Morgunblaðið - 16.12.1958, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 16. des. 1958
MORGUNBLAÐIÐ
3
Ef Rússar halda að NATO sé
sundrað, jbd byrjar
3. heimssfyrjöldin
Samtal við Hubertus prins al Löwen-
stein, sem hér er staddur
ÞÝZKUR PRINS, og þing-
maður á Sambandsþinginu í
Bonn, Hubertus af Löwen-
stein, hefur dvalizt hér á landi
í nokkra daga. Hann er kunn-
ur í heimalandi sínu sem
blaðamaður, sagnfræðingur og
baráttumaður fyrir frelsi og
lýðræði meðal þjóðar sinnar.
Hann kemur hingað ásamt
samstarfsmanni sinum dr.
Volkmar von Zoihlsdorff og
vinna þeir nú saman að því
að skrifa bók um Atlantshafs-
bandalagið. Hafa þeir heim-
sótt mörg NATO-ríkjanna og
kynnt sér viðhorfin í þeim.
Fréttamaður Mbl. hitti Hu-
bertus prins fyrir nokkru að
Hótel Borg og átti samtal við
hann. Hann hafði frá ótal
mörgu að segja, enda hefur
líf hans verið margbreytilegt
og hann staðið * í margri
harðri baráttu.
Ef Þjóðverjum hefði verið
hjálpað — enginn Hitler
— Ég fór að starfa sem blaða-
maður við Vossische Zeitung í
Berlín 1930, sagði prinsinn. Ein
fyrsta greinin sem ég skrifaði
nefndist: — Ef Hitler kemst til
valda, þá verður önnur heims-
styrjöld.
Ég barðist gegn Hitler og ég
var þeirrar skoðunar, að Vestur-
veldin ættu að hjálpa Weimar-
lýðveldinu fjárhagslega, — þá
hefði Hitler aldrei náð völdum.
Það er mikill misskilningur, þeg-
ar fólk heldur, að öll þýzka þjóð-
in hafi staðið sameinuð um
Hitler. Strax og hann náði völd-
um hóf hann skefjalausar ofsókn-
ir gegn andstæðingum sínum.
Fyrstu ofsóknirnar voru ekki að-
allega gegn Gyðingum. Þær voru
gegn pólitískum andstæðingum
nazista. Fangabúðirnar voru fyllt
ar af fylgismönnum frjálslyndra,
hægrisinnaðrar stefnu, og Jafn-
aðarmönnum. Kynþáttaofsóknirn
ar gegn Gyðingum náðu ekki há-
marki fyrr en seinna, um 1938.
Það er alger misskilningur,
heldur Hubertus prins áfram, að
nazisminn hafi verið hægri
stefna. Nazisminn var í rauninni
ekkert annað en þjóðlegur bolsév
ismi. Enda hefur það verið upp-
lýst með skjölum og óhrekjandi
sönnunargögnum, að rússnesku
kommúnistarnir vildu að nazistar
næðu völdum í Þýzkalandi. Það
er skjalfast að Manuilsky fram-
kvæmdastjóri Komintern lýsti
því yfir árið 1931, að nazistar
væru beztu bandamenn komm-
únista, enda kom það síðar glögg-
lega fram, þegar Ribbentrop og
Molotov gerðu vináttusamning-
inn alkunna.
Þurfti aðeins að styrkja
frjálslyndu öflin
— Hvað gerðuð þér, þegar
Hitler náði völdum?
— Ég varð að flýja land, fór
til Bandaríkjanna og bjó þar frá
1933 til stríðsloka. Starfaði þar
sem prófessor við háskóla. Ég
átti m.a. þátt í því að stofna fé-
lag útlægra þýzkra rithöfunda og
vísindamanna í Bandaríkjunum.
Þeir sem höfðu orðið að flýja
land voru ótrúlega margir. Ég
hafði m.a. talsverð kynni af
Thomas Mann, Sigmund Freud,
Stefan Zweig og Franz Werfel,
en þeir voru meðal mestu andans
manna, sem urðu að flýja ógnar-
stjórn nazista.
— Varð dvölin í Bandaríkjun-
um ekki erfið fyrir ykkur eftir að
þau voru komin í styrjöld við
Þjóðverja?
