Morgunblaðið - 12.09.1959, Blaðsíða 13

Laugardagur 12. sept. 1959
MORCVNfíT.AÐlÐ
13
Bjarni Árnason
í Einarsbúð
FYRSTU tómthúsamannahverfin
á íslandi urðu til á Snæfellsnesi
og þá að sjálfsögðu í sambandi
við örgjöfular fiskislóðir. Þegar
á 17. öld eru Brimilsvellir í
Fróðárhreppi meðal fjölmenn-
ustu fiskiþorpa á landinu og eiga
heima þar um tvö hundruð
manns. Að vísu voru það ekki
tómthúsmenn eingöngu, sem þar
bjuggu, því að grasbýli voru þar
lengst af mörg. En grasnytin
hrökk eigi til að fleyta á henni
mörgum skepnum og urðu því
hjáleigubændurnir aðallega að
styðjast við sjávargagnið og tómt
húsmennirnir nær einfarið. Út-
gerðarsaga Brimilsvalla er löng,
en eigi margbrotin, því að hún
mátti heita öll í sama mund og
Snæfellingar lögðu fyrir róða ár
og..segl. En við lokaþátt þessarar
sögu kemur frábærlega aflasæll
maður og sjólaginn, svo að orð
fór af um allt Nesið. Sá var
Bjarni Árnason í Einarsbúð, sem
í dag er til moldar borinn í
Hafnarfirði hálf áttræður að
aldri.
Árið 1885 byrjuðu hjónin
Karitas Magnúsdóttir og Árni
Arnason búskap í Lækjarbug,
sem var ein af hjáleigunum á
Brimilsvöllum. Árni var af
Gaularætt sunnan heiðar, en
Karitas var á aðra hlið Skóg-
strendingur, en Eyrsveitingur á
hina. Síðar fluttust þau að Jaðri
í Ólafsvík, bjuggu þar lengi og
voru jafnan við þann stað
kennd.
Fyrstu þrjú búskaparárin eign-
uðust þau fjóra drengi, tvenna
tvíbura. Þeir fyrri fæddust 5.
júní 1884. Voru þeir nefndir
Bjarni Ólafur og Magnús. Er sá
síðarnefndi enn á lífi og býr í
Tröð í Fróðárhreppi, en Bjarni
andaðist í Landakotsspítala 5.
september síðastl. Þegar svo
gerðist fjölmennt hjá þeim
Lækjarbugshjónum, reyndist
þeim erfið lífsbjargargangan.
Bjarni, sonur þeirra, naut
skamma stund foreldraumsjár,
þar eð hann var kornungur tek-
inn til fósturs af afasystur sinni,
Ingibjörgu Árnadóttur, sem þá
bjó í Bakkabæ á Völlum. Bakka-
bær var á sjávarbakkanum, svo
að Bjarni hafði kynni af glettni
Ægis sem góðsemi frá 'blautu
barnsbeini, enda byrjaði hann
mjög ungur að fylgja fjölum
þeirra Vallnara. Hann fékk fyrst
að fljóta með Guðsteini gamla
Þorsteinssyni, greindum karli og
sérkennilegum. Annan dreng
hafði Guðsteinn samtímis honum
á horni sínu, en sá var Sigurður
Kristófer Pétursson, er síðar
varð landskunnur rithöfundur.
Hefur sá, er þetta ritar, séð
ýmis gögn runnin frá Sigurði um
sævarhættu vestra, og vitnar
hann þar oft til síns fyrsta for-
manns, Guðsteins gamla á Völl-
um. — Jafnskjótt og Bjarni hafði
aldur til réðst hann á skútur
þeirra Vestfirðinga. Ýmsir voru
honum þrástæðari við dráttinn,
en oftast reyndist þó gellufjöld-
inn mestur hjá honum, þá er talið
var um vaktaskiptin. Fóstru
hans var því eigi lítill stuðningur
í honum, því að henni vann hann
allt, meðan hann var til heimilis
í Bakkabæ.
Árið 1908 fór Bjarni að eiga
með sig sjálfur, enda kvæntist
hann þá um sumarið, Steinunni
Árnadóttur, hálfsystur föður
hans. Settu þau bú saman í Ein-
arsbúð á Völlum. En það er til
marks um, hvílíkur dráttarmaður
Bjarni var, að hann gat fyrir
andvirði sumaraflans látið
byggja sér hús í Einarsbúð og
keypt sér bústofn. Steinunn og
hann voru samhent vel í búsýsl-
unni, verkvökul og ráðdeildar-
söm, enda farnaðist þeim að
sama skapi. Hleypti Bjarni upp
meiri búpeningi en tíðkaðist
meðal hjáleigubænda á Brimils-
völlum, enda eignaðist hann
hluta af Mávahlíð, og lét sér ekki
í augum vaxa, þótt langt væri á
engjateiginn. Mest dró hann þó
— Minning
jafnan sjávargagnið. Hann eign-
aðist snemma vertíðarbát, síðar
vorróðrabát, og lok§ varð hann
fyrstur manna í þessari gömlu
veiðistöð til þess að taka véla-
aflið í þjónustu sína.
Bjarni var djarfur í sjósókn
sinni, en jafnframt athugull og
gætinn. Hann var veðurvís og
miðaglöggur og fór flestum
mönnum betur að sjó, en um-
fram allt var hann þó fiskisæll,
enda var þá talinn brenndur
sjór, ef hann kom fáfiskaður að
landi. Fyrir kom í áhlaupsveðr-
um, að hann næði ekki heima-
höfn, en lánaðist þó ætíð að skila
öllu heilu að landi. Bjarni lét sér
ekki það eitt lynda að draga
mikla björg úr sjó, því að hann
sparaði hvorki tíma né fyrirhöfn
til að gera hana að gæðavöru, og
áttu flestir Vallnarar honum sam
merkt um það.
