Morgunblaðið - 30.11.1958, Síða 23

Sunnudagur 30. nóv. 1958
MORGVNBLAÐIÐ
23
þannig að það væri ekkert víst
að launþeginn fengi þetta fé sem
honum bæri samkvæmt samn-
ingum og lögum.
í þessari ræðu var Eðvarð
mjög harður í garð ríkisstjórn-
arinnar. Hann sagði að með til-
mælum Hermanns væri verið að
gera kjarabaráítu verkalýðsins
sl. sumar að skrípaleik. Hann
sagði að það væri blekking að
kaupmáttur launanna yrði minni
þótt þessi vísitöluuppbót yrði
greidd. Þvert á móti sagði hann
að með uppbótinni yrði kaup-
mátturinn meiri. Hins vegar
myndi kaupmátturinn minnka,
ef allt verðlag fengi að rúlla á
eftir. Og einmitt þar ætti að
stemma á að ósi.
Eðvarð kvaðst ekki trúa um-
mælum um að forsætisráðherra
myndi ségja af sér, þótt tilmæl-
um hans væri hafnað. Hann
hefði komið sjálfur á Alþýðu-
sambandsþing og ekki sett neina
úrslitakosti. Hver heyrði hann
segja, að hann ætlaði að segja af
sér?
Kristinn B. Gíslason, fram-
sóknarmaður fra Stykkishólmi,
spurði, hvort það gæti virkilega
verið, að við vildum ekki doka
við og stö*va vísitöluna, heldur
bara segja: komi það sem koma
vill.
Hann sagði að ríkisstjórnin
myndi ekki þola, að Alþýðusam-
bandið synjaði um þennan frest.
Síðan bætti hann við: — Höfum
við umboð til að láta okkar eigin
ríkisstjórn falla?
Kristján Guðmundsson, Eyrar-
bakka, sagði að fólkið fyndi það,
að kauphækkanirnar í sumar
héfðu ekki verið til mikilla
kjarabóta. Ef kaupið hækkaði nú
stórlega um mánaðamótin væri
það augljóst mál, að það yrði
vinnandi fólki til trafala. Hann
sagði að það hlyti að vera vilji
allra stétta að ganga til sam-
starfs um laúsn efnahagsmál-
anna, því að við værum á yztu
nöf. Kvaðst Kristján hræddastur
við að ef vísitöluhækkunin
kæmi til framkvæmda myndu
mörg atvinnufyrrtæki stöðvast.
Þau væru mörg alveg á yztu nöf.
Kvaðst hann óhræddur við að
koma heim í sitt byggðarlag og
skýra frá því að hann greiddi
atkvæði með tilmælum forsætis-
ráðherrans.
Haraldur Þorvaldsson frá Ak-
ureyri sagði að það væri eftir-
takanlegt, að það væru helzt
Reykvíkingar, sem væru á móti
frestun á greiðslu vísitölustig-
anna 17. Kvað hann sig gruna að
þetta væri vegna þess að Reyk-
víkingar vildu áframhaldandi
verðskrúfu. Þeir væru í rauninni
hræddir um það að með tilmæl-
um forsætisráðherra væri verið
að stöðva vísitöluna.
Afstaða reykvísku fulltrúanna
mótaðist líka af kosningasigri
Sjálfstæðisflokksins í bæjar-
stjórnarkosningunum í Reykja-
vík. Jafnvel fulltrúar kommún-
ista og Alþýðuflokksmanna væru
logandi hræddir við Sjálfstæðis-
flokkinn og því þyrðu þeir ekki
annað en dansa eftir þeim.
Hann kvaðst greiða atkvæði
með tilmælum Hermanns því að
annað gæti leitt til atvinnuleysis
og til þess að íhaldið tæki við
völdum í ríkisstjórn.
Eggert G. Þorsteinsson talaði
aftur og mótmælti þeim ummæl-
um eins Framsóknarmanns, að
það að hafna tilmælum Her-
manns væri eins og pöntun frá
Sjálfstæðisflokknum um að fella
ríkisstjórnina.
Bað hann þingheim um að at-
huga hve margir 12 — menning-
anna, sem fluttu tillögu um að
hafna tilmælunum væru líklegir
til að ganga á mála hjá Sjálfstæð
isflokknum.
Sigfús Jónsson, Framsóknar-
maður frá Húsavík sagðist frá
upphafi hafa verið andvígur
stjórnarsamstarfi flokks síns við
kommúnista. Hann vissi, að
kommúnistum væri aldrei að
treysta.
