Morgunblaðið - 22.01.1961, Blaðsíða 13

áunnu'dagur 22. Januar 1961
MORUUNBZ^ÐIÐ
13
— , Síldveiðiskip á Faxaflóa,
Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.
aðeins, að venjuleg lán út á skip-
in fengjust erlendis hjá seljend-
um skipanna.
Skilyrði þess,
að skipastóllinn
komi að gagni
Skilyrði þess, að hinn aukni
skipastóll komi að gagni, er að
sjálfsögðu það, að unnt sé að
reka hann á arðbæran hátt.
Stjórnarandstæðingar segja, að
útgerðin sé svo illa stödd, að hana
hafi „borið upp á sker“. Engu að
síður vilja þeir íþyngja henni
með kauphækkunum, sem hún,
að þeirra eigin dómi, er alger-
lega vanmegnug að greiða. Því-
líkar kauphækkanir mundi ekki
með neinu móti vera unnt að
inna af höndum, nema með því
að ta,ka upp nýtt uppbóta- og
styrkjakerfi, og þar með magna
á ný verðbólgu og allan þann
ófarnað, sem henni er samfara.
Jafnvel Einar Olgeirsson
treystir sér ekki lengur til þess
að halda því fram að verðbólgan
hafj orðið verkalýðnum til góðs,
í grein, sem hann skrifar í Þjóð-
Tveir, sem sjónar-
sviftir er að
/ TJm síðustu helgi önduðust
tveir menn sem tekið var eftir
livar sem þeir komu, jafnt í fjöl-
menni sem fámenni, þeir Egill
Thorarensen, kaupfélagsstjóri á
Belfossi og Guðmundur Arason,
fcóndi á Illugástöðum í Vestur-
Húnavatnssýslu.
!■' Egill Thorarensen var bjart-
tir yfirlitum, kvikur í hreyf-
ingum og hsiði eitthvað það við
sig, að ai)ir sáu, að þar fór fyrir-
maður. Hann þótti stundum
harður í horn að taka, en allir
viðurkenndu, að hann var mað-
iur úrræðagóður og athafnamikill.
Þrátt fyrir langvarandi heilsu-
3eysi, íékk hann miklu áorkað
og verksummerkrhans mun lengi
sjást á Suðurlandi.
Guðmundur á Illugastöðum
var ekki eins’ ábúðarmikill í
þjóðlífinu, þótt hann væri mik-
ilsvirtur forystumaður í héraði.
En hvarvetna þar sem hann kom
á mannamót veittu menn at-
hygli höfðinglegu yfirbragði
fians og prúðri framgöngu.
Bjálfstæðismenn minnast ánægju
degra samvista með honum á
landsfundum, eindrægni hans í
skoðunum og ókvikulli tryggð
við stefnu flokbsins.
Síldveiði
í Faxaflóa
Hin mikla síldveiði í Faxaflóa
síðustu dagana sýnir, hversu
erfitt er um ásetlanir í sjávarút-
vegi okkar og þar með þjóðar-
búskap. Enginn veit, hversu
lengi þessi veiði endist, og er
Siún þó nú þegar orðin gott bús-
ílag. Ef gæfan er með, gæti veru-
Sega um hana munað, ekki að-
eins fyrir útgerðarmenn og sjó-
menn heldur þjóðarheildina. Svo
óvissum atvikum er hagur ok-kar
háður. A þeim getur oltið hvort
endarnir ná saman, afgangur
verður eða við mikla örðugleika
Verður að etja.
Jafn fráleitt værl að þakka
jiúverandi ríkisstjórn þessa síld-
argöngu eins og V-stjórninni
•'ikarfaveiðarnar miklu á Ný.
