upp nöfn þeirra manna, sem
nefndin mælti með í hverja af
hinum 11 undirnefndum þingsins.
Að lokum lagði stjórnin fram
reikninga. Fundir hefjast aftur
kl. 13.30 í dag.
- ASI
Framh. af bls. 1
sölum (þ. e. hækka verð á
tóbaki og brennivíni) og
skattleggja þá sem grætt hafa
í verðbólgunni.
Þarf á 2. hundrað millj. kr.
Þannig munu þá tillögur
kommúnista í þessum málum
líta út, en það mun vera fjarri
því að samkomulag sé í ríkis-
stjórninni, í fyrsta lagi um það,
hvað mikið fé þurfi til að greiða
vísitöluna niður, og í öðru lagi,
hvað mikið fé þurfi til að greiða
17 vísitölustig niður. En Hanni-
bal Valdimarsson lýsti því í
ræðu í fyrrinótt, að til þess
myndi þurfa á 2. hundrað milljón
krónur og e. t. v. eru aðrir sem
spá að meira þurfi.
Seint í gærkvöldi virtust þessi
mál sem sagt öll vera enn í
deiglunni í atvinnumálanefnd
Alþýðusambandsins og ómögu-
legt að vita, hvað úr því kæmi.
Samþykkt um landhelgismál
Um miðjan dag var samþykkt
í einu hljóði tillaga frá Allsherj-
arnefnd um landhelgismál. í
henni felst m.a. að þingið lýsir
yfir ánægju sinni yfir víkkun
landhelginnar í 12 mílur, að mót-
mæJt er ofbeldisárásum Breta og
að til athugunar komi að kallað-
ur verði heim sendiherra íslands
í London og endurskoðuð afstaða
íslands til Atlantshafsbandalags-
ins.
Þá er þar einnig samþykkt að
tekin verði saman skýrsla um
gang landhelgismálsins frá 1.
sept., lögð þar áherzla á ofbeld-
isaðgerðir brezka flotans og
skýrslan send erlendum verka-
lýðssamböndum.
Breyting á skipulagi ASÍ
Alþýðusambandsþing samþ.
í gær stefnuyfirlýsingu frá milli-
þinganefnd í skipulagsmálum
varðandi gerbreytingu á skipu-
lagi Alþýðusambandsins, sem fel
ur það í sér að gömlu „stéttar“-
félögin verði leyst upp en í stað
þeirra komi svonefnd „starfs-
greina" félög, þar sem vinnustað-
urinn sé undirstaðan.
Jafnframt var samþykkt að
kjósa aftur milliþinganefnd í
málinu, sem á að semja ýtarlega
greinargerð um málið og vinna
að því að fræða menn um hið
nýja skipulag. í nefnd þessa voru
kjörnir sömu menn og verið
höfðu í milliþinganefndinni, er
samið hafði stefnuyfirlýsinguna,
þeir Eðvarð Sigurðsson, Jón Sig-
urðsson, Eggert G. Þorsteinsson,
Snorri Jónsson, Óskar Hallgríms-
son og Tryggvi Helgason.
Verkalýðsbanki
Samþykkt var tillaga frá Alls-
herjarnefnd um að fela stjórn
ASÍ að rannsaka möguleika á
banka á vegum verkalýðssam-
takanna og ef grundvöllur er fyr
ir starfsemi slíkrar lánastofnun
ar, að stofna hann. Hannibal
Valdimarsson flutti ræðu með
þessari tillögu. Sagði hann m.a.
að verkalýðshreyfingar í öðr-
um löndum hefðu sína eigin
banka, m.a. í Danmörku, þar sem
verkalýðsbankinn væri eitt glæsi
legasta hús Kaupmannahafnar og
mest uppljómað. Hann taldi að
slíkur banki myndi styrkja verka
lýðshreyfinguna stórlega bæði
fjárhagslega og stjórnmálalega.
Þá sagði hann að sjálfsagt væri
að slíkur verkalýðsbanki fengi
til varðveizlu atvinnuleysistrygg
ingasjóði og myndi þá safnast
saman saman á nokkrum árum
sjóður í höndum verkalýðshreyf
ingarinnar sem næmi mörgum
hundruðum milljóna króna.
Stærsti atvinnurelcandinn
Nokkrir Dagsbrúna'rmenn báru
fram tillögu um það að víta af-
skipti og íhlutun atvinnurekenda
og annarra andstæðinga af verka
lýðshreyfingunni.
Pétur Sigurðsson fulltrúi Sjó-
mannafélagsins lýsti yfir mikilli
ánægju yfir þessari tillögu, —
ekki sízt þar sem fulltrúi stærsta
atvinnurekandans, þ.e. ríkisvalds
ins, Hermann Jónasson, hefði dag
inn áður komið inn á sambands-
þing og farið fram á það að kaup
gjald verkalýðsins yrði skert
stórlega.
Sungið og beðið
Þetta voru nú nokkrar tillögur
af miklum fjölda, sem samþykkt-
ar voru á Alþýðusambandsþingi
í gærkvöldi. Þegar þetta var rit-
að um klukkan ellefu beið
þingheimur aðgerðarlaus eftir
ávöxtum nefndafunda, en Ólaf-
ur Friðriksson í Sjómannafélag-
inu og Hafliði Jónsson skemmtu
fólki með ræðuhöldum og stjórn
uðu fjöldasöngvum. Voru sungin
ættjarðarljóð eftir Jónas Hall-
grímsson.