Þá sagði hann að nú um rúm-
lega tveggja ára bil hefði geng-
ið stöðugur áróður um að fegra
hið svonefnda vinstrasamstarf.
Þessi ríkisstjóm ætti að vera sú
bezta, sem nokkru sinni hefði
verið. Þess vegna sagði hann að
sér hefði brugðið í brún, er hann
kom nú suður til Reykjavíkur.
Þá hefðu allir línukommúnistar
sagt honum, að merkilegir hlutir
ættu að gerast á þessu þingi. Það
ætti að láta ríkisstjórnina falla
og útskúfa Hannibal.
Guðmundur Björnsson frá
Stöðvarfirði talaði aftur. Hann
kvaðst undrast það að margir
fulltrúar fjölyrtu um það, að þeir
hefðu ekki umboð til að leyfa
írestun sem kostaði hvern ein-
stakling aðeins 300—500 krónur.
En nú vildi Guðmundur spyrja
hvort þessir fulltrúar teldu sig
hafa umboð til að segja, að þeir
vildu ekki stöðva verðbólguna.
Það er staðreynd sagði Guð-
mundur að núverandi ríkisstjórn
er grundvölluð á því að hafa sam
stöðu við launþegana um að veita
kaupgjald sem hagfræðingar
segðu að þjóðarbúið þyldi.
Við eigum ekki að slá á útrétta
hönd sem forsætisráðherra rétt-
ir okkur. Ef við gerum það, þætti
mér ekki ósennilegt að forsætis-
ráðherra bæðist lausnar.
Kristinn Ágúst Eiríksson full-
trúi járniðnaðarmanna í Reykja-
vík sagði að það væri viðtekin
regla, að þegar menn sætu að
tafli, ættu báðir jafnmarga leiki.
Nú hefur verðlag hækkað stór-
lega og er það þá okkar leikur
að fá laun til samræmis við það.
Sagði hann að aðstaða verka-
manna væri oftast nauðvörn, þar
sem þeir ræða um hærra kaup,
en verkamenn hefðu ætíð verið
reiðubúnir að fara lækkunarleið-
ina.
Við erum í ýmsum flokkum,
sem hér sitjum, Alþýðubanda-
lagsmenn, Alþýðuflokksmenn og
Sjálfstæðismenn, sagði Kristinn
En hér er enginn öðrum verri.
Við erum öll í sama báti, við er-
um fulltrúar félaga okkar.
Marías Þ. Guðmundsson frá
ísafirði skýrði frá því að hann
og fleiri fulltrúar flyttu breyt-
ingartillögu við tillögu nefndar-
innar þess efnis að þótt tilmæl-
um forsætisráðherra væri hafn-
að virti þing Alþýðusambandsins
vilja ríkisstjórnarinnar til að
hafa samráð við launþega um
lausn efnahagsmálanna.
Kvaðst Marías vilja taka fram,
að með þessu væri ekki aðeins
átt við núverandi ríkisstjórn,
heldur hverja þá ríkisstjórn sem
við tæki og vildi hafa samráð við
launþeganna. Ræðumaður kvaðst
myndi greiða atkvæði með til-
mælum forsætisráðherra. Hann
teldi sig hafa umboð síns félags
til þess, enda hefði hann vitað
að hverju myndi stefna á þessu
þingi ASÍ og væri hann þegar
búinn að ræða ýtarlega fyrirfram
við sitt félag um þessi mál.
Björgvin Sigurðsson frá Stokks
eyri kvaðst myndi hafna tilmæl-
um forsætisráðherra ekki í
trausti þess að það leiddi til
stjórnarslita, heldur að það leiddi
til lausnar efnahagsmálanna.
Ræðumaður sagði að það væri
íhaldinu að kenna hvernig efna-
hagsmálunum væri komið. Það
hefði verið með stöðug yfirboð
í kjaramálunum. íhaldið væri að
reka sundrungar fleyginn í raðir
verkalýðsins.
Síðasti ræðumaðurinn á þess-
ari nóttu var Framsóknarmaður-
inn Kristinn B. Gislason. Hann
sagði m.a.:
„Það er að vísu rétt, sem
hér hefur verið sagt að Her-
mann Jónasson minntist ekki
á það í ræðu sinni liér í dag,
að hann ætlaði að beiðast
tausnar, ef málaleitan lians
yrði synjað.
