Morgunblaðið - 27.03.1960, Blaðsíða 6

6
MORCVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 27. marz 1960
Líkanið, sem gert hefur verið af hinu fyrsta björgunar- og
varðskipi ísiendinga. Það var gert eftir ljosmynd og einnig
stuðzt við lýsingar gamalla Þórsmanna. Þykir líkanið frá-
bær smíð. —
Leó ...................... 583 t.
Togararnir
HVÖSS sunnanátt hefur verið
fyrir sunnan land, en fyrir norð-
an hefur verið hægara og betra
veður.
Skipin eru flest á sömu slóðum
og áður, allt frá Eideyjarbanka
og norður á Skagagrunn. Þó var
eitt skip fyrir sunnan land í
Skaftárdýpinu og á Mýrágrunni.
Var það Marz og fékk þarna á-
gætisafla, við fullfermi. Var afl-
inn mjög ufsa- og ýsuborinn. —
Hjá hinum skipunum hefur ver-
ið allgott, en þó misjafnt.
Þá hefur frétzt, að Askur hafi
verið við Austur-Grænland og
fengið þar dágóðan afla af karfa
og þorski.
Fisklandanir sl. viku:
Pétur Halldórss. 190 t. 10 dagar
Neptunus . 169 t. 12 —
Jón Þorlákss. . . 216 t. 13 —
Hvalfell . 136 t. 12 —
Marz . 280 t. 12 —
Ing. Arnars. um 230 t. 13 —
Askur .... um 160 t. 13 —
Sölur erlendis sl. viku:
Bjarni riddari . 159 t. £ 6.973
Bj. Ólafss. .. 152 t. £ 7.406
Hallv. Fróðad. 200 t. £ 9.117
Karlsefni .... 160 t. DM 75.706
Reykjavík
Sl. viku voru tíðar sunnan- og
suðaustanáttir og oft hvasst, en
þó ekki landlega nema einn dag.
Afli dagróðrabáta hefur verið
mjög misjafn, frá 5 lestum og
upp í 25 lestir í róðri, flestir voru
með 8—10 lestir. Mestan afla í
þessum mánuði hefur Svanur,
250 lestir.
Hjá útilegubátum hefur verið
sæmilegur afli, mestan afla í
einni lögn fékk Auður, 45 lestir
tveggja nátta.
Aflahæstu útilegubátarnir frá
áramótum, mest slægt:
Guðm. Þórðarson.......... 482 t.
Hafþór................... 480 t.
Auður ................... 434 t.
Björn Jónsson ........... 430 t.
Rifsnes ................. 403 t.
Helga ................... 400 t.
Keflavík
Róið var alla daga vikunnar
| nema á fimmtudaginn, þá var
algjör landlega.
Afli hefur verið mjög misjafn,
frá 2 lestum og það upp í 27 lest-
ir. Það er óvenju mikill munur
nú á dagsafla bátanna borið sam-
an við það, sem verið hefur, og
hittist oftast svo á, að það eru
sömu bátarnir, sem fiska og þar
af leiðandi sömu bátarnir, sem
fiska ekki.
Akranes
Einn landlegudagur var í vik-
unni. Afli er misjafn hjá bátun-
um, en alveg sæmilegur.
10 aflahæstu bátarnir frá ára-
mótum:
Sigrún ................ 600 t.
Sigurvon .............. 532 t.
Sigurður .............. 475 t.
Sv. Guðm.son .......... 450 t.
Böðvar................. 450 t.
Heimaskagi ............ 445 t.
Sæfari ................ 445 t.
Höfrungur ............. 435 t.
Ól. Magnússon ......... 433 t.
Skipaskagi ............ 412 t.
Vestmannaeyjar
Suðaustanátt og austan var
ríkjandi í vikunni og oft mikill
sjór. Sjóveður voru því mjög
slæm, og nýttist aflinn illa. Á
fimmtudaginn voru aðeins 7 bát-
ar á sjó, en aðra daga var al-
mennt róið þrátt fyrir storm og
sjó.
Afli hefur almennt verið sæmi-
legur og oft góður hjá nokkrum
bátum, allt upp í 50 lestir í róðri,
eins og hjá Berg Ve. einn daginn.
