Morgunblaðið - 24.01.1961, Blaðsíða 11
Þriðjudagur 24. jan. 1961
MORCVNBLAÐIÐ
11
Ibúðir fyrir 20 þús.
manns á 6 árum
Frá umræðum í bæjarstjórn
um húsnæðismáBin
HÚSNÆÐISMÁL voru rædd
nokkuð á fundi bæjarstjórn-
ar Reykjavíkur síðastliðinn
fimmtudag og komu fram 1
þeim ýmsar athyglisverðar
úpplýsingar.
f ★
~ Mál þessi voru tekin á dag-
skrá að beiðni Alfreðs Gísla-
sonar, sem í upphafi flutti all-
langa ræðu. Talaði hann um
nauðsyn þess að íbúðabyggingar
yrðu auknar. Verulegur vöxtur
hefði ekki verið í þeim hin síð-
ari ár, nema í tíð nýsköpunar-
stjórnarinnar, sem ekki hefði
setið nema í 2% ár, og svo
Vinstri stjórnarinnar. Gerði AG
sér einkum tíðrætt um skýrslu
er dr. Björn Björnsson, hag-
fræðingur bæjarins, samdi árið
1948, þar sem áætlað var, að
byggja þyrfti um 650 íbúðir ár-
lega næstu árin. Sagðtst AG
gizka á, að með hliðsjón af
þessu væri þörfin nú mun meiri.
Núverandi ríkisstjórn hefði hins
vegar torveldað byggingarfram-
kvæmdir svo að nærri lægi að
um algjöra stöðvun væri nú að
ræða í þeim í þeim efnum. Þar
sem svo væri komið, sagðist AG
vilja leggja tii, að nýtt átak
yrði nú gert og tekið upp náið
samstarf við ríki og byggingar-
félög með það fyrir augum að
auka byggingar og lækka bygg-
ingarkostnað.
Gísli Halldórsson tók næstur
til máls og kvaðst hann vera
sammála Alfreð Gíslasyni um
að of dýrt væri byggt, og væri
að sjálfsögðu nauðsynlegt að
fylgjast með þessum málum á
hverjum tíma, en í þeim hefði
upp á síðkastið miðað mjög í
rétta átt. Fráleitt væri þó að
tala um stöðvun í byggingar-
framkvæmdum á síðasta ári eða
að slíkt væri framundan. Það
sæist bezt á því, að á síðasta
fundi byggingamefndar, sem
jafnframt hefði verið sá fyrsti
á þessu ári, hefðu legið fyrir
margar teikningar af íbúðarhús-
um. Fundargerð þessa fundar
byggingamefndarinnar hefði ver
ið staðfest af bæjarstjórn fyrr
á fundinum, og hefðu bæjarfull-
trúar vafalaust tekið eftir því,
að þar hefðu verið samþykkt
byggingarleyfi fyrir um 50 íbúð-
um. Þetta sýndi, að verulegur
áhugi væri nú á því, að komast
strax af stað með nýbyggingar
á hinu úthlutaða svæði við Háa-
leitisbraut og Safamýri.
Þá vék ræðumaður* að til-
vitnunum AG í byggingaráætl-
un dr. Bjöms Björnssonar frá
1948, þar sem gert var ráð fyrir
að byggja þyrfté 650 íbúðir á
ári. í þeirri töiu hefði ásamt
verulegri byggingarstarfsemi, til
þess að útrýma heiluspillandi
húsnæði, verið reiknað með 450
íbúðum á ári vegna fólksfjölg-
unar. Bn ástæða væri til að
athuga. iitillega, hvernig ástand-
ið hefði verið í þeim málum þá.
Árleg fólksfjölgun hefði á ár-
unum 1945—48 verið að meðal-
ta-li 2470 manns. — Þetta
hefði hins vegar breytzt, því að
síðustu 5 árin hefði meðalfjölg-
un á ári ekki verið nema 1845
manns. Aðstreymi fólks utan af
tendi hefði minnkað verulega
frá því sem var í loks stríðsins,
þegar það var óeðlilega mikið.
