Morgunblaðið - 17.05.1960, Blaðsíða 8

8
MORGVNBl AÐIÐ
Þriðjudagur 17. maí 1960
Lög verði sett um greiðslu kostnaðar við:
Jarðgöng á þjóðvegum
Frumvarp Kjartans J. Jóhannssonar
og Magnúsar Jónssonar
ÞEIR Kjartan J. Jóhannsson
og Magnús Jónsson lögðu í
gær fram á Alþingi frumvarp
um jarðgöng á þjóðvegum,
sem felur í sér ákvæði um
það, hvernig greiddur skuii
kostnaður af slíkum fram-
kvæmdum.
Tillaga þingmannanna
Leggja þeir þingmennirnir
til, að
a) ef jarðgöng eru ekki yfir 35
metrar að lengd, skuli kostn-
aður greiðast af fé því, sem
á fjárlögum er veitt til veg-
arins,
b) séu jarðgöng lengri en þetta,
skuli brúarsjóður standa
straum af kostnaði.
í greinargerð með frumvarp-
ínu færa þeir Kjartan J. Jó-
hannsson og Magnús Jónsson
svohljóðandi rök fyrir tillögu
sinni:
Engin ákvæði i lögum enn
Jarðgangagerð á þjóðvegum
er svo til ný hér á landi, aðeins
áratugur síðan fyrstu og til þessa
einu jarðgöngin voru gerð. Það
vantar því alveg í löggjöfina
ákvæði um, hvernig kóstnaður
af þeim skuli greiðast. Hér er
stungið upp á, að með þau skuli
fara eins og um algengustu íoi-
færuna á þjóðvegum, óbrúaðar
ár. Virðist í alla staði eðlilegt að
fara eins að um þessar torfærur,
hamra og fjallseggjar, sem eru
óbrúanlegar nema með því að
gera jarðgöng í gegnum þær.
Sums staðar þörf jarðgangna
— en ekki brúa
Þetta hefur verið athugað
nokkuð og komið í ljós, að í sum-
um landshlutum eru engin stór-
fljót, sem þurft hefur eða þarf
að brúa, en einmitt þar er að-
kallandi að gera jarðgöng. Sums
staðar er það meira að segja tal-
in eina leiðin til þess að fá við-
unaadi vegi á milli byggðarlaga,
sem þurfa að hafa sem beztar og
öruggastar samgöngur sín á
milli. Þannig hagar t. d. til á
milli ísafjarðar og Önundar-
fjarðar og á milli Siglufjarðar og
Skagafjarðar. Á þessum stöðum
báðum hefur nákvæm mæling cg
staðsetning væntanlegra jarð-
ganga þegar verið gerð af vega-
málastjórninni. Einnig heíur
komið til álita að gera jarðgöng
á vegi milli. Hnífsdals og Boi-
ungarvíkur. Það er því orðið
tímabært að ákveða, hvernig
kostnaður skuli greiddur.
Eðlilegt að brúarsjóður
kosti lengri jarðgöng
Vega- og brúargerðir eru sum-
part greiddar með beinum fram-
lögum úr ríkissjóði og að nokkiu
leyti með sérstökum skatti af
benzíni. Þessi framlög haldast
frá ári til árs og eru fjárhags-
grundvöllur þeirra vega- og
brúaframkvæmda, sem gerðar
Alþingi:
Opinberir starfsmenn
fái samningsrétt
— Frá umræðum um kjaramál þeirra
1 GÆR var til fyrstu umræðu
í Neðri deild Alþingis frum-
varp um afnám laga um verk-
fall opinberra starfsmanna,
en þau eru frá árinu 1915 og
hafa að geyma ákvæði um
refsingar á hendur opinber-
um starfsmönnum fyrir hlut-
deild í verkföllum.
Flutningsmenn frumvarpsins
eru þeir Eðvarð Sigurðsson,
Hannibal Valdimarsson og Geir
Gunnarsson.