En ég vil nú skýra frá því,
að Hermann Jónasson hringdi
— Minningarorð
Framhald af bls. 6.
andi og skemmtileg frásagnarlist
húsbóndans ásamt leikandi léttri
kímnigáfu húsmóðurinnar, sem
öllum kom í gott skap. Því var
ekki að undra þótt ungir og
aldnir hændust að hennar heim-
ili og gleymdu tímanum við
rabb um dægurmálin, þjóð- og
félagsmál við arineld þessa lífs-
glöðu, þroskuðu konu. Það hlaut
því að koma að því, að þessi ris-
mikla kona haslaði sér völl og
bryti á b*k aftur slen og vilja-
leysi, samtíðar sinnar í félags-
málum.
Hún rauf því þögnina og kall-
aði til sín nokkrar konur og stofn
aði kvenfélagið „Gleym mér ei“,
sem hún stjórnaði sem formaður
með festu og skörungsskap, þar
til hún flutti úr hreppnum.
Nú komst skriður á félagslíf-
ið bæði fyrir unga og eldri í
leik og starfi. Það voru haldnir
fundir, þar sem félagskonur æfðu
sig í að bera fram hugsanir sínar
í ræðuformi og mörgum góðum
málum var komið í framkvæmd.
Það var ráðin garðyrkjukona til
félagsins til að kenna ræktun
og matreiðslu á grænmeti, svo
var keypt spunavél (25 þráða)
þar sem konur gátu fengið spunn-
ið eða spunnið sjálfar, haldnir
voru mannfagnaðir, farnar
skermmtiferðir, þótt erfiðara væri
þá um ferðalög og fararkosti en
nú til dags, setin kvenfélagsþing,
kennari fenginn til að kenna
þjóðdansa og vikivaka og barna-
skemmtanir haldnar á jólum svo
sitthvað sé nefnt.
Af þessu sést, að víðtækt var
starfið og eftir öllum munað ung-
um og öldnum, enda stálvilji for-
mannsins og trúin á góðan mál-
stað öllum örðugleikum sterkari
eins og eftirfarandi saga sýnir:
Það var um hávetur, að Guð-
rún þurfti að reka áríðandi er-
indi við félagskonur innan Kol-
grafafjarðar, en hann var þá ísi
lagður og ísinn laus frá landi og
snjór yfir allt. Hún lét það ekki
aftra för sinni, fór fram að Hjarð
arbóli, sem er stífur klukkutíma-
gangur, og fékk annan bóndann
þar til að fara með sér á bát yfir
fjörðinn, því milli oddana var
smá vök í ísinn og þurftu þau
að stjaka bátnum á milli ísjak-
anna. Hún rak erindi sín við kon-
urnar og svo fóru þau sömu leið
til baka, og heim kom hún í
svarta myrkri. Svona sterkur
vilji brýtur alla örðugleika á bak
aftur. Enda skildi hún við sína
„Gleym mér ei“ í svo örum vexti
og góðum þroska, að flestar kon-
ur hreppsins eru starfandi með-
limir í því, og það hefur alltaf
borið hátt á í félagslífi sveitar
innar.. Og það sýnir sig hvað
félagskonur heima bera hlýjan
hug til hennar, að er félagið varð
25 ára, var hún gerð að heiðurs-
félaga þess og má segja, að hún
sé vel að þeim heiðri komin.
Ég minnist þess er við ungl-
ingar stofnuðum ungmenrtafélag
nokkru seinna, hvað gott var til
hennar að leita með samvinnu í
félagsmálum eða fá hjá henni góð
ráð. Og vil ég þakka henni góða
samvinnu og þrOskaðan skilning
á félagsmálum okkar, sem- varð
því miður allt of stutt.
í dag verða margir fyrir utan
ástvinahópinn hennar, sem heiðra
hana með nærveru sinni og
hjartahlýju handtaki á hennar
vinalega heimili, en hinir sem
fjarlægðin skilur hugsa hlýtt til
hennar. Ég vil svo að síðustu
enda þetta spjall með þeirri ósk,
að góður Guð heyri bæn hennar,
sem henni liggur heitast á hjarta
í dag, að þau hjónin megi fá ör-
uggan bata á heilsu sinni, og
að þau megi lifa í ást og gleði
með sínum efnilegu og vel gefnu
börnum og barnabörnum og að
kærleiksríkur arinneldur afa og
ömmu megi hlýja, klaeða og
fræða litlu ömmubörnin. Ég óska
henni svo hjartanlega til ham-
ingju með liðnu árift, og ég vona
að hin ókomnu ár geymi hana
heila og glaða og færi henni
margar ánægjustundir.
Karl Kristjánsson.
AKRANESI, 28. nóv. — Það skal
tekið fram, að það var Magnús
Finnbogason, húsameistari hér,
sími 259, sem fann fyrsta skips-
bátinn er sagt var frá í Mbl. 27.