í stað þess, að fjölgunin hefði
þá komizt allt yfir 6%, væri
hún nú sem næst 2,6%—3%, og
teldu hagfræðingar það eðlilega
þróun. Þetta þýddi, að í dag
þyrfti ekki að byggja nema 400
íbúðir, til þess að fullnægja
íbúðaþörfinni vegna fólksfjölgun
ar. Við pað bættist svo, að það
hefði verið stefna bæjarstjórnar
meirihlutans að byggja árlega
allmikið húsnæði til útrýmingar
því, sem heilsuspillandi væri.
Ef gert væri ráð fyrir tun 150
íbúðum á ári í því skyni, sem
teljast mætti allmyndarlegur
skerfur, hefði þurft að byggja
hér árlega um 550 íbúðir og
kæmi það mjög heim við áætl-
unina frá 1948.
Til samanburðar við þetta
rakti Gísli Halldórsson síðan
hversu mikið hefði verið byggt
hér á undanförnum árum, en
síðustu 6 árin hefðu það verið
4451 íbúð, eða fyrir um 20.000
manns. Á sama tíma hefði fólks
fjölgunin orðið hér um bil 11,100
manns, eða aðeins um 1846
manns á ári, sem væri nú talin
eðiileg fólksfjölgun. Miðað við
áætlun dr. Björns hefði þannig
verið byggt fyrir um 8,900
manns fleira en í reyndinni
hefðu flutzt til bæjarins á þessu
tímabili, og hefði það komið til
góða því fólki, sem verið hefði
í húsnæðishraki eða búið í
heilsuspillandi húsnæði. Þessar
miklu byggingar, sagði ræðu-
maður að hlyti að vera ein höf-
uðástæða þess, ef byggingar-
starfsemi minnkaði nokkuð um
stundarsakir.
Síðan vék Gísli Halldórsson
nokkuð að lánakerfi húsnæðis-
málastjórnarinnar, sem komið
var á fót í stjórnartíð Ólafs
Thors árið 1955, og taldi lán-
veitingarnar á þess vegum vera
undirstöðu þess, að um stöðug-
ar byggingarframkvæmdir gæti
verið að ræða. Gagnstætt stað-
Fœr að
hverfa heim
Búdapest, 7. jan. (Reuter)
TILKYNNT var í dag, að komm-
únistaforinginn fyrrverandi,
Ernö Gerö, hefði nú fengið leyfi
til þess að hverfa aftur heim frá
RÖsslandi. Þar hefur Gerö dval-
izt síðan hann fór frá Ungverja-
landi undir vernd rússneskra her
manna í október 1956.
Gerö, sem varð flokksforingi
kommúnista eftir hinum ill-
ræmda Matyas Rakosi mun ekki
fá leyfí miðstjórnar kommúnista
flokksins til að takast á hendur
nokkur opinber störf, hversu lít-
ilvæg, sem þau kunna að vera.
Orðrómur hefur um hríð ver-
ið á kreiki um að Gerö væri í
raun og veru kominn til Ung-
verjalands fyrir nokkru síðan
en því hefur hvorki fengizt játað
né neitað. Hann mun nú orðinn
uijög sjóndapur. Rakosi, sem enn
dvelzt í Rússlandi mun ekki fá
leyfi til að hverfa heim í nán-
ustu framtíð.
hæfingum AG, hefði í tíð vinstri
stjórnarinnar dregið verulega úr
þessum lánveitingum og það
einnig komið verulega fram á
byggingarstarfseminni. Um það
bæru vott tölur yfir lánveiting-
ar á þessu tímabili. Árið 1956,
fyrsta heila árið, sem Húsnæð-
ismálastjórn starfaði, en það var
ekki fyrr en seint það ár, sem
vinstri stjórnin kom til valda,
hefðu verið lánaðar út 63,7
milljónir króna. Á fyrsta ári
vinstri stjórnarinnar 1957 hefðu
lánin lækkað niður í 48,8 millj.
kr. og síðan orðið enn minni
árið 1958 eða aðeins 34,5 millj.
kr. Nú á sl. ári hefði orðið gjör-
breyting á þessu. Húsnæðismála
stjómin hefði árið 1960 veitt
3316 lán að upphæð 71,8 millj.
kr., sem væri rösklega helmingi
hærri upphæð en lánað var síð-
ustu ár vinstri stjórnarinnar.
