Morgunblaðið - 22.01.1961, Blaðsíða 11

Sunnudagur 22. janúar 1961
MORGVNBLAÐIÐ
11
Fulltrúar gamla og nýja tímans. T. v. Torfi Halldórsson,
hinn gamalkunni aflakóngur, sem nú er hættur síldveiðum
fyrir um áratug síðan. T. h. Haraldur Ágústsson skipstjóri
á Guðmundi ÞórðarsynL
’u
ar. Nú vildi ég vera orðinn
tvítugur aftur. Hann er úr
Steingrímisfirðinum. í>eir eru
seigir þarna að norðan. Þetta
er frændi minn. Úr Steingríms
firðinum eins og ég. Guð
tninn almáttugur. Sjáðu þetta.
Engir bátar. Ekkert sTT5ð“ við
nótina. Og þetta átti ég eftir
að lifa. Og Haraldur sigldi
beint á síldina kastaði og nú
er nótin fuil af síid. Hvað
heldurðu að það sé mikið Har
aldur?
Skipstjórinn brosir góðlát-
lega til Torfa.
— Það get ég ekki sagt með
vissu. Alltaf 5—600 mál.
— Ha? Já, er það ekki.
5—600 mál. Heyrirðu það,
strákdjöfull. Hann sagði
5—600 miál og þiá er það áreið
anlega eitthvað meira.
Haraldur var kíminleitur.
Þessi þrítugi, myndarlegi mað
ur gaf skipanir sínar orðfáar
en ákveðnar án alls asa eða
mikillætis.
Þegar liðnar votu 54 mín-
útur frá því byrjað var að
kasta var nótin kominn sam-
an og búið að þurrka upp svo
hægt var að byrja að háfa.
i —■ Þú háfar andskotinn
ekkert betur en ég gerði, seg
ir Torfi við Harald.
— Nei, þið háfið ekkert bet
ur. Láttu mig sjá. Svo tók
Torfi við bandinu, sem háfn-
um er lokað mez. Hann kippti
í þegar háfurinn fullur af
síld var kominn inn fyrir
borðstokkinn. Svo kippti hann
í aftur og háfurinn iokaðist.
— Þetta átti ég eftir, að
háfa sild!
Torfi gekk inn í kortaklef-
ann og hallaði sér á bekkinn.
— Guð minn góður. Nú get
ég dáið rólegur. Mamma fer
líka að kalia. Hún dó fyrir
nokkrum dögum hótt á níræð
isaldri. Svona förum við all-
ir. Mamma kalfar. Ég hef ekk
ert lengtur hér að gera.
Mér virðist gamla mannin-
um vökna ofurlítið um augun.
En úti á bátadekkinu og
niðri á dekki gekk allt eins
og í sögu, þótt veltingurinn
færi enn vaxandi. í átakinu
þegar verið var að ljúka við
að snurpa höfðu stoðirnar við
gálgann frammá látið undan
og gálginn gengið inn.
L Skyndilega er hrópað.
* — Vírinn slitnaði. Uppi varð
fótur og fit. ALlir hentust
niður að borðstokknum og
reyndu að ná í neðri teininn,
sem fallið hafði niður af síð
unni. Upphengingarvír-
fnn hafði slitnað og síldin rann
út úr nótinnd. En handaflið
mátti sín einskis í þessum helj
arátökum. Þegar báturinn
valt reif sjórinn nótina úr
höndum sjómannanna. En nú
var kraftblökkin látin taka á
því sem hún átti til. Smátt
og smátt tókst að koma bönd
um á neðri teininn og hann
náðist upp á siðuna aftur. Eng
inn vissi hvað mikið hafði tap
azt af síldinni en það var á-
reiðanlega mikið. Hún er fljót
að renna út. Menn bölvuðu
en hömuðust við að koma
öllu í lag á ný.
Það eru engin smávegis á-
tök þegar báturinn rykkir í
nótina. Það verður eitthvað
undan að láta.
