Morgunblaðið - 29.01.1961, Page 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 29. janúar 1961
Utg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalotræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
X lausasölu kr. 3.00 eintakið.
OFBELDI KOMMÚNISTA
OLLUM landslýð er nú
orðið það ljóst, að komm-
únistar hafa undanfarin ár
haldið völdum í Dagsbrún,
fjölmennasta verkalýðsfélagi
landsins með hreinu ofbeldi
og alls konar brögðum. Það
eru til dæmis fáránlegar að-
farir, að andstæðingar komm
únistastjórnarinnar í félag-
inu skuli ekki fá kjörskrá
afhenta fyrr en stjórnar-
kosning hefst. Kommúnistar
hafa hreinlega neitað að af-
henda kjörskrána fyrr. Sama
máli gegnir um skuldalista
og aukafélagaskrá, sem and-
stæðingar kommúnistastjórn-
arinnar hafa óskað að fá af-
henta. Kommúnistar hafa
þverneitað að afhenda þessi
gögn. Þeir hafa viljað sitja
að þeim einir. Virðing komm
únista fyrir lýðræði og
mannréttindum er ekki upp
á marga fiska. Alþýðusam-
bandsstjórn neitar andstæð-
ingum kommúnista í Dags-
brún um alla aðstoð gegn
ofbeldisaðgerðum Dagsbrún-
arstjórnarinnar. Var ef til
vill óþarfi að gera ráð fyrir
öðru, þar sem sjálfur forseti
Alþýðusambands íslands
lýsti því yfir, er hann kom
úr boðsferð til Tékkósló-
vakíu á sl. sumri, að sér virt-
is-t fyrirkomulag kosninga
austan jámtjalds „mjög svip-
að og hér á landi. Af því
virðist mega draga þá álykt-
un, að lýðræðislegur þroski
þeirra Hannibals Valdimars-
sonar og Janosar Kadars sé
á mjög svipuðu stigi.
FÆKKAR
í DAGSBRÚN?
¥|AÐ hlýtur einnig að vekja
*■ athygli, að á sama tíma
sem íbúum Reykjavíkur hef-
ur fjölgað um 9000 manns á
árunum 1954—1961, þá hefur
kjósendum á kjörskrá í
verkamannafélaginu Dags-
brún fækkað um 100* Með
slíkum brögðum reyna
kommúnistar að halda völd-
um í þessu stærsta verka-
lýðsfélagi landsins. Þeir
heimta að fá fultrúa á Al-
þýðusambandsþing miðað
við að 3400 manns séu í fé-
laginu. En á sama tíma hafa
þeir aðeins 2300 mans á kjör-
skrá!
Slík vinnubrögð dæma sig
sjálf. Það eru hræddir menn,
sem slíkum ofbeldisaðgerð-
um beita. Kommúnistar hafa
alltaf lagt megináherzlu á að
nota Dagsbrún sem tæki í
pólitískri valdabaráttu sinni.
— Raunverulegir hagsmunir
verkamanna liggja þeim í
léttu rúmi.
Ef til vill ríður aldrei
meira á því en einmitt nú,
að verkamenn snúist gegn
þessari ofbeldisstjórn komm-
únista. Stærsta hagsmunamál
verkamannsins er að njóta
stöðugrar vel borgaðrar og
öruggrar atvinnu. Ef verð-
bólgustefna kommúnista yrði
nú ofan á, yrði stefnt út í
mikla óvissu og erfiðleika.
Ný gengisfelling, sem hlyti
að leiða af nýju kapphlaupi
milli kaupgjalds og verðlags
væri verkamönnum vissu-
lega ekki hagstæð. Allir
hugsandi Dagsbrúnarmenn
hljóta þess vegna að snúast
gegn forystu kommúnista í
félaginu og stuðla að því að
það fái ábyrga forystu, sem
setur hagsmuni verkamanna
ofar pólitísku glæfraspili
kommúnista.
SJÓNVARPIÐ
OG FRAMTÍÐIN
Qjónvarpinu fleygir fram
^ um allan heim. í Banda-
ríkjunum eru nú talin vera
52 millj. sjónvarpstækja. Má
heita, að sjónvarp sé þar á
hverju heimