Morgunblaðið - 12.06.1960, Blaðsíða 11
Sunnndagur 12. iúní 1960
MORGUNBLAÐIÐ
11
Eggert Jónsson bæ]arstjóri, Keflavik:
Forréttindin 1 fjðrbrotum
i * . • . . s
s Utsvarsfrumvarp ríkisstjórnarinnar stefnir að auðveldori inn- \
< heimtu, samræmir reglur um álagninguna án þess að skerða í
S ^
i um of ákvörðunarrétt einstakra sveitarfélaga, og er spor í |
t þá átt að svipta samvinnufélögin ranglátum útsvarsfríðindum s
S ' )
Þeir skilvísu verðlaunaðir
ANDSTÖÐUFLOKKAR ríkis-
stjórnarinnar hafa að undan-
förnu, í blöðum og á Alþingi,
haldið uppi áköfum áróðri gegn
frumvarpi ríkisstjórnarinnar um
bráðabirgðabreytingu á útsvars-
lögunum, er nú liggur fyrir Al-
þingi.
í>að, sem þeir sérstaklega hafa
haldið á lofti er, að verið sé að
ívilna hinum ríku á kostnað
hinna fátæku með því að lög-
leiða að útsvör skuli frádráttar-
bær við næstu niðurjöfnun, ef
þau séu að fullu greidd fyrir til-
tekinn tíma.
Ef engin önnur breyting væri
gerð, væri þetta rétt, en því er
víðs fjarri, að svo sé, enda fer
hér sem oftar, að hálfur sann-
leikur verður hin versta lýgi.
Til þess að vega upp á móti
þeim auknu lækkunaráhrifum,
sem þetta ákvæði hefur, með
hækkandi útsvörum, eru einmitt
gerðar veigamiklar breytingar á
þeim útsvarsstigum, sem lagðir
eru til grundvallar, þannig að
stighækkun þeirra er gerð bæði
meiri og örari en áður. Þessu til
staðfestingar skal ég taka dæmi
þaðan, sem ég er málum kunn-
ugastur.
Eftir þeim útsvarsstiga, sem
jafnað var niður eftir hér í
Keflavík sl. ár var eigi lagt á
lægri útsvarsskyldar tekjur en
kr. 20.000.00 og byrjaði útsvars-
stiginn þar á 13,5%, en komst
hæst í 22%. Hinn nýi útsvars-
stigi, sem kaupstöðunum er ætl-
aður, byrjar við kr. 15.000.00 út-
svarsskyldar tekjur, verður 23%
við 20 þús. króna tekjur, og
kemst hæst í 30%. Er það og svo,
að eftir þessum nýja útsvarsstiga
myndi hér í Keflavík útsvar
manns með 50 þús. króna úl-
svarsskyldar tekjur hækka um
ca. kr. 1,100,00 frá í fyrra, en
útsvar manns með 150 þús. króna
útsvarsskyldar tekjur hækka um
kr. 3,300,00, hvort tveggja miðað
við 5 manna fjölskyldu.
Sést glöggt af þessu dæmi, hví
lík fjarstæða það er, sem and
stöðuflokkar ríkisstjórnarinnar
eru að reyna að koma fólki til
að trúa, að hér sé verið að geía
hinum ríku stórgjafir á kostnað
hinna fátæku. Hitt er sannleik-
urinn og allur sannleikurinn, að
með því að gera greidd útsvör
frádráttarbær er verið að greiða
fyrir innheimtunni og verðlauna
hina skilvísu.
Engin hækkun lögboðin
Annað sem stjórnarandstæð-
ingar halda sérstaklega fram í
baráttu sinni gegn útsvarslaga-
frumvarpinu, er að með því að
lögfesta þrjá útsvarsstiga, sé
verið að hækka útsvörin stór-
kostlega, einkum úti um land.
Þetta er þó mjög fjarri sanni.
