Morgunblaðið - 25.03.1960, Blaðsíða 2

2
MORGUISBLAÐIÐ
Föstudagur 25. marz 1960
Framboð
og kjör
forseta
Islands
• FORSÆTISRÁÐUNEYTIÐ
hefir birt svofellda auglýsingu
í Lögbirtingablaðinu:
„Kjör forseta íslands skal '
fram fara sunnudaginn 26.
júní 1960.
Framboðum til forsetakjörs
skal skila í hendur dómsmála-
ráðuneytinu, ásamt samþykki
forsetaefnis, nægilegri tölu
meðmælenda og vottorðum
yfirkjörstjórna um að þeir séu
á kjörskrá, eigi síðar en fimm
vikum fyrir kjördag.
Forsetaefni skal hafa með-
mæli minnst 1500 kosninga-
bærra manna, en mest 3000,
er skiptist þannig eftir lands-
fjórðungum:
Úr Sunnlendingáfjórðungi
(V.-Skaftafellssýslu—Borgar- /
fjarðarsýslu, að báðum með- J
töldum) séu minnst 995 með- 1
mælendur en mest 2000. 1
Úr Vestfirðingafjórðungi /
(Mýrasýslu—Strandasýslu, að /
báðum meðtöldum) séu minnst 1
150 meðmælendur, en mest
295.
Úr Norðlendingafjórðungi
( V.-Húna vatnssýslu—S.-Þing-
eyjarsýslu, að báðum meðtöld-
um) séu minnst 245 meðmæl-
endur, en mest 490.
Úr Austfirðingafjórðungi
(N.-Þingeyjarsýslu-A.-Skafta-
fellsýslu, að báðum meðtöld-
um).séu minnst 110 meðmæl-
endur, en mest 215.
Þetta auglýsist hér með sam
kvæmt lögum nr. 36 12. febrú-
ar 1945 um framboð og kjör
forseta íslands".
— Genf
Frh. af bls. 1.
sama magn og skip þess hafa
veitt á þessu svæði í a. m. k.
fimm ár, verði miðað við
aflamagn og tegundir, sem
veiddust 1953—58.
4) Ef deila rís út af þessum
veiðum er það fiskveiði-
ríkisins að sýna fram á rétt
sinn til veiðanna og ef ekk-
ert annað er ákveðið má
vísa málinu til gerðardóms,
sem gefur úrskurð innan
fimm mánaða.
Flest ríki fá 12 mílur.
Dean sagðist þeirrar skoðunar,
að tillagan væri sanngjörn og
hagkvæmt lausn á deilunni um
landhelgi og fiskiveiðilögsögu —
og ætti að vera aðgengileg fynr
alla aðila.
Sagði hann, að allflest . ríki
mundu á þessum grundvelli geta
tekið sér einkarétt til fiskveiða
á sex mílna svæði utan við sex
mílna landhelgi, en þó væru und
antekningar, því við strendur
nokkurra ríkja hefðu útlending-
ar stundað veiðar hinn tiltekna
l^ctrr,—kstíma (5 ár) eða lengui.
Vöktu athygli
Lagði hann áherzlu á það, að
Bandaríkin hefðu samúð með
ríkjum, sem byggju við alveg
sérstakar aðstæður, hefðu þá
sérstöðu að efnahagslíf þeirra
væri byggt á nær eingögu fisk
veiðum. Bandaríkin mundu
ekki bera fram sérstaka til-
lögu í því sambandi, en væru
reiðubúin að ræða sérstaka
meðferð slíkra mála.
Þessi orð bandariska full-
tgúans vöktu mikla athygli og
hefur hann vafalaust átt þar
við ísland.
Vert er að benda á í þessu
Starfsfræðsiudagur
er á sunnudðginn
Um 200 manns vinna að
undirbuningi
A SUNNUDAGINN kemur verð-
ur fimmti starfsfræðsludagurinn
haldinn í Iðnskólanum í Reykja-
vík.
Skýrði Ólafur Gunnarsson frá
þessu í gærdag.
