Morgunblaðið - 01.04.1960, Blaðsíða 17

Morgunblaðið - 01.04.1960, Blaðsíða 17
Föstudagur 1. apríl 1960 MORGUNBLAÐ1Ð 17 Karl Ó. Bjarnason varaslökkviliösstjóri f DAG er kvaddur hinztu kveðju þekktur og vel metinn borgari bæjarfélags vors, Karl Óskar Bjarnason, varaslökkviliðsstjóri. Hann fæddist hér í bæ 16. okt 1895 og voru foreldrar hans hjón- in Bjarni Jakobsson trésmiður frá Valdastöðum í Kjós og Sol- veig Ólafsdóttir, ljósmóðir. Á unga aldri tnissti Karl móður sína og var þá tekinn til fóst- urs af Steindóri Jónssyni, tré- smið og konu hans Guðríði Þor- steinsdóttur, er bjuggu í Stein- dórsbæ við Klapparstíg. Hjá þessum ágætu hjónum ólst hann upp til fullorðins ára og taldi jafnan foreldra sína og minntist þeirra með ást og virðingu. Karl kvæntist 8. febrúar 1919 eftirlifandi konu sinni Kristínu L. Sigurðardóttur, fyrrv. alþing- iskonu, dóttur hins þjóðkunna skólamanns, Sigurðar Þórólfs- sonar skólastjóra. Þau hjónin eignuðust þrjú mannvænleg börn, eina dóttur og tvo sonu. Á unglingsárum sínum vann Karl alla algenga vinnu, þar til þáttaskil urðu í lífi hans er hann var tvítugur að aldri. Aðfaranótt 25. apríl 1915 varð gífurlegur eldsvoði í Reykjavík, sá mesti í sögu bæjarfélagsins, þegar mikill hluti miðbæjarins brann til kaldra kola, eða þrjár húsaraðir milli Hafnarstrætis og Austurvallar. í þá tíð var slökkvi lið Reykjavíkur lítið og van- máttugt, það átti engan vélakost, því talið var, að vatn úr bruna- hönum bæjarins myndi nægja til hverskonar slökkvistarfa, og aðeins tveir vaktmenn skiptu með sér vöktum á slökkvistöð- inni. Þegar eldar komu upp, og tilkynning þar að lútandi barst slökkvistöðinni, voru liðsmenn kallaðir út til starfa. Þeir mættu í slökkvitólahúsunum, drógu tæki sín á staðinn, tengdu slöng- ur við brunahana og hófu starf sitt. Eins og eðlilegt er, tók þetta starf ærinn tíma, og ef um bráð- an eld var að ræða, þá var voð- inn vís. Svo var það í þetta sinn. Slökkviliðið barðist hetjubaráttu við eldhafið og tókst loks að stöðva eldinn, en þá hafði líka fjöldi bæjarbúa verið kvaddur til hjálpar, er vann ósleitilega með slökkviliðinu. Forráðamenn bæjarins sáu nú, að bæta þyrfti mjög aðstöðu tii slökkvistarfa í bænum og var þ ví ráðizt í að kaupa véldælu, sem hér var til á staðnum, en sem áður var eigi talin þörf á að kaupa. Þessi dæla hafði veriö tekin traustataki um nóttina og hjálpaði mjög við slökkvistarfið. Jafnframt var ákveðið að fjölga varðmönnum á slökkvistöðinni, og voru því ráðnir tveir ungir menn til starfans, er vel höfðu gengið fram sem sjálfboðaliðar við slökkvistarfið. Annar þessara manna var Karl Bjarnason, er starfaði við slökkvistöðina þar til 31. október 1958, að hann lét af störfum sökum heilsubrests.Hinn, Anton Eyvindsson .starfar enn við slökkvistöðina sem varðstjóri og mun nú vera sá starfsmaður Reykjavíkurbæjar, sem lengstan starfsferil á að baki. Það má með sanni segja, að val þessara tveggja ungu manna hafi tekizt með afbrigðum vel. Þeir fengu sína fyrstu eldskírn í brun anum mikla fyrir 45 árum, koma á slökkvistöðina, þegar vélvæð- ingin hélt innreið sína þar og hafa lifað og átt þátt í allri þró- unarsögu slökkviliðsins ,frá frum stæðu til þroska, báðir lengst af sem yfirmenn á stöðinni. Karl Bjarnason var meðalmað- ur á hæð, samsvaraði sér vel, rólyndur og athugull. Það sýndi sig fljótlega, að hann var vel til slökkviliðsstarfa fallinn, röskur til verka, djarfur í sókn, þrek- mikill og þrautseigur, en slíkt eru