— Þetta eru 80 tonn, sem
hanga utan á síðunni, segir I
Haraldur.
Eftir að liðnir eru 3% tími
frá því byrjað var að kasta
eru 8—900 tunnur komnar
upp í bátinn. Myrfcur er skoll
ið á. Stórt segl er breitt yfir /
síldina sem er í ölilum stíun )
um á dekíkinu og nú skal hald I
ið heim á leið. Veðrið hefir
versnað að mun og nú gefur
yfir bátinn. i
Á leiðinni heirn rabba ég
dálitla stund við Harald.
Hann telur líklegt að flest
síWarskip verði með kraft-
blökk fyrir Norðurlandi næsta
sumar. Bátarnir leggjást al-
veg niður. Þetta nýja tæki hef
ir blátt áfram skapað vetrar
síWveiðarnar hér á Faxaflóa.
Án þess væru þær ófram-
kvæmanlegar. Ekki væri held
ur hægt að nota annað en
nyilonnætur, aLl.t annað
myndi rifna við þessi mikliu
átök. Meira að segja hafði
pokinn hjá okkur margrifn
að þegar verið var að enda
við að háfa.
Haraidur segir að ómetnlegt
sé gagn það sem þeir Jakób
Jakobsson á Ægi og Jón Ein
arsson á Fanneyju geri með
síWarleitinni.
Heiðrún hafði kastað
skammt frá okfcur um daginn.
Benedikt bróðir Haraldar er
skipstjóri á henni. Þeir eru
fjórir bræðurnir sem stunda
þessar veiðar. Einn er vél-
stjórl á Heiðrúnu og annar
er háseti hjá Haraldi.
Á Guðmundi Þórðarsyni er
nú 11 manna skipshöfn. Þeigar
við höldum heim á leið talar
HaraWur í talstöðina við bróð
ur sinn. Hann hafði verið
sérstaklega óheppinn, hengil-
rifið nótina. Þeir ætluðu að
reyna að gera við hana úti á
sjó. Svona gengur það. Einn
sagðist hafa „búrnmað" þrisv
ar í dag, annar sprengt nót-
ina. Eftirtekja eftir daginn
var hjá flestum lítil. Hjá okk
var afllinn mestur.
Ánægðir með vel heppnaða
sjóferð leggjiumsf við að
bryggju hér í Reykjavík
nokkrlu fyrir miðnæflti. Ég læt
þessar lokalínur flytja skip-
verj'Um á Guðmundi Þórðar-
syni kærar þakkir fyrir
ánægjutega ferð. —vig.
Jón Sverrisson — Níræður
í DAG er níræður Jón Sverris-
son, fyrrum yfirfiskmatsmaður.
Lesendur Morgunblaðsins kann-
ast vel við hann af ýmsum end-
urminningum, sem lýlega hafa
birzt í Lesbókinni. Þessi hetja
og heiðursmaður fæddist 22.
jan. 1871 á Nýjabæ í Meðallandi,
sonur hjónanna Sverris Magn.
ússonar og Sigríðar Jónsdóttur.
í Skaptafellssýslum hafa lengi
þrifizt ágætir ættstofnar,
kynbættir í þúsund þrautum við
nábýli eldfjalla, jökulfalla og
brimstranda, og á Jón til slíkra
að rekja. Langafi hans í föður-
ætt var bróðir Eiríks Sverris.
sonar sýslumanns, en móðir
hans átti að langafa Lýð sýslu-
mann Guðmundsson og eru
þetta þekktar ættir. Jón ólst
upp í Meðallandi og var fram-
an af vinnumaður á ýmsum
stöðum þar og í Mýrdal. Stund.
aði hann þá auk fjárgæzlu og
fjallferða bjargsig og fuglaveið-
ar, en þess á milli sjósókn aust-
an fjalls og á Buðurnesjum.