Árið 1930 tók Bjarni sig upp
frá Einarsbúð með fjölskyldu
sína og fluttist til Hafnarfjarðar,
þar sem hann átti heima upp frá
því. Stundaði hann sjó enn um
hrið og þótti sem fyrr vel lið-
tækur. Síðustu árin vann hann
í landi og féll aldrei verk úr
hendi fyrr en yfrum lauk fyrir
honum. En svo fast var hann
tengdur sjónum, að hann gat
ekki hugsað sér að vera bátlaus.
Aldrei leið svo sumar, að hann
færi ekki nokkra skotturóðra út
í flóann, þegar blíðast lét og
bezt, og taldi þá daga, þegar því
var við komið, til mestu unaðs-
stunda. Og svo vænt þótti hon-
um um síðustu fleytuna, sem
hann átti, að hann vitjaði hennar
dag hvern öll sumur. Vera má,
að þá hafi gamlar minningar leit-
að í hug aldraðs manns, minn-
ingar frá þeim árum, þegar hann
ungur atti kapp við sjó og vind.
Og víst er um það, að þá fyrst
var hann í esslnu sínu, þegar
rætt var við hann um sjóferðir
og aflabrögð.
Steinunn og Bjarni áttu dóttur
eina barna, er hét Ólöf, eftir
móðurömmu sinni. En þau urðu
fyrir þeirri sáru sorg að missa
hana 24 ára gamla. Varð að henni
mikill harmur, þótt í hljóði væri
borinn, enda var hún væn stúlka
og gjörvuleg, og öllum hugljúf, |
sem henni kynntust. Konu sína
missti Bjarni 1945. Þegar Júlíus j
Pálsson, uppeldissonur hans,
kvæntist, fór Bjarni til hans og
Gunnhildar Georgsdóttur, konu j
hans. Tók hann miklu ástfóstri I
við börn þeirra.
Bjarni Árnason var fáskiptinn,
og óáleitinn við aðra, dulur í
lund og innhverfur, en fastur
fyrir, ef á hann var leitað. Marg-
yrðar ráðagerðir án framkvæmda
voru eitur í hans beinum. Hon-
um var sem fleirum áframgeng- j
um dugnaðarmönnum meira gef-
ið um verk en orð. Öll verk sín
innti hann af hendi með stakri
samvizkusemi og giltu einu hvort
hann vann sjálfum sér eða öðrum.
Hann var manna þakklátastur,
þegar honum voru sýnd vinahót.
Eigi var hann vinmargur, enda
vinavandur, en tryggðin hans
var fölskvalaus og óhvikul. Hann
stjanaði aldrei við sjálfan sig né
reyndi að koma sér í mjúk hæg-
indi, en fórnaði öðrum þeim
mun meira, enda reyndist hann
sumum vina sinna mikill greiða-
maður.
Kynni mín af Bjarna Árnasyni
frá Einarsbúð voru löng og náin.
Og þegar ég nú kveð hann, kýs
ég vorri móður, „að ætíð megi
hún minning kyssa manna, er
voru svona góðir“.
L. K.
Myndaframköllun
Kona, sem fengist hefir við myndafram-
köllun, getur fengið vinnu nokkra tíma
á dag.

Vinna
Marci-Feguson með ámokstursskóflu, heykvísl og
jarðtætara til leigu lengri eða skemmri tíma.
Uppl. í síma 13172.
qqSI
\m
Smurl brauð og snittui
Seljum smurt brauð og snittur út í bæ
með stuttum fyrirvara.
MIÐGABÐUR, Þórsgötu 1 — Sími 17514
VÖRUBlLSTJÓRAFÉLAGEÐ ÞRÓTTUR
Allsherjar
atkvæðagreiðsla
um uppsögn samninga fer fram í liúsi félagsins í
dag frá kl. 2—10 e.h. og á morgun frá kl. 1—9 e.h.
STJÓRNIN
Afgreiðslustúlka
óskast í vefnaðarvöruverzlun við Laugaveg um næstu
mánaðarmót. Þarf helzt að vera dálítið vön. Tilboð
ásamt meðmælum eða upplýsingum um fyrri störf,
sendist afgr. Mbl. fyrir hádegi á mánudag 14. þ.m.
Auðkennt: „Reglusöm—4745“
Kvenfélag Háteigissóknar:
KAFFISALA
í Sjómannaskólanum í dag. Hefst kl. 3. Safnaðarfólk
og aðrir Reykvíkingar f jölmennið og drekkið síðdeg-
iskaffið í Sjómannaskólanum.
NEFNDIN
Mann vantar
að smurstöðinni, Sætúni 4 — Sími 16227.
Stulka oskast
i kaffistofu
LeikHusk j allarinn
Veitingastofa
á bezta stað í bænum. Meðeigandi óskast, er getur
tekið að sér reksturinn upp á eigin spítur.
Uppl. sendist afgr Mbl. merkt „Veitingastofa—9042‘a
Bifreið og útvoipslón
Ford station 4ra dyra, árgangur 1956, sem nýr.
Utvarpsfónn með segulbandi til sýnis og sölu að
Vesturgötu 54 A (uppi) Sími 22977 í dag kl. 1—1
eftir hádegi.