Morgunblaðið - 29.05.1960, Blaðsíða 15

áunnudagur 29. maí 1960
MORCVNBLAÐIÐ
15
Sammy Davis er ekki mikið
þekktur hér á landi en í Holly-
wood vinnur hann sér inn mill-
jónir fyrir' að skemmta og ber
nafnbótina „Mr. Wonderful“.
Fyrir nokkrum dögum fékk hann
líka 1.480.000 krónur fyrir að
skemmta í London, að viðstaddri
Elísabetu drottningu. Sammy er
ekki ásjálegur. Sjálfur segir
hann: „Ég er eineygður Gyðing-
ur og negri með alla hugsanlega
vankanta“. Og brezkur blaða-
maður lýsti honum svona: „Hann
er með gerviauga, sem ekki
deplar, nefið er flatt og á því
er skeifulagaÖ ör og auk þess (
er munnurinn svo breiður að
hann minnir á hlöðudyr“.
En allt þetta gerir Sammy ekk
ert til. Hann hefur hylli áheyr-
enda sinna og er auk þess sagð-
ur vera í þann veginn að kvæn-
ast ljóshærðu, sænsku fegurð-
ardísinni og kvikmyndadísinni
Maj Britt, sem meðal annars lék
Bláa engilinn nýlega (sjá mynd).
Hún fær að vísu ekki skilnað fyrr
en í september, en þau eru mikið
saman og hann er búinn að ræða
málið við móður hennar.
k
þær, sem tolla vilja í tízkunni
þar, hafa oft málað yfir sitt
brúna hörund, þegar þær fóru
á mannfagnaði, enda í tízku að
líta dapurlega út.
En færri og færri tóku mark
á „make-up“ sérfræðingunum
og kenningum þeirra, að kon-
an ætti að vera „föl og inter-
'essant“, eins og sagt var í
gamla daga. Og nú þykir aug-
ljóst að dagar hvíta og græn-
leita púðursins séu taldir en
sólbrúnt hörund í hávegum
haft. Sagt hefuc verið að
þarna hafi framleiðendur fegr
unarlyfja gripið í taumana,
þar sem þeir töldu það væn-
legra til gróða að selja dökk-
leit fegrunarlyf. En langódýr-
ast er auðvitað að lofa sólinni
að skína á hörundið, þegar sól
gefur, og jafnframt fallegast.
— ★ —
Það er langt síðan birzt hefur
mynd af leikkonunnni Audrey
Mikið hefur verið talað um
að Sir Lawrence Olivier og Vivi-
an Leig'h séu um það bil að skilja.
Hún leikur nú í New York, en
hann í Bretlandi. Vivian hefur
þó skýrt frá því, að þau muni
hittast 4. júní þegar bæði fá frí,
og að hún voni að ekki komi til
skilnaðar. Eitthvað hefur heyrzt
um að Olivier sé að skilja við
konu sína til að kvænast 28
ára gamalli leikkonu, Joan Plow
right, sem lék á móti honum í
„The Entertainer“ og er myndin
hér fyrir ofan af þeim í því leik-
riti.
★
í fréttunum
Hér á landi þykir ákaflega I Hepburn og lítið af henni frétzt.
fínt að vera sólbrúnn og sömu Enda hefur hún tekið sér frí frá
sögu er að segja á Norðurlönd kvikmyndaleik um skeið, til að
um. Suðurlandabúar hafa ala erfingja í næsta mánuði.
hingað til ekki verið eins Hún hefur verið gift leikaran-
hrifnir af brúna litnum, og I um Mel Ferrer síðan 1954 og er
þetta þeirra fyrsta barn. Þau
hjónin búa í húsi sínu í Sviss,
en mynd þessi er tekin af hertni,
þegar hún brá sér niður á Mið-
jarðarhafsströndinni fyrir stuttu.
Bjarni Helgason;
Gréburvernd
eða uppblástur
Ullarlagðar á vírum, traðk og fjárslóð segja sína sögu og
ófagra ,þegar hungraðar kindur finna smugu inn í „frið-
heigi“ hins afgirta lands. Myndin er tekin austur i Grafn-
ingi í febrúar síðastl. á nákvæmlega sama stað og mynd
sú, sem birt var hér í dálkunum fyrir mánuði. Þá lögðu
smalamenn girginguna niður, en nú er spurningin, hver
klippti girðinguna niður í þetta sinn, sauðir eða menn?
Það hefur ekki enn þá fengizt rannsakað, svo að við
verði unnað. —
UPPBLÁSTUR eða landeyð-
ing er það fyrirbæri nefnt,
þegar hin samfellda gróður-
hula lýtur einhvers staðar í
lægra haldi fyrir eyðingaröfl-
um náttúrunnar. Þá skolast
jarðvegurinn ýmist burtu með
regn- og leysingarvatni eða
vindurinn blátt áfram feykir
honum út í loftið. Sjást þess
ótal merki bæði hér á landi og
annars staðar, sérstaklega í
vorleysingum eða eftir iang-
varandi þurrka.
Þetta fyrirbæri, landeyðing-
una, telja margir hafa magnazt
svo á sl. 50 árum, að líkja
megi við farsóttir þær, er vei st
hafa leikið mannkynið fyrr á
öldum.. Þó eru skoðanir víða
nokkuð skiptar um þetta at-
riði, því að menn greinir á um,
hve mikil landeyðingin er og
jafnvel hvort um nokkra land-
eyðingu sé yfirleitt að ræða.
