Morgunblaðið - 30.11.1958, Blaðsíða 11
Sunnudagur 30. nóv. 1958
MORCUNBLAÐIÐ
11
€ isfiví náffa
hjá Cuðna bónda í Höfn í Hornafirði
Það er mannlegt þjóðaáhald
penninn, sem þú grípur til.
Ef þér leiðist, eitthvertsmá-spjald
áttu að finna — það ég skil.
★
ÉG skil líka, finnst mér. muninn
á skrifuðu máli og daglegu tal-
máli við hin ýmsu störf — hinu
lifandi máli, t. d. á sjónura —.
Eins og málinu hafi verið veitt
þangað — „sem þörfin meiri er“.
-— Og þar mun málið halda áfram
að blómgast og dafna, eins og í
kvæðinu um Skúla fógeta hjá
hinu mikla skáldi. Allt fyrir því
mun þó maðurinn í landi ekki
gefast upp við að yrkja mál við
sitt föndur, sem færa þarf í letur
sjós og lands. En hér átti að tala
um myndir Svavars Guðnasonar
-— en hann Svavar sendir þanka
manns út og suður eða norður í
land strax þegar litið er á mynd-
irnar — alla leið til Jóns Sig-
urðssonar, kannski — og svo mót
mælum við aliir með Jóni og
Svavari allsstaðar í heiminum
einhverju, sem við vitum ekki
hvað er, í heilagri einfeldni, senni
lega til þess a ðekki komizt á
nein óþægileg langvarandi tízka
í einu og öðru, ekki óáþekk því
sem Ragnar Jónson sagði við mig
einu sinni, að eitt og annað í
skipulagningum gæti staðið til
bóta í svo sem tíu ár, þá þyrfti
endurbætur eða gjörbreytingu.
Basta. — Og enn er Svavar að
leiða mann burt frá sínum mynd-
um um leið og hann leiðir mann
að þeim. Eru þessar myndir Svav
ars nokkurskonar útvörp? Ha?
— Nú er Páll V. G. Kolka allt
í einu kominn í hugann með
Ijóðaflokk um landvættina — í
áhrifamikilli viðhöfn, — hallast
nú varla á á vogsóálum snilld og
göfgi þessara mennsku land-
vætta. — Hér þarf margra daga
birtu til þess að kynnast ástand-
inu í sjálfum sér — enn er ég
með Kolka —, nú er það kvæðið
Feðgar — fyrir mér hið ógleym-
anlega í minning og í mikilli
fjarlægð —. Líklega er þetta
kvæði einstakt í heiminum vegna
tildraga og lausnar —. Jæja, reyn
um að ná í Svavar — já — er nokk
uð óviðkomandi málaralist — ef
sterk tjáningarþörf er spennt á
sjáöldrin — augnhimnurnar, fyrst
búið er að bóndafanga mann inn
á þvílíkar myndir — ágætt —.
Ég reyni að halda mér við jörð-
ina — þótt freistingin sé á öðru
leyti hjá tungli og vetrarbraut-
um Svavars. — Ég lít mér nær
— þar sem birtist þrjózkan meis-
arans — styrfnin í stríði hins
mannlega eðlis við sjálft sig —
hemlum — eða tamning, að bind-
ast ekki of auðunnu formi, að
órannsökuðu máli — torráðnum
áhrifum. Ég minnist vetrarvega
— segjum braut — í vegakerfi
landsins — þar sem Svavar lætur
lljósmynda sig og nefnir vetrar-
braut. Þetta er vetrarmynd for-
kunna)' fögur — Svavar finnur
hlýju jarðar sinnar gegnum
þunnt skæni hríms og snjóa. Mis-
hæðir og form blunda og rumska
skiftandi litbrigðum í svala — hálf
skugga tríóa, kvarta og dedóa —
tónsmíðar frosts og skáhallra
geisla blikaðra lofta eða ósjennar
heiðríkju — þarna er list ein-
hyggjans í myndlist, kannski
áhrif hrifningar frá manndóms-
árum, líkt og svampur drekkur
vatn, smáþerrist — eftir veður-
lagi og kreisting. Litaflögur í skar
flötum og brautir — byggt ekki
ólíkt og rímað mál, sem talar
stuðlað minnir á kveðið verk —
en þetta er duttlungafull mynd
— það fer eftir birtu og skap-
höfn hvers eins hvað fæst út úr
svona verkum — fyrir þá, sem
eiga tíma aflögu fyrir málaralist.
Það er erfitt að skrifa um hvað
sem er. Allar hinar myndir Svav
ars eru eftir, og þegar mér í
skyndingu fannsi. >_-ki neinsstað-
ar vera sumar í þessari sýningu,
skrifaði ég í gær og í fyrradag
svona:
Er hún kaldlynd, nei — en með
anganblik háttbundinnar mats-
eldar æðri veru, sem er svo öllu
fjarlæg, eins og henni væri alveg
sama þó að enginn skildi hana.
Jóhannes S. Kjarval.
Aðalfundur
Útvegsmannafélags Reykjavíkur verður haldinn
í dag, 30. nóv., kl. 2 e. h., í fundarsal L. í. Ú. við
Vesturgötu. — Venjuleg aðalfundarstörf.
Stjórnin.
Húsráðendur
Óskað er eftir herbergi með húsgögnum, sem
næst Hlíðunum, ásamt fæði, fyrir þýzkan iðn-
fræðing til þriggja mánaða.
