Morgunblaðið - 12.09.1959, Blaðsíða 19

Laugardagur 12. sept. 1959
MORCVNBLifílÐ
19
— / fáum orðum
sagt
Framh. af hls. 8
á iðjuleysið. Það er lítil kúnst.
Ég fæ nógan og góðan mat á elH-
heimilinu, en er orðinn lystarlítill
og nautnalítill. Samt er ég sæmi-
lega fóðraður, vil ég meina, eða
hvað finnst þér um það? Það er
talað um að ég borði lítið, en mér
finnst það nóg og þá er það nóg.
Ég þarf engan hádegismat. —
Ónei, það var ekki verið að hugsa
um andlega fóðrið í gamla daga.
Ég lærði ekki að skrifa fyrr en
ég var kominn undir fimmtugt,
en hætti við það þegar spænska
veikin kom, því varð ég svo lítil-
fjörlegur, mátti ekki við
neinu. Ég lærði því aldrei ai-
minlega að skrifa og ekki kann
ég það nú. Þetta hefur einhvern-
veginn allt orðið að engu hjá mér.
— Eitthvað lesfu nú á elliheim-
ilinu, er það ekki?
— Jú, dálítið hef ég lesið. En
ég sé ekki nema litla stund í einu.
— Þú eyðir þá ekki tímanum í
að lesa atómljóð?
— Nei, hvað er það? Er það
bók?
Við snerum nú aftur tali okkar
að æskuárum Magnúsar og hann
sagði mér, að sér hefði þótt vænzt
um prestinn, sem fermdi hann af
þeim höfðingjum, sem hann hef-
ur kynnzt á lífsleiðinni. Prestur-
inn var Halldór Þorsteinsson frá
Kiðjabergi í Grímsnesi. Þá gat
Magnús þess, að hann hefði ekki
fengið neina fermingargjöf, því
það var ekki til siðs: — Ekki átti
ég fötin, sem ég var fermdur í,
en ég átti, kind, sagði hann.
— Hvað er þér nú minnisstæð-
ast frá æskuárunum?
— Ég held hvað ég var svang-
ur, ef ég á að segja eins og er.
Stundum fengum við svona eins
og góðan kaffibolla af nýmjólk i
hvort mál.; Maður var svangur
með það. En það var ekki til
lengdar. Það var eitthvað sem
lagðist til, einhver björg kom úr
sjónum og strax eldað og komið
í munninn og magann. Guð gaí
manni þetta.
— En hvenær byrjaðir þú að
stunda sjóinn?
— Ég reri svolítið út á ýsu og
pilkaði hana undan Landeyja-
sandi, þegar ég var 18 ára. Svo
fór ég til vers í Vestmannaeyjum
og var á vertíð nær hálfa öld.
Það gekk ágætlega. Ég var lengi
í sama skipsrúminu og það var
út af því að ég var liðinn.kallarðu
það ekki að ganga vel? Ég var
upp undir 10 vertíðir hjá Jóni
Guðnasyni frá Hallgeirseyjarhjá-
leigu. Skipið hét Sigursæll, gott
nafn.
— Þú hefur auðvitað oft kom-
izt í hann krappan?
— Onei, ekki mátti það nú svo
sem heita. Einu sinni var ég á bát
sem hvolfdi í lendingu, en við
komumst allir lífs af og allt fór
þetta vel, Guð vildi hafa þetta
svona, þó það nú væri. En segðu
mér eitt, hefurðu ekki heyrt tal-
að um sjóslysið mikla í Landeyj-
unum 1893? Á laugardag fyrir
pálma fórst skip með 15 mönnum
og nokkru síðar lenti brimfall á
öðru skipi við Landeyjasand og
fórst það líka, ég held með því
hafi verið 14 menn. Formaður
var Sigurður Þorbjömsson frá
Kirkjulandshjáleigu, en skipið
hét Tobías. Það var miðvikudag-
inn fyrstan í sumri. Þetta var
mikið áfall fyrir Landeyinga að
tapa þarna nær 30 mönnum á
stuttum tíma. Þegar Tobías var
að fara á flot, kom einn af há-
setum hans, Jón Þórðarson, frá
Hildisey, niður í fjöru, en varð
of seinn. Þá kom Jón Þórðarson
til Jóns Guðnasonar og bað hann
flytja sig út í Tobías. Jón lofaði
því. Svo renndum við færi, en
ekki var góðfiski í þetta sinn.
