Morgunblaðið - 02.06.1960, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 2. júní 1960
MORGUTSBLAÐIÐ
13
„Horfi í augu bola”
EKKERT hefur heyrzt um
Friðrik Ólafsson, stórmeist-
ara, á opinberum vettvangi,
síðan skákmótinu í Argentínu
lauk. Nýlega barst kunningja
Friðriks hér heima bréf frá
honum, dagsett 17/5 ’60 í Arg-
entínu. Birtir Morgunblaðið
hér glefsur úr bréfinu til fróð-
leiks og gamans.
„Stúderar“ sveitalífið.
Bréfið hefst á þessym orð-
um: — Þegar ég skrifa þessar
lníur, er ég staddur á búgarði
u. þ. b. 300 km norðvestur af
Buenos Aires (ekki fjarri
borginni Pergamim) og „stúd-
era“ sveitalífið, eins og það
gerist hérna megin hafs.
Kunningi minn á búgarð-
inn, og bauð hann mér hingað,
gagngert í þeim tilgangi, að
ég gæti að, eigin raun kynnzt
þeim atvihnuvegi, sem Arg-
entínumenn eru frægastir fyr-
ir, nautgriparækt. Kunningi
minn elur upp svonefnd verð
launanaut (kynbótanaut) og
spígspora ég því um, þessa
dagana, meðal nauta af öllum
stærðum og gerðum, og virði
þau fyrir mér spekingslegur á
svip. Örðugt finnst mér að sjá
gæðamun á einu nauti og
öðru, en mér er tjáð, að haus-
inn sé það mikilvægasta í
þessu sambandi, og geri ég
mér því jafnan far um að
horfa í augu bola til að sjá,
hversu greindarlegur hann sé.
Að sjálfsögðu gæti ég þess, að
láta þessar rannsóknir fara
fram í hæfilegri fjarlægð.
Teflir fjöltefli
Vera mín hérna í Argentínu
hefur gengið alveg hljóðalaust
fyrir sig enn sem komið er, og
hef ég ekki í hyggju að taka
þátt í neinni þeirra uppreisna,
Bréf frá Friðrik
Ólafssyni
sem hér dynja yfir annað slag
ið. Ég hef að mestu leyti hald-
ið kyrru fyrir í Buenos Aires,
síðan ég kom frá Mar del
Plata, og stúdera skák og
spönsku, eins og kostur er.
Annað slagið tefli ég svo fjöl-
tefli til að auka peningaráð
mín, og tefli ég þá einkum á
stöðum fyrir utan borgina
sjálfa.
„Cha-cha-ca“
í þessum mánuði hefjast í
Argentínu allsherjarhátíða-
höld vegna 150 ára byltingar-
afmælisins, og má gera ráð
fyrir að þau verði stórkostleg.
Þá fær maður víst tækifæri til
að kynnast Cha-cha-ca í allri
Tvenn ný lög;
Ferskfiskeffirlif og stuðn-
ingur við skipasmíði
Tvö önnur frumvörp afgreidd frá
neðri deild i fyrradag
TVENN ný lög voru afgreidd
frá Alþingi 31. maí og ýmsum
frumvörpum, sem þar hafa
verið til meðferðar undan-
farna daga, miðar nú óðfluga
í sömu átt.
Frumvörp þau, sem að lögum
urðu, voru bæði til lokaaf-
greiðslu í Neðri deild á stuttum
fundi, sem þar var haldinn í
gær.
Var þetta annars vegar frum-
varp ríkisstjórnarinnar um fer-
fiskeftirlit, sem mælir fyrir um,
að komið skuli á fót stofnun,
er annist eftirlit með meðferð
og gæðum nýs og ísaðs fisks, sem
landað er til vinnslu, frá því að
fiskurinn kemur í skip og þar
til hann er tekinn til vinnslu.
Einnig er gert ráð fyrri, að um-
rætt eftirlit taki til búnaðar og
þrifa fiskiskipa að því er varð-
ar geymslu fisks í veiðiför, svo
og útbúnaðar og þrifa fiskmót-
tökuhúsa í landi.
Sjávarútvegsmálanefnd Neðri
deildar hafði fjallað um málið
og skýrði Matthías Mathiesen,
framsögumaður hennar frá því
á þingdeildarfundi í fyrradag, að
nefndin mælti einróma með sam-
þykkt frumvarpsins.
Ekki urðu írekari umræður um
málið sem alþingismenn studdu
allir og afgreitt var samhljóða
frá þinginu.