Helgasti rétturinn
Eðvarð Sigurðsson mælti fyrst
nokkur orð með frumvarpinu af
hálfu þeirra flutningsmanna. —
':ím Sagði hann m.a.,
að verkfallsrétt-
inn teldi verka-
lýðshreyfingin
sér helgastan. —
Opinberir starfs-
menn hefðu ekki
haft þennan rétt,
enda þótt þeir
hefðu margsinn-
is látið í ljósi
ósfcir um að fá hann. Það væri
almennt séð sjálfsagt að þeir
fengju hann, og ekki væri sízt
ástæða til þess nú, eftir sam-
þykkt efnahagslaga ríkisstjórnar-
innar.
Að framsöguræðunni lokinni
urðu nokkur orðaskipti milli
Jóns Fálmasonar og Eðvarðs og
Einars Olgeirssonar, auk þess
sem Sigurður Ingimundarson
lýsti afstöðu sinni til málsins.
TJppreisn eða ekki
Jón Pálmason kvað persónu-
lega skoðun sína vera þá, að
[það væri hin
esta fjarstæða,
[að gefa opinber-
m embættis-
Imönnum — sem
efðu það hlut-
|verk að vernda
ríkið og vinna í
þess þágu — rétt
til þess að gera
uppreisn g e g n
því, en annað væri verkfall af
þeirra hálfu ekki. Þessu mót-
mæltu þeir Eðvarð Sigurðsson og
Einar Olgeirsson. Taldi E.S. m.a.
að opinberir starfsmenn væru
svo víðtækur starfshópur, að skil-
greining J.P. á störfum þeirra
næði aðeins til tiltölulega fárra.
Báðir voru þeir E.S. og E. Olg.
á öndverðu máli við J.P. um það,
hvað verkfall raunverulega væri,
og töldu m.a. að þar væri aðeins
um að ræða eðlilegan rétt laun-
þegans til þess að ákveða verð
vinnu sinnar og ákveða að inna
hana ekki af höndum, nema kröf-
um hans væri sinnt.
Margþætt mál
Það kom fram í ræðu Sigurð-
ar Ingimundarsonar, að til hefði
staðið að hann yrði meðflutnings-
maður að frumvarpinu, en það
síðan verið lagt fram án samráðs
við h a n n , og
kvaðst SI harma
þá málsmeðferð.
Engu að síður
k v a ð s t hann
mundu f y1g j a
frumvarpinu. SI
sagði að opinber-
ir starfsmenn
hefðu orðið að
g j a 1 d a ureltra
laga á liðnum árum. Þeir hefðu
eru í landinu. Þau einu jarð-
göng, sem enn hafa verið gerð,
gegnum Arnarneshamar, voru
gerð fyrir framlag til vegarins,
sem þau eru á. Virðist eðlilegt,
að svo verði áfram um tiltölu-
lega stutt jarðgöng, en um lengri
jarðgöng er jafneðlilegt að
greiða kostnað við þau úr bri'ia-
sjóði.
FLUGFÉLAG Islands auglýsir
eftir flugmönnum í dagblöðun
um í dag. Mun ætlunin að ráða
4 nýja flugmenn því horfur fé
lagsins eru mjög batnandi.
Samtals mun félagið hafa 60
flugliða í sumar, þar af 30 flug
Einar Helgason
Yfir 160 flugliðar
menn. Loftleiðir hafa nýlega
ráðið þrjá nýja flugmenn og
eru starfandi íslenzkir flug-
menn þar 27 en auk þess 7
norskir. Hafa Loftleiðir sam-
tals 13 norska flugliða á sínum
snærum, en ráðgert er að
fækka þeim eitthvað og ráða
íslenzka í staðinn. — í sumar
verða yfir 160 flugliðar starf-
andi hjá íslenzku flugfélögun-
um, þar af 64 flugfreyjur, og
hafa þær aldrei verið fleiri.
Ástæðan er sú ,að Loftleiðir
hafa í DC-6b vélum sínum
þrjár flugfreyjur, en i öðrum
millilandavélum okkar eru
þær tvær.
