Morgunblaðið - 24.01.1961, Síða 13

Þriðjudagur 24. jan. 1961
MORGUNBLAÐIÐ
13
MARGAR sögur hafa far-
ið af hinni fögru og fjar-
rænu Gretu Garbo og ef-
laust á hún enn eftir að
verða mönnum umialsefni,
því að út er komin ævi-
saga hennar, „Garbo“, eft-
ir Fritiof Billquist.
Þegar Greta Garbo sagð
ist vilja vera ein, meinti
hún það, og hún hafði
hæfileika til þess að vera
ein, enda þótt hún væri
innan um fjölda fólks. I
hinni nýju bók um leik-
konuna, er sagt frá því, er
Sir Laurence Olivier kom
til Hollywood árið 1933 til
þess að leika á móti Garbo
— hlutverk, sem hún vildi
að John Gilbert léki —
en þá frysti hún Olivier
gersamlega með fjarrænu
sinni.
f bókinni segir m. a.:
Þegar Olivier kom hitti
hann fyrir Garbo með
dökk gleraugu. Hún var
sifellt fjarræn í fram-
komu. I ástriðuþrungnum
Löggjafarvaldið
og eignarétturinn
1 TILEFNI greinar um stór-
eignaskattinn í Morgunblaðinu
14. þes&a mánaðar, langar mig
til þess að nefna hér nokkur
dæmi um framkvæmd þessara
illræmdu laga.
og fjarræn
atriðum gat hún veikt leik
Oliviers mjög, ef hún
beitti þessum eiginleikum
sínum.
1 hléi reyndi Olivier að
tala við hana. Hann fór
að tala um Svíþjóð, en
Garbo starði aðeins fram
fyrir sig. Þá breytti hann
um aðferð og byrjaði að
leika, en ekkert dugði. Og
hann gafst upp.
Þá leit Garbo upp og
sagði: Lífið er dapurlegt.
Framleiðendur urðu að
gefast upp. Olivier fékk
hlutverk í annarri mynd.
Hann fór frá Hollywood
djúpt særður. 1 tíu ár hélt
hann heit sitt um að koma
þangað aldrei aftur.
- Bjór
Framh. af bls. 6.
værí líkt því og ef Bindindisfélag
ökumanna bannaði bílstjórum að
aka á hraðanum frá 30 km. í 60
km. Þá kvaðst ræðumaður vilja
varpa fram þeirri fyrirspurn til
fulltrúa bindindishreyfingarinnar
hvar í heiminum þeir vissu um
bindindishreyfingu sem berðist
harðar á móti bjór en vínum.
Helgi Tryggvason sagði að
hver maður byggi við áfengisböl
og viðleitni til að minnka áfeng-
isneyzlu í landinu væri gerð
vegna aðstandenda þeirra, sem
féllu fyrir áfenginu.
Sigurjón Bjarnason sagði að
jþað hefði virzt áhugamál Frið-
finns Ólafssonar að níða niður
þá menn, sem bezt hefðu unnið
að menningarmálum en það væri
góðtemplarar. — Kvaðst ræðu-
ínaður sjálfur hafa kannað flest
Btig ofdrykkjunnar og sagði, að
allir fyrrverandi ofdrykkjumenn
væru í stórkostlegri hættu, ef
bjór yrði leyfður í landinu.
/
Ómar Ragnarsson sagði vilja
láta rödd æskumannsins heyrast
í þessum umræðum. Það gilti um
611 rök í svona máli að þau væri
©kki hægt að flokka undir ákveð-
in lögmál. Við gætum ekki vitað,
hvort bjórinn yrði til góðs eða
ills og einmitt þess vegna ættum
Við ekki að taka á okkur áhætt-
una af því að leyfa hann.
Benedikt Blöndal sagði frá ó-
menningarlegum drykkjuskap
Færeyinga á Gullfossi. Hann
Bagði, að Færeyingar byggju við
Bömu aðstæður í áfengismálum
og Vestmannaeyingar, þ. e. þeir
gætu ekki fengið áfengi inn í
landið nema gegnum pósthúsið
á staðnum. Yrðu þeir þó að hafa
borgað skatta sína áður en þeir
gætu fengið áfengispöntunina
senda.
Freymóður Jóhannesson sagði
að sig hefði lengi langað til að
mála mynd af Bakkusi en fund-
armenn hefðu fengið að sjá hann
á þessum fundi. Þá sagði hann,
að ef aðeins einum af félögum
©kkar væri hætt vegna bjórsins
eetti ekki að leyfa sölu hans í
landinu.