Áhugi á starfsfræðsludeginum
fer vaxandi og sem dæmi um það
má nefna að nemendur miðskól-
ans í Stykkishólmi hafa óskað
eftir að fá að njóta starfsfræðsl-
unnar.
Fulltrúar stofnana og starfs-
greina, sem leiðbeiningar veita
verða á annað hundrað en starfs-
greinarnar eru nokkru færri. —
Reynslan hefur sýnt, að áhugi á
sumum starfsgreinum er svo al-
mennur að einn futllrúi kemst
ekki yfir að veita upplýsingar
um þær.
Sýningar í sambandi við starfs
fræðsludaginn verða fleiri en
nokkru sinni fyrr. f nemendasal
skólans verða sýndar þrjár
fræðslukvikmyndir: „Togveiðar“,
„Hús handa öllum“ og .Reykjavík
1957“. Á sömu hæð er aðgangur
að skóla prentara og rafvirkja
og sömuleiðis að skóla húsa- og
húsgagnasmiða, sem senn tekur
til starfa.
Á annarri hæð skólans eru
flestir fulltrúar iðaðarins og þar
verða tvær sýningar. „Við byggj-
um hús“ og „Reykjavíkurbær,
Þróun og störf“. <
Margar bæjarstofnanir aðstoða
við undirbúning þessarar sýn-
ingar.
Á þriðju hæð verð# fulltrúar
starfsgreina, sem krefjast háskóla
menntunar, þar verður heilbrigð-
ismálanefnd, verzlunar- og við-
skiptamáladeild, járniðnaðar-
deild skýrð með myndum og
tækjum, deild frá Landssíma ís-
lands og loks ný deild Löggæzlu-
og umferðarmál, verða þar full-
trúar fyrir hinar ýmsu deildir
lögreglumanna, bifreiðaeftirlitið,
umferðamálin og ökukennara.
Á fjórðu hæð verða m. a
frá landbúnaðinum og Búnaðar-
félag íslands hefur í tilefni dags-
ins látið útbúa fræðslurit um
landbúnaðinn, er unglingar geta
aflað sér í landbúnaðardeildinni.
Á sömu hæð er sýning sjávarút
vegsins og þar eru einnig flug-
mál og fleira.
í sambandi við starfsfræðslu-
daginn verða heimsóknir a
nokkra vinnustaði.
Nemendur úr Kennaraskólan-
um og 6 bekk Menntaskólans að-
stoða við undirbúning starfs-
fræðsludagsins síðdegis á laugar-
dag, en nemendur úr stúdenta-
deild Kennaraskólans aðstoða á
starfsfræðsludaginn sjálfan
ásamt nokkrum kennurum.
Starfsfræðsludagurinn hefur
verið undirbúinn í öllum fram-
haldsskólum bæjarins.
Allt hið mikla starf sem unnið
er á starfsfræðsludaginn er eins
og að undanförnu unnið endur-
gjaldslaus. Starfsfræðsludagarn-
ir hafa orðið mörgum unglingn-
um að miklu gagni en eigi að
síður er auðséð að íslendingar
verða að gera starfsfræðsluna að
námsgrein í skólum eins og aðrar
menningarþjóðir, ef þjóðin vill
ekki svíkja æskuna og þá um leið
þjóðarheildina í sambandi við
það val sem lífshamingja ein-
staklinga grundvallast fyrst og
fremst á: Val starfssviðs, sagði
Ólafur Gunnarsson, við blaða-
menn í gær.
Tekst Bot-
vinnik að jafna
í dag?
Moskvu 24. marz.
FIMMTA einvígisskákin var
tefld í dag. Botvinnik, sem
hafði svart beitti Caro-Kann
vörn, eins og í þriðju skákinni.
Tal gerði ítrekaðar tilraunir
til að ná frumkvæðinu, en
Botvinnik tókst að fylkja
mönnum sínum og ná góðu
tafli. Mikil uppskipti urðu á
mönnum, og eftir 41. leik fór
skákin í bið. Liðsafli var þá
jafn hjá báðum, en Botvinnik
hefir heldur frjálsari stöðu, og
því betri horftur í biðskákinni.