Flestir bátar hafa verið með
netin langt norðvestur af Eyjum
og sótt þar á sömu mið og
Grindavíkur- og Þorlákshafnar-
bátar. Síðari hluta vikunnar fór
að fiskast allvel suður og suð-
vestur af Eyjum, á svonefndum
Heimabanka. Eru það elztu neta-
mið Vestmannaeyinga.
Handfærabátar hafa lítið getað
stundað sjó vegna hins stirða
tíðarfars, en vafalaust er talið,
að fiskur fengist á færi, ef tíð
bagaði ekki.
Tíu aflahæstu bátarnir frá ára-
mótum:
Stigandi ............... 619 t.
Gullborg................ 566 t.
Eyjaberg ............... 554 t.
Reynir ................. 495 t.
Dalaröst NK ............ 493 t.
Kári ................... 481 t.
Snæfugl SU ............. 453 t.
Hafrún NK............... 452 t.
Ófeigur II.............. 441 t.
Rússar margfalda útgerðina
Hvað verða þeir lengi kaupendur
að íslenzkum fiski?
1 lok 7 ára áætlunarinnar ætla
Rússar sér að hafa fjórfaldað
aflamagnið. Einn liðurinn í þess-
um áformum er að nota hina ís-
lausu Eystrasaltshöfn, Kalingrad,
sem miðstöð fiskveiðanna í
Atlantshafi. Þar er nú verið að
byggja stórhöfn, sem eingöngu
er ætluð fiskiskipum. Ennfremur
margháttaðar verksmiðjur í þágu
fiskveiðanna, svo sem frystihús.
Öllu á að verða lokið eftir 3 ár.
Aukin útgerð í Grænlandi
Hið dansk-norsk-færeyska fé-
lag Nordafar, sem hefur bæki-
stöð í Færeyjum, hefur ákveðið
að færa út kvíarnar, þar sem
starfsemin gekk vel sl. ár, félagið
frysti t. d. 14.000 kassa af fisk-
flökum. Eftir stækkunina á fram
leiðslan að fara upp í 50.000
kassa. Þarna hafa starfað 170
manns að framleiðslunni, en nú
er gert ráð fyrir, að þeir verði
300, mest Færeyingar.
Of langt gengið
Það hefur slegið óhug á alla
við að heyra, hvernig fiskur sá
er, sem netabátarnir flytja að
landi. Þótt verið sé að reyna að
velja úr honum til frystingar,
nást ef til vill ekki nema 10—
20%, enda þótt fiskurinn sé ekki
nema einnar og tveggja nátta.
Þetta er mjög alvarlegt ástand,
hvernig sem á er litið. 1 fyrsta
lagi hafa frystihúsin byggt á
þessu hráefni, eftir að netin tóku
við af línunni, og horfir auðvitað
til hinna mestu vandræða, ef
ekki verður unnt að nýta neta-
fiskinn í frystihúsunum, bæði
hvað atvinnu snertir og afkomu
húsanna. í öðru lagi er þetta
hráefni stórhættulegt fyrir álit
frosna fisksins, því að erfitt er
að vita, hvenær öllu er óhætt,
þegar hráefnið er á mörkum þess
að vera nothæft.
Að vísu er hér mikill munur
á, hvar og hvernig aðstaðan er.
Fiskur, sem veiddur er hér á
Faxaflóasvæðinu á mjög djúpu
vatni, t. d. 90—120 föðmum, er
miklu hættulegri en fiskur, sem
veiddur er t. d. á 30—60 faðma
vatni, eins og við Vestmanna-
eyjar, Grindavík og Þorlákshöfn.
Eins er það allt annar fiskur að
gæðum, sem veiddur er á heima-
miðum Faxaflóabátanna.
