Morgunblaðið - 30.11.1958, Qupperneq 12

12
MORCUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 30. nðv. 1958

Utg.: H.f. Arvakur, Reybjavfk.
Framkvaemdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480
Askriftargjald kr 35.00 á mánuð: innaniands
1 lausasölu kr. 2.00 eintakið.
VANTRAUST Á RÍKISSTJÓRNINA
NGUM DYLST nú sú stað-
j reynd, að þing Alþýðu-
■J sambands Islands kefur
lýst yfir hreinu vantrausti á nú-
verandi ríkisstjórn með yfirgnæf-
~ndi medrihluta atkvæða.
Hermann Jónasson, forsætis-
ráðherra, fór þess á leit í fyrra-
dag við þing samtakanna, að það
veitti samþykki sitt til þess að
stjórnarfloikkarnir samþykktu á
Aliþingi frumvarp til laga um að
frestað yrði til áramóta að greiða
Þá 17 stiga hækkun vísitöluupp-1
hótar, er launþegar eiga rétt á frá
1. desember. Forsætisráðhernn
mætti sjálfur á Alþýðusambands-
þingi til þess að flytja þinginu
þennan boðskap og leggja áherzlu
'á það, hvílík lífsnauðsyn bæri til
þess, að orðið yrði við tilmælum
haniS. Forsætisráðherrann lét ekki
við það eitt sitja að koma sjálfur
og flytja ræðu á þinginu, o,g skora
á hinn fjölmenna fulltrúahóp að
samþykkja frestun á greiðslu
hinnar miklu vísitöluhækkunar.
Hann kom með aðalráðunaut rík-
isstjórnarinnar í efnahagsmálum
með sér og fól honum að flytja
ýtarlega ræðu um ástandið í efna-
hagsmálum þjóðarinnar.
Omurleg lýsing á
ástandinu
Lýsing Jónasar Haralz i
ernahagsástandinu dregur vissu-
lega ekki upp glæsilega mynd af
viðhorfunum í íslenzkum efna-
hagsmálum í dag eftir hálfs
þriðja árs valdaferil vinstri
stjómarinnar. Hann kvað þjóðina
hafa lifað um efni fram og
á erlendum lánum. Erlendar
lántökur hefðu aldrei verið meiri
en á yfirstandandi ári. Önnur af-
leiðing þess að þjóðin lifði um
efni fram, sagði efnahagsmála-
ráðunauturinn að væri stöðugt
vaxandi verðbólga.
Jónas Haralz komst meðal ann-
ars þannig að orði, að við mynd-
um hrapa fram af brúninni, ef svo
fari fram sem stefndi í efnahags-
málum okkar.
Forsætisráðherrann, sem tailaði
á eftir efnahagsanáiaráðunaut
ríkisstjórnarinnar sagði það nokk
uð ofmælt hjá hagfræðingnum, að
við værum að hrapa fram af brún
inni. En hann kvað mundu erfitt
að stíga til baka, eftir að stór-
felld ný kauphækkun hefði skollið
yfir nú um mánaðarmótin. Hann
játaði það hiklaust, að kaupgjald
hefði a. m. k. farið 10% fram úr
því, sem ríkisstjórnin og efna-
hagsmálasérfræðingar hennar
höfðu reáknað með á sl. vori, þeg-
ar „bjargráða'lögin" voru sett.
Hann varð þannig að viðurkenna
að stjórnin befði engan veginn
gert sér Ijóst fyrirfram, hver á-
hrif tillögur hennar myndu hafa.
Bað um frest---------fékk
vantraust
Þrátt fyrir þetta kom I'ermann
Jónasson nú til þings Alþýðusamb.
og bað um eins mán. frset á gild-
istöku þeirrar miklu hækkunar
kaupgjaldsvísitölunnar, sem er af
leiðing af verðbólguþróuninni, er
færðist í aukana með „bjargráð-
um“ stjórnarinnar sl. vor. En AI-
þýðusambandsþingið vildd ekki
Veita þennan frest. Hafði forsæt-
isráðherrann þó lýst því yfir, að
bann teldi það „mjög alvarlegt
viantraust á ríkisstjórnina", ef
málaleitan hans yrði synjað. Full-
trúar Framisóknarfl’okksins á A'l-
þýðusambandsþingi og Hannibal
Valdimarsson höfðu einnig lýst
því yfir beint og óbeint, að stjórn-
in yrði að segja af sér, ef tilmæl-
um forsætisráðherrans yrði hafn-
að.
En Alþýðusambandsþingið
hafnaði beiðni forsætisráðherr
ans með nær 300 atkvæðum
gegn 39. 5 fulitrúar greiddu
ekki atkvæði.
Þetta er vissulega mikill ósigur
fyrir forsætisráðherra vinstri
stjórnarinnar. En ennþá er með
öllu óyist, hvaða ályktamr hann
dregur af þessum ósigri sínum.
Allur almenningur í liandinu geng
ur þess ekki dulinn, að með þess-
ari atkvæðagreiðslu hafa sjálf
heildarsamtök verkalýðsins, sem
fcrsætisráðherrann ta'Idi þó vera
höfuðbakhjarl sinn, snúizt gegn
honum.
Þar með er ekki sagt, að verka-
lýðssamtökin hafi snúizt gegn
hvers konar viðleitni til þess að
hindra áframhaldandi taumlausa
verðbólgu og vöxt dýrtíðarinnar í
'landinu. Fulltrúar á Alþýðusam-
bandsþingi hafa vafalaust gert
sér það Ijóst, að í beiðni Her-
manms Jónassonar um eins mán-
aðar frest á greiðslu hinnar hækk
uðu kaupgjaldsvisitölu var ekki
fólgið neitt jákvætt úrræði til
lausnar þeim vanda, sem við var
að etja. Beiðni hans um frest ein-
kenndist fyrst og fremst af úr-
ræðaleysi og uppgjöf ríkisstjórn-
ar hans. Hann lagði ekki fram
neina tillögu um lækningu þeirr-
ar meinsemdar, sem þjóðin veit
að grefur stöðugt meira og meira
um sig í efnahagslífi hennar.
Hermann Jónasson bað aðeins um
frest til> þesis að framlengja líf
Stjórnar sinnar um að minnsta
kosti einn manuð.
„Forsetinn“ greiddi ekki
atkvæði
Það vakti mikla athygli á þingi
Alþýðusamlbandsins í fyrrinótt, að
meðal þeirra 5 fulltrúa, ;sem ekki
greiddu atkvæði um frestunar-
beiðni forsætisráðherrans, var
sjálfur forseti Alþýðusambands-
ins, Hannibal Valdimarsson, fé-
lagsmálaráðherra. Hann hafði
mælt með tillögu Framsóiknar-
mamna um að verða við ósk Her-
manns Jónassonar. En hann brast
kjark og manndóm til þess að
greiða atkvæði. Aumari gat hlut-
ur forsetans naumast orðið. Hann
þorði ekki að greiða atkvæði.
Hér skal engu spáð um af-
leiðingar þess sem gerðist á AI-
þýðusambandsþingi í fyrrinótt.
En augljóst er að í raun og veru
er grundvöllur vinstri stjórnar-
innar nú endanlega hruninn.
Verkalýðssamtökin hafa iýst yfir
fullkomnu vantrausti á Hermanni
Jónassyni og stjórnarforystu
'hans. Engu að síður mun hann
og stjórn hans vafalaust reyna
að lafia áfram. Það er í senn henn-
ar æðsta og eina hugsjón.
Eftir er svo að víta, hvaða
■ jákvæð úrræði Alþýðusam-
bandið sjálft getur bent á til
' lausnar þeim vanda, sem
stefna núverandi ríkisstjórnar
hefur Ieitt yfir þjóðina.

