Morgunblaðið - 22.01.1960, Blaðsíða 6

6
MORCVTSfíLAÐÍÐ
Fðstuðagur 22. jan. 1960
Hefur átt heima /
Noregi í hálfa öld
Vill reisa mirmisvarða á Núpi
HÉH í bænum var um síðustu
helgi staddur Jón Sigurðsson
fyrrum yfirvélstjóri hjá Berg-
enska skipafélaginu, en Jón er
fæddur og uppalinn vestur á
Dýrafirði. 1 stuttu samtali við
Mbl., sagði Jón að starfsemi ís-
lendingafélags í Bergen, þar sem
hann hefur búið í 36 ár, væri nú
að komast á nokkurn rekspöl.
Kvað hann áhuga mikinn meðal
fjölmargra félagssamtaka þar í
borg, fyrir Islandi, en þekking
manna er lítil, sem m.a. stafaði af
því að félagið er ungt að árum
og hefur ekki haft möguleika á
því að ná sér í góða kvikmynd
héðan að heiman. En nú standa
vonir til að úr þessu rætist, því
Bjarni Guðmundsson blaðafulltr.
hefur lofað að verða okkur
hjálplegur í þessu efni. A lýðveld
ishátíðardaginn í sumar var efnt
til mannfagnaðar og dagsins
minnzt á margvíslegan hátt. I>ar
flutti aðalræðu dagsins séra
Hope, hinn mikli og ötuli stuðn
ingsmaður ísl. skógræktar. A
þriðjudaginn var, fór fram jóla-
trésskemmtun fyrir norsk-ísl.
börn búsett í Bergen. Kvað Jón
þau mundu vera um 20 talsins.
Eru mæðurnar íslenzkar í flest
um tilfellum. Var jólatrésfagn-
aðurinn haldinn í húsi félagssam
taka verkstjóra í Bergen og hafði
vel verið til alls undirbúnings
vandað.
Ýmiskonar félagssamtök hafa
leitað samstarfs við okkur og hef
ég stundum sýnt gamla mjög
ófullkomna islandsmynd á
skemmtunum þessara samtaka
sagði Jón. Kvaðst hann vera von-
góður um að íélagsstarfið myndi
eflast, því margt af góðu fólki
er í félaginu, sem mikið vill
vinna til að kynna borgarbúum
Island. Búa nú í Bergen urh 60
Islendingar sagði Jón.
Vaxandi siglingai
I samtalinu skýrði Jón Sigurðs
son frá því að á síðasta ári hefði
aftur færzt fjör nokkurt í sigl
ingar Norðmanna. Í Bergen var
búið að leggja upp skipastóli sam
tals um 80,000 tonn. Fleiri og
fleiri skip hafa verið tekin af
legunni og hafið siglingar á ný.
Jordaníuvélin loks
farin.
Keflavíkurflugveli 19. ]an. —
SKYMASTER- flugvélin frá Air
Jordan, sem tafðist hér í 10 daga
vegna vélabilunar, á leið sinni
vestur um haf með bandaríska
pílagrima, fór frá Keflavík í
morgun áleiðis til New York.
Flugvél frá Iran Airways kom
með hreyfilinn í flugvélina og
var skipt um hreyfil og sú við-
gerð framkvæmd af flugvéla-
virkjum Flugmálastjór.narinnar.
Farþegar voru allir áður farnir
vestur um haf, ýmist rreð Loft-
leiðum, Pan American eða Iran
Airways, nema frú Editih And-
erson, sem veiktist af lungna-
bólgu og hefur legið í sjúkrahús-
‘inu í Keflavík. Er frúin nú orð-
in heil heilsu og dvelur á flug-
vallarhótelinu. Fer hún væntan-
lega vestur með áætlunarflugvél
Pan American annað kvöld.
Siglingafræðingur hinnar jór-
dönsku vélar var farinn vestur
til Ameríku og varð því að fá ís-
lenzkan siglingarfræðing lánað-
an. Til fararinnar réðist Leifur
G'uðmundsson, navro hjá Loft-
leiðum, en hann er bæði sigling-
arfræðingur og loftske , maður
að menntun. — B. Þ.
Mun nú samanlagður tonnafjöldi
bundinna skipa, þar aðeins vera
um 20,000 tonn.
