Morgunblaðið - 22.01.1961, Blaðsíða 12

12
MORVUNBLAÐIÐ
Sunnu'dagur 22. januar 1961’
trgíWiMaMli
Utg.: H.f Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33041.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
• Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgieiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands
I lausasölu kr. 3.00 eintakið.
NIÐUR HJARNIÐ - EÐA TIL
AUKINNAR VELSÆLDAR
AÐALVERTÍÐ vélbátaflot-
ans stendur fyrir dyrum.
En verkfall sjónianna er haf-
ið í fjölda verstöðva víðs
vegar um land. Aðeins síld-
veiðin hér við Faxaflóa hef-
ur bjargað atvinnu fólksins
í þeim landshluta um skeið.
* Hvers vegna eru þessi
verkföll hafin?
Þau eru hafin vegna þess
að tveir stjórnmálaflokkar,
sem eru í stjórnarandstöðu,
kommúnistar og Framsókn-
armenn, telja sig geta gert
stjórn landsins óleik með því
að stöðva framleiðslustörfin.
En núverandi ríkisstjórn hef-
ur marglýst því yfir, að kaup
gjaldsmál hljóti fyrst og
fremst að vera mál vinnu-
veitenda og launþega. Hins
vegar verði Vinnuveitendur
að gera sér ljóst, að þeir geti
ekki velt hallarekstri sínum
vegna of mikils tilkostnaðar
yfir á almenning. Frá
styrkja- og uppbótastefnunni
hefur verið horfið.
j Allir íslendingar vita, að
af hækkuðu kaupgjaldi og
auknum framleiðslukostnaði
hlýtilr að leiða hækkað verð-
lag og vaxandi dýrtíð í land-
kiu. Verðbólguskriðunni yrði
hrundið af stað að nýju. —
Gengi íslenzkrar krónu
mundi að nýju falla.
Þeir, sem beitt hafa sér
fyrir þeim verkföllum, sem
nú eru hafin, hafa þess
vegna ekki fyrst og fremst
sagt ríkisstjórninni stríð* á
hendur, heldur þjóðinni í
heild. Þeir hafa reynt að
setja verðbólguskrúfuna í
gang að nýju.
íslenzka þjóðin stendur nú
frammi fyrir þeirri spurn-
ingu, hvort leið hennar eigi
á næstunni að liggja niður
hjarnið með vaxandi verð-
bólgu, dýrtíð og öngþveiti,
eða fram á við til aukinnar
velsældar, uppbyggingar og
framfara.
Þetta er miklu einfaldara
mál en margir halda. Ný
verðbólgualda og ný gengis-
felling yrði óhjákvæmileg
afleiðing kauphækkana og
aukins framleiðslukostnaðar.
GEGN
KRABBAMEININU
JT RABBAMEINSFÉLAG
“■ Reykjavíkur gengst
um þessar mundir fyrir
happdrætti til fjáröflunar
fyrir starfsemi sína. Þessi
samtök vinna mikið ogmerki
legt mi nnúðarstarf í þágu
heilbrigðismála þjóðarinnar.
í landinu eru nú 6 krabba-
meinsfélög, sem síðan mynda
heildarsamtök innan Krabba
meinsfélags íslands. Hafa
samtökin stofnað og rekið
leitarstöð, sem hefur yfirum-
sjón með leit að krabbameini
óg krabbameinsvörnum í
landinu.
Enda þótt krabbameinið sé
ein hin algengasta dánaror-
sök hér á landi og víðar um
þessar mundir, hafa þó stór-
ir sigrar verið unnir í bar-
áttunni við það á undan-
förnum árum. Telja margir
að það sé ekki of mikil bjart
sýni að gera sér von um,
að sá tími sé ekki langt und-
an, að mögulegt reynist að
vinna bug á sjúkdómnum.
í sambandi við krabba-
meinsvarnir er samvinna al-
mennings og læknavísind-
anna mjög nauðsynleg. Allt
veltur á því, að sjúkdómur-
inn uppgötvist á byrjunar-
stigi. Þess vegna er mjög
þýðingarmikið að fólk leiti
læknis til skoðunar, hversu
lítinn eða óljósan grun, sem
það kann að hafa um sjúk-
dóminn, eða jafnvel þó að
það sé algerlega heilbrigt og
kenni sér einskis meins.