Nokkrar fleiri staðhæfingar
AG um aðgerðir vinstri stjóm-
arinnar í þessum málum hrakti
ræðumaður og sýndi glögglega
fram á, að þær hefðu síður en
svo verið til fyrirmyndar. —
— Lagði hann loks til að til-
lögu AG yrði vísað til bæjar-
ráðs. —•
Nokkrar umræður urðu áfram
og tóku þá til máls Alfreð Gísla
son, Þorvaldur Garðar Kristjáns
son og Guðmundur Vigfússon.
Athöfnin fyrir framan verzlunarhús Kaupfélags Ámesinga.
Ljósm.: Páll Jónsson.
VirðuEetf útíör
Egiis Thorarensen
S'ELFOSSI, 23. jan. — Ú^för
Egils Gr. Thorarensen, kaupfé.
lagsstjóra, var gerð sl. laugar-
dag. Á annað þúsund manns
var við jarðarförina, sumir
komnir langt að. Blöktu fánar
í hálfa stöng um allan Selfoss-
kaupstað.
Um morguninn kl. 10 fór fram
kveðjuathöfn í Dómkirkjunni í
Reykjavík. Sr. Sigurjón Guð-
jónsson í Saurbæ annaðist hana.
Var síðan ekið austur og jarðað
frá Selfosskirkju. Sr. Árelíus
Nielsson jarðsöng. Kirkjukór
Selfoss söng og Guðmundur
Gíslason annaðist orgelleik. —
Kirkjan var yfirfull og stóð
fjöldi manns úti. Var ágætis veð
ur, sólskin og blíða.
Þegar komið var úr kirkju var
staðnæmzt fyrir utan Kaupfélag
Ámesinga og kistan borin á
tröppurnar. Þar fluttu kveðju-
orð, Bjöm Björnsson, sýslumað.
ur Rangæinga, fyrir hönd Rang-
æinga, Valdemar Pálsson, gjald-
keri kaupfélagsins, fyrir hönd
starfsfólks þess, og Páll Hall-
grímsson, sýslumaður Árnes-
inga, fyrir hönd stjómar kaupfé-
lagsins og Árnesinga allra.
Er líkfylgdin fór fram hjá
Mjólkurbúi Flóamanna stóð
starfsfólk þar heiðursvörð og
stóðu mjólkurbílstjórar hver við
sinn bíl.
Jarðað var í Laugardælum. —
Sr. Lárus Helgason kastaði rek-
unum. Fór athöfnin ákaflega vel
og virðulega fram. — G. G.
Prófessor Finnbogi Rútur Þor-
va/dsson, sjotugur
EKKI þarf mikinn mannþekkj-
ara til að sjá það á Finnboga Rút
Þorvaldssyni prófessor, að þar
fer maður þéttur á velli og þéttur
í lund. Þannig kom hann mér
fyrir augu, þegar ég kom í skóla
fyrir rúmum fimmtíu árum og
var að virða þá fyrir mér, sem
rcsknari voru að ráðum og þekk-
ingu. Margir voru þar ólíkir að
útliti og innri gerð, og báru sum
ir utan á sér flysjungshátt en
aðrir virðuleika. Finnbogi var í
síðarnefnda flokknum, enda mun
það vera honum meðfætt, þótt
glaður sé og reiður í góðra vina
hópi.