ífundna-landsmiðum síðari hluta
®rs 1958. Þær veiðar urðu til
í<5þess að gem það ár að mesta
Æramleiðsluári, sem yfir Island
hefur gengið. Því eftirtektarverð-
ara er að efnahags-örðugleikarn-
ir skyldu reynast þáverandi
Btjórn svo ógnþrungnir, að hún
ílúði af hólmi hinn 4. desember
tl'958, eins og alræmt er orðið.
f'ór V-stjórninni öðru vísi en nú-
vemndi stjórn, sem þrátt fyrir
L Bflabrest og verðfall á árinu 1960,
REYKJAVÍKURBRÉF
hélt hiklaust áfram viðreisn-
arráðstöfunum sínum með þeim
árangri, að engum óhlutdrægum
aðila getur dulizt að verulega
hefur miðað í rétta átt. Stórum
bætt gjaldeyrisstaða og vaxta-
lækkunin nú um áramótin er ár-
angur þeirrar viðleitni.
Lánabreyting
Hitt liggur í augum uppi, að
ekki er hægt á einu ári að bæta
úr öllu því, sem aflaga hefur
farið á 20 ára verðbólguskeiði.
Einn þáttur viðreisnarinnar er að
koma lánamálum útvegsins í
betra horf. A verðbólguárunum
var ráðizt í margar stórfeldar
framkvæmdir án þess, að séð
væri fyrir nauðsynlegum stofn-
lánum til þeirra. Þetta flaut á
meðan allt var látið vaða á súð-
um. Þá var fé dregið út úr
rekstri til þess að ráðast í stór-
framkvæmdir í trausti þess, að
uppbætur og aukin rekstrarlán
nægðu fyrir greiðslu skulda, sem
með verðfalli peninga raunveru-
lega minnkuðu. Allt varð það á
kostnað sparifjáreigenda. Segja
má, að þessu hefði átt að kippa
í lag um leið og sjálfar viðreisn-
arráðstafanirnar voru lögfestar á
sl. vetri. Þá var í svo mörgu að
snúast að ebki var unnt að sinna
þessu. Ur því var bætt með bráða
birgðalögum ríkisstjómarinnar
rétt eftir áramótin. Með þeim er
útvegnum tryggð lán til langs
tíma og með hagstæðum vaxta-
skilmálum.
Þreytulegt málþóf
stjórnar-
andstæðinga
1 umræðunum á Alþingi um
bráðabirgðalögin er mest áber-
andi, hversu stjórnarandstæðing-
ar sýnast vera þreyttir í rseðum
sínum. Er það út af fyrir sig ekki
furða því að enn er það sama
þulan, sem þeir þylja og allt sl.
ár, hrakspár og nöldur. Svo er að
sjá og heyra sem þeir sjálfir
finni, að þeir séu búnir að endur-
taka ósannindin svo oft, að allir
— og þar með þeir sjálfir, séu
orðnir þreyttir.
Að þessu sinni komust þeir
ekki hjá að játa, að ráðstafanir
stjórnarinnar stefndu í rétta átt.
Leiði þeirra og þreyta virtist
einungis því meiri. Af orðum
Laugard. 21. janúar
þeirra mátti heyra ergelsi yfir að
hafa ekki sjálfir fengið að vera
með í að móta þessar tillögur
og bera þær fram. Gremja
þeirra yfir að hafa ekki sjálfir
haft í sér manndóm til að sjá
fyrir þessum þörfum á meðan
þeir höfðu völdin, var augljós.
Einnig vonbrigði yfir því, að
þrátt fyrir síendurteknar full-
ingar um algert „strand“ útvegs-
ins skyldi nú um áramotin ekki
hafa orðið úr þeirri stöðvun, sem
þeir höfðu sagt fyrir og byggt
ráðagerðir sínar á.
Stöðvun,
sem mistókst
Til að bæta úr þessu róa þeir
kumpánar nú að því öllum árum,
að koma á víðtækum verkföllum.
Kommúnistar reyndu m. a. s. sl.
fimmtudag að stöðva síldveiði-
flotann til að hindra, að almenn-
ingur yrði aðnjótandi þeirrar
bjargar, sem nú er að sækja í
Faxaflóa. Þetta gerðu þeir sama
daginn og bandamaður þeirra,
Eysteinn Jónsson, fjölyrti um það
á Alþingi, að á alþýðuheimilum
væri nú ógerningur að lifa af
þeim launum, sem væru i land-
inu. Ráðið til þess að bæta úr
því, átti að vera að koma á al-
gerri framleiðslustöðvun, einmitt
þá daga, sem auðfengnust veiði
blasir við!