Þau samtök, sem vinna að
krabbameinsvörnum í þessu
landi verðskulda fyllsta
stuðning alþjóðar. Þess
vegna verður að vænta þess,
að Krabbmeinsfélagi Reykja
víkur verði vel til liðs í
happdrættismiðasölu þess. —
Fjáröflun þess miðar að
auknum stuðningi við leitar-
stöð Krabbameinsfélags fs-
lands. Lífsnauðsyn ber til
þess að efla hana sem mest
má verða
VEIZLURNAR OG
NORÐURLANDA-
RÁÐ
¥ NOKKRUM blöðum á
Norðurlöndum var rætt
um það eftir fund Norður-
landaráðs hér í Reykjavík sl.
sumar, að veizluhöld íslend-
inga fyrir þingheim hafi þótt
í ríflegra lagi. Sannleikurinn
í því máli mun þó sá, að Is-
lendingar höfðu mjög svip-
aðan hátt á um risnu fyrir
Norðurlandaráð og tíðkazt
hefur meðal annarra þjóða
Norðurlanda, þegar þing
ráðsins hafa verið haldin í
höfuðborgum þeirra. Með
þessu er auðvitað ekki sagt
að risna í sambandí við þenn
Krúsjefftíðlitið
til Kennedys
ÞAÐ hefir virzt augljóst að
undanförnu, að Krúsjeff, for-
sætisráðherra Sovétríkjanna,
leggur mikla áherzlu á að
komast sem fyrst „í sam-
band“ við John F. Kennedy,
hinn nýja forseta Bandaríkj-
anna, sem tekur við völdum
í dag. Þessar tilraunir Krús-
jeffs virðast svo ákafar og
víðtækar, að þær hafa þótt
staðfesta það, sem mörgum
hefir boðið í grun og sumir
reyndar þótzt vita með vissu
áður, að það sé ákaflega mik-
ilvægt og jafnvel nauðsyn-
legt fyrir stöðu Krúsjeffs og
stefnu heima í Rússlandi, að
honum takist að koma á góðu
sambandi við hinn nýja
Bandaríkjaforseta — og það
sem allra fyrst.
an síðasta fund Norðurlanda-
ráðs hafi verið eðlileg og hóf
leg. Það er mála sannast, að
forráðamenn Norðurlanda-
þjóðanna allra eru veizlu-
menn miklir. Hvar sem efnt
er til fundahalda á Norður-
löndum, hvort heldur er í
höfuðborgum þeirra eða í
smáborgum utan þeirra, er
í sambandi við fundina efnt
til ýmis konar mannfagnaða.
Þykir það heyra til almennri
gestrisni gagnvart frændum
og vinum. En þótt gestrisni
hafi jafnan verið talin til
mannkosta, ekki aðeins á fs-
landi, heldur og um öll Norð
urlönd, að fornu og nýju,
dylst þó fáum að opinber
veizluhöld Norðurlandabúa
keyra nú orðið úr hófi fram.
Það er vissulega ánægjulegt
að koma á sveitabæ í lang-
ferð og fá góðar, rausnarleg-
ar og hlýjar móttökur, vera
boðið allt það bezta sem til
er á bænum. Þetta var ein-
kenni hinnar íslenzku gest-
risni og er það enn þann
dag í dag, þar sem byggð er
strjálust og gestakomur fá-
tíðastár. En sú tegund gest-
risni, sem fólgin er í mörg-
um veizlum á dag, heilu vik-
urnar, er allt annars eðlis.
Hún er bruðl og flottræfils-
háttur, sem hættulegur er
heilsu manna og fjárhág lít-
illar þjóðar.
Þessa ættu ekki aðeins við
íslendingar að minnast, held-
ur og okkar góðu frændur og
vinir á Norðurlöndum. Við
sitjum allir í sama bát í þess
um efnum, enda þótt það sé
gömul saga og ný, að vit-
leysan gengur stundum
lengst meðal þeirra þjóða,
sem fámennastar eru.
★ Krúsjeff í klípu?