Ef lýsa ætti prófessor Finnboga
með einu orði, þá mun lýsingar-
orðið traustur ná þeim tilgangi
bezt og sama má segja um þau
miklu og mörgu verk, sem hafa
verið gerð eftir hans forsögn og
undir hans stjórn. Það sannaðist
greinilega á hafnargerðinni í
Vestmannaeyjum, sem frá byrj-
un, eða í heilan áratug, hafði
verið saga samfelldra glappa-
skota og hrakfalla. Upphaflegi
hafnargarðurinn hrundi til
grunna í fyrsta stórbriminu, sem
kom eftir að hann hafði verið af-
hentur bæjarstjórn. Danskt verk-
fræðifirma, sem gert hafði hafn-
ir og önnur stór mannvirki víðs
vegar um heim, tók að sér teikn
ingu og gerð nýs garðs, en hann
brotnaði hvað eftir annað. Allt
breyttist þetta, þegar Finnbogi,
þá nýlega kominn frá verkfræði-
prófi tók að sér viðgerð garðsins,
teiknaði nýjan garðhaus og sá um
framkvæmd verksins. I meira en
þrjá áratugi hafa Ægisdætur ham
azt á þessu mannvirki, en það
hefur hvergi bilazt. Utreikningar
Finnboga standast öll áhlaup höf
uðskepnanna. Hann heldur sér
jafnan við jörðina og jörðin verð
ur að rifna og björgin að klofna
til þess að verk hans hrynji.
1 þau 17 ár, sem Finnbogi vann
hjá ríkinu að hafnarmálum, gerði
hann áætlanir, uppdrætti og
hafði með höndum framkvæmd
hafnarmannvirkja á 20—30 stöð-
um á landinu, auk ýmissa annara
verka, svo sem vatnsveitna og
skólpveitna. Þau verk lofa meist
arann. Mestar þakkir mun hann
þó eiga skilið fyrir afskipti sín af
hafnarmálum Vestmannaeyja.
Hann sá fram á nauðsyn þess að
Eyjarnar eignuðust sitt eigið
dýpkunarskip og vann að því að
fá aðra kaupstaði ásamt ríkinu
til að leggja í slíkt fyrirtæki, en
það strandaði á Alþingi. Vest-
mannaeyingar réðust þá sjálfir
í þetta fyrirtæki, þótt á kreppu-
tímum væri, og var skipið gert
að fyrirsögn Finnboga. Það hef-
ur síðan, í heilan aldarfjórðung,
verið sá möndull, sem allar hafn
arframkvæmdir í Vestmannaeyj-
um hafa snúizt um.
Próf. Finnbogi vann hjá
frænda sínum Jóni Þorlákssyni
bæði á námsárum sínum og síðar,
en eftir að hann lét af störfum
þar og hjá vitamálaskrifstof-
unni rannsakaði hann m. a. virkj
unarmöguleika Dynjandi og
Mjólkár í Arnarfirði og gerði
frumáætlanir um virkjunina þar.
Mörg önnur verkfræðistörf vann
hann og bæði fyrir það opinbera
og einstaklinga. Þá var hann
kennari við Iðnskólann í ald-
arfjórðung og síðustu 20 árin
hefur hann verið kennari við
verkfræðideild Háskólans, oft for
seti hennar, átt sæti í Háskóla-
ráði og stundum verið vara-
rektor.
Eins og gefur að skilja, hefur
próf. Finnbogi notið mikils
trausts hjá stéttarbræðrum sín-
um, verið oft í stjórn félags
þeirra ag fulltrúi þeirra á mörg-
um norrænum verkfræðingaþing
um. Auk þess liggja eftir hann
allmikil ritstörf á sérsvæði hans,
í Tímariti Verkfræðingafélags Iss-
lands og annars staðar.
Próf. Finnbogi er sonur merkis
prestsins síra Þorvalds Jakobs-
sonar í Sauðlauksdal og því kom
inn af Bólstaðarhlíðarætt og ætt
Teits vefara, en kvæntur er hann
frú Sigríði Eiríks sem hefur ver
ið höfuðskörungur í málum hjúkr
unarkvenna um langt skeið.
Fæddur er hann á höfuðbóli
Gests hins spaka, Haga á Barða
strönd, 22. jan. 1891, og í tilefni
sjötugsafmælisins vil ég óska
honum og frú hans allra heilla,
um leið og þakka honum margs
konar samskipti frá Vestmanna-
eyjum og góða vináttu æ síðan.
P.V.G.K.
Góð tið á
Héraði
TÍÐARFAR HEFIR verið ágsett
það sem af er jaaiúar. Jörð er
mikið til auð á láglendi, frost-
leysur og stillur oftast. Vegir
allir eru færir, svo þorraiblótin
eru veil sótt. HeilsuÆar manna og
búfjár er sæmilegt, svo héðan
er allt gott að frétta. — G.H.