En hérna er ekki nema hálf-
sögð sagan, þó að aldur fisksins
úr netunum, einnar, tveggja eða
þriggja nátta, og meðferðin á
honum sé að sjálfsögðu veiga-
mesta atriðið. Og nú kemur að
því, er við hefur þótt brenna, að
bátarnir séu með meiri net úti
en þeir komast yfir að draga
daglega, svo að alltaf er meira og
minna tveggja nátta fiskur í afl-
anum, enda þótt vitjað sé um
daglega. En1 það er svo, að fisk-
ur, sem er tveggja nátta af þessu
djúpa vatni og jafnvel þótt af
grynnra vatni væri, er óhæfur
til frystingar. Margt annað kem-
ur einnig til, eins og blóðgun á
fiskinum, um leið og hann er
greiddur úr netunum, og að
reyna að láta hann ekki í of
þykkar kasir í lestunum, heldur
hafa hillur. En þótt þetta séu
einhver veigamestu atriðin við
góða meðferð á afla, er það ekki
aðalatriðið í því, sem hér er verið
að ræða um.
Það er mjög ótrúlegt, að hægt
væri að herða eða salta allan
netafisk með árangri. Þó er ef til
vill ekki fjarstæða að láta sér
koma það til hugar. En hvar
myndi það enda fyrir þessar verk
unaraðferðir, ef halda ætti
áfram á sömu braut? Kæmi ekki
fljótt að því, að það sama yrði
uppi á teningnum og með frosna
fiskinn, að áliti vörunnar á er-
lendum markaði yrði stefnt í
voða. Auk þess myndi hin mikla
atvinna, sem frystihúsin veita
k.venfólki og ' liðléttingum leggj-
ast niður, þótt karlmenn hefðu
nóg að gera við hagnýtingu afl-
ans þannig. Afleiðingin yrði stór-
kostlegt verðfall á netafiskinum,
sem kæmi jafnt sjómönnum sem
útgerðarmönnum í koll, hvort
sem þeir verkuðu sinn fisk sjálf-
ir eða ekki.
Hér er voði á ferðum, sem
verður að reyna að bægja frá, og
hvaða leiðir væru þá tiltækar?
Takmarka netafjölda og jafnvel
að láta netin ekki liggja í sjó
nema eftir vissum reglum, t. d.
í 6—10 tíma. Auðvitað myndi
þetta orsaka minni afla, og ef
til vill væri óframkvæmanlegt,
að bátar kæmu með netin að
landi á hverju kvöldi. En hvað
á að gera, þegar verið er að
koma með hálfónýtan fisk, sem
oft er ekki hæfur til annars en
fara í verksmiðju, þótt verið sé
að basla við að vinna hann.
En áhrifamesta leiðin til úr-
bóta í þessum efnum er að
stunda alls ekki netaveiðar, a.
m. k. ekki þar sem fiskurinn
reynist jafnlélegur og á Faxa-
flóasvæðinu, og róa heldur með
línu. Þá þarf verðmísmunurinn
á línu- og netafiski að vera mjög
mikill, nema netafiski, sem
veiddur væri í net, sem dregin
væru jafnóðum og væri þá að
sjálfsögðu blóðgaður lifandi.
Það er nú sagt út í bláinn, en
það gæti vel verið, að verðmis-
munurinn á línu- og netafiski
ætti að vera 20—30%, svo að
ekki sé talað um, ef fiskurinn
væri ísaður eða jafnvel aðeins
látinn í kassa, um leið og hann
hefur verið blóðgaður, og væri
alveg laus við goggstungur. Hver
goggstunga kostar frystihúsin
eina krónu að meðaltali, eða 20
aura á kg., ef aðeins er um eina
goggstungu í fiskinum að ræða.
Vöruvöndun, segja menn,
hvað varðar okkur um hana, en
reynandi er þá að höfða til
Pyngjunnar og vita, hvort ekki
er unnt að kenna mönnum vöru-
vöndun með því að greiða nógu
vel fyrir hana.
skrifar ur
daglegq lífinu
• Starfsfræðsla
í DAG er starfsfræðsludag-
urinn haldinn í Iðnskólanum
og gefst ungu fólki þar kostur
á að kynnast hinum ýmsu at-
vinnugreinum til nokkurrar
hlítar í því skyni að mynda
sér skoðanir á hvert starf ungl
ingurinn teldi helzt við sitt
hæfi. Starfsfræðsla slík sem
pessi er nauðsynleg í nútíma-
þjóðfélagi þegar fjölbreytni í
atvinnuháttum er orðin sem
raun ber vitni og mögu.
leikar til stöðuvals nær ótæm-
andi.
