Morgunblaðið - 30.10.1960, Blaðsíða 2

*
MORGUNBLAÐIh
Sunnudagur 30. okt. 1960
Áttræður borgarsmiður
Davið Jonsson muirarameistari
I ÁTTRÆÐUR er í dag Davíð
Jónsson múrarameistari, sem
flestir Reykvíkingar kannast
við, enda hefur hann byggt
um 200 hús fyrir þá. Blaða-
maður gekk á fund nans í
gær og spjallaði lítils náttar
við hann. Davíð bjó lengi á
Grettisgötu 33 B, en hefur r.ú
flutzt inn í Álfheima 13. Þeg-
ar blaðamaðurinn gekk inn
til Davíðs, sat hann við org-
elið og lék „Lay me down to
sleep in Carolina"
— Hefurðu lengi spilað á
orgelið?
— Já, ég hef alltaí baft
gaman af tónlist. Þegar ég
var um tvítugt keypti ég org-
el af Hagakirkju á 48 krónur,
þótt ekki væru efnin mikil.
Þá var fólk hér syðra hungr-
. að í tónlist; það var ekki
matað á henni eins og nú.
Einu sinni man ég, að ég bar
orgelið á bakinu að Húsatóft-
um á eitthvert rall. Á bessum
árum söng ég líka töluvert
og var annálaður bassasöngv-
ari, þó ég segi sjálfur frá en
röddina missti ég síðar í
taugaveiki.
— Hvar ertu fæddur?
— Á Hellum á Landi. For-
eldrar mínir voru þau Jón
Jónsson, kallaður smiður, og
Vilborg Guðlaugsdóttir. Ég
er tólfti maður frá Torfa í
Klofa og kominn af Reyni-
fellsætt, sem núna er kóliuð
Galtafellsætt. Ég er fæddur
undir Heklu, og þegar móður-
amma mín var telpa í Næfur-
holti fór hraunið á túnið. Þá
flutti afi að Þuríðarhálsi og
tók Næfurholtsnafnið með
sér.
— Hvað manstu helzt að
segja frá uppvextinum?
— O blessaður, þetta var
eintómt basl. Ég er fæddur
1880 og þá var Gaddavetur-
inn mikli. 1882 var Fellis-
vorið. Þá misstu foreldrar
mínir allt og réttu seint við
eftir það. Hverju ég man eft-
ir? Fjósinu og rollunum.
— Hvenær fórstu frá Heil-
um?
— 1882. Þá komumst við á
hálfgerðan flæking, vorum
lengst í Efra-Langholti. 1901
fórum við frá Tjörfastöðum
og vorum seinustu menn þar.
Allt fór í kaf af sandi. Þá
fórum við að Hlemmiskeiði og
bjuggum þar til 1914. Þar var
fallegt. Einu sinni sagði Mar-
grét móðursystir mín. þegar
hún var að dásama veður-
blíðuna: „Það er fallegt undir
fjallinu núna“. Systursynir
hennar sögðu í stríðni: Hvaða
fjalli? „Nú en Skarðsfjall-
inu", svaraði hún. í hennar
augum var ekki annað fjall
tfl.
__ >ú varst fjallkóngur
Skeiðamanna lengi?
__í þrettán ár. Maður kom
nálægt öllu, reri í Þorláks-
höfn og á Stokkseyri og
stundaði flesta vinnu. Það
var metingur á milli útróðr-
armanna í Þorlákshöfn,
þeirra, sem bjuggu í Norður-
veri og hinna, sem aðsetur
höfðu í Suðurveri. Þá var
stundum tekizt á, og einu
sirxni missti maður hondina
í reiptogi. Hún klipptist af
milli kaðla. Þetta er ekki í
annálum.
— Þú hefur eignazt konu?
— Já, þegar ég var 27 ára
tókum við Marta Gestsdóttir
saman. Við áttum sjö börn, en
sum dóu, og hún dó af barns-
förum 1914. Ég var enn með
fjögur börn, þegar hún fór.
— Hvenær fórstu til Reykja
víkur?
— Ég fór snemma að leita
mér vinnu þar og vann alla
algenga vinnu, sem til féll
Davið Jónsson
múrarameistari
á eyrinni og við smíðar. Þá
var öðru vísi umhorís hér.