Hið fyrra, að menn greinir á
um, hve mikil landeyðingin er,
er eðlilegt, því að enn er engin
ein aðferð viðurkennd til að
meta slíkt. Hitt atriðið, hvort
nokkur landeyðing eigi sér yf-
irleitt stað, virðist meira styðj-
ast við fyrirhyggjuleysi og fcr
dóma en skynsemi og heil-
brigða dómgreind.
Réttu svörin við þessum
spurningum hljóta að verða
háð staðháttum og' þvi að vera
breytileg frá einum stað til
annars. Til skýringar mætti
hugsa sér moldarbarð: í Ár-
nessýslu gæti það verið að
blása upp og eyðast, en svo
getur kannski verið annað
moldarbarð, t.d. í Húnavatns-
sýslu, sem byrjað heíu; að
gróa upp. Þess vegna verður
að taka tillit til staðháttanna,
áður en nokkur dómur er upp
kveðinn, og þau svör, sem
mark væri takandi á, verða
að byggjast á fordómalausri
athugun, en ekki á fyrirfram
ákveðnum fullyrðingum txl-
finninga og ónógrar þekking-
ar. —
Sem dæmi um, hve mikil
landeyðingin getur viða verið,
má nefna, að árið 1934 var t.d.
áætlað, að um % hlutar alls
landssvæðis Bandaríkjanna
hafi að einhverju leyti orðið
landeyðingunni að bráð. Og
árið 1944 var talið í Nýja ftjá-
landi, að um % hlutar alls
þess lands hefðu m.eira og
minna spillzt af þessum sömu
orsökum. Um önnur lönd hafa
svipaðar áætlanir ekki verið
gerðar, svo að kunnugt sé, en
fullvíst er talið, að ekki minni
landeyðing eigi sér stað í flest-
um öðrum hlutum heims. Þó
virðist Vestur-Evrópa hafa
einna minnst orðið fyrir barði
landeyðingarinnar.
Segja má, að menn hafi
reynt að deila um hinar raun-
verulegu orsakir þessarar stór
kostlegu landeyðingar, en það
er óhætt að fullyrða, að flest-
ar þær deilur hafa annað hvort
stafað af ónógri þekkingu á
sjálfu aðalviðfangsefninu, jarð
veginum, eða þá af viljaleysi
til að viðurkenna staðreyndir.
— Orsök eyðingarinnar er að
sjálfsögðu minnkandi frjósemi
jarðvegsins á hverjum einstök
um stað og stafar frá óheppi-
legum búháttum og ræktunar-
venjum, sem frumbyggjar
hafa flutt með sér. Orsökin
verður þannig raunverulega
sú, að landnámsmenn hafa
flutt með sér gamlar venjur
og jafnframt gleymt þeirri
sjálfsögðu staðreynd, að nýjar
aðstæður krefjast nýrra ráða.
En reyndar er afsakanlegt og
kannski var óhjákvæmilegt,
að svo mundi fara, því að allt
sem landnámsmaðurinn hlaut
að hugsa um, var að lifa áfram
til næsta dags, og það hlaut
hann að gera með öllum til-
tækilegum ráðum, sem hann
bezt kunni og sem vel höfðu
reynzt í gamla landinu.
Það hefur verið algeng skoð
un, a, m. k. í tali, að uppblást-
ur verði vegna ofnotkunar
landsins og gæða þess. En
þetta er rangt. Það er alls ekki
ofnotkun, heldur misnotkun,
sem veldur. Þetta sést vel,
þegar athugað er, að í mörg-
um þéttbýlustu löndum jarð-
arinnar er uppblástur ekki
einu sinni sambærilegt vanda-
mál við uppblástur þann, sem
á sér stað á mörgum hinna
strjálbýlli landssvæða.
Misnotkunin, sem mestu
tjóni hefur valdið, er fyrst og
fremst fólgin í þrennu: Óhóf-
legu skógarhöggi og hvers
kyns viðarnotkun, ofbeit hag-
lendanna og einhæfri ræktun.
Afleiðing ofbeitarinnar og
hjarðmennsku hafa nokkuð
verið raktar í tveimur undan-
farandi greinum, en aldrei
verður um of brýnt fyrir
mönnum, hver hætta er á ferð I
um þegar landið fer að
blása upp. — Enn eitt
dæmi hjarðmennskunnar er
sýnt á meðfylgjandi mynd. f
Sést þar ljóslega hvernig solt- (
ið sauðfé hefur óáreitt fengið
að leggja leið sína af mögru 1
landi örtraðarinnar inn í „frið- I
helgi“ hins afgirta lands. Ull-
arlagðarnir á vírum, traðkið
og fjárslóðin tala sínu i.iáli,
og hvorki ber það vott um I
fallega meðferð sauðfjárins né
mikla virðingu sauðfjáreigand
ans fyrir afgirtu landi nágrann
ans.
Þótt ótrúlegt virðist eru fá
og léttvæg ákvæði, sem ná til
svona meðferðar á skepnum og
mannvirkjum. Það er því
löngu tímabært, að sett séu
skýr lagaákvæði að þessu lút-
andi, ákvæði, sem auka rétt
hins réttlitla og jafnvel rétt-
lausa girðingareiganda gagn-
vart ágengni soltinna sauð-
kinda, því að hjarðbúskapur
verður einskis virði, ef ekki
má í móti koma gróðurvernd.