Það er einnig skoðun fjöl-
margra vestanhafs — líka í
sjálfri Washington, að Kennedy
og hið sterka utanríkismálalið
hans, sem m. a- er skipað mörg-
um helztu Sovétsérfræðingum
Bandaríkjanna, verði að taka
afstöðu til fyrrgreindra „sátta-
tilrauna" Krúsjeffs hið allra
fyrsta — að vænlegra sé,
þrátt fyrir allt, að reyna
samninga við Krúsjeff heldur en
þá menn, sem líklegastir eru tald
ir til að taka við stöðu mesta
valdamanns í höfuðríki kommún
ismans, ef Krúsjeff skyldi verða
bolað frá.
★ Tvær leiðir •
Krúsjeff hefir einkum farið
tvær leiðir í þeirri viðleitni sinni
Krúsjeff — mænir á Kennedy
að ná til Kennedys yfir járntjald
ið. önnur þeirra opnaðist á hinni
svonefndu „Pugwash-ráðstefnu"
Bandaríkjamanna og Rússa, sem
haldin var í Moskvu dagana 27.
nóv. — 15. des. sl. — Það var
bandaríski milljónarinn Cyrus
Eaton, sem á sínum tíma kom
því til leiðar, að slíkir óform-
legir viðræðufundir vísinda- og
fræðimanna og ýmissa sérfræð-
inga frá þessum tveim miklu og
Sovétleiðtoganum
virðist mjög í mun
að koma á beinu og
góðu sambandi við
hinn nýja Banda-
ríkjaforseta — og
það sem allra fyrst..
andstæðu ríkjum hófust — og
draga þeir fyrrgreint nafn sitt af
sveitasetri Eatons í Kanada, þar
sem fyrsta ráðstefnan var hald-
in. Þessi bandaríski milljónaeig-
andi er mjög innundir hjá Krú-
sjeff, eins og kunnugt er — og
hefir m. a. hlotið Lenin-orðuna.
Hann neitar því þó harðlega, að
hann sé kommúnisti, en kveðst
hins vegar vera þeirrar bjarg-
föstu trúar, að komast megi hjá
árekstrum og leysa flest vanda
mál, aðeins ef fulltrúar Austurs
og Vesturs geti rætt saman af
Kennedy — varkár, og setur
skilyrði.
einlægnl, fyrlr luktum dyrum.
Meðal þátttakenda í síðustu
„Pugwash-ráðstefnu“ voru ýmsir
þekktir rússneskir vísindamenn,
svo sem Peter Kapitsa og Igor
Tamm, en af hálfu Bandaríkj-
anna mættu þar fjölmargir merk
ir prófessorar — og má t. d. nefna
W. W. Rostov, sem um margra
ára skeið hefir verið einn af nán-
ustu ráðgjöfum Kennedys. —.
Þessi merki maður lét í Ijós þá
skoðun við heimkomuna (og flest
ir hinir þátttakendurnir voru
sama sinnis), að Krúsjeff væri
reiðubúinn að gera margt og
mikið til þess að ná góðu sam-
bandi og koma á samningavið-
ræðum við hina nýju Bandaríkja
stjórn — og jafnframt, að Krú-
sjeff og fylgjendur hans teldu,
að hér þyrfti að hafa hraðar hend
ur, m.a. vegna stefnu Mao-Kína
og tilrauna til að gerast þriðja
„kjarnorku-stórveldið“ í heimin-
um.
Hin leiðin, sem Krúsjeff hefir
farið, er að beita Washington-
sendiherra sínum Mensjikov til
Mensjikov — milligöngumaður
inn?
þess að undirbúa jarðveglnn. Þeg
ar áður en Kennedy hafði skipað
Dean Rusk utanríkiðsráðherra I
stjórn sinni og Adlai Stevenson
aðalfulltrúa hjá Sameinuðu þjóð-
unum, leitaði Mensjikov eftip
fundi þeirra og átti við þá langar
samræður. Síðan hefir Mensjikov
sífellt verið á faraldsfæti, og síð
ustu vikurnar má segja, að varla
hafi liðið svo dagur, að hann
hafi ekki gengið á fund einhvars
af mönnum Kennedys.
★ Hastað á Castro
Það er ýmislegt fleira en hér,
Frh. á bls. 23