Kunningi minn var ei iu sinni
að byggja hús, þar sem nú
er Þórsgata 15 á Baldursgötu
horninu. Ég segi: Hvað mein-
ar þú að byggja hér langt frá
allri byggð? Hann svarar: Ég
hef heyrt, að hér eigi að
koma gata, þótt lygilegt sé.
— >ú fórst þá að fást við
húsbyggingar?
— Já, 1919 kom ég alkom-
inn hingað. >á kvæntist ég
Maríu Magnúsdóttur Magnús-
sonar Magnússonar Bein-
teinssonar Ingimundarsonar
Bergssonar í Brattholti svo
áð hún er sannarlega af
Bergsætt. Þá fór maður að
smíða vistarverur handa
borgurunum. Ég vann með
mörgum mætismönnum, sem
ég gleymi seint, t. d. Jakobi
Thorarensen skáldi. Meistara-
bréf fékk ég ekki fyrr en
1933 að nafninu til, en áður
var ég orðinn sæmi’ega hlut-
gengur. T. d. man ég, að 1916
fékk ég 35 aura urr. tímann
sem ólærður, en tve'r útlærð-
ir fengu 50. Við eina útborg-
un hækka ég upp í 50 aura og
hef orð á því við yfirmann
minn, Bergstein Jóhannesson,
en hann segir: Þegiðu bara,
finnst þér það kannske of
lítið?
— Hvernig var lífsafkom-
an?
— Maður hafði nóg að éta
en ekki meira. 1000 krónui
átti ég í bók, en þær urðu að
engu.
— Er það rétt, að þú hafir
byggt öll hús á Geirsiúnum?
— Einhver hús byggði ég
við Öldu-, Báru_ og Ránar-
götu og Framnesveg.
— Þú munt ve-a með
fyrstu mönnum hér á landi,
sem kunni að leggja járn í
steinsteypu?
— Ég hef heyrt það hjá
sumum, en þetta var nýtt fag
og einhverjir urðu að vera
fyrstir.
__ Þú varst mikill vinur
hins merka og gáfaða klerks,
séra Brynjólfs á Ólafsvöil-
um?
— Ég var organisti hjá
honum. Við sváfum lengi í
sama herbergi, og nam ég
margt af honum. Hann sagði
einu sinni: Mér óar við að
segja „Drottinn sé með yður“
yfir ykkur Skeiðamönnum.
Þetta sagði hann auðvitað
prívat en ekki í messuræðu,
eins og sumir segja núna.
— Er það satt, sem sagt er
fyrir austan, að þú haíir
stundum farið út að slá eftir
kvöldmat, þegar aðrir íóru að
sofa?
— Nei, ég sá bara betur en
aðrir í dimmu, var ratvís með
ljáinn.
Davíð er mjög skurðhagur
og listfengur á því sviði.
Hann sker út dýr í við,
hunda, hesta, hrúta, fiska
o. s. frv. Er það sjaldgæft,
að menn á hans aldri fáist
við slíkt, en Davíð er ekki
skjálfhentur eins og hand-
bragð hans ber glæsilegan
vott um. Gripir hans sýna
það glögglega, að þar hefur
maður haldið á tálguhnífnum,
sem einhvern tíma hefur
þreifað um dýr. — Hvenær
byrjaðir þú á útskurðinum?
_ Um 1953—’54. Ég tálga
aðallega laxa fyrir þá, sem
missa þann stóra. Ég geri þetta
mér til sáluhjálpar eins og að
spila á orgelið, segir Davíð og
leikur „Ó, hve fögur er æsk-
unnar stund“ á hljóðfærið.
— Þú átt fallega klukku
Þarna.
— Já, hún er frá Þjóðhátíð-
arárinu 1874 og því orðin göin
ul. Elzt er klukkan, svo er
konan og svo er ég.
— Hvað áttu mörg börn á
lífi?
— Guðlaug og Martein múr-
arameistara og Aldísi, sem
gift er Jóhannesi Leifssym
gullsmið.
— Viltu segja eitthvað sér-
stakt í tilefni af afmælinu?
— Nei, ég hef ekkert á sam-
vizkunni, sem ég þarf að far-a
að játa nú.
— Ánægður með lífið?
Davíð-svarar því ekki en fer
að orgelinu og leikur „Kon-
ung Davíð, sem kenndi“.
