Morgunblaðið - 11.01.1961, Blaðsíða 15

Miðvikudagur 11. jan. 1961
MORGUNBLAÐIÐ
15

í>EGAR talað er um efnarann-í
sóknarstofur, dettur mönnum
fyrst og fremst í hug glerílát
— tilraunaglös, glerrör, gler- ;
ker, o. fl. Sannleikurinn er sá,
að efnarannsóknarstofum, þer
sem glerílát er hvergi að sjá,
fjölgar með degi hverjum. Vís
indamenn hafa víða tekið raf-
eindatæknina í sína þjónustu,
og hún er smám saman að
ieysa glerílátin af hólmi. Sums
staðar gegnir hún starfi, sem
aldrei hefur verið unnið áður;
unnars staðar auðveldar hún
rannsóknarstörfin og hraðar
þeim.
Við John Hopkins háskóla
eru tvær slíkar rannsóknar-
stofur undir stjórn dr. Walters
Dr. Walter S. Koski yfirmaður efnafræðideild ar Jolin Hopkins háskólans er hér með raf-
eindatæki í rann sóknarstofunni.
Rafeindir leysa til-
raunaglös af hölmi
S. Koski og dr. Donalds Hatch
Andrews. I aðra þeirra er kom
ið umfangsmikið þríhólfa
tæki, þar sem stóðu tilrauna-
borð oð glerglös. Fyrst rekur
maður augun í rennilegt púlt
úr málmi með takka, skífur,
skrúfur, sveiflusjá og mæli-
tæki. Við hlið þess er stór og
mikill segull. I málmskáp,
sem er rúmir tveir metrar að
hæð og tæpur metri að breidd,
er háspennuorkugeymir, sem
tengdur er púltinu. öll þessi
vélasamstæða kostaði 80 þús-
und dollara, og hlutvérk henn
ar er að rannsaka áhrif geisla
virkni á efniseindir, en það er
ákaflega mikilvægt rannsókn-
arefni nú á dögum, en lítt um
það vitað. Tækið starfar
þannig, að það gægist í raun
og veru inn í sameind efnis-
ins, sem verður fyrir geisla-
virkni, og niðurstöður þess
koma fram í Ijóslínum á
sveiflusjánni og jafnframt í
bleklínum á teiknipappír,
sem liggur utan um kefli og
snýst með því.
Fyrir átta árum hlutu eðlis-
fræðingarnir Edward Purcell
við Harvardháskóla og Felix
Bloch við Stanfordháskóla nó
belsverðlaun í eðlisfræði fyrir
rannsóknir, sem þeir höfðu
gert á kjarnsegulbergmáli
með þessari aðferð. bannig
riðu þeir á vaðið með notkun
þessarar nýju aðferðar við
rannsóknir á byggingu sam-
einda.
Þessi aðferð er ekki ein-
göngu notuð við rannsóknir
við Johns Hopkins háskóla,
heldur er hún kennd nemend-
um, sem ætla að leggja fyrir
sig vísindarannsóknir.
I annari álmu byggingarinn
ar er tilraunastofa dr. Donalds
Andrews, tvö herbergi, á að
gizka á stærð við meðalstóra
dagstofu og matstofu. Vegg-
irnir og tilraunaborðin eru
þakin kössum, tökkum, skíf-
um, sveifum, mörg hundruð
metrum af vír og fleiru því
um líku. Allt tilheyrir þetta
tæki, sem dr. Andrews hefur
sjálfur teiknað og smíðað. Það
er rafeindareiknivél, sem
hann notar í rannsóknum á
einum af stærstu leyridardóm-
um eðlis- og efnafræðinnnar
— hvernig atóm hreyfast í
vökva. Þetta verkefni er hægt
að rannsaka við mjög lágt
hitastig. „Rafeindaheili" þessi
starfar sjálfkrafa og heldur
skrá yfir og reiknar út ná-
kvæmar hitaþolsmælingar, en
það var áður margra mánaða
verk.