Jón Þórðarson fer nú að spyrja,
hvort ekki sé kominn tími til að
hann verði fluttur um borð í
Tobías, en Jón okkar sagðist ætla
að setja upp segl og sigla hérna
vestur úr áður, í gamni og alvöru
sagði hann þetta. Það endaði
með því, að Jón Þórðarson var
ekki fluttur útoí Tobías, því þeg-
ar við vorum á heimleið, skall á
aftakaveður og stinningsvindur á
landssunnán. Við lensuðum og
komum loks á móts við Hallgeirs
ey og lentum skammt frá heimili
Jóns form. þar var betri sjór. En
allir skipverjar á Tobíasi drukkn
uðu, eins og ég sagði áðan. Svona
getur oft verið skammt milli iífs
og dauða, ég vil meina það. Jón
Guðnason sagði mér siðar, að
hann hefði gert þetta af ertni við
Jón frænda sinn Þórðarson, en
það bjargaði lífi hins síðarnefnda.
Hann dó hér í Reykjavík fyrir
skömmu, 102 ára gamall. Ég hitti
hann í fyrra og talaði þá við
hann, því við vorum báðir Land-
eyingar, og hafði hann gaman af,
þegar ég sagði honum frá ýmsurn
nýjungum úr sveitinni, túnaslétt-
um og öðru. Hann var merkilegur
maður. Hann söng í útvarpið, þeg
ar hann var 100 ára. Það hafa
ekki margir leikið eftir honum.
Ég spurði hann, hvort hann ætl-
aði ekki að syngja í útvarpið á
næsta afmæli, en hann þvertók
fyrir það. Hann hafði ekki mikla
rödd undir það síðasta, en lagið
hefur hann haft, vil ég
meina. En það leit ekki út fyr;r
að Sigurður Þorbjömsson þyrfti
hans með. Nú eru þeir líklega
saman á sjó, og það er ekki laust
við, að ég öfundi þá dálítið. Sig-
urður Þorbjörnsson átti hieima í
sama túninu og ég, svo ég þekkti
hann vel og sá eftir honum, en
hvað dugir að tala um það. Hann
dó jafnt fyrir því.
— Þú hefur aldrei verið hrædd-
ur á sjó?
— Nei, ég hef aldrei verið
hræddur. Ég hef oft farið í flug-
vél milli Vestmannaeyja og
Reykjavíkur og aldrei verið
hræddur. Ef þetta fer illa þarf
ekki legstein, það er allt og sumt.
— En hvenær hefur minnstu
munað?
■— Ætli það hafi ekki verið, þeg
ar ég fór með Jóni Guðnasyni
frá Vestmannaeyjum, en við gát-
um ekki tekið land og urðum að
snúa aftur til Eyja. Jón og fleiri
voru kenndir, eins og oft kom
fyrir, ég segi ekki hann hafi verið
fullur, það er ekki rétt, en kennd
ur var hann, vil ég meina. Jón
var ör og vildi komast til lands.
Þegar vijl sáum á kennileiti sýnd-
ist sitt hterjum. Þegar tveir sjóar
fóru yfir Nafarinn var ekki gott
í efni, en ef þeir voru þrír, þótti
ófær sjór. Þegar við sjáum nú
Nafarinn fóru tveir yfir, en Jón
hélt hann brúklegan, þó sumir
héldu hann ekki færan og var ég
einn þeirra, sem hélt hann væri
ekki góður og taldi heldur úr.
Jón hélt samt áfram og ætlaði að
vera kominn inn fyrir dimmu-
mót, en þegar við vorum á móts
við Hallgeirsey var sjór skarp-
ófær og þurfti ekki að líta að sjó
til að lenda. Guðlaugur í Halla
sá skipið og gat ekki um það til
að gera engin órólegheit á bæjun-
um. Þegar Jón sá, að það var
engin hugmynd um að lenda,
spurði hann, hvort nokkur treysti
sér til að taka land í Þorlákshöfn,
og beindi einkum máli sínu til
Sigurðar í Káragerði, sem einn
var kunnugur þar um slóðir, en
treysti sér ekki. Hann var kunn-
ur fyrir hrakninga sína með
Lætur ekki skilu-
aðiim af tra sér
MÚNCHEN, 11. sept. (Reuter). —
Sópransöngkonan fræga Maria
Callas mun fara með aðalhlut-
verkið í Vestur-þýzku kvikmynd
inni „The Primadonna", þrátt
fyrir yfirstandandi hjónabands-
erfiðleika sína, sagðt Eberhard
Meichsner frá Gloria-kvikmynda-
félaginu hér í dag.
Annar fulltrúi kvikmyndafé-
lagsins skýrði fréttamanni frá
því, að frúnni hefði verið lofað-
ir 500 þús. dölum fyrir þátt henn-
ar í kvikmyndinni. Hann sagði
jafnframt, að samkvæmt ítölsk-
um lögum, mundi eiginmaður
hennar eiga kröfu á helmmg
þessa íjár.