Hitt frumvarpið, sem að lögum
varð í gær, var frumvarp Jons
Árnasonar um breyting á lögun-
um um Fskiveiðasjóð íslands,
þess efnis, að heimilt verði að
veita úr sjóðnum bráðabirgða-
lán til eigenda skipasmíðastöðva
hérlendis vegna smíði fiskiskipa
meðan hún stendur yfir. Stuðlar
þessi fyrirgreiðsla án efa að
auknum og samfelldum skipa-
smíðum innanlands og þar með
bæði meiri og tryggari atvinnu
í þeirri grein.
Á þessum sama fundi Neðri
deildar var einnig lokið af-
greiðslu tveggja annarra mála,
sem fóru síðan til Efri deildar.
Annað var frumvarp um lög-
festingu þriggja prófessorsemb-
ætta við Háskóla íslands, þ. e.
í geð- og taugasjúkdómum, svo
og efnafræði við læknadeild og
kjarnfræðimálum við verkfræði-
deild, en mál þetta hefur siglt
hraðbyri gegn um deildina í önn-
um síðustu daga. Hitt frumvarp-
ið var um byggingu vita á Hval-
bak, sem Einar Sigurðsson hef-
ur beitt sér fyrir og sjávarút-
vegsnefnd deildarinnar mælti
með, en framsögumaður hennar
slnni dýrð, og er ég síður en
svo mótfallinn þeim kynnum.
Um „skvísurnar" hérna er
ekki margt að segja, þær eru
flestar dökkar yfirlitum, en
ekki beinlínis af þeirri gerð-
inni, að maður gleymi að
anda, þegar maður sér þær. Þó
má sjá margar snotrar hnátur
innan um, en þær eru ekki
mjög margar.
Handapat
Hérna í Argentínu ægir
saman öllum þjóðarbrotum,
sem nöfnum tjáir að nefna,
svo sem ítölum, sem eru í
miklum meirihluta, Spánverj- k
um, Frökkum, Þjóðverjum,
Rússum, Englendingum o. fl.,
og er því fólkið, sem maður
sér á götunum í dag, ein alls-
herjar „mixtúra", líkt og
bandaríska þjóðin. Af þessum
ástæðum er erfitt að draga
upp ákveðná heildarmynd af
skapgerð Argentínumanna,
því hún er jafn margslungin
og uppruni þeirra, en þó er
geinilegt, að þeir hafa tileink-
að sér þann skaphita, sem rík-
ir í hinum suðlægari Evrópu-
löndum. Allt það handapat og
hávaði, sem er samfara sam-
ræðum þeirra, verkaði frem-
ur illa á mig til að byrja með,
en ég er orðinn ónæmur fyrir
þessu nú orðið og hef sjálfur
hévaða 1 frammi, ef svo ber
undir.
Biður að heilsa
Ég veit, að ykkur líður vel
þarna upp við Norðurpólinn,
því sumarið er að koma til
ykkar, um leið og Vetur kon-
ungur kveður dyra hér niður-
frá. Ég bið að heilsa og vona
að öllum líði vel.
Menderes sam-
þykkur stefnu
byltingarstjórnarinnar
— segir Gursel hershöfðingji
var Pétur Sigurðsson. Það frum-
varp var samþykkt samhljóða.
Bæði frumvörpin komu til 1.
umr. í Efri deild síðar í fyrra-
dag og var vísað til nefnda þar.
Arikara, 31. maí.
CEMAL GURSEL, hershöfð-
ingi, hinn nýi leiðtogi Tyrk-
lands, hélt fund með frétta-
mönnum í kvöld og lagði
áherzlu á það, að hann mundi
láta af völdum sem forsætis-
og landvarnaráðherra jafn-
skjótt og kosningar væru af-
staðnar. Gursel, sem tók
æðstu völd í sínar hendur
eftir byltinguna á föstudag-
inn, sagði jafnframt, að
Menderes hefði lýst yfir
ánægju sinni með stefnu
hinnar nýju stjórnar.
Rannsóknarnefnd hefur störf
Menderes situr í varðhaldi og
heimsótti Gursel hann í dag,
Bætti hershöfðinginn því við, að
þeir stjórnmálamenn, sem sak-
lausir reyndust en væru nú i
varðhaldi, mundu geta tekið
þátt í væntanlegum kosningum
eins og ekkert hefði í skorizt.
Gursel var spurður að því á
hvaða grundvelli hinir fangels-
uðu yrðu sóttir til saka. Svaraði
hann því til, að rannsóknarnefnd
væri nú í þann veginn að hefja
störf. Þeir stjómmálamenn, sem
gerzt hefðu brotlegir gegn stjórn
arskránni yrðu að gjalda fyrir
það. Öðrum yrði þegar sleppt.