Rannsóknir af þessu tagi
hafa aldrei verið gerðar fyrr,
sennilega vegna þess að svo
mikill tími og erfiði hefði far-
ið í slíkar mælingar, að þær
hefðu ekki svarað kostnaði.
Þetta eru aðeins tvö dæmi
um, hve ásjóna efnafræðirann
sóknarstofanna er að breyt-
ast með upphafi nýrrar vís-
indaaldar. Og margt á eftir
að koma fram áður en yfir lýk
ur og breyta henni enn meir.
(The Johns Hopkins University).

Óskast til leigu
Hef verið beðinn að útvega litla 2ja herb. íbúð eða
lítið hús í Skerjafirði eða Seltjarnarnesi til
lengri eða skemmri tíma. — Upplýsingar gefur:
JÓHANNES LARUSSON hdl.
Kirkjuhvoli — Sími 13842
Kjöt- e&a nýlendu-
vöruverzlun
óskast keypt, einnig kemur til greina kaup
á kjötvinnsluvélum og verzlunarhúsnæði.
Upplýsingar gefur:
Haraldur Guðmundsson
lögg. fasteignasali, Hafnarstræti 15.
Símar: 15415 og 15414 heima.
Óskum ettir
nokkrum pökkunarstúlkum
á komandi vertíð
Hraðfrystihúsið Frost hf.
Hafnarfirði — Sími 50165
Sveinbjörn Kristjánsson:
Glötuð æska
ÞAÐ er sorglegt umhugsunar-
efni, hvað mikið er um það að
bráðþroska ungmenni og glæsi-
leg séu léttúðug og virðist ekki
átta sig á því, hvort þau eru að
gera rétt eða rangt. En þar kem-
ur margt til greina, stundum er
það að foreldrarnir eru ekki
þess umkomnir að geta haft nógu
strangt eftirlit með uppeldi
barna sinna.
En það er fleira sem kemur
til greina, það eru skólarnir, sem
virðast ekki bera nógu mikla um
hyggju fyrir uppeldi barnanna,
því það sem ungur nemur það
gamall temur.
Það var um 1930, að hófst í
flesta skóla landsins innreið
manna, sem kallaðir voru komm
únistar. Þeir létu sér í léttu rúmi
liggja kristindóminn og jafn-
vel eignaréttinn. Eru þá nokk-
ur undur. þótt misbrestur verði
á uppeldi ungdómsins á upp-
vaxtarárunum? Ég hefi ekki
rannsakað það, eða fræðzt um
það, en það hygg ég, að fáir
unglingar, sem stunda að stað-
aldri KFUM-skóla séu mikið
flæktir í þessi innbrota- og þjóf/i
aðarmál, því þeim unglingum er
þann félagsskap stunda að slað-
aldri, kemur ekki til hugar að
fremja slíkt.
Nú hefur það borið á góma, að
það þyrfti að setja upp ungtir.ga
fangelsi, þar sem fjöldi ungra
drengja hefur gerzt brotlegur og
á ekki samstöðu með eldri af-
brotamönnum. En hvermg á svo
að fara með þá, svo að þeir bíði
ekki tjón á sálarlífi sínu. Hugs-
um okkur, að það ætti að senda
þessa drengi út á emhvern af-
vikinn stað, úti á landsbyggð-
inni, með lítilli forsjá og urrn
hyggju, pynda þá þar sjálfsagt
mismunandi langan ti.na, án
þess að nokkuð sé gert til þess
að koma þeim á rétta braut í
mannfélaginu, og hvað tekur þá
við, þeir verða hálfu verri á eft-
ir, því þeir væru búnir að fyllast
svo mikilli gremju, að þeir yrðu
vandræðamenn í þjóðfe.agmu á
eftir.
Það má segja að þessir ungling
ar hafi beðið tjón á sálu sinni,
þess vegna verður að taka þetta
öðrum tökum, þar sem þetta eru
má segja barnabrek, sem þeir
fullorðnu eiga töluverða sök á.