1 öðru orðinu fjargviðrast þess-
ir herrar yfir því að takmörkun á
útlánum banka hafi orðið til þess
að stöðva framkvæmdir og leiða
skort yfir þjóðina. En í hinú, að
úr lántökuhömlum hafi svo sem
ekkert orðið, því að þótt íslenzk-
ir bankar hafi nokkuð takmark-
að útlán sín, — miðað við þá
aukningu sem þeir segja, að þörf
hafi verið á, — þá hafi því meira
verið tekið að láni erlendis. I
fjasi sínu gleyma þeir að geta um
birgðasöfnun, sem hlaut að verða
um leið og verzlun var gefin
frjáls. Til hennar þurfti að sjálf-
sögðu mikið fé. Einnig þarf nú
að standa undir afborgunum og
vöxtum af hinni stórkostlegu
skulda aukningu undanfarinna
ára, ekki síst á meðan V-stjórn-
in var við völd. Þá þurfti að
borga allan skipastólinn sem
fluttur var til landsins á sl. ári.
Láta mun nærri, að fiskiskipa-
floti landsmanna hafj þá aukizt
um 580 millj. kr. Gefur auga
leið, að svo stórfeld aukning gat
ekki orðið á einu ári nema því
viljann sl. miðvikudag, segir
hann:
„Hin stöðuga, skipulagða verð-
bólga hefur nú á annan áratug
verið einskonar leynivopn ís
lenzku yfirstéttarinnar".
„Leynivopnið46
Ef Einar Olgeirsson meinar
þetta í alvöru og vill verkalýðn
um vel, þá ber honum skylda til
þess að gera sitt til þess að gera
þetta „leynivopn" óvirkt og
koma í veg fyrir nýjan verð-
bólguvöxt. Eina ráðið til þess,
að svo megi verða, er, að styðja
viðréisnarráðstafanir ríkisstjórn-
arinnar. Með engu móti öðru
verður verðbólgan stöðvuð. Alit
tal um annað er marklaust hjal
út í bláinn. Enda kemst enginn
hjá því að viðurkenna, að nú
þegar hefur mikið áunnizt í þess
um efnum. Hugsunarháttur
manna og viðhorf hefur nú þeg-
ar tekið gerbreytingum. Að því
leyti er komið yfir örðugasta
hjallann.
Á núverandi ríkisstjórn og
stuðningsmönnum hennar mun
sízt standa að tryggja verka-
lýðnum réttmæta hlutdeild í
arði þjóðarbúsins, sem mögu.
legur verður, eftir að öruggur
efnahagsgrundvöllur hefur ver-
ið lagður. Sjórnarandstæðingum
væri nær að leita lausnar vanda
mála þjóðfélagsins á þeim grund
velli en að halda áfram að
reyna að rífa burtu þær undir-
stöður sem þegar hafa verið
lagðar.
Áttar Einar sig?
Af skrifum og tali Einars Ol-
geirssonar mætti stundum ætla,
að hann skildi þetta. Hann benti
manna fyrstur á þá sorglegu
staðreynd, að lífskjör íslendinga
hafi staðið í stað í einn og hálf-
an áratug, samtímis því sem lífs
kjör flestra annarra nálægra
þjóða hafa stórum batnað. Sl.
miðvikudag viðurkennir hann,
að verðbólgan sé aðalbölvaldur-
inn „leynivopnið“ sem valdið
hafi öllum þessum ófarnaði.