í blaðinu í gær var getið um
margt aC því, er til sýnis verð-
ur í Iðnskólanum á starfs-
fræðsludaginn, en til viðbótar
má geta þess, að sýndar verða
tvær kvikmyndir á vegum
Búnaðarfélags íslands, önnur
um fráfærur á Vestfjörðum,
en hin um starfsíþróttir. Þá
verður einnig boðið um borð í
elzta togara flotans, Ingólf
Arnarson.
• Nýtt guðspjall?
Frá gömlum bréfvini, sem
er vel heima í kristnum fræð-
um, hefur Velvakanda borizt
eftirfarandi:
Kæri Velvakandi.
Mikið langar mig til að
biðja þig að gera mér, og raun
ar öllum þeim lesendum Morg
unblaðsins, sem einhverja
nasasjón hafa af kristinni trú,
stóran greiða. Náðu fyrir okk-
ur í hann Sigurð Grímsson og
biddu hann að segja okkur
svolítið nánar frá því, þegar
Kristur drakk af kaleiknum
á krossinum, svo sem frá er
greint í kvikmyndagagnrýn-
inpi um „Silfurbikarinn“ í
dag. Við höfum nefnilega
aldrei heyrt eða séð nokkurn
skapaðan hlut um þetta. í
þeim guðspjöllum, sem við
höfum lesið, stendur nefni-
lega, að Kristur hafi drukkið
af kaleik við síðustu kvöld-
máltíðina, en að honum hafi
verið boðið til svölunar edik í
njarðarvetti, þegar hann hékk
á krossinum. En sem afkom-
endur Ara fróða teljum við
okkur skylt að hafa heldur
það, er sannara reynist, og
þess vegna langar okkur til að
fá að glugga í þetta nýtil-
komna guðspjall hans Sigurð-
ar, því að hver veit, nema þar
sé að finna fleiri nýjungar um
lífsferil Krists.
T.
• Farmn að ryðga
í fræðunum
Velvakandi sneri sér til Sig-
urðar Grímssonar og spurði
hann um þetta. Bað hann fyr-
ir beztu kveðju til bréfritara
og sagðist vilja biðja hann og
aðra velvirðingar á þessum
pennaglÖpum. Hefði hann
ekkert sér til afsökunar annað
en það, að hann væri farinn
að ryðga í fræðunum meira en
góðu hófi gengdi.
Guðrún Ingimundurdóttir 85 úrn
í DAG verður 85 ára frú Guðrún
Ingimundardóttir frá Keflavík, í
Rauðasandshreppi, vistkona á
Elliheimilinu Grund, hér í bæn-
um.
Frú Guðrún fæddist í Breiðu-
vík 27. marz 1875. Hún var gift
Sumarliða Bjarnasyni og bjuggu
þau um árabil vestur í Kefla-
vík. Þeim varð fimm barna auð-
ið og eru þrjú þeirra á lífi. Sum-
arliði er látinn fyrir mörgum ár-
um.
Frú Guðrún er ein þeirra
kvenna, sem í gamla daga urðu
að heyja mjög erfiða lífsbaráttu
nær því ein og óstudd. Olli þessu
heilsubrestur Sumarliða er ekki
átti afturkvæmt af sjúkrahúsi.
Varð Guðrún að bregða búi og
leystist heimilið upp að verulegu
leyti. Er hún fluttist að vestan
gat hún tekið með sér tvo syni
sína Daníel sem lézt á bezta ald-
ursskeiði, en hann var eftirlits-
maður hjá Strætisvögnum Rvík-
ur, og Jón sem er eftirlitsmað-
ur hjá bifreiðaeftirlitinu. Settist
Guðrún að í Hafnarfirði, en flutt
ist þaðan um tveim árum síðar
til Reykjavíkur og hér hefur hún
nú átt heima í 36 ár. Dætur henn
ar eru Anna og Ólafía og eru þær
búsettar hér í Reykjavik. Annan
son til, Þorgeir, missti Guðrún,
en hann var kornungur er hann
drukknaði á vertíð.
Alla tíð unz þeir Daníel og Jón
urðu fulltíða menn, voru þeir
hjá móður sinni og tókst henni
að búa sonum sínum gott heim-
ili. Hún lagði hart að sér, en
Framh. á bls. 22.