Átti aff handtaka prófessora
Haft er eftir áreiðanlegum
heimildum, að byltingin, sem for
ingjar í hernum stóðu fyrir á
föstudaginn, hafi verið ákveðin
í skyndi eftir að það fréttist, að
Rusta Erdelhun, herforingi og
æðsti yfirforingi hersins, ráð-
gerði að berja niður andstöðuna
gegn Menderes með róttækum
ráðstöfunum, m. a. með því að
fangelsa fjölmarga undirforingja,
sem ekki sýndu Menderes og
stjórn hans næga hollustu. Þá
mun einnig hafa verið áætlað
að handtaka fjölmarga háskóla-
prófessora, sem stóðu við hlið
stúdenta í andspymunni gegn
Menderes. Voru allmargir pró-
fessorar aðvaraðir og flýðu þeir
borgina daginn fyrir uppreisn-
ina.
Kyrrff komin á
Ekki hefur borið á neinni and-
spyrnu gegn tyrkneska hernum
og er nú alls siaðar að komast
á ró og spekt aftur. Útgöngu-
banninu, sem gilt hefur að næt-
urlagi að undanförnu, var aflétt
í Ankara í dag. Herlögreglan
var óðum að hverfa af götunum
og hinir borgaralegu lögreglu-
þjónar sáust aftur á vakki á göt-
um og gatnamótum.
Stúdentar héldu fagnaðarlát-
um enn áfram í dag, gengu þeir
um götur og útbýttu meðal veg-
farenda spjöldum, sem á var
letrað: Við stöndum með hern-
um.
Prófessorar og stúdentar sungu
þjóðsönginn utan háskólaveggj-
anna, svo að það fer vart fram
hjá almenningi, að mikil hrifn-
ing er í þeim hópi yfir bylt-
ingu hersins.
Kosningar innan þriggja
mánaffa
Mikill mannfjöldi safnaðist 1
dag saman utan við aðsetur
Cemal Gursel, hershöfðingja og
var þar mikið um fagnaðarlæti.
Samkvæmt áreiðanlegum heim-
ildum væntir herstjórnin þess,
að hægt verði að efna til nýrra
kosninga innan þriggja mánaða
og Siddik Sami Onar, prófessor,
sem leggur nú drög að nýrri
stjórnarskrá, vonast til að hafa
lokið verkinu eftir mánuð. Sam-
kvæmt opinberum heimildum
verður stjórnarskráin byggð a
þeirri frá 1923, að nokkru sniðin
eftir svissnesku stjórnarskránni
og samkvæmt þeirri nýju mun
þingið sitja í tveimur deildum.
Nýja tyrkneska stjórnin hefur
nú hlotið viðurkenningu Banda-
ríkjanna, Ráðstjórnarinnar, Bret
lands, Frakklands, V-Þýzkalands,
Irans, Grikklands, Israels, Ara-
biska sambandslýðveldisins,
Italíu, Pakistans, Noregs, Iraks,
Belgíu, Luxemborgar, S.-Kóreu
og stjórnar kínverskra komm-
únista.
!$5 • SSSSðí'
Lokað hlið — táknrœn mynd
SNJÓRUÐNINGI af fjallvegin-
um yfir Siglufjarðarskarð lauk
um hádegi á sunnudag og er hann
þegar opinn til umferðar. Meðf.
mynd sýnir Siglufjarðarskarð.
Krossinn til hægri sýnir hvar
vegurinn kemur yfir Skarðið —
krossinn til vinstri Afglapaskarð,
en þar hefur margur vegvilltur
endað daga sína á liðnum öldum.
Fremst á myndinni er lokaff hliff,
táknrænt dæmi um samgöngur
Siglfirðinga á landi.
Árið 1958 var Siglufjarðar-
skarð opið til umferðar
Júní: opið 14 daga, júlí: opið
31 dag, ágúst: opið 31 dag, sept.:
opið 30 daga, október: opið 27
daga, nóvember: opið 23 daga,
desember: opið 7 daga.
Snjóruðningur var hafinn 2.
júní þetta ár, Skarðið opnað til
umferðar 17. júní, opið alls í 163
daga, lokaðist 7. desember.
Árið 1959 var vegurinn fær sexn
hér segir:
Maí: 4 dagar, júni 20 dagar,
júlí 31 dag, ágúst 31 dag, sept. 30
daga, okt. 25 daga, nóvember 8
daga, desember 1 dag.
Snjóruðningur var hafinn 12.
maí, Skarðið opnað 28. maí, op-
ið alls í 150 daga, lokaðist 14. des.