Hann kvæntist 29 ára gamall
Sólveigu Magnúsdóttur frá
Fagradal og bjuggu þau lengst
af í Holti í Álftaveri, en í Kötlu
hlaupinu 1918 skemmdist sú
jörð svo mikið, að hún gat ekki
borið stóra fjölskyldu og flutt.
ust þau hjónin því næsta ár
til Vestmannaeyja með 13 börn
sin, en tvö bættust við í Eyjum.
Jón var fyrst pakkhúsmaður
hjá Gunnar Ólafsson & Co., en
1923—43 var hann yfirfiskimats-
maður í Eyjum. Auk þessa var
hann skattanefndarmaður í næst
um tvo áratugi og bæjarfulltrúi
um skeið. Frá 1943 hefur hann
átt heimili í Reykjavík og búið
þar í skjóli bama sinna. Þau
Félagslíf
Körfuknattleiksðeild Ármanns
gengzt fyrir námskeiði í körfu
knattleik fyrir 4. flokk (14 ára
og yngri). Æfingar eru í fim-
leikasal Gagnfræðaskóla Aust-
urbæjar á þriðjudögum kl. 8.00.
Þjálfarar eru noifckrir beztu
'körfuknattleiksmenn Ármanns.
Mætið stundvíslega. Allir vel-
komnir. — Stjórnin.
I.O.G.T.
Stúkan Frón nr. 227
Frónfélagar athugið: — Við
heimsækjum St. Dröfn nr. 55 nk.
mánudag 23. þ.m. — Mætum í
Templarahöllinni kl. 20,30.
Æ. T.
Barnastúkan Æskan nr. 1
heldur fund í G.T.-húsinu W.
2 í dag. — 2 leikþættir, skemnxti
leg keppni, spuminga.þáttur,
framhaWssagan. — Munið söfn-
unina. — Gæzilumenn.
St. Dröfn nr. 55
fundur armað kvöld kl. 8,30.
Stúkan Frón nr. 227 heimsækir.
Félagar fjölmennið. Kaffi að
loknum fundi. — Æ.T.
Hafnarfjörður:
St. Morgunstjarnan no. 11
Munið fundinn annað kvöld.
Fjölmennið og komið með nýja
félaga. — Æ.T.
St. Víkingur
íundur annað kvöld, mánud.,
kl. 8,30 í G.T.-húsinu. — Meðaí
hagnefndaratriði. Kvifcmynd frá
leiðangri við fornmenjarannsókn
ir í Negev-eyðimörkinni. Fjöl-
sækið stundvíslega. — Æ.T.
Nýja ljósprentunarstofan
Brautarholti 22 (igengið inn frá
Nóatúni). — Sími 19222.
Góð bílastæði.
HAUKUR DAVlÐSSON
héraðsdómslögmaður
Málflutningsskrifstofa
Ingólfsstræti 4. — Sími 10309
Guðjón Eyjólfsson
löggiltur endurskoðandi.
Skólavörðustig 16. Símj 19658.
voru 15, komust öll upp og urðu
vel að manni, en þrír synir og
ein dóttir eru dáin. Konu sína
missti Jón 1954 eftir 55 ára sam-
búð.
Það mun vera fátítt, að bóndi
úr afskekktri sveit, sem kominn
er fast að fimmtugu og orðið
hefur að vinna hörðum höndum
fyrir mikilli ómegð, beri af flest
um öðrum um hofmannlega
framgöngu og yfirbragð, þegar
hann fljrtur í fjölmenni, en svo
var með Jón Sverrisson. Það
var alltaf yfir honum einhver
glæsibragur, ljúfmennska í við.
móti, gleði og létt kímni á
mannamótum og æðruleysi í"
mótlæti, eins og sýndi sig bezt,
þegar þau hjónin urðu fyrir
þeirri þungu raun að missa tvo
syni sína í sjóinn, mestu efnis-
menn. Enn heldur Jón þessum
einkennum, sem munu vera hon
um ásköpuð og arfur frá ágæt-
um forfeðrum. Ellina ber hann.
vel, þótt sjóndepra hafi háð
honum um allmörg ár. Ég mæli
áreiðanlega fyrir munn margra,
þegar ég óska þessum aldna
heiðursmanni blessunarríks ævi.
kvölds. >
P. V. G. K.
Ul&u/v&Ls*:
GLAPPA-
SKOT
við glappaskot. Já, mjög oft vegna þess
að við tölum eða íramkvæmum án þess að hugsa.