Enn fæst hann hinsvegar ekki
til að játa, hver sé aðalorsök
verðbólgunnar. Samtök vinnu-
veitenda gáfu fyrir nokkrum
dögum út skýrslu, þar sem þetta
mál var rakið með óyggjandi
rökum og sýnt fram á, hversu
ófrjó og gagnslaus kauphækk-
unar- og verkfallabarátta und-
anfarinna ára hefur verið. f
henni er að finna skýringuna á
því furðulega fyrirbæri, sem
Einar Olgeirsson fyrstur dró
athygli manna að. Einar er svo
greindur, að hann skilur þetta.
En hann skortir hreinskilni.
Þess vegna reynir hann nú að
beina hugum manna að öðru.
Hann sér staðreyndina en vill
ekki viðurkenna hina einu
sönnu skýringu hennar. Þar af
leiðandi reynir hann að gera
tortryggilega starfsemi sölusam-
taka eins og SH, og hefur borið
fram tillögu á Alþingi um rann
sóknarnefnd í því skyni. En ó- _
neitanlega er nökkuð langt
seilzt, þegar hafin er svívirð-
ingarherferð gegn því, að SH
skuli vinna að því að gera ís-
lenzkan fisk sem verðmestan er-
lendis, m. a. í verksmiðjum til
að koma vörunni í það horf, er
neytendum líkar bezt. Á þá við-
leitni hefur engin dul verið
dregin. Þvert á móti hafa ítar-
legar frásagnir af starfsháttum
þessara verksmiðja nýlega ver-
ið birtar hér í Morgunblaðinu.
Allir mega þar af marka hvort
um sé að ræða þjóðhættulega
starfsemi eða hið gagnstæða.
Þar sem helmingi
uppskerunnar
er stolið
Einar _01geirsson er kominn.
í algera sjálfheldu. Úr því að
hann viðurkennir það böl, sem
verðbólgan hefur fært yfir ís-
lenzkan verkalýð, — og ef hann
er sá verkalýðsvinur, sem hann
þykist vera — ætti hann að
styðja raunhæfar ráðstafanir til
að hindra að hún hefjist á ný.
Ef hann gerir þetta ekki, þá er
það vegna þess, að hann metur
meira fyrirmælin frá Móskvu
um skefjalausa stéttabaráttu og
sundrungu þjóðfélagsins heldur
en hag íslenzkra verkamanna.
Velji hann þann kost, afsakar
hann það sjálfsagt í huga sín.
um með því, að það sé eina leið.
in til að koma á kommúnísku
skipulagi á íslandi. Kosti þess
skipulags má nokkuð marka af
orðum Krúsjeffs á flokks-
stjórnarfundi kómmúnista fyrir
skemmstu. Þá sagði Krúsjeff, að
samkvæmt framkominni skýrslu
væri það ljóst, að
„helming kornsins, sem rækt-
að væri, hefði verið stolið með-
an það stóð á ökrunum“.
Þeirri fullyrðingu Krúsjeffs
svaraði skýrslugefandinn svo:
„Þú hefur rétt fyrir þér,
Nikita Sergeyevich“
Síðan hélt Krúsjeff áfram að
bollaleggja um, að annað hvort
hefði korninu verið stolið eða í
ljós hefði komið „glæpsamleg
sviksemi" í hagskýrslum.
Þó að mörgu sé áfátt hjá okk.
ur, þá megum við sízt leita fyrir
myndar hjá þeim, sem viður-
kanna, að skipulag þeirra er
slíkt, að annað hvort er helm-
ingi afraksturs stolið eða hag-
skýrslur falsaðar sem því nem.
ur!
Á verðbólga
að halda áfram
að hindra
lífskjara-bata ?
Kommúnistar vilja koma hér
á þeim þ j óðf élagsháttum, þar
sem slíkt ástand er. Bandamenn
þeirra í Framsókn þykjast hins
vegar taka aðal-auðvaldsríki
veraldar, Bandaríkin, sér tH
fyrirmyndar. Tíminn vitnar nú
stöðugt í Kennedy, hinn nýja
forseta, og segir, að hann sé á
móti háum vöxtum og hömlum
á útlánum. En hvernig er statt
í Bandaríkjunum?
V-n wh á bls. 1 4l.