Þorkeli í Nesi 1883, held ég. Þá
var ekki annað að gera en sigia
á hafið og komast í skjól af Þrí-
dröngum. Það var ekki tilhlökk-
unarefni vil ég meina, í öðru ems
manndrápsveðri Við köstuðum út
yfirborði af þorskhausum til að
létta skipið, en skildum eftir 30
hausa, ef einhver vildi nasla í þá,
því það má vera ómerkileg fæða,
sem menn eru ekki fegnir að éta,
ef hungur er. Við köstuðum líka
út kolum og salti, en ekki korn-
mat, kaffi eða því um líku. Svo
lágum við undir Þúfudrangnum,
þó þar væri órótt og reyndum að
standa uppi sem gátum, en lítið
lagðist fyrir suma og misstu
kjarkinn. Næsta morgun
gekk hann í vestur með storm og
sigldum þá til Eyja, þó sjór
væri vondur, þegar hann kom á
vestan í austanölduna. Við sigld-
um auðvitað ekki í fullu tré, en
þó gekk þetta slysalaust og seinni
part dags komumst við til Eyja.
Nokkrum dögum seinna fengum
við leiði til lands og var þá mesti
rosinn úr karlinum og veðrinu.
M.
— Nehru
Framh. af bls. 1
sig þó eiga tilkall til, þar sem
slíkt gæti dregið dilk á eftir sér.
Nehru sagði, að þegar hann
talaði um. að ástandið væri al-
varlegt, fælist ekki í því, að hann
teldi neitt sérstakt í vændum.
Hins vegar hefði bréf Chou En-
Lai síðastliðinn þriðjudag borið
vott um harðnandi afstöðu hans.
1 bréfinu ásakaði hinn kín-
verski forsætisráðherra ind-
verska herinn um að hafa virt
landamæri rikjanna að vett-
ugi og krafðist þess, að hon-
um yrði fyrirskipað að draga
sig til baka.
Hann bauð jafnframt upp á vin
samlegar samningaviðræður.
Fáleikar með nágrönnum
Nehru kvað það skoðun sina,
að vandræðin við landamærin
yllu ekki alvarleik ástandsins,
„heldur vaxandi fáleikatilfinn-
ing, angur og stundum reiði á
báða bóga“. Hann fagnaði fregn-
um Tass-fréttastofunnar sovézku,
þar sem hvatt var til skjótrar
lausnar á ágreiningsmálunum, og
kvað yfirlýsingar af þessu tagi fá
tíðar af hálfu sovézku stjórnar-
irnar. Loks barmaði Nehru óeirð
ir við sendiráð Kína.
Bráðabirgðalausn verði fundin
í ræðu, sem Chou En-Lai flutti
í fastanefnd Þjóðþingsins, hélt
hann því á hinn bóginn fram,
skv. fregnum útvarpsins í Peking,
að kínverska alþýðulýðveldið
óskaði eftir ,að landamæradeila
Kína og Indlands yrði leyst á
breiðum grundvelli í vinsamleg-
um samningaumleitunum við
Indverja til að byrja með, áður
en ágreiningsmálið verður tekið
upp á undirbúnum samninga-
fundum, þar sem tekið verður til
lit til sögulegra atriða. Ástandið
í dag skipti mestu máli nú.
Þá. taldi hann mikilvægt, að
ekki eigi sér stað neinar breyt-
ingar, fyrr en samkomulag hefur
náðst um þær. Sérstaklega beri
að forðast að grípa til einhliða
aðgerða í þeim tilgangi að reyna
að breyta landamærunum og
enn síður mætti beita valdi. Að
lokum hélt Chou En-L'ai því enn
fram, að keppa bæri að bráða-
birgðalausn, og voru allir fund-
armenn honum sammála.
Landamæraágreiningsins við
Indverja var í gær í fyrsta sinn
getið opinberlega í kommúnista-
ríkinu Kína og virtist almenn-
íngur ekki láta þær fregnir á sig
fá.
