Morgunblaðið - 01.04.1960, Blaðsíða 6

Morgunblaðið - 01.04.1960, Blaðsíða 6
6 MOBCUNBLAÐIÐ Föstudagur 1. aprfl 1966 Leikfélag Reykjavikur: Beðið eftir Godot eftir Samuel Beckett Leikstjóri: Baldvin Halldórsson LEIKFÉLAG Reykjavíkur frum- sýndi sl. þriðjudagskvöld hið sér- kennilega og víðfræga leikrit „Beðið eftir Godot“ eftir írska rithöfundinn Samuel Beckett. — Höfundurínn, sem enn er á bezta aldri, er búsettur í París og þar í borg var þetta leikrit hans frum sýnt fyrst árið 1953. Hefur hann, að því er ég bezt veit, ekki samið nema tvö önnur leikrit, „Crap’s last Tape“ og „End game“. En auk þessara leikrita hefur hann samið útvarpsleikrit og nokkrar smásögur og ]jóð. Þegar leikritið „Beðið eftir Godot“ var frum- sýnt í París vakti það geysi- veginn, þar sem ekkert dubbar upp á sviðið nema nakið tré og olíutunna. Þarna eigra þessir menn í umkomuleysi sínu að bíða eftir Godot, hinum dular- fulla manni, sem þeir gera sér vonir um að bæti úr neyð þeirra. Þeir drepa tímann og gleyma þjáningunum með sundur- lausum og endurteknum orð- ræðum og margs konar látalát- um. En Godot kemur ekki, að- eins sendiboði hans, lítill dreng- ur, segir þeim að Godot komi ekki í kvöld, en hann muni koma á morgun. Og svo hefst biðin aft- ur, þessi endalausa bið með bug- Estragon, Drengurinn (BPýHjólfUr Bjarnason) og Vladimir. athygli og umtal, en hlaut mjög misjafna dóma. Síðan hefur leik- ritið verið sýnt víða um heim og hvarvetna vakið mikla at- hygli og jafnvel deilur manna á meðal. Má höfundurinn þó vel við una því að með leikriti þessu vann hann sér heimsfrægð og aðdáun marga hinna mikilhæf- ustu rithöfunda og ‘ bókmennta- og leikgagnrýnenda. Efni leikritsins er í stuttu máli þetta: Tveir umrenningar hafast við á ömurlegum stað við þjóð- andi tómleika og eirðarleysi. Og þá koma furðulegir gestir og verða þeim viðburður um stund í hinu lamandi tilbhreytinga- leysi. Það eru þeir Pozzo, mann- nýðingurinn og Lucky, þræll hans, sem Pozzo hefur í bandi og misþyrmir á hinn ógeðslegasta hátt. Og kvöldið eftir kemur Pozzo aftur með þræl sinn til þeirra félaga, en þá er Pozzo orð- inn blindur og hrasar og hrópar á hjálp fullur auðmýktar, en þeg- ar hann hefur verið reistur við Pozzo (FIosi Ólafsson), Estragon, Vladimir og Lucky (Guðmundur Pálsson). er hann sami harðstjórinn og fyrr. Mjög hefur menn greint á um það hvernig skilja beri þetta leikrit, eða hvað fyrir höfund- inum hefur vakað með því. Sjálfur hefur höfundurinn ekki látið í Ijós neina afstöðu til þessa ágreinings. En margs konar skýr- ingar á leiknum hafa komið fram og sumar næsta broslegar. Hafa sumir haldið því fram að Godot eigi að tákna Guð, sumir að Lucky sé Godot, sumir að Pozzo sé tákn kapítalismans og Lucky verkalýðsstéttarinnar. Og einhver kom fram með þá skýr- ingu að harðstjórinn Pozzo tákn- aði Ráðstjórnarríkin. Lucky táknaði leppríki þeirra ,en um- renningarnir væru Bretland og Frakkland, sem bæði biðu eftir hjálp Godot’s — þ. e. Bandaríkj- anna! Sumir hafa sagt: „Beðið eftir Godot er sérstæð tragi- komedía í tveimur þáttum, — en ef til vill einum þætti of löng“. Er ef til vill nokkuð til í því. En hvað sem þessu líður er þó það eitt víst, að leikritið er táknrænt verk en vafalaust má alltaf um það deila hver sé boðskapurinn á bak við táknmál þess. Eg held að hinn mikilhæfi enski leikgagnrýnandi Harold Hobson hafi nokkuð til síns máls, er hann segir um leikritið að það hafi álíka mikla meiningu og fúga eða sólsetur, regnbogi eða chippendale-stóll. Að ágæti leikritsins og fegurð þess bygg- ist öðru fremur á samræmi, jafn- vægi og formi og jafnframt á þeim andstæðum, sem