UTAN IIR HEIMI
Romany fer með myndirnar sínar í hjólbörum niður að Thems (t. v.) Á hverju ári daglangt sýna
óþekktir listamenn þar verk sin í von um viðurkenningu á list sinni og sölu á verkum sínum. Á
sýningunni námu margir staðar við málverk Romanys, virtu þau fyrir sér og spurðu lilta list-
málarann margs konar spurninga. En Romany var ekkert um slíkt gefið, en sagði einatt: —
Spyrjíð ekki svo mikið — kaupið heldur eitthvað! Þegar dagur var að kvöldi kominn, var Rom-
any orðinn þreyttur og fékk sér biund (t. h.), meðan faðir hans var að taka málverkin niður. —■
Sjálfur hafði faðirinn árangurslaust reynt að selja olíumálverk sín í 8 ár.
Fjögra ára listmálari sýn
ir á bökkum Thems
klúbbs nokkurs keypti eltt af
verkum Romanys, „Nautaat" og
greiddj 5 sterlingspund fyrir.
Faðir hans lét sér lynda — ef
til vill hefur hann hugboð um
vaxandi veg afkomanda síns —
að sonurinn gangi listamanns-
lega til fara og ógreiddur.
4éL
w
Heima fyrir er Romany rétt
eins og hver annar smástrákur.
Hann er hávaðasamur og segir
strákunum i götunni fyrir verk-
urn. En Romany er blíður og góð-
ur við litlu systur sína, sem er í
senn fyrirsæta hans og ráðgjafi.
Gagnrýnandi nokkur skrifaði:
Annaðhvort verður Romany Pi-
casso fremri---eða hann ger-
ist lögregluþjónn.
Romany varð mjög s. og
ánægður, er hann sendi fyrstu
mynd sína fyrir nokkru. Þetta
gerðist á hinni árlegu listsýningu
á bökkum Thems. Formaður jass
— Hver, sem er, getur málað svonaj
Sá, sem ekki kaupir, getur sjálfum sér um kennt ....
Picasso getur pakkað niður
föggum sínum og hætt að mála,
því að annar meistari er kominn
til sögunnar. Hann er fjögra ára
að aldri, heitir Romany de Villi-
ers, og á heima i Lundúnum. —
Romany hefur hlotið listgáfu sína
að erfðum. Faðir hans er listmál-
ari, en þar sem honum gekk illa
að selja málverk sín, ákvað hann
að breyta til og gerðist vörubíl-
stjóri. Svo nú er það sonurinn,
sem mundar pensilinn — og nær
betri árangri en faðirinn. Myndir
Romanys litla eru abstrakt og
mjög litauðugar. Hann lýsir
meistaraverkum sínum mjög fús-
lega fyrir áhorfendum: „Þetta er
bíll“. Hvers vegna er svo mikið
af guium lit á léreftinu? spyr
áhorfandinn? „Vegna þess að bíll
inn er gulur“, er svarið.