ATHUGIÐ
að borið saman við útbreiðslu
er gtum ódýr ,ra að auglýsa
í Morguntlaðinu, en í öðrum
blöðum. —
DANSPARIÐ Edda Scheving
og Jón Valgeir, sem verið
hafa í Kaupmannahöfn i
snimar, munu brátt halda
heim. Jón Valgeir hefur
dansað í sumar í balletflokki
hins kunna skemmtigarðs,
Tivoli og fékk hann góða
dóma þar fyrir frammistöðu
sína. Þá hafa þau Edda og
Jón Valgeir verið við kunn-
an danskan dansskóla þar
sem kynnt er allt hið nýjasta
í dansi og þar kynntu þau
sér nýjungar varðandi Suð-
ur-Ameríska dansa og hvers
konar samkvæmisdansa. —
Einnig lögðu • þau stund á
ballett hjá Bartholin sem er
meðal kunnari balletmeist-
ara Dana. Þau Edda og Jón
munu hafa dansskóla í vet-
ur, eins og í fyrra og mun skólinn væntanlega byrja 1. okt
Bandorísku blaðamennlrnir sdn
brezka Iandhelgisbrjóla
BANDARÍSKU blaðamennirnir,
sem komu hingað 5. september
síðastliðinn á vegum íslenzku
ríkisstjórnarinnar, hafa nú dval-
ið hér í vikutíma og safnað frétta
efni, einkum að því er varðar
Kosningabaráttan
1 Bretlandi hafin
LONDON, 11. sept. (Reuter). —
íhaldsflokkurinn byrjaði í dag
kosningabaráttu sina, en þing-
kosningar eiga að fara fram þann
8. október, sem kunnugt er.
í kosningayfirlýsingu flokks-
ins er lögð áherzla á það, að
fyrir forgöngu Macmillans for-
sætisráðherra og brezku íhalds-
stjórnarinnar hafi nú tekizt að
nýju viðræður milli stjórnmála-
leiðtoga austurs og vesturs, en af
þeim sé mikils árangurs að
vænta. Ekki hafði sá ásetningur
íhaldsmanna, að leggja megin-
áherzlu á alþjóðamálin í kosn-
ingabaráttu' sinni fyrr komið í
ljós en formælendur Verka-
mannaflokksins vöktu athygli á
því, áð fundur æðstu manna
hefði ætíð verið eitt af megin-
atriðunum í stefnuskrá þeirra.
Ekið á grindverk
AÐFARANÓTT 9. þ.m. var ekið
á grindverk við Birkimel 6A og
urðu talsverðar skemmdir. Er sá
sem olli skemmdum þessum beð-
inn að gefa sig fram við rann
sóknarlögregluna, svo og þeir er
kynnu að geta gefið uppl. í máli
þessu.
landhelgismálið. Þrír þelrra «ru
nú farnir heim, en tveir eru hér
enn.
Blaðamennirnir hafa rætt hér
við forsætisráðherra, utanríkis-
ráðherra og menntamálaráð-
herra, Jóhannes Nordal, banka-
stjóra, Davíð Ólafsson, fiskimála
stjóra og Jón Jónsson, deildar-
stjóra Fiskideildarinnar.
Þá hafa þeir heimsótt flsk-
vinnslustöðvar, m.a. Hraðfrysti-
hús Tryggva Ófeigssonar á
Kirkjusandi.
Einnig hafa þeir farið til Þlng-
valla, að Sogi og til Hveragerðis,
skoðað hér skóla og söfn. Síðast
en ekki sízt hafa þeir flogið með
Rán, flugvél Landhelgisgæzlunn-
ar, og sáu þá brezka togara að
ólöglegum veiðum innan land-
helginnar úti fyrir Dýrafirði og
Horni.
Kviknar í kaffi-
brennara
GÆRMOdGúN var slökkviiið
bæjarins kallað vegna elds, im
kom upp í kaffibrennslunnl, Ryd-
enskaffi við Vatnsstíginn. Þegar
brunaverðir komu á vettvang,
var mikill eldur í kaffibrennar-
anum og kaffi sem verið var að
brenna. Brunvörðum gekk greið-
lega að ráða niðurlögum eldsins,
en kaffibrennarinn skemmdist all
mikið. Ekki hefur þetta þó í för
með sér stöðvun brennslunnar,
sagði Carl Ryden Mbl. í gær, því
við höfum tvo og getum því
brennt kaffi áfram, en brennar-
ann sem skemmdist verður hægt
að gera við.
Faðir okkar,
SKARPHÉÐINN JÓNSSON
andaðist að sjúkrahúsinu Kleppi 9. þ.m. Jarðarförin
ákveðin þriðjud. 15. sept. kl 3 frá Fossvogskirkju
Blóm vinsamlega afþökkuð.
Fyrir hönd vandamanna og fjærstaddar dóttur.
Bergþóra Skarphéðinsdóttir
Sonardóttir mín,
HELGA JÓNSDÓTTIR
lézt 11. september að Hnappavöllum, Fagurhólsmýri.
Jarðarförin ákveðin síðar.
Gísli Sigurðsson, Óðinsgötu 16
og ættingjar.
Konan mín,
ÓLlNA ANDRÉSDÓTTIR THORODDSEN
frá Vatnsdal,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju mánudaginn 14.
þ.m. kl. 13,30. Athöfninni í kirkjunni verður útvarpað.
Blóm og kransar afbeðnir, en þeim, sem vildu minn-
ast hinnar látnu, bent á líknarstofnanir.
Ólafur E. Thoroddsen