Nei, alls ekki, við sem höfð-
um verið andstæðingar nazista
fengum að fara um og starfa sem
frjálsir menn í hinu bandaríska
þjóðfélagi. Þar skrifaði ég grein-
ar og bækur um Þýzkaland og
flutti fyrirlestra. Ég lagði sér-
staka áherzlu á það í greinum
mínum t.d. í New York Herald
Tribune, Atlantic og Mercury, að
með vissum stuðningi og fyrir-
heitum til hinna frjálslyndu lýð-
ræðisafla og til þýzka hersins
yrði Hitler steypt frá völdum.
Þessi öfl voru vissulega vanmet-
in, en þau sýndu það með upp-
reisnartilrauninni 20. júlí 1944 að
þau voru mjög sterk og hægt
hefði verið að efla þau meira.
í bók „After Hitler’s Fall“ benti
ég á það, að Vesturveldin yrðu að
veita Þjóðverjum réttláta friðar-
samninga og taka þá upp í al-
þjóðasamstarf, annars myndi ógn
bolsévismans grúfa yfir heimin-
um og 3. heimsstyrjöldin byrja
við Saxelfi. Mikil mistök hafa
verið gerð, en mikið átak hef-
ur einnig verið unnið til að varð-
veita friðinn, koma í veg fyrir
þriðju heimsstyrjöldina sem þó
vofir alltaf yfir. Ég barðist líka
gegn mistökum eins og þegar
Bretar gerðu Helgoland að skot-
marki fyrir sprengjuflugvélar
sínar eftir stríðið. Slíkt var að-
eins til að æsa upp fjandskap og
efla kommúnista.
Lokið aldarlangri sundrungu
— Hvað teljið þér stærsta á-
takið til varðveizlu friðarins?
— Það er enginn vafi á því,
það er stofnun Atlantshafsbanda-
lagsins. Það var stórkostlegur
sögulegur viðburður. í aldaraðir
hafa tvær stærstu menningar-
þjóðir Evrópu, Frakkar og Þjóð-
verjar borizt á banaspjótum.
Sundrung Evrópu hófst með 30
ára stríðinu, — það er einn mis-
skilningurinn, að það hafi verið
trúarbragðastríð, það var ekkert
annað en valdabarátta milli
franska konungsdæmisins og
Habsborgaranna. Jafnvel páfinn
studdi „mótmælendur“ til þess
að klekkja á Habsborgurum. Síð-
an hefur varla linnt stórstyrjöld-
um í Evrópu. Þér getið því varla
skilið tilfinningar mínar, þegar
ég heimsótti herbækistöðvar
NATO í Fountainbleau skammt
fyrir utan París. Þar starfar
þýzki hershöfðinginn Speidel
undir yfirstjórn franska hers-
höfðingjans Valluy og herráðs-
foringi þeirra er Belgíumaðurinn
Cumont. Ég held, að engum hefði
komið slíkt til hugar fyrir nokkr
um árum. Hér hafa verið sam-
einuð herráð Moltkes og Joffres.
Það hefði átt að gerast fyrr.
— Haldið þér þá, að óvinátta
Frakka og Þjóðverja sé úr sög-
unni?
— Já, nú trúi ég þvf statt og
stöðugt að þar muni aldrei fram-
ar roðna sverð af banablóði.
Þessar þjóðir eru orðnar fóst-
bræður.
Ef Rússar halda að NATO
sé sundrað
— Hvernig lízt yður á ástand-
ið í Berlín upp á síðkastið?
— Berlín er „háls“ hins frjálsa
heims. Rússar eru að reyna að
koma snörunni á hann. Þeim
tekst það aldrei nema vestrænar
þjóðir séu sundraðar. Aðgerðir
Rússa síðustu vikur stefna fyrst
og fremst að því að sundra NATO
ríkjunum. Þeír vonast til þess að
einhver ríki skerist úr leik. En
í því felst eimitt hin geigvæn-
lega hætta. — Ef að Rússar halda,
að NATO-ríkin séu sundruð, þá
byrjar þriðja heimsstyrjöldin.
Frá því smíði Fiskiðjuversins
hófst hefur það aldrei borgað
neinar afborganir eða vexti af
lanum, sem það hefur fengið,
heldur hafa fallið á ríkissjóð ótal
margar kröfur, sem tryggðar
voru með ríkisábyrgð.
Þegar Fiskiðjuverié var nú
loks sett á uppboð hvíldu á því
18 veðréttir. Af þeim átti Fiski-
málasjóður 2 veðrétti, samtals
fyrir um 300 þúsund krónur. —
Ríkissjóður átti 16 veðrétti fyrir
samtals 10,350,000,00 krónum. Þá
hafði Fiskiðjuver: i hlotið at-
tinnuaukningalán að upphæð kr.