— Hún verður tefld í dag.
Krúsjeff og de Gaulle:
Ræðost við undir fjögur uugu
PARÍS, 24. marz.
KRÚSJEFF hélt áfram árásum
sínum á V-Þýzkaland í ræðum
á öðrum degi Frakklandsheim-
sóknarinnar. — í morgun
ræddust þeir de Gaulle
við í rúmar tvær stundir. Var
þetta einkafundur, aðeins tveir
túlkar viðstaddir.
Ræðast þeir aftur við á morg-
un, en þá verða viðstaddir
Gromykó, utanríkisráðherra
Dagskrá Alþingis
neðri deildar Alþingis föstudag-
inn 25. marz 1960, kl. 1,30 mið-
degis.
1 Almannatryggingar, frv. —
3. umr.
2. Framleiðsluráð landbúnað-
arins o. fl. — Ein umr.
3. Búnaðarháskóli, frv. 1. umr.
sambandi, að á fyrri Genf-
arráðstefnunni sátu Banda-
ríkin hjá, þegar fram kom
tillaga frá íslendingum um að
taka skyldi sérstakt tillit til
ríkja, sem sér í lagi væru háð
fiskveiðum.
Vitakerfið ónýtt
Dean varði miklum hluta ræðu
sinnar í að skýra hvers vegna
Bandaríkin væru mótfallin 12
mílna landhelgi. Fyrst og fremst
sagði hann, að hún skerti sigl-
ingafrelsi. Hún myndi lika valda
því, að 80% af vitakerfi strand-
ríkja yrði gagnslaust og byggja
þyrfti upp algerlega nýtt kerfi,
því 12 mílur á hafi úti þyrfti 110
feta háan brúarvæng til þess að
sæfarendur eygðu land áður en
þeir kæmu í landhelgi. Meðal-
dýpi við 12 mílna landhelgi (ef
miðað væri við strendur allra
landa) yrði 700 faðmar og þar
væri ekki hægt að varpa akker-
um. Lagði hann áherzlu á það,
að Bandaríkin teldu það tilslökun
og málamiðlun að fallast á sex
mílna landhelgi.
Varðveita réttindin.
Hann vék aftur að fiskveiðun-
um og sagði, að einkaréttur
strandríkis til fiskveiða mundi
snerta illa erlend ríki, sem þar
hefðu veitt, $kki aðeins í ár,
heldur kynslóðir.
Taldi hann rétt að varðveita
slik réttindi. Annað mundi
snerta bandarískan sjávarút-
veg illa og útveg sumra ann-
arra ríkja en verr. En rétt
væri að takmarka veiðar fjar-
lægs ríkis við fisktegundir og
aflamagn með hliðsjón af
veiðum þess á árunum 1953—
58, til þess að koma í veg fyrir
auknar veiðar vegna þróunar
veiðitækjuinnar.
John Hare, fulltrúi Breta,
lýsti því siðar yfir, að Bretar
mundu styðja tillögu Banda-
ríkjamanna, enda þótt hún
kostaði Stóra-Bretland mikl-
ar fórnir eins og han.. komst
að orði. En stjórn sin væri
fús til þess að slaka til og
láta af þriggja mílna grund-
vallarreglunni í þeirri trú að
önnur ríki gerðu lika tilslök-
un svo að tryggt yrði að
bandariska tillagan næði
fram að ganga, hlyti tvo
þriðju hluta atkvæða.
Talaði ekki á islenzka visu
Á fundinum í dag talaði
sænski fulltrúinn Petren, sem
mun vera hinn merkasti maður
m.a.v.þ. að hann kann íslenzku.