Kannski líka stundum vegna þess að við erura
fáfróð um menn eða málefni. Að spyrja rithöfund,
sem nýlega hefur fengið Nóbelsverðlaunin: „Hvaða
starf vinnur þú?“ er óskaplegt glappaskot. Að hæð-
ast að eiginmanni, sem eiginkonan hefur yfirgefið,
í áheyrn manns, sem orðið hefur fyrir sams konar
óhamingju, er einnig glappaskot. „Mér þykir þetta
leitt“, segjum við. „Eg vissi það ekki“. En það er
engin afsökun. Þegar við erum í vafa, ættum við
heldur að þegja.
í slíkum tilfellum sem þessum er yfirsjónin ótil-
ætluð. En svo eru líka til tilætluð glappaskot.
Þá eru þau ekki raunverulega klaufaleg. Maður ger-
ir sér upp fáfræði, til þess að fá tækifæri til að
segja með uppgerðar sakleysi eitthvað óþægilegt,
sem maður hefur í hyggju að segja. Ósvífni gengur
lengra en yfirsjón. Það er ókurteisi af ásettu ráði,
þar sem á hinn bóginn ásetningsyfirsjón hefur
a.m.k. á sér yfirskinið.
Hvernig getum við forðast ótilætluð glappaskot,
Þegar ég sagði við miðaldra frú: „Ég mundi ekki
ef þau stafa einvörðungu af fáfræði seka aðilans?
Þegar ég segi við miðaldra frú: „Eg mundi ekki
eftir því hvað hárið á yður er fallega jarpt“, þá
vissi ég ekki að hár hennar hafði nýlega verið
litað. Ég ætlaði mér ekki að koma henni í vand-
ræði. En ef glappaskotið er óviljaverk, er það þá
ekki líka óhjákvæmilegt?
Það eru til ráð, ekki alltaf árangursrík, en samt
tilraunaverð. í fyrsta lagi ættum við að reyna pina
og hægt er að ganga úr skugga um, við hvern við
ætlum að tala. Ef við bjóðum til miðdegisverðar
tvennum hjónum, sem ekki eru kunnug hvor öðrum,
er það skynsamleg varúðarregla að fræða þau áður
hvor um önnur og þær leynigrafir sem helzt þarf
að forðast.
í öðru lagi, ef þú finnur að þú ert á hættusvæði,
þá skaltu ganga gætilega. Kannaðu jörðina áður en
þú stígur niður fæti. Láti sandurinn undan, þá
skaltu flýta þér að hörfa til baka, áður en þú
sekkur í fenið.
í þriðja lagi, ef þú verður þess skyndilega vís,
þrátt fyrir þessar varúðarráðstafanir, að þú hafir
gert þig sekan um hræðilegt glappaskot, þá reyndu
ekki að bæta fyrir það. Útskýringin myndi einungis
undirstrika faux pas. Ef fórnardýrið er skynsamt,
mun hann eða hún skilja það, að það var ekki ætl-
un þín að móðga og stilla sig um að reiðast þér.
Samtalið mun beinast að einhverju nýju viðfangs-
efni og yfirsjón þín gleymist.
Að öllu athuguðu, þá er gott og ánægjulegt að
lifa meðal vina, sem vita allt hverir um aðra og hafa
engu að leyna, ekkert að leiða í ljós. I sannri vin-
áttu, eins og í sannri ást, verða yfirsjónir' óhugs-
anlegar.
ÖLL gerum