í því búi, á endurtekningunum og tónleik orða og þagna. Leikritið höfði ekki til skynseminnar og sé ekki heldur nein ráðgáta. Baldvin Halldórsson hefur sett leikinn á svið og haft á hendi leikstjórnina. Hefur Baldvin tek- izt með mikilli prýði að skapa á sviðinu hina réttu og sterku stemningu sem hlýtur að leita á Estragon (Árni Tryggvason) og Vladimir (Brynjólfur Jóhannesscn) skrifar úk daglegq iífinu ) • Loftþrýstingur og sjávairföll Fróðleiksþyrstur íslending- ur hefir beðið Velvakanda að afla upplýsinga um áhrif loft- þrýstings á sjávarföll. Kveðst nann hafa það eftir góðum heimildum, að eins millibars lækkun á loftvogarstöðu geti valdið eins sentimeters hækk- un á sjávarborði. í þessu sam- bandi langar hann til að fræð- ast um hvort fjara verði að sama skapi mikil og einnig hvort há loftvogarstaða hafi öfug áhrif á sjávarborðið og við hvaða skilyrði verði stærst ar fjörur. Þá spyr hann einnig hvort lestrarefni um þessi mál fá fáanlegt hér á landi. Velvakandi sneri sér til sjó- mælingadeildar Vitamálaskrif stofunnar með þessarspurning ar og fékk þar greinargóð svör við þeim. Fjara verður að sama skapi stór og flóð þegar loftvog hefur áhrif. Sé fjara mest vegna áhrifa tungls og sólar og þar við bætist há loft- vogarstaða verða fjörur stærst ar. Lestrarefni mun ekki mik- ið um þetta hér á landi. Þó er á það minnzt í siglinga- fræðinni og einnig mun Al- menna bókafélagið hafa í .hyggju að gefa út bók um sjó- inn og þar verður væntanlega fróðleik að fá um þessi atriði. Þá er hægt að panta erlent lestrarefni um þessi mál með milligöngu einhverrar bóka- verzlunar. • Hún vill það ekki útþynnt Bréfritari, sem nefnir sig „Ólærða húsmóður", skrifar eftirfarandi: — Ég bið að heilsa honum Gunnari Ragnarssyni. Heyrzt hafa raddir um að svo ágæt og fulllærð erindi, er hann flytur, eigi helzt ekki að bjóða þeim almenna hlustanda.Fyrst skuli sía þau gegnum sigti Há- skólans. Sem sé, Gunnar á að tala fyrir stúdentum, og þeir eiga síðan að þynna út vizk- una svo hún meltist betur af þeim fákæna lýð. Má ég segja: „Nei, takk!“ Gunnar þessi tal- ar það ljóst um sín merkilegu og skemnjtilegu fræði, að hinn almenni lýður, sem yfirleitt hefur tekið gagnfræðapróí eða hefur álíka sjálfsmenntun, kann þau skil á nöfnum og hugtökum heimspekinnar og hennar manna, að ekki ætti að standa í neinum íslendingi við þá inntöku — ef hann þá yfirleitt vill hugsa. En í öllum bænum, látið ekki þann verða gang mála, að vitmenn tali fyrir stúdent- um einum, og þeir síðan þynni út fyrir almenning. Vil ég vitna til orða Stephans G. í þessu sambandi, en hann sagði: „Ætli mér nú efasýkin batni, ef innblásturinn tek ég inn í vatni". áhorfendann og taka hann föst- um tökum. Er það mikilvægt atriði, ekki sízt ef litið er á leik- ritið frá sjónarmiði Hobson’s. Aðalhlutverkin, þá umrenn- ingana, Vladimir og Estragon, leika þeir Brynjólfur Jóhannes- son og Árni Tryggvason. Fara þeir báðir ágætlega með hlutverk sín. Brynjólfur hefur mótað Vladimir með hárfínum dráttum og svipbrigðum, er segja meira en orð þessa langreynda og þol- inmóða manns og Árni sýnir hér nýja og mjög athyglisverða hlið á leikgáfu sinni. Hingað til hef- ur hann að mestu farið með gamanhlutverk, en með leik sín- um nú sýnir hann að hann veld- ur ekki síður alvarlegum hlut- verkum. Hlutverk Pozzo’s, sem Flosi Ólafsson leikur er allmikið og gerir verulegar kröfur til leik- arans. Flosi gerir hér margt vel, en er full ,,forceraður“ á köfl- um. Gervi hans er gott, — minnir á hina alræmdu SS-menn Hitlers, og fer ekki illa á því. Framhald á bls. 10.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.