Mikill fjöldi erlendra sjómanna
hefur verið ráðinn til starfa á
norsk skip. Munu nú vera 8000
erlendir sjómenn á verzlunar-
flota Norðmanna. Bætti Jón því
við, að allmargt Islendinga væri
á skipunum.
Nú ríkir mikill spenningur í
Noregi, því bráðlega á vetrarsíld
veiðin að hefjast. Tvö undanfarin
ár hafa verið léleg síldarár. Hefur
ríkissjóður orðið að hlaupa undir
bagga með miklum fjölda útgerð-
armanna er stórtapað hafa á vetr
arsldveiðunum þessi ár.
Þeirra afstaða skiptir miklu
— Og Norðmenn eru skiptir
varðandi 12 sjóm. fiskveiðilög-
sögu?
Jú ekki ber á öðru. En gættu
að því, hve þungt það mun vega
á metaskálunum að 70—80 pró-
cent af heildarafla Norðmanna
er veiddur af skipum úr verstöðv
um í Norður-Noregi og þar eru
menn ákveðnir talsmenn þess að
fiskveiðilögsagan verði færð út í
12 sjómílur. Þessir menn eru
áhrifsmenn á sviði sjávarútvegs-
mála í Noregi, skal ég segja þér,
sagði Jón.
Minnisvarði á Núpi
En nú vildi ég biðja Mbl. að
reka erindi við gamla nem-
endur séra Sigtryggs Guðlaugs-
sonar á Núpi. Ég hefi reifað mál-
ið lítillega við Ingimar Jóhann-
esson fulltrúa hjá fræðslumála-
stjóra. Ég vil að við gamlir nem
endur séra Sigtryggs reisi hon-
um minnisvarða á Núpi, veglegan
minnisvarða í þakklætisskyni við
hinn merka klerk og skólastjóra.
Við gamlir nemendur hans stönd
um í mikilli þakklætisskuld við
hann og getum sýnt virðingu
okkar í verki með slíkum minms
varða. Ekki skal standa á fjár-
framlögum frá mér í þessu skyni
og tel ég víst að gamlir Dýrfirð-
ingar muni vilja leggja máli
þessu lið. En ég er nú að fara
í vinaboð, því ég fer aftur á morg
un og vil nota tækifærið og
biðja Mbl. að færa gömlum vin-
um og kunningjum mínar beztu
kveðjur.
Skíðalyfta á Siglufirði
SIGLUFIRÐI, 20. jan: — Skíða-
félag Siglufjarðar, Skíðaborg,
hefur nú komið upp skíðalyftu
við æfingabraut í svigi sem er
hér fiyrir ofan bæinn. Er lyftan
tilbúin en ekki búið að taka hana
í notkun. Er þetta fyrsta skíða-
lyftan hér á Siglufirði og skapar
hún að sjálfsögðu betri skilyrði
til skíðaiðkana hér. Lyftan er
þannig að hún dregur skíðamenn
ina upp brekkuna, sem er upp-
lýst og því hægt að vera þar á
skíðum á kvöldin.
Nú er hér ágætur skíðasnjór.
Það sem af er vetri hefur verið
ákaflega snjólétt, en alltaf má
þó fá skíðasnjó í nágrenni bæj-
arins að vetrinum.
Áformað er að Skíðalandsmót Is-
lands fari fram um páskana,
— Stefán
Eimreiðin er fjölbreytt
og þróttmikið tímarit
Jón Sigurðsson fyrrum yfirvél-
stjóri varð sjötugur í septem-
ber síðastl. Hann hefur verið
í Noregi frá árinu 1910. Hann
var í siglingum á öllum heims-
ins höfum um langt árabil. Sex
tugur varð Jón að hætta far-
mennsku, en þá tók hann sér
fyrir hendur að framleiða
kemiskt efni til olíuhreinsunar
og rekur hann þekkt fyrirtæki
i Bergen undir nafninu Marks.
Kona hans heitir Sigrid og eru
börn þeirra tvö, dóttir sem er
búsett í Bergen og sonur hans-
Johannes er konsúll Norð-
manna í Boston í Bandaríkjun-
um og hefur hann verið í
norsku utanríkisþjónustunni
sl. 10 ár
Á ÁRINU 1959 komu út fjögur
hefti í þremur bindum af Eim-
reiðinni. Er þetta 65. árgangur
tímaritsins, sem var stofnað, eins
og kunnugt er árið 1895. Eimreið-
in er nú gefin út af hutafélagi
innan Félags íslenzkra rithöf-
unda og er Þóroddur Guðmunds-
son ritstjóri tímaritsins.