En hann mælti ekki á íslenzku
í dag, síður en svo, því íslend-
ingarnir, sem á hann hlýddu hafa
sjálfsagt hugleitt hve mikið hef-
ur verið rætt um norræna sam-
vinnu. Því enda þótt Svíar hafi
nær engra hagsmuna að gæta í
þessu sambandi var Petren enn
ákafari gegn útvíkkun landhelgi
og fiskveiðilögsögu en Bretar
hafa verið. Hann sagði, að Svíar
hefðu fallizt á sex mílur á fyrri
ráðstefnunni aðeins sem mála-
miðlun. Ógerningur væri að fall
ast á það, að sjómenn, sem lengi
hefðu veitt við strendur erlendra
ríkja, yrðu reknir burt af þess-
um miðum með einhliða ákvörð
unum um útvíkkun lögsögunnar.
Ef þörf er á friðunaraðgerðum,
þá á að gera sérsamninga þar að
lútandi, sagði hann.
Lýsti Svíinn því loks yfir, að
þar sem bandaríska tillagan um
sex milna landhelgi hefði verið
felld á síðustu ráðstefnu væru
Svíar horfnir aftur að því, sem
þeir hefðu áður haldið fram:
Fjögurra mílna landhelgi.
Panama, Moreno. Sagði hann, að
hverju ríki ætti að vera frjálst
að ákveða eigin landhelgi, það
væri einn af réttum sjálfstæðra
ríkja. Hins vegar sagði ráðherr-
ann, getur Panamastjórn sætt
sig við 12 mílur sem hámark.
Lagði hann áherzlu á að Panama
hefði mikilla hagsmuna að gæta
af fiskveiðum og nefndi því til
sönnunar, að „Panama“ þýddi
einungis fiskisæld.
Fulltrúi Búlgaríu, Radouilsxy,
studdi rússnesku tillöguna um 12
mílna landhelgi aðallega til að
hindra óvinaherflota í að sigla
upp að ströndum annarra ríkja,
að því að hann sagði. Þ. Th.
Rússa, Debré, forsætisráðherra
Frakka og Murville, utanríkis-
ráðherra.
Krúsjeff mun verða í 12 daga
í Frakklandi og ferðaSt mikið Um
landið. Var honum vel fagnað í
dag, er hann fór um götur borg-
arinnar. Talið er, að þar sem
fólksfjöldinn var mestur, hafi
verið 10 þúsundir. Benda frétta-
menn á, að þegar Eisenhower
kom síðast til Parísar hafi 100
þús. manns fagnað honum þegar
hann ók sömu götur.
Engir Akranes-
bátar
a sjo 1 gær
AKRANEISI, 24. marz: — I dag
er engin Akranesbáta á sjó vegna
sunnanstorms. I gær bárust hér
á land 200 lestir fiskjar af 19
bátum. Tveir voru aflahæstir
Höfrungur II og Böðvar með
jafn mikinn afla 29 lestir hvor.
Afli var ákallega misjafn allt
ofan í tvær lestir á bát. — Oddur.
Forsetaefni
WASHINGTON, 24. marz. --
Stuart Symington, öldungadeild-
arþingmaður frá Missouri, lýsti
því yfir í dag, að hann myndi
gefa kost á sér sem forsetaefni
Demokrata.
A/A /5 hnútor X Snjókoma \7 Skúrír 1 > L js/ KuUat/tH H Hmt
/ SVSOhnútor • úii K Þrumur V///t*aV Hihtkt'i L Latqi
Óstilltara veður
VEÐRÁTTAN er nú orðin Veðurútlit kl. 22 í gærkvöldi:
nokkru óstilltari en að undan SV-land til Vestfj. og SV-
förnu. Lægðin á Grænlands- mið til Vestfj.-miða: Allhvass
hafi olli hvassviðri með helli- sunnan, skúrir, gengur í SA-
dembu vestan lands í gærmorg átt á morgun.
un, en suður af Hvarfi sér á Norðurl. til Austfj., og norð-
nýja lægð sem hreyfist norð- urmið til Austfj.miða: Sunn-
austur og fylgdi henni SA- an kaldi eða stinningskaldi.
hvassviðri og rigning á veður- skýjað.
skipinu Charlie suðaustur af SA-land og SA-mið: Sunnan
) Hvarfi.
kaldi, skúrir.