Stefán Þór Guðmundsson
mælti eindregið gegn sölu á
éfengum bjór og lagði mikla á-
herzlu á að góðtemplarareglan
hefði unnið hið þarfasta verk á
fslandi. Hafði hann á hraðbergi
tilvitnanir í skáld og fræðimenn
máli sínu til stuðnings og höfðu
fundarmenn gaman af.
★ >.
Rúnar Bjamason drap á frá-
sögn útvarpsins á sl. surnri af
Þórsmerkurhátíð og taldi að á-
stand 1 áfengismálum mundi ekki
versna þótt bjórsala yrði leyfð.
Þá kvað hann það ekki miundu
vera verra fyrir unglinga að
byrja að drekka bjór en sterk-
ari vín. Lagði ræðumaður til að
stofnuð yrðu samtök þeirra
manna, sem vildu leyfa bjór í
landinu.
Ófeigur Ófeigsson, læknir,
sagði sögu af sjúklingi sínum,
sem hefði þjáðst af delerium
tremens vegna bjórdrykkju. Kom
það fram, að maður þessi hafði
drukkið Egil sterka 10—12 flösk-
ur á dag og tók læknirinn það
fram, að sjúklingur sinn hefði
haft leyfi til að drekka þennan
bjór.
' ★
Rögnvalður Pálsson sagði að
bjórfrumvarpið yrði að komast
í gégn, þó ekki’væri vegna ann-
ars en þess hagnaðar, sem ríkið
gæti haft af bjórframileiðslu.
Lagði hann til að íslendingar
seldu togara sína og byggðu
bruggstöð.
Að lokum fluttu frummælend-
ur stuttar ræður, þar sem þeir
gerðu einstakar athugasemdir við
mál annarra ræðumanna, en að
því loknu þakkaði formaður Stúd
entafélags Reykjavíkur ræðu-
mönnum hóflegan málflutning,
fundarmönnum gott hljóð og
sleit fundi. , ,
Etnsöncjur Sigurðar
Björnssonar
I. Hlutur eiganda íbúðarhús-
næðis.
Ekkja nokkur keypti húseign
árið 1938 og voru í húsi þessu 4
íbúðir á hæðum og tvær kjall-
araíbúðir, samt. 460 fermetrar.
Gerði hún jafníramt samning
við leigjendur alla, að þeir
skyldu greiða ákveðna leigu, en
ef 'löggjafinn setti hámarks-
ákvæði um leigugjald, þá skyldu
þeir hlýta því. — Skv. núgildandi
húsaleigulagaákvæðum er árs-
leiga ekkjunnar af húseigninni
því kr. 38.640.00 (7.00 kr. pr. M2
x 460 M2 x 12 mán.)
Þegar lög 44/1957 voru sam-
þykkt, hét það í greinargerðinni,
er fylgdi frumvarpinu, að taka
ætti skatt þennan af þeim er
grætt hefðu á verð'bólgunni.
Var ekkjunni gert að greiða í
stóreignaskatt af húseigninni kr.
210.000.00, þar sem fasteigna-
mat hennar var kr. 145.000.00 og
það margfaldað með 15= kr.
2.175.000,00.
Nú getur það vafizt fyrir mörg
um að skilja, hvernig ekkjan fór
að græða á verðbólgunni, er hún
átti nákvæmlega sömu eign og
fyrir stríð, er verðbólga var lítt
þekkt hugtak. Þar sem misvitrir
stjórnmálamenn hafa með efna-
hagsráðstöfunum sínum gert aðr
ar eignir verðlitlar, svo sem
sparisjóðsinnstæður, þá er eigi
stórmannlegt að reyna að fela
þá staðreynd bak við ímyndaðan
verðbólgugróða húseigenda. —
Slíkt er fyrir neðan virðingu
Alþingis.
Annars er verðmæti eigna fund
ið með því að kapitalisera rent-
una, er þær gefa af sér þannig
að verðmæti húseignarinnar er
skv. því kr. 644.000.00 miðað við
vaxtahæð í árslok 1956, er skatt-
urinn var lagður á. (6% af
644.000 = 38.640.00 eða húsaleigu
tekjurnar yfir árið.)
Vegna húsaleigulaganna var
þetta sú eina aðferð, sem sann-
gjarnt hefði verið að meta hús-
eignir á til stóreignaskattsins,
þótt vitað sé að gangverð húsa
hafi þá verið hærra.