Þeir, sem hefðu áhuga á þessu, leggi nafn og
heimilisfang í lokuðu umslagi á skrifstofu Mbl.
fyrir 4. des., merkt: „Vistlegt — 7406“.
Lngling vantar
Skemmtun verður haldin 1. des að Fríkirkju-
vegi 11 kl. 8.
Góð skemmtiatriði. Júpiter-kvartettinn.
Húsinu lokað kl. 9. — Fjölmennið.
Andvari, Framtíðin.
ÍBLÐIR TIL SÖLIJ
Til sölu er 3ja herbergja risíbúð í III. bygg-
ingarflokki (Hjarðarhaga). Ennfremur
nokkrar íbúðir í nýbyggingu félagsins við
Sólheima 23. — Upplýsíngar á sktrifstofu
félagsins, Hagamel 18, næstu daga kl. 5—7
síðd. Fyrirspurnum ekki svarað í síma.
Byggingarsamvinnufélag prentara.
FRAMSÓKNARHÚSIÐ
Hljómsveit Gnnnars Ormslev og söng-
konan Helena Eyjólfsdóttir leika og
syngja í kvöld til kl. 1.
Ýmis skemmtiatriði
Fjölbreyttar veitingar.
Komið og kynnist nýjum skemmtistað.
Miða og borðpantanir í síma 22643
eftir kl. 2 í dag.
> KV I KMY N Dl R ■>
Endurminningar
frá Paris
ÞETTA er bandarísk mynd tekin
í litum og gerð eftir skáldsögu
ameríska rithöfundarins Francis
Scott Fitzgerald (d. 1940). —
Fjallar myndin um ungan amer-
ískan rithöfund, sem tekið hafði
þátt í síðustu heimsstyrjöld og
verið staddur í París á Sigur-
daginn þar árið 1945. — Þá kynnt
ist hann ungri og fagurri banda-
rískri stúlku, Helen að nafni, sem
bjó þar með föður sínum og syst-
ur. Helen og Charles, en svo heit-
ir hinn ungi maður, fella hugi
saman og þau giftast. Hjónaband
þeirra er farsælt fyrst í stað, en
ýmislegt mótlæti I rithöfundar-
starfi Charlesar gerir hann önug-
an og þreytandi í umgengni og
hefur það ill áhrif á sambúð hjón-
anna. — Hún er mikið úti við
með vinum sínum og hann kemst
í kynni við fríða en léttúðuga
konu. Loks ofkælist Helen er
maður hennar hafði í ölvun lokað
hana úti. Hún verður fárveik og
deyr skömmu síðar. Charles verð
ur yfirbugaður af sorg og hverf-
ur aftur heim til Bandaríkjanna,
en systir Helenar og maður henn-
ar taka að sér litla dóttur þeirra
Charlesar og Helen. — Rúmu éri
síðar kemur Charles aftur til
Parísar til þess að sækja dóttur
sína, en mágkona hans vill ekki
af hefndarhug til Charlesar,
sleppa stúlkunni litlu. Hún lætur
þó undan að lokum fyrir þung og
alvarleg orð manns síns og þau
Charles og dóttir hans halda
saman á brott. —
Mynd þessi er hvort tveggja
í senn fjörleg og skemmtileg, en
einnig saga um harm og trega.
Aðalhlutverkin þau Charles og
Helen leika Van Johnson og
Elizabeth Taylor. f öðrum meiri
háttar hlutverkum eru Donna
Reed (systir Helen) og Walter
Pidgeon (faðir hennar) og Eva
Gabor leikur hina léttúðugu vin-
konu Charlesar. Allir þessir leik-
arar fara vel með hlutverk sín,
en áhrifamestur er þó leikur Van
Johnson’s, einkum í lokin Eliza-
beth Taylor leikur einnig vel og
er heillandi fögur sem endranær.
Góð mynd, sem vert er að sjá.
Ego.
Tilboð óskast
í nokkrar fólksbifreiðir, er verða til sýnis að
Skúiatúni 1, þriðjudaginn 2. des. kl. 1—3.
Tilboðin verða opnuð í skrifstofu vorri kl. 5
sama dag.
Nauðsynlegt er að tilgreina símanúmer í
tilboði.
Sölunefnd varnarliðseigna.
*
Arnesingar
Lokagreiðslur frá Almanna tryggingum
fyrir árið 1958 hefjast mánudaginn
8. desember. —
Sýslumaður Árnessýslu.
VÉLRITUN
Stórt fyrirtæki óskar að ráða vana stúlku til vél-
ritunai. Nokkur kunnátta í ensku nauðsynleg.
Verzlunarskóia- eða kvennaskólamenntun æski-
leg. — Umsóknir sendist Morgunblaðinu fyrir
mánudagskvöld, 1. desember, merktar: „Vélrit-
un — 7392“.
Aðalfundur
Austfirðingafélagsins verður haldinn í Breiðfirð-
ingabúð uppi kl. 8 í kvöld.
1. Venjuleg aðfundarstörf
2. Onnur mál.
STJÓRNIN.
3]a herb. íbúð
I smíðum eru til sölu við Langholtsveg.
Upplýsingar gefur Málflutningsskrifstofa
Vagns E. Jónssonar,
Austurstræti 9,
sími 14400.