1,825,000,00.
Þegar ríkið yfirtekur nú frysti-
húsið verður það auk þess að
greiða forgangskröfur, sem nema
Y20 þúsund krónum. Er þar m. a.
um að ræða verð fiskflökunarvél-
ar, sem aðeins er búið að borga
lítinn hlut í.
Nú er allt í óvissu, hvað gert
verður við Fiskiðjuverið á Seyðis-
firði. Eigandi bess hefur verið
bæjarsjóður Seyðisf jarðar, en
Þar er alveg sama á seyði eins
og á dögum Hitlers. Hann hélt
að Bretar og Frakkar myndu
ekki fara í stríð, þótt hann réðist
á Pólland, þess vegna lét hann
til skarar skríða.
— Haldið þér þá að nægileg
eindrægni ríki meðal NATO-
þjóðanna?
— Ég held fyrir mitt leyti, að
þar ríki fullkomin eining, hve-
nær sem hætta steðjar að. Eink-
anlega á það við eftir NATO-
fundinn í Kaupmannahöfn, þar
sem ríkari áherzla var lögð en
áður á efnahagslegt, stjórnmála-
legt samstarf. Vissar deilur eru
að vísu uppi milli þátttökuríkj-
anna, og það er nauðsynlegt að
leysa þær á vlnsamlegan hátt
innan sjálfrar NATO-fjölskyld-
unnar. Ég held, að samstarfið
sé gott, en við megum ekkert
það aðhafast, sem getur vakið
vonir Rússa um sundrungu, því
að þá er voðinn vís.
Áhugi á Islandi
Hubertus prins skýrir frá þvi,
að hann hafi kynnst vel íslenzk-
um bókmenntum svo og landi okk
ar. Ástæðan til þess er sú, að
tengdamóðir hans, sem bjó um
skeið í Noregi fékk lifandi áhuga
á fslandi og lærði íslenzku. Og
síðan Hubertus prins giftist dótt-
ur þessarar mætu konu fyrir 30
árum hefur hann verið tengdur
íslandi. Tengdamóðir hans sem
svo mjög unni hinu fjarlæga
landi í norðrinu er enn á lífi, há-
öldruð.
Þeir félagarnir Hubertus prins
og dr. Volkmar von Zuhlsdorff
kveðast hafa komið til flestra
NATO-landanna að undanförnu,
Englands, Frakklands, Danmerk-
ur, Ítalíu, Grikklands, Tyrklands,
Hollands, Belgíu og Luxemburg.
Nú að undanförnu hafa þeir svo
dvalist nokkrar vikur í Banda-
ríkjunum. Þeir búast við að ljúka
bók sinni um NATO innan
skamms og verður hún gefin út
hjá Athenaeum forlaginu í
Þýzkalandi og af Columbia-há-
skólanum í Bandaríkjunum.
Þeir biðja Mbl. að færa alúðar-
kveðjur til þeirra mörgu sem sýnt
hafa þeim sérstaka vinsemd og
gestrisni.
I ekkert hefur heyrzt, hvað ríkið
hyggist gera með því að yfirtaka
eignina, hvort það æbli að reka
frystihúsið sjálft eða afhenda
Seyðisfirði það skuldlaust aftur.
Sjö i landhelgi
f GÆR voru 7 brezkir togarar
að ólögleiðum veiðum hér við
land. Voru togararnir á verndar
svæðunum út af Austurlandi, 3
út af Glettinganesni og 4 við
Langanes. Auk þess voru nokrir
brezkir togarar að veiðum utan
fiskveiðitakmarkananna á þess-
um slóðum. Með togurunum eru
nú 3 herskip og birgðaskip.
Auk þeirra togara, sem áður
voru taldir, eru nokkrir brezkir
togarar að veiðum víð Austur-
land 30 sjómílur undan landi.
Að öðru leiti hefur verið tíð-
indalaust í fiskveiðilandhelginni.
(Frá landheigisgæzlunni)
STAKSTIINAR
„Mjög vinsæl víða um
land“
Tvær yfirlýsingar Tímans sL
sunnudag hafa vakið nokkra at-
hygli. í sunnudagshugleiðingu
blaðsins er þannig komist að
orði að „engin stjórn hafi skilið
eins vel við í efnahagsmálum" og
vinstri stjórnin hafi gert.