eiginleikar, sem prýða þurfa hvern slökkviliðsmann. Hatrn var einn þeirra manna, er eigi kunni við sig annars staðar en í fremstu víglínu og það var hans eðli, að það sem hann ætlaði öðr- um að leysa af hendi, það varð hann fyrst og fremst sjálfur að geta. Þegar vélvæðing slökkvi- li.sins hófst, var fátt um kunn- áttumenn í véltækni hér. í bæ. Þess vegna var nauðsynlegt, að brunaverðir kynnu skil á öllu, er laut að tækjum þeirra, enda urðu þeir sjálfir að annast flest- ar viðgerðir, ef eitthvað gekk úr skorðum. Þá sýndi það sig, að Karl var handlaginn í betra lagi og var fljótur að átta sig á öii- um nýjungum. Mun hann og hafa haft mikið yndi að sýsla um þess- ar nýju undravélar. Fyrstu árin, sem Karl starfaði á slökkvistöðinni var þar mjög fámennt og var stöðin eiginlega aðalheimili brunavarðanna. Þeir höfðu enga ákveðna frítíma, en skruppu frá erinda sinna til skipt is, þannig að einn til tveir menn voru eftir á stöðinni. Þetta fyr- irkomulag gat ekki gengið til lengdar og var því smám saman fjölgað brunavörðum og 1921 var hægt að skipta þeim í flokka þannig, að þeir gætu fengið ákveðna vinnutíma og ákveðr.a varðtíma. Þá var og settur nokk- urs konar fyrirliði fyrir hvora varðsveit og hlaut Karl forustu annarrar sveitarinnar. Nú vænk- aðist hagur brunavarðanna, því nú voru þeir á ákveðnum vöktum annan hvorn sólarhring, en átti hinn frían. Árið 1934 var brunavörðum fjölgað mjög og þá voru teknar upp þrjár átta tíma vaktir á sól- arhring. Þá voru í fyrsta skipti skipaðir varðstjórar yfir varð- sveitunum og var Karl skipaður yfir eina þeirra og í því starfi var hann aðeins eitt ár, því næsta ár var hann fyrst settur og síðan skipaður varaslökkviliðsstjór:. Því starfi gengdi Karl til 31. okt. 1958, að hann sagði því lausu að eigin ósk, sökum veikinda. 16. nóvember 1940 var slökkvi liðið kallað til að slökkva eld í bragga einum hér í bæ. Þá réð- ust nokkrir slökkviliðsmenn til inngöngu og mun Karl, ásamt öðrum manni, hafa verið þar fremstur í flokki. Þar skeði hið hörmulega slys, að rafmagns- straumur laust þá með þeim af- leiðingum, að Karl varð nær dauða en lífi, en félagi hans lézt á staðnum. Karl virtist ná sér furðu fljótt og vel og ekki fá varanlegt mein af áfallinu. Sjö árum síðar var slökkviliðið kvatt út, vegna* eldsvoða í húsi við Laugaveg, og hafði Karl vara- slökkviliðsstjóri þá stjórn á hönd um. Skömmu eftir að liðið kom á staðinn, hné Karl skyndilega í götuna og var þegar ekið með hann á sjúkrahús. Þar kom í ljós, að han nhafði fengið aðkenningu að heilablóðfalli og lamazt alger- lega vinstra megin. Hann náði sér furðu fljótt eftir þetta áfall, þannig að hann gat tekið upp starf aftur, en aldrei gekk hann heill til skógar eftir það. Fyrir nokkrum árum tók heilsu hans mjög að hraka, svo hann varð að segja starfi sínu lausu, og mun það ekki hafa verið sársaukalaust fyrir mann með hans skapferli, að eiga að setjast í helgan stein eftir athafnasama ævi. Karl var ekki sérlega dulur maður, en aldrei heyrðist hann þó kvarta yfir þeim áföllum, er hann hafði fengið, né yfir heilsu sinni. Karl Bjarnason tók mikinn þátt í félagslífi á ýmsum vett- vangi. Hann var um tíma virkur meðlimur í félagsskap templara hér í bæ, einn af hvatamönnum að stofnun „Brunavarðafélags Reykjavikur", og átti um tíma sæti í stjórn Starfsmannafélags Reykjavíkurbæjar og í stjórn Bandalags starfsmanna ríkis og bæja. Þann þátt mun ég ekki rekja hér, þótt tekið hafi mikinn hluta af