III. Hlutur útgerðarmannsins.
Margir af mestu athafnamönn-
um þjóðarinnar hafa lagt allt
sitt fé í útgerð, og ekki hlaupizt
á brott yfir í áhættuminni at-
vinnurekstur þótt margar ver-
tíðir hafi brugðizt í röð, eins og
t. d. síldveiðarnar fyrir Norður-
landi. Töldu þeir réttara að reyna
til hins ýtrasta að afla þjóðar-
búinu gjaldeyristekna, heldur en
tryggja efnahag sinn með því að
leggja aldrei út í neina tvísýnu.
Þessum mönnum var heldur
ekki gleymt, er stóreignaskatt-
urinn var lagður á, og á þá lagðar
einna mestar álögur. — Nú er
svo komið hag þessara manna, að
nýlega hafa verið gefin út bráða
birgðalög þar sem í sumum til-
fellum er lagt blátt bann við
þvi að ganga að þeim af lánar.
drottna hálfu. Minnir þetta all-
mjög á manninn, er féll útbyrðis,
og átti að bjarga, en svo tókst
til, að hann var fyrst rotaður
með árinni, en síðan kastað til
h-ans björgunarhringnum.
SIGURÐUR Björnsson tenór-
söngvari söng fyrir styrktarfé-
laga Tónlistarfélagsins í Aust-
urbæjarbíói þriðjud. 10. og
fimmtud. 12. þ.m. A söngskránni
var lagaflokkurinn Dichterliebe
(Astir skáldsins) eftir Schumann,
fjögur íslenzk lög og loks fjögur
lög eftir Sohuibert. Jón Norðdal
annaðist undirleikinn.
Þetta eru fyrstu sjálfstæðu tón
leikar Sigurðar hér, og verður
ekki annað sagt en vel hafi verið
af sfcað farið enda undirbúningur-
inn góður. Sigurður hóf nám í
fiðluleik við Tónlistarskólann
hér ungur að árum en sneri sér
síðan að söngnámi og lauk burt-
fararprófi í söng frá skólanum.
Nokkur undanfarin ár hefir hann
dvalizt í Þýzkalandi og verið
nemandi Gerhards Húsch, sem
um árabil var einn frægasti og
ágætasti ljóðasöngvari Þjóð-
verja. Hefir Sigurður sýnilega
stundað námið af frábærri alúð,
enda hefir það orðið honum
heilladrjúgt að flestu leyti. Hon-
um er orðinn eiginlegur hinn
þýzki ljóðasöngstíll í sinni feg-
urstu mynd og framsetning hans
og meðferð er svo fáguð, að sár-
fáir íslenzkir söngvarar — ef
nokkrir — hafa náð jafnlangt í
því efni. Þetta er í senn síyrkur
Sigurðar og sú mesta hætta, sem
yfir honum vofir: offágun smá-
atriða getur orðið á kostnað heild
arinnar, og er hér vandratað
meðalhóf. Fjölin er ekki unnin
úr trjábolnum til þess fyrst og
fremst að hefla hana, heldur til
þess að hún gegni sínu hlutverki
í byggingunni, og er það aðal-
atriðið. Hitt er kostur en þó
aukaatriði, að hún sé vel hefluð,
og á því getur verið mikill stig-
munur. En ef svo mikið heflast af
fjölinni, að hún fylli ekki lengur
það bil, sem henní var ætlað, —
þá er illt í efni.
Þetta líkingamál er ekki tíma-
bært í sambandi við söng Sig-
urðar Björnssonar nema sem við
vörun, og hefði ekki komið í hug
ann, nema — af því að söngvar
inn er svo mör.gum góðum kost-
um búinn og ágætlega skólaður.
Það hefir væntanlega stafað af
eðlilegum taugaóstyrk á fyrstu
tónleikum, að sumar „fjalimar" í
,,Dichterliebe“ voru helzt til mik
ið „heflaðar". Fyrir bragðið varð
flokkurinn í heild áhrifaminni og
rislægri en annars hefði orðið.
Islenzku lögin féllu ekki alls
staðar vel inn í söngskrána, og
spilltu heildarsvip hennar og var
þó vel með þau farið. En söngv-
arinn þarf enn að bæta frambtfcð
sinn á móðurmálinu, til þess að
hann jafnist á við framburð hans
á þýzkunni.