Verðlagsmáliii
til 1. umræðu
FRUMVARP ríkisstjórnarinnar
um verðlagsmál, sem gerð var
grein fyrir hér í Mbl. fyrir helg-
ina, kom til 1. umræðu á fundi
Neðri deildar Alþingis í gær.
Gylfi Þ. Gíslason, viðskipta-
málaráðherra fylgdi því úr hlaði
með nokkrum orðum. Hann
skýrði m.a. frá því, að ríkisstjórn
inni hefði þótt eðlilegt að hafa
ákvæði um verðlagsmál í sér-
stöku frumvarpi ,eftir að ákveðið
hefði verið að hafa yfirstjórn
þeirra í höndum annarra aðila en
innflutnings- og gjaldeyrismálin,
sem þau áður höfðu haft sam-
liot með. Þessir 3 máiaflokkar
hefðu sem kunnugt væri að und
anförnu allir verið undir yfir-
stjórn Innflutningsskrifstofunn-
ar, sem nú yrði brátt lögð niður.
Yfirstjórn verðlagsmálanna yrði
eftir það í höndum 5 manna nefnd
ar, undir forsæti ráðuneytisstjóra
viðskiptamálaáðuneytisins. Mætti
ætla að nefndin þyfti ekki að
koma saman oftar en t.d. 2svar
í mánuði, til þess að fjalla um
þau mál, sem verðgæzlustjóri
leggði fyrir hana til afgreiðslu.
Störfum nefndarinnar mundi því
ekki fylgja mikill kostnaður.
Þá gerði G.Þ.G. grein fyrir
þeim breytingum, sem í frum-
varpinu felast, en að ræðu hans
Jokinni var málinu vísað til 2. um
ræðu og fjárhagsnefndar.

Útflutningsskatturinn lœkkaður en
greiðslutíminn lengdur
— Frumvarp ríkisstjórnarinnar lagt
fram á Alþingi í gœr
RÍKISSTJÓRNIN lagði í gær
fram á Alþingi frumvarp það
um lækkun á útflutnings-
skattinum úr 5% í 2 >/2%, sem
boðað hafði verið, og var um
leið skýrt frá því, að skatt-
urinn muni verða í gildi leng-
ur sem þessu nemur, svo að
heildarupphæð hans, sem út-
flytjendur greiða, verði hin
sama.
Sama upphæð a3 lokum
Ólafur Thors forsætisráðherra
fylgdi frumvarpinu úr hlaði með
stuttri ræðu. Minntist hann þess
m.a., að þegar ríkisstjórnin hefði
haft efnahagsaðgerðir sínar í und
irbúningi, hefði þótt nauðsynlegt
að leggja skatt þennan á, til þess
að jafna fyrirsjáanlegan halla á
útflutningssjóði. Eftir nokkrar
umræður hefði verið norfið að
því ráði, að hafa skattinn 5%.
Þeir, sem hlut áttu að máli, hefðu
strax borið nokkurn kvíðboga
fyrir því, að erfitt mundi reynast
að greiða skattinn. Þeir hefðu þó
sætt sig við hann, allt þar til
samningaviðræður um fiskverðið
hefðu verið komnar á lokastig, en
þá hefðu þeir komið að máli við
ríkisstjórnina og óskað eftir því,
að skatturinn yrði lækkaður en
stæði þá að sama skapi lengur.
Á þetta hefði ríkisstjórnin að
sjálfsögðu fallizt, — þar eð ekki
hefði verið talin felast í breyt-
ingunni nein hætta fyrir það
efnahagskerfi, sem hún ynni að
að koma hér á.
Ölafur Thors ítrekaði að lok-
um, að það hefði í upphafi verið
ákveðið að viss hluti af halla út-
ílutningssjóðs yrði greiddur með
útfiutningsskattinum — og héld-
ist sú ákvörðun óbreytt, þrátt
fyrir þetta. Það, sem um væri að
ræða, væri einungis það, að gef-
mn væri lengri frestur til þess
að greiða upphæðina.