í 4. hefti síðasta árgangs, sem
kom út rétt fyrir jólin er þetta
efni:
Einar Ólafur Sveinsson próf-
essor sextugur, kvæði eftir Hjört
Kristmundsson, Á sextugsafmæli
Einars Sveinssonar eftir Þórodd
Guðmundsson frá Sandi, Bólu-
Hjálmar birtist Steinunni eftir
Þórodd Guðmundsson. Þá eru
tvær ljóðaþýðingar eftir Helga
Hálfdánarson, kvæði eftir Per
Lagerquist og Gabriel Jönsson,
Mikill maður, saga eftirElinborgu
Lárusdóttur, þáttur af Jóni Sam-
sonarsyni, er Þóroddur Guð-
mundsson tók saman, Bréf frá
Steingrími Matthíassyni til Guð-
mundar Frijónssonar, Uppskeru-
hátíðin, framhaldssaga (niður-
Bnndorískir nómsstyrkir
EINS og undanfarin ár hefur
fslenzk-ameríska félagið milli-
göngu um útvegun námsstyrkja
við bandaríska háskóla fyrir ís-
lenzka stúdenta. Er félagið í sam
bandi við sérstaka stofnun í
Bandaríkjunum, Institute of
International Education, sem
annast fyrirgreiðslu varðandi út-
vegun námsstyrkja fyrir erlenda
stúdenta, er hyggja á háskóla-
nám vestra. Styrkir þeir, sem hér
um ræðir, eru ætlaðir náms-
mönnum, sem ekki hafa lokið
háskólaprófi, en hafa hug á því
að leita sér nokkurrar fram-
haldsmenntunar erlendis. Þeim
námsmönnum, er ljúka stúdents-
prófi á vori komanda, er heimilt
að sækja um fyrrgreinda styrki,
en hámarksaldur umsækjenda er
22 ár.
Allar nánari upplýsingar varð-
andi námsstyrkina verða veittar
í skrifstofu Lslenzk-ameríska fé-
lagsins, Hafnarstræti 19, sem
verður opin næstu daga kl. 17,30
til 18,30. Umsóknareyðublöð
liggja þar frammi, en þau þarf
að endursenda skrifstofunni eigi
síðar en 31. janúar.
skrifar úr
daglegq lifinu J
• Þorri gengur í garð
f dag er miður vetur og
byrjun þorra. Sá dagur er
einnig nefndur bóndadagur og
eiga húsfreyjur, samkvæmt
gömlum og góðum íslenzkum
sið, að gera vel til bónda síns.
Ekki þýðir þó fyrir bóndann
að ganga eftir því, að siður
þessi sé haldinn, nema hann
leysi einnig af hendi það sem
honum ber, samkvæmt göml-
um siðvenjum og fagni þorra.
Það á hann að gera á þann
hátt að fara út í eintómri
skyrtunni og annarri brókar-
skálminni, en draga hina á
eftir sér, og hoppa svo á öðr-
um fæti þrjá hringi kringum
bæinn, um leið og hann býður
þorra í garð. Einhver ákveð-
inn formáli mun hafa verið
til, sem hann átti að fara með,
en sá mun nú líklega týndur
Sennilega iðka fáir þennan
ágæta gamla sið. Menn eru
orðnir svo fjári kulvísir. En
annar siður, sem tilheyrir
þorra, virðist vera að stinga
upp kollinum aftur á síðari
árum, í breyttri mynd þó. Það
var til siðs að borða hangi-
kjöt og annan íslenzkan hátíða
mat á bóndadaginn, m. a. í
Múlasýslum. Þennan sið hóf
veitingahúsið Naust aftur til
WXii:
hi h
vegs og virðingar fyrir nokkr-
um árum, með því að gefa
gestum kost á að fá alls kyns
gamlan, reyktan og súran þjóð
legan mat á þorra, og byrjar
á bóndadaginn.