— M.Þ.
„Vélvæðing krefst
bindindis“
FYRIR nokkru hófst vetrarstarf-
semi íslenzkra Ungtemplara.
Fyrsta sameiginlega samkoma
þeirra var í Góðtemplarahúsinn
S.l. sunnudagskvöld og var hús-
fyllir. Var þá minnst Ungtempl-
ardagsins 1960, en kjörorð hans
að þessu sinni voru „Vélvæðing
krefst bindindis". Á samkomunni
gengu 60 ungmenni, piltar og
stúlkur, inn í samtökin, unnu
bmdindisheit gagnvart áfengi og
tóbaki.
Formaður samtakanna, séra
Árelíus Níelsson, flutti ræðu,
sem fjallaði um efni það, er
snerti kjörorð dagsins. Séra Ár-
elíus ræddi um hinar miklu breyt
ingar, sem átt hofðu sér stað í
þjóðlífinu á seinustu áratugum,
og þar á meðal hinar miklu fram
farir á sviði tækni og vísinda.
íslenzkir ungtemlarar vildu gera
sitt til þess að opna augu æsk-
unnar fyrir hættum atomaldar.
Þeir ætluðu sér ekki að sofa,
heldur vaka og stefna fram til
vegs og frægðar. Þeir ætluðu sér
að skapa ný viðhorf, nýjá tízku,
þar sem bölvaldi fegurðar og
gleði, heilsu og gjörvileika væri
afneitað undir kjöroðinu: „Vél-
væðing krefst bindindis".
Margir duttu
í GÆRMORGUN þegar bæjarbú-
ar gengu til starfa sinna, var úti
á götu, slik flughálka að margir
fengu byltu og þó nokkrir svo
slæma að þeir urðu að leita til
slysavarðstofunnar. Var þar gert
að meiðslum margra beinbrotum
og liðhlaupum, sem orsakast
höfðu.
Siík var hálkan víða í úthverf-
unum að strætisvagnar urðu að
aka með snjókeðjum. Bílum
hlekktist á, lentu útaf vegunum
og í árekstrum, en ekki urðu slys
af þeim sökum. , 1
íslandsstofa í Osló
Enn ein gjöt frá Guðrúnu Brunborg *
MfÐVlKUDAGINN 19. október
var frú Guðrún Brunborg heiðr-
uð á margvíslegan hátt af stú-
dentasamtökunum í Ósló. Eins og
kunnugt er hefur frú Guðrún und
anfarin 15 ár unnið af eldlegum
áhuga að nánari kynnum með
Norðmönnum og Islendingum.
Hún hefur nær árlega farið stað
úr stað um gervallt ísland, haldið
fyrirlestra um Noreg, sýnt norsk-
ar kvikmyndir og sömuleiðis
víða verið í Noregi og kynnt ís-
land, allsstaðar auðfúsugestur.
Henni hefur verið annt um að
frændþjóðirnar vissu betur af
hvor annarri, betur en oft vill
verða.
En sagan er ekki hálfsögð með
þessu. • Frú Guðrún missti son
sinn í fangabúðum í Þýzkalandi
á stríðsárunum og hefur starf
hennar allt verið til minningar
um hann. Hún setti sér það mark
í upphafi að vinna að bætum kjör
um íslenzkra stúdenta í Noregi
og norskra í Reykjavik. — 1 dag
getur hún fagnað því að hafa náð
settu marki. Og það eru fleiri,
sem fagna, því að segja má, að
íslenzkir stúdentar í Ósló eigi til
verurétt sinn þar að þakka ósér-
plægni og óþreytandi elju frú
Guðrúnar Brunborg. Hún hefur
keypt til handa íslendingum 10
herbergi á Sogni, stúdentagarðin
um í borginni, en varla væri um
annan kost að velja en hírast
á götunni í húsnæðisvandræðun-
um í höfuðborginni um þessar
mundir.
10 herbergi + dagstofa
í síðastliðinni viku var opnuð
dagstofa á Sogni, ætluð öllum ís-
lendingum og gestum þeirra. Það
Voru norsku stúdentasamtökin,
sem létu hana í té til heiðurs
frú Guðrúnu fyrir störf hennar
í þágu íslenzkra og norskra stú-
denta. Árangurinn er, auk fyrr-
nefndra herbergja á Sogni, hús-
næði handa norskum stúdentum
í Reykjavík og tveir sjóðir til
styrktar námsmönnum annar í
Noregi, hinn á Islandi, samtals
verðmæti sem svara nær 250000
norskum krónum.