Einar talar meira
Einar Olgeirsson mælti því
næst nokkur orð, og sagði m.a.,
að það væri mjög ákjósanlegt að
strax á þessu þingi gæfist ástæða
til að endurskoða alla efnahags-
málalöggjöf ríkisstjórnarinnar.
Þó að frumvarpið um breyting-
una á útflutningsskattinum væri
bara þessi eina litla grein, ætti
þetta að gea verið orðið allmikið
meira, þegar það kæmi frá fjár-
hagsnefndinni aftur, en þar
kvaðst E. Olg. eiga sæti og mundu
Lalda áfram umræðum.
Þórarinn Þórarinsson talaði að
lokum alllengi um efnahagsmálin
og stefnu ríkisstjórnarinnar í
þeim almennt. Það væri lítil úr-
bót ,að gera smúbreytingar. Þörf
væri á að breyta um alla stefn-
una. Enn væri það ekki of seint.
Fleiri kvöddu sér ekki hljóðs
og var 1. umræðu um frumvarp-
ið þar með lokið. Atkvæða-
greiðslu var frestað.
því barizt fyrir því að fá samn-
ingsrétt um kaup sitt og kjör, en
ekki orðið ágengt í þeirri bar-
áttu fyrr en á sl. hausti, að fjár-
málaráðherra hefði fallizt á, að
nefnd yrði sett til að fjalla um
málið með það fyrir augum, að
opinberir starfsmenn fengju samn
ingsrétt. Málið væri ekki eins
einfalt og af frumvarpinu mætti
ætla. Vék S.I. að ýmsum atriðum,
sem breyta þyrfti og kvað nauð-
synlegt að nefndin héldi áfram
að vinna að þessum málum, þótt
frumvarpið yrði samþykkt.
Að umræðunum loknum var
frumvarpinu vísað til 2. umr.
með 27 atkvæðum gegn 1 (J.P.)
svo og til athugunar í þingnefnd.
Fyrirhugað er, að samin verði reglulega:
Áætlun um þörf atvinnu-
veganna fyrir sérmenntað fólk
— Frá umræðu um málið á Alþingi
MENNTAMALARÁÐHERRA,
Gylfi Þ. Gíslason, svaraði í Sam-
einuðu þingi á dögunum fyrir-
spurn frá Ragnhildi Helgadóttur
um það, hvað liði framkvæmd
þingsályktunar um athugun á
þörf atvinnuveganna fyrir sér-
menntað fólk, sem alþingi Sam-
þykkti fyrir rúmu ári.
Ragnhildur Helgadóttir fylgdi
fyrirspurninni úr hlaði með
nokkrum orðum og benti m. a. á
nauðsyn þess fyrir einstakling-
ana og þjóðfélagið í heild, að
þessi þörf væri ijós svo leitast
mætti við að fullnægja henni.
Upplýsingar ráðherra
Gylfi Þ. Gíslason upplýsti síð-
an, að eftir samþykkt þingsálykt
unartillögu um þetta, hefði verið
skipuð nefnd til að athuga málið.
Hún hefði skilað áliti í nóvember
mánuði 1959 og gert tillógur um
eftirfarandi:
1) Menntamálaráði Islands
skuli falið að hafa með höndum
söfnun upplýsinga um um þörf
atvinnuveganna fyrir sérmenntað
fólk.
2) Ríkið veiti til þeirrar fram-
kíC'æmdar nauðsynlegt fé, sem
áaitlað er allt að 20 þús. kr. í
fyista sinn.
3) Upplýsingasöfnun þessi sé í
fyrstu einkum miðuð við þarfir
atvinnuveganna, en þyrfti smám
saman að verða víðtækari, svo
að hún geti orðið grundvöllur að
áætlun um þörf þjóðarinnar fyrir
sérmenntað fólk í sem flestum
Framh. á bls. 17.