Skólauppeldið hefur ekki skil-
ið sitt köllunarverk, og þar ligg-
ur hundurinn grafinn. Það er
víðar en á ströndinm.
Það er nú svo, að þar sem
nefinu er næst er augunum fæst.
Hér í nágrenni Reykjavíkur er
tilvalinn staður þar sem hægt er
að byggja upp fyrir stíka starf-
semi. Og það er Engey.
Þar á að setja upp sameigin-
lega sjúkrahús, skóla og fang-
elsi. Þetta þrennt má sameina
með góðum skilningi og lífræn-
um hugsunarhætti.
Það eru 2 íbúðarhús í Engey.
Náttúrlega eru þetta gamlir
timburhjallar, en þeir eru nokk-
uð stórir. Sennilega eru þessi
hús ófúin, vegna þess hvað þau
eru gisin, en ef þau væru múr-
húðuð að utan og sömuleiðís að
innan, og rennt múrslitlagi á gólf
þá væri búið að fyrirbyggja
eldhættu. Svo þyrfti auðvitað að
setja í nýja glugga, sem væru
úr járni með smáum rúðum,
sem væri það eina sem minnti
drengina á, að það væri alvara
í lífinu. Auðvitað Þyrfti að setja
upp girðingu nokkuð stóra í
kringum bæði húsin sem væri
að mestu mannheld, því ekki
væri gott að elta þá út um alla
eyju, þótt hún sé ekki stór, en
innan þesarar girðingar gætu
þeir haft fótboltavöll sér til á-
nægju.
Þarna er góð aðstaða. Það
væri auðvelt fyrir Reykvíkurbæ
og ríkið, að gera út 2 mótorbáta
frá Engey og yrðu þá þessir
ungu menn hásetar á batunum,
og ætti það að geta gefið góða
raun. Það þarf að láta þessa
pilta vinna að mestu leyti fyrir
sínu framfæri að sumrinu til og
einhverju leyti að vetrinum líka,
en kennslan ef vel ætti að vera
tæki mikinn tima. Námsgrein-
arnar væru: siglingarfræði, iðn-
fræði og matreiðslufræði, krist-
infræði og búfræði yfir vetrar-
mánuðina.
Engey er komin í órækt, og
það er mikið verk að koma eign-
inni í góða rækt. En það kæmi
fljótt með vélakosti, og mætti
hafa þar gott kúabú.
Kennarar, sem í þetta væru
settir yrðu að hafa lögregluvald,
svo unglingarnir sæju það, að
þetta væri ekki leikskóli. heldur
skóli lífsins þar sem efla ætti
þroska þeirra.
En kennarar þyrftu ekki að
vera þarna nema að vetrmum
til. Þessi staður er þægilegur
fyrir hvað hann er nærri, og eft-
irlit auðvelt frá hærri stöðum.
Reykjavík 24. nóvember 1960.
Sveinbjöm Kristjánsson.
I.O.G.T.
Stúkan Einingin nr. 14
Fundur í kvöld kl. 8,30. —
Innsetning embættismanna. —
Skýrt frá fyrirkomulagi flokka
keppninnar. Kvöldvaka. Æ. T.
St. Minerva nr. 172
Fundur í kvöld kl. 20,30.
Æ. T.
SKIPAUTGCRB RIKISINS
Herðubreið
*
vestur um land í hringferð 16.
þ.m. Tekið á móti flutningi í dág
og á morgun ttil Kópaskers, Þórs
hafnar, Bakkafjarðar, Vopnafj.
Borgarfjarðar, Stöðvarfjarðar,
Breiðdalsvíkur Djúpavogs og
Hornafjarðar. Farseðlar seldir
árdegis á laugardag.
Skjaldbreið
fer til Ölafsvíkur, Grundarfj.
Stykkishólms og Flateyrar hinn
16. jan. Tekið á móti flutningi
í dag og á morgun. Farseðlar
seldir árdegis á laugardag.