Þetta fékk góðar undirtekt-
ir, og sá siður að halda þorra-
blót, ýmist í heimahúsum eða
með því að fara í hópum í
veitingahúsið, hefur breiðzt
út og orðið vinsæll. Er þá
þorrablótið eins og það var
upphaflega hjá fornmönnum
aftur upp tekið þó í nokkuð
breyttri mynd sé.
9 Þá mun vel vora
Hverri messu og hverjum
merkisdegi á árinu tilheyrði
áður fyrr einhver trú í sam-
bandi við veðrið. Ekki á þetta
sízt við um bóndadaginn eða
þorrann yfirleitt og sannar
það aragrúi af veðurvísum,
sem til eru. Enda skipti það
hvað mestu máli hvernig
mundi vora. Undir því var
komið líf og velferð skepn-
anna og fólksins að vel vor-
aði, enda hrundu skepnurnar
niður úr hor og til vandræða
horfði ef út af bar.
Menn trúðu því t. d. að ef
þorri væri stilltur og frosta-
samur, mundi vel vora:
Þurr skyldi hann þorri,
þeysin (þeysöm) góa,
votur einmánuður,
þá mun vel vora.
lag) eftir Martin A. Hansen,
Friðrik Eiríksson þýddi. Þá er
kaflinn Leiklistin, eftir Ólaf
Gunnarsson, þátturinn Myndlist-
in, eftir Bjarna Jónsson og þátt-
urinn Tónlistin eftir Pál Kr.
Pálsson. Loks er í ritinu Ritsjá
eftir Þórodd Guðmundsson og
íslenzkt jólalag, sem Páll Kr.
Pálsson hefur raddsett.
Þetta gamla tímarit er ennþá
fjölbreytt að efni og þróttmikið.
Er óhætt að fullyrða, að það
njóti ennþá vinsælda víðs vegar
um land.
Um ung-
barnaföt
Nýr le ðheininga-
bœklingur Neyt-
endasamtakanna
NÝLEGA er kominn út bækling-
ur um Ungbarnanefnd og er hann
gefinn út af Neytendasamtökun-
um. Er hann 15. bæklingurinn,
sem samtökin hafa gefið út. Segir
þar, að bæklingur þessi sé snið-
inn eftir dönskum ritlingi, sem
náð hafi mikilli útbreiðslu þar í
landi og gefinn hafi verið út af
Neytendasamtökunum þar. Hon-
um er ætlað að vera til leiðbein-
ingar um vöruval — fyrst og
fremst fyrir þær, sem þurfa að
kaupa barnafatnað í allra fyrsta
sinni. Hin verðandi móðir hef-
ur sjaldan mikla reynslu í því,
hvað á barnaföt getur reynt í
hefur hin reyndari móðir einnig
notkun og þvotti. En ef til vill
áhuga á því að bera þekkingu
sína saman við álit annarra, og
þá er hugsanlegt, að hún geti
fundið eitthvað, sem henni gæti
komið að gagni.
Bæklingur þessi er sendur með
limum samtakanna, sem benda
þeim á að gefa hann öðrum,
þurfi þeir hann ekki sjálfir. —
Tekið er á móti nýjum meðlim-
um í síma 19722 milli kl. 1 og 4
og 5 og 7. — Árgjald er kr. 25.00.
Góð færð í N-Þing.
ÆRLÆK, 19. jan: — Frá janúar-
byrjun hefir verið góð tíð og
þíða og blíðviðri flesta daga, en
nú er komin norðlæg átt með
hríð og frosthörku, enda útlit-
ið vetrarlegt. Samgöngur hafa
verið greiðar innan héraðs og
út fyrir Tjörnes.
Hér var bændaíundur í Lundi
um sl. helgi og komu þar saman
nær 50 bændur úr þremur hrepp-
um sýslunnar vestan Öxarfjarð-
arheiðar. Hefðu eflaust komið
miklu fleiri ef veður hefði ekki
hamlað.
Rædd voru ýmis áhugamál
héraðsmanna, svo sem raforku-
mál, landbúnaðarmál, samgöngu-
mál, póstmál og síma, félagsmál
og fleira. Samþykktar voru á-
lyktanir í ýmsum þessará mála,
er sendar skyldu þingmönnum
kjördæmisins til flutnings og
fyrirgreiðslu. — FréttaritarL