Lögin eftir Schubert voru það,
sem hæst bar á þessum tónleik-
um. Þar losnaði um hömlur á
söngvaranum, svo að hann naut
sín stórum betur en áður, — virt
ist bæði raddstyrkari og skap-
meiri. Meðferð hans á þessum
lögum gaf fyrirheit um það, að
Þegar svo er komið fyrir aðal-
atvinnuvegi þjóðarinnar, er orðið
hæpið að gera fleiri tilraunir til
innheimtu stóreignaskattsins, —
greiðslugetan er engin, húseig-
endur margpíndir af úreltum
húsaleigulögum útvegurinn á
heljarþröm vegna aflabrests,
verzlunin rekin með stórtapi
vegna óraunhæfra álagningar-
ákvæða og svipað er með aðra
atvinnuvegi.
Forfeður okkar höfðu á sínum
tíma skap til þess að flytja frá
Noregi undan skattaáþján Har-
aldar og nema þetta fagra land,
er við byggjum.
Löggjafarvaldið hefur nú geng-
ið svo lángt í skattpíningu sinni,
að nú þarf að spyrna við fótum
og það svo kröftuglega, að inn-
heinjtu stóreignaskattsins verði
hætt, og lögin afnumin, því eigi
er útilokað að enn leynist með
þjóðinni það skap, er varð megin
orsök til landnáms á Islandi og
menn standf nú einu sinni svo
Arl. afib. og vextir ekkjunnar af stóreignask.
Fasteignaskattar og viðhald (varlega áætlað
Húsaleigutekjur yfir árið kr. 38.640.00
Hreint tap af húseigninni — 14.960.00
kr.
53.600.00
33.600.00
20.000.00
53.600.00
Má sjá glögglega af þessu, hve
vel löggjafinn verndar eignarrétt
inn.
II. — Hlutur hlutafjáreigand-
ans.
Hlutabréf í Eimskipafélagi Is-
lands voru upphaflega metin til
stóreignaskatts á rösklega 100-
földu verði — Ríkisskattanefnd
lækkaði matið niður í 40-falt
verð.
Nú veit allur landslýður, að
bréf þessi eru seld á 10-földu
verði og ársarður af þeim 8%,
þannig að skv. reglunni um kapi-
taliseringu rentunnar og 6%
vexti í árslok 1956, er 100.00 kr.
bréf í E.I. að verðmæti kr. 133.34.
Ríkisskattanefnd mat til stór-
eignaskatts hlutabréf í samkomu
húsi einu úti á landi á 15-földu
verði þótt bréfin hefðu verið aug
lýst til sölu í útbreiddasta blaði
landsins, og enginn viljað kaupa
þau fyrir neitt.
Þannig mætti lengi telja hin
ótrúlegustu vinnubrögð skattyfir
valda í sambandi við hlutabréfa
matið.
síðar meir — og þess verður
varla langt að bíða — lofi hann
okkur að heyra „Dichterliebe“
aftur , og þá komi allt til skila,
sem í verkinu býr — ástarhitinn,
og vonargleðin, þráin brennandi
og hinn þungi harmur.
J. Þ.
þétt saman, að löggjafinn sjái, að
í þetta sinn hafi hann gengið
feti of langt.
Alþingi hefur notið mikillar
virðingar sem elzta löggjafar-
samkunda heims.
Til þess að sú virðing megi
haldast, þarf það þegar að afmá
þann blett, er dekkstur hefui
orðið á spjöldum Alþingissögunn
ar — Eignaránslögin frá 1957 —
Leifur Sveinsson.
„Ballherrar46
í handjárnum
AKRANESI, 16. jan. — Glatt
var á hjaila á dansleik í félags-
heimiiinu Fannahlíð í Skil-
mannahreppi á laugardaginn.
Þar voru þrír héraðslögreglu-
menn til þess að halda uppi lög.
um og reglu og veitti víst ekkert
af, því ölvun varð mikil þegar
á ikvöldið leið og vijrtist um
tíma sem allmikill hluti dans.
gesta hefði komið þangað til að
jafna deilur sínar — og það ekki
með neinum vettlingatökum. —
Munu lögregluþjónarnir hafa
fengið mörg olnbogskot svo ekki
sé meira sagt. Áður en yfir lauk
höfðu nokkrir ballherranna
handjám um úlnliði og munu
þeir ekki haía svifið í dansi
með ungmeyjunum lengur það
kvöldið.