1 veizlu þeirri, sem frú Guð-
rúnu var haldin í tilefni af opnun
stofnunnar, töluðu m. a. Haraldur
Guðmundsson ambassador, Johan
T. Ruud rektor háskólans í Osló,
Leif Wilhelmsen skrifstofustjóri
í menntamálaráðuneytinu, Krist-
ian Ottesen skrifstofustjóri í
Studentsamskipnaden og cand.
mag. Jens Tómasson fyrir hönd
íslenzku stúdentanna. Allir fögn
uðu þeir opnun stofnunnar, sem
yrði félagslífi íslendinga í Nor-
egi til eflingar og þökkuðu frú
Guðrúnu Brunborg fyrir öll henn
ar störf á liðnum árum.
Guðrún Brunborg
íslenzka stofan er góður feng.
ur og öll hin þokkalegasta úr
garði gérð, veggteppi hefur frú
Guðrún sjálf gert og ennfremur
má þakka henni fjórar stáss-
Jegar brúður í íslenzkum þjóð-
búningum,, sem standa þar í gler
skáp stofunni til prýði. Stofan er
búin snotrum, léttum húsgögnum.
Útsýni vítt af stórum svölum mót
suðri og leggst allt á eitt til að
gera staðinn vistlegan. Þetta
nýja, íslenzka heimili verður að
vonum mikið notað af stúdent-
unum, en er hins vegar engu
síður opið öðrum löndum, sem
í borginni búa. Þar verða ís-
lenzku dagblöðin, væntanlega
tímarit að heiman, byrjun á bóna
safni og annað það, sem is-
lenzkt er. Síðast en ekki sízt
verða fundir þar haldnir og er
enginn vaff á, að íslandsstofan
nýja verður félagslífinu sú lyfti-
ströng, sem til er ætlazt.
Handknattleikur
—★ HANDKNATTLEIKSMÓT
Reykjavíkur heldur áfram í
kvöld að Hálogalandi og hefst
keppnin kl. 20.15.
í kvöld fara fram 5 leikir í
meistaraflokki karla og kvenna.
í kvennaflokki keppa Valur:Vík-
ingur og KR:Þróttur, en í karla-
flokki leika KR:Víkingur, Fram:
Þróttur og ÍR:Valur.
Með hverju leikkvöldi eykst
spenningurinn í mótinu. Liðin
»eru yfirleitt mjög jöfn að styrk-
leika.
Dagskrá Alþingis
DAGSKRA efri deildar á morgun: 1,
Fiskveiðilandhelgi Islands, írv. Frh.
1. umr. — 2. Framleiðslu- og atvinnu
aukningasjóður, frv. 1. umr. 3. Rækt-
unarsjóður og Byggingarsjóður sveita-
bæja, frv. 1. umr. — 4. Bústofnslána-
sjóður, frv. 1. umr. 5. Jarðgöng á
þjóðvegum, frv. 1. umr.
Dagskrá neðri deildár: 1. Eftirlit
með happdrættum, frv. 1. umr. — 2.
Landnám, ræktun og byggingar í sveit
um, frv. 1. umr.
SNAIShnítor yr SVSOhmjtor lé Snjáhoma » Oli ***■ Sítirir K, Þrumur w%s, !| HlHmt 1 L*Lma» K

> tooa"
MIKIÐ hefur borizt af hlýju
lofti norður með vesturströnd
Grænlands að undanförnu og
er nú áhrifa þess farið að
gæta hér, því að smálægðir
myndast yfir Grænlandshafi
og berast austur á við.
Veðurhorfur kl. 4 í gær:
Suðvesturland og Faxaflói
og miðin: SV-gola, rigning
með köflum.
Breiðafjörður og miðin:
Hægviðri, litil rigning.
Vestfirðir og Norðurland
og miðin: NA-kaldi, slydda
eða snjókoma á köflum.
Norðausturland og miðin:
Hægviðri, dálítil rigning.
Austfirðir og Suðaustur-
land og miðin: V-gola, skýj-
að með köflum.