frítímum Karls. Þegar ég tók við stjórn slökkvi liðsins 1945 var ég með öllu ó- kunnugur slökkvistarfiog rekstri stofnunar sem slökkvistöðvarinn- ar. Árið áður höfðu báðir slökkvi- liðsstjórarnir látizt og því nauð- synlegt að skipa nýja menn í þeirra stað. Það var viturleg og heppileg ráðstöfun, að skipa í annað embættið mann, sem var jafn þaulkunnugur öllu starfi eins og Karl Bjarnason, sem þá hafði verið starfsmaður stöðvar- innar í 30 ár, í stað þess að aðal- stjórnendurnir kæmu báðir ó- kunnugir starfsháttum öllurn. Mér var strax ljóst, að ég í fyrstu þurfti að mestu að vera óvirkur áhorfandi, meðan ég var að kynn ast starfinu, og fela stjórnina fyrst um sinn hinum reynda samverkamanni mínum. Ég var fljótt var við, að Karl var tillögugóður samverkamað- ur, skarpskyggn á þarfir slökkvi liðsins, ótrauður að kanna nýjar leiðir í starfi sínu, rólegur hvers dagslega, prúður í öllu hátterni, en fastur fyrir, — ef því, var að skipta. Tókst strax með okkur hin bezta samvinna, sem hélzt slík, þar til hann sagði starfi sínu lausu. Starfsmenn slökkvistöðvarinn- ar hafa flestir unnið með Karli um langt árabil, sá elzti frá 1915. í starfi, þar sem unnin er vakta- vinna, eins og á slökkvistöðinni, er óhjákvæmilegt að menn kynn- ist mjög náið, þekki kostioggalla hver annars. í þrjátíu ár deildi Karl kjörum með öðrum bruna- vörðum, áður en hann var skip- aður slökkviliðsstjóri. Eftir ára- tugastarf minnast samverkamenn hans góðs drengs, sem var hrók- ur alls fagnaðar í góðra vina hópi. Þeir þakka samverustund- j irnar, samstarfið og sameiginleg áhugamál. Þeir senda konu hans og öðr- um nánum ættingjum hlýjar sam úðarkveðjur í söknuði og sorg. Jón Sigurðsson. FRÁ löngu og oft og tíðum nánu samstarfi um hagsmunamál bæj arstarfsmanna er margs að minn ast um góðan dreng. Um árabil var Karl Ó. Bjarnason þar í rúmi er á mæddi í þeim mál- um og jafnan mannasættir og hollur sínum málstað þegar deil ur risu. Hann var einn af stofn- endum Starfsmannafél. Reykja- víkurbæjar og átti sæti í stjórn þess 1933—37 og enn 1942—46, þá sem varaformaður félagsins og formaður síðasta árið. Tillög ur hans í félagsmálum voru allt- af traustlega undirbyggðar og fluttar með festu og þó hógværð sem einkenndi alla framkomu hins prúða og lipra starfsmanns. Á 30 ára afmæli Starfsmanna- félags Reykjavíkurbæjar sendi Karl félaginu heillaósk og kveðju í afmælisriti félagsins. Þar telur hann sjálfur, eftir 40 ára starf hjá Reykjavíkurbæ, eina hina ánægjulegustu endurminningu, er þeir nokkrir starfsmenn bæj- arins brutust í því að stofna fé- lagið. Svo var honum félagið hug arhaldið. Síðar átti hann drjúgan þáit í stofnun Bandalags starfs- manna ríkis og bæja og um tíma í stjórn bandalagsins. Við fráfall Karls Ó. Bjarnason ar eiga starfsmenn bæjarins á bak að sjá góðum félaga og stjórnarmenn félags þeirra fyrr og síðar tryggum og ráðholluna samstarfsmanni, sem þeir minn- ast þakklátum huga. Lárus Sigurbjernsson. SÆKjU^, STÖfllN Vóu Jlýfct blátt Vim hefur 5 nýja. kosfci! * Freyðir svo fljótt — fitan hverfur samstundis — likast gerningum. * * Inniheldur gerlaeyði drepur ósýniiegar sóttkveikjur. Inniheldur bleikiefni, biettir hverfa gersamlega. Mýkra, fínna duft, með inndælum, ferskum ilm, svo mjúkt, að það getur ekki rispað. simi't 3 6302 GnoSavoenr S Nýr, gljáandi stantur, svo að birtír i eb'husinu. Fljótast oð eyða fitu og blettum! X-V 5I9/IC-9630-SO

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.