I forystugrein er svo komist
þannig að orði, að „ríkisstjórn
Hermanns Jónassonar hafi verið
mjög vinsæl víða um land“.
Þessi ummæli gefa mjög góða
hugmynd um andlegt ástand
Framsóknarmanna um þessar
mundir. Þeir vita að Hermann
Jónasson hefur beðið hrikalegt
pólitískt skipbrot með uppgjöf
vinstri stjórnarinnar. Karlmann-
legast og skynsamlegast væri að
játa þetta. En í stað þess að gera
það flýja Tímamenn á náðir
sjálfsblekkingarinnar og reyna
að telja sjálfum sér og öðrum
trú um, að vinstri stjórnin hafi
unnið stór afrek og sé einhver
vinsælasta stjórn, sem setið hefur
hér á landi!!
í þessum heimi sjálfsblekking-
anna lifa Tímamenn nú og hrær-
ast. En hver vill fylgja þeim inn
í þann heim?
Enginn skynsamur og ábyrgur
maður, sem gerir sér ljóst það
öngþveiti og þá upplausn, sem
vinstri stjórnin hefur leitt yfir
íslenzku þjóðina.
Hveffsvegna er næg
atvinna?
Þegar Tímamenn og aðrir
stúðningsmenn vinstri stjórnar-
innar reyna að rökstyðja þær
„vinsældir“, sem stjórnin njóti
úti um land, er það fyrst og
fremst næg og varanleg atvinna,
sem þeir hæla stjórninni fyrir.
En hvernig stendur á því að
næg atvinna hefur yfirleitt verið
í flestum kaupstöðum og sjávar-
þorpum landslns sl. tvö ár?
Ástæða þess er fyrst og fremst
sú, að meðan Sjálfstæðismenn
höfðu stjórnarforystu eða höfðu
rík áhrif á stjórnarstefnuna, var
atvinnulífið byggt upp um land
allt. Nýir togarar voru keyptir,
sildar og fiskimjölsverksmiðjur
byggðar, vélbátaflotinn stórauk-
inn, komið upp fjölda myndar-
legra hraðfrystihúsa og fiskiðju-
vera og raforkuframkvæmdir
unnar í öllum Iandshlutum.
Þetta eru þær stoðir, sem at-
vinna fólksins hefur byggzt á sl.
tvö ár. Vinstri stjórnin hefur
enga forystu haft um uppbygg-
ingu atvinnulífsins. Hún getur
í mesta lagi hælt sér af því að
hafa stöðvað byggingu raforku-
veranna og fiskiðjuveranna, sem
byrjað var á undir stjórnarfor-
ystu Sjálfstæðismanna.
Vinstri stjórnin hefur enga
togara látið smíða, eins og hún
lofaði þó að láta gera. Hún hefur
aðeins leyft útvegsmönnum að
endurnýja nokkra af bátum sín-
um. Eina jákvæða spor hennar
er smíði 12 250 tonna togskipa.
En aðeins eitt þeirra er komið
til landsins.
Efnahagslegt öngþveiti
En vinstri stjórnin skilur við
íslenzkt efnahagslíf í mesta öng-
þveiti, s em komið hefur yfir
það. Atvinnutækin eru sokkin í
hallarekstur. Útvegurinn hótar
stöðvun um næstu áramót. At-
vinnuleysi ríkir í einstökum
sjávarþorpum samkvæmt frá-
sögn sjálfra stjórnarblaðanna,
jafnvel í byggðarlagi, sem tveir
ráðherrar vinstri stjórnarinnar
eru þingmenn fyrir!
Hubertus prins og dr. Zuhlsdorff
Þ.Th.
Ríkið tekur fiskiðjuverið
á Seyðisfirði upp í skuldir
Frystihúsið skuldaði ríkissjóði rúml; 10 millj. kr.
SFYÐISFIRÐI, 15. des. — Síðastliðinn föstudag var Fisk-
iðjuver Seyðisfjarðar selt á uppboði. Tilefni uppboðsins
var að þessu sinni, að Fiskiðjuverið, sem er eign bæjarsjóðs
Seyðisfjarðar hafði ekki staðið í skilum með vexti og af-
borganir að upphæð 41 þús. krónur af láni hjá Samvinnu-
tryggingum.
A uppboði þessu var ríkissjóði lagt fiskiðjuverið út sem
ólullnægðum veðhafa fyrir upphæðina 6.6 milljón krónur.
Er> alls skuldaði fiskiðjuverið ríkissjóði kr. 10 milljónir og
350 þúsund krónur.