þ.m. og ber réttum aðilum að
snúa sér til hans með upplýsing-
ar um bátinn. — Oddur.
hingað fyrir stuttu til mín og
sagði mér, að hann hefði af
vissri ástæðu ekki viljað láta
þetta koma í ljós, það kynni
að vera túlkað sem þrjózka
af hans hálfu.
Ég vildi því nú skýra frá
því, að Hermann Jónasson
sagði í símtalinu að hann teldi
neitun á málaleitun sinni
mjög alvarlegt vantraust á
rikisstjórninni.
Hann bað mig um að láta
þessa staðreynd koma hér
fram“.
Að lokum sagði Kristinn:
Hvað skeður, ef ríkisstjórnin fer
frá? Og það er skoðun mín, að
hún fari frá, ef við höfnum til-
mælum forsætisráðherra.
Þá hófst atkvæðagreiðsla um
tillögur. Fyrst voru greidd at.
kvæði um þá tillögu Framsókn-
armanna að ákveða skyldi með
lögum að atvinnurekendur héldu
eftir 17 stiga vísitöluuppbótinni
og síðan yrði ákveðið með lögum
hvað við fé þetta skyldi gert.
Þessi tillaga var felld með 259
atkv. gegn 49.
Tillaga Eðvarðs Sigurðssonar,
o.fl. um að hafna tilmælum for-
sætisráðherra var samþykkt við
nafnakall með 293 atkv. gegn 39.
Atkvæði greiddu ekki 5 en fjar-
verandi voru 10.
Viðbótartillaga frá Hálfdánl
Sveinssyni o.fl. um að virða
vilja ríkisvaldsins til að hafa
samráð við launastéttirnar var
samþykkt með 252 samhljóða at-
kvæðum.
Hér með þakka ég hjartanlega öllum þeim, sem heiðr-
tiðu mig á sjötugsafmælinu með gjöfum og skeytum
vísum og heimsóknum, og allan þann hlýhug sem ég varð
aðnjótandi með kærri kveðju.
Kinar B. Vestmann.
Alúðarþakkir færi ég öllum þeim er heiðruðu mig á 60
ára afmæli mínu 2. nóv. s.l. með heimsóknum, gjöfum og
heillaskeytum. Sérstakar þakkir færi ég forstöðukonu
Farsóttarhússins í Rvík svo og öllum öðrum þar.
Lifið öll heil.
Halldóra Jóhannesdóttir, Mosfelli.
Alúðarþakkir færum við þeim, sem minntust okkar
á gullbrúðkaupsdaginn 26. nóv. sl. með heillaóskum, blóm
um og gjöfum.
Guðný Bjarnadóttir og Þorbjörn Ölafsson,
frá Hraunsnefi.
Jarðarför EYSTEINS GUNNARSSONAR sem lézt 23. þ.m. fer fram þriðjudaginn 2. desember frá Fossvogskirkju kl. 1,30 e.h. Börn, tengdabörn og barnabörn.
Faðir okkar, tengdafaðir og afi EINAR JÓNSSON Miðtúni 17. verður jarðsettur frá Fríkirkjunni í Hafnarfirði þriðju- daginn 2. des. kl. 2 e.h. Blóm afþökkuð. Börnin, tengdabörnin og barnabörnin.
Jarðarför HANSlNU MARÍU SENSTIUS fer fram frá Fossvogskirkju þriðjud. 2. des. kl. 10,30 f.h. Börn hinnar látnu.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og jarðarför föður okkar BJARNA KJARTANSSONAR fyrrum forstjóra. Börnin.
Þökkum af alhug öllum þeim, sem sýndu okkur samúð og vináttu við andlát og jarðarför ELlSABETAR ÞÓRÐARDÖTTUR Vandamenn.
Innilegt þakklæti fyrir auðsýnda samúð og vináttu við andlát og jarðarför mannsins míns og föður okkar. INGIMARS KR. ÞORSTEINSSONAR járnsmíðameistara. Jónína Sigurjónsdóttir, börn og tengdabörn.
Hjartanlega þakka ég öllum skyldum og vandalausum fyrir veitta aðstoð og hluttekningu við andlát og jarðar- för konunnar minnar INGIBJARGAR ÞÓRÐARDÓTTUR fyrrverandi ljósmóður. Sérstakar þakkir færi ég félagskonum Kvenfélags Stokkseyrar fyrir þeirra aðstoð. Guð biessi ykkur öll. Magnús Jónsson, Deild, Stokkseyri.