Þótt lögfestir séu þessir þrír ut-
svarsstigar, þá eru mjög rúmar
heimildir til frávika frá þeun,
einkum til lækkunar. Heð lög-
festingu ákveðinna útsvarsstiga
er því engan veginn verið að
skammta sveitafélögunum ákveð
inn hlut, heldur er einungis ver-
ið að samræma þær reglur, sem
lagðar skulu til grundvallar við
niðurjöfnun útsvara, og var þess
vissulega full þörf.
Hér er þannig engan veginn
rnn neina lögfesta hækkun út-
Eggert Jónsson
svara að ræða. Enda þótt Ijóst
sé, t. d. af framangreindu dæmi
um útsvörin í Keflavík, að þau
myndu hækka verulega, ef hin-
um nýja útsvarsstiga kaupstað-
anna yrði fylgt óbreyttum við
niðurjöfnun, þá mun sú hækkun
ekki verða framkvæmd. Þvert á
móti gefur fjárhagsáætlun sú, er
bæjarstjórn Keflavikur hefur
samþykkt fyrir yfirstandandi ar,
vonir um, að fremur verði unnt
að lækka útsvörin heldur en hitt.
Var þó útsvarsstigi Keflavíkur
í fyrra lægri en hjá nokkrum
öðrum kaupstað á landinu, og er
þá Reykjavík ekki undan skilin,
nema á lægstu útsvörunum.
Það væri hins vegar fróðlegt
að bera saman, hvort hinn nýi
útsvarsstigi kaupstaðanna er
nokkru hærri en núgildandi út-'
svarsstigar sumra þeirra kaup-
staða, sem andstöðuflokkar ríkis-
stjórnarinnar ráða mestu um
stjórn á.
Karl Kristjánsson á efalaust
hægt með að gefa Framsóknar-
mönnum þennan samanburð og
aðrar fróðlegar upplýsingar um
útsvörin á Húsavík, þessum
kaupfélagskúgaðasta kaupstað á
landinu, og Lúðvík - Jósefsson
getur væntanlega leitt flokks-
bræður sína í allan sannleika um
útsvörin í ríki sósíalismans á ís-
landi, Neskaupstað, hvort þau
hafa engin áhrif haft til hækk-
unar á hinum nýja útsvarsstiga
kaupstaðanna, eða hvernig þau
þola samanburð við hann. Vænt-
anlega verður þessum herrum
ekki skotaskuld úr því að sanna
ágæti samvinnunnar og sósíal-
ismans með samanburðardæmum
úr þessum höfuðstöðvum þeirra
hér á landi.
Burt með forréttindin
Ótalin er þá enn sú ástæðan,
sem þyngst er á metunum hjá
andstöðuflokkum ríkisstjórnar-
ínnar, og sem er hin raunveru-
lega ástæða fyrir því, að þeir
berjast nú örvæntingarfullri bar-
áttu gegn útsvarslagafrumvarpi
ríkisstjórnarinnar. Er þar um að
ræða það nýmæli, að samvinnu-
félögin skuli jafnt greiða veltu-
útsvar af félagsmannaviðskiptum
sem utanfélagsmannaviðskiptum.
Var það furða þótt þeir kveink-
uðu sér? Hér er stigið eitt skref
til þess að skerða hina gífurlegu
og ranglátu forréttindaaðstöðu
sem samyinnufélögin hafa hér
notið varðandi skatta og útsvars-
álögur. Það hefur jafnan verið
einkennandi fyrir forréttinda-
stéttir allra alda, að aldrei haía
þær barizt eins æðislega, og þeg-
ar þær þurftu að verja forrétt-
indi sín. Þekkjum við og mæta-
vel dæmi þess hér á landi, og er
skemmst að minnast hamfara
Framsóknarflokksins í barátt-
unni um kjördæmamálið á sl. án,
er hann byltist í fjörbrotum for-
réttinda sinna.
Mjög hefur að vonum verið
deilt um skattfríðindi samvinnu-
félaganna, og hafa formælendur
þeirra jafnan haldið því á lofti,
Nýr 7 lesta bátur
Höfum til sölu nýjan opinn vélbát, stærð 7 lestir með
36 ha. dieselvél.
TK76CIN6AR
FASTEI6NIR
Austurstræti 10, 5. hæð
Símar 13428 og 24850
og eftir kl. 7, sími 33983
Krossviður — Harðtex
N ý k o m i ð :
HAKBTEX l/s“ (Sænskt)
oliusoðið og óoliusoðið
FURUKROS S VIÐUR
220x122 cm. 4 m/m
203x80 cm. 5 m/m
BRENNIKROSSVIÐJJR
203x80 cm. 4 m/m
ÞAKPAPPI
kr. 127.00 og kr. 168.00 rl.
WISA-plötur plasthúðaðar .
BORÐPLAST kr. 394.50 pl.
VEGGSPÓNN, ekta harðviður
Gatað HARÐTEX i/8“
(Sænskt)
sem veigamestu röksemd sinni,
að með því að skattleggja félags-
mannaviðskipti samvinnufélag-
anna væri verið að tvískatta
tekjur félagsmanna. Ég minnist
þess m. a., að er ég var ritstjóri
„íslendings" á Akureyri fyrir
TÞ—12 árum síðan, átti ég í deil-
um við Framsóknarmenn um
skattfrelsi samvinnufélaganna og
þessu var fljótt haldið á lofti. Ég
bar þá fram tillögu um, að skatt-
frelsið yrði fært til, þannig að
samvinnufélögin yrðu skattlögð
að fullu, en að félagsmenn
fengju skattfrjálsan þann hagn-
að, sem þeir hefðu af viðskiptum
sínum við félögin. Myndu þeir
vafalaust hafa meiri þörf fyrir
skattfríðindi en félögin sjálf,
sem hefðu nægilegt bolmagn lil
þess að greiða skatta og útsvór
eigi síður en einstaklingar í
verzlunarstétt.
Þá kom nú heldur betur annað
hljóð í strokkinn hjá Framsókn.
Hagnaður félagsmanna af við-
skiptum við samvinnufélögin
væri alls ekki talinn þeim til
skattskyldra tekna, og þvi eigi
skattlagður. Hann væri sama
eðlis og afsláttur veittur við-
skiptavini i sölubúð. Þá rauk nú
tvísköttunin út í veður og vind.
Þarna er líka komið að kjarna
málsins. Hagnaður félagsmanna
í'samvinnufélögum, sem mynduð
eru til þess að annast hagkvæm
Vörukaup fyrir félagsmenn,
verður aldrei talinn þeim til
tekna og því eigi skattlagður.
Slíkur hagnaður er sama eðlis og
sparnaður í búrekstri eða heim-
ilishaldi, og hagnaður þeirrar
tegundar gæti áunnizt með
margvíslegum öðrum hætti, en
skiptum við samvinnufélög. Ef
ég t. d. ætlaði mér að byggja hús
í vor, og hefði keypt til þess
sement fyrir verðhækkunina, þá
hefði ég vissulega hagnazt á því,
en sá hagnaður yrði eigi talmn
mér til skattskyldra tekna, og
skiptir í því sambandi ekki máli,
hvort ég hefði keypt sementið
hjá samvinnufélagi sem félags-
maður, eða hjá einkaverzlun.
Samvinnufélag, sem stofnað
er til þess að annast kaup á vör-
um eða þjónustu íyrir félags-
Framh. á bls. 23.
Ný sending
Stíf skjört
£,o
Undirfatnaður
fjölbreytt úrval
£,o
A mánudaginn
ný sending
léttar kápur.
é^roó
Hafnarstræti 4
Sími 13350
Nýjar vörur
Tækifæriskjólar
(^roó
Hafnarstræti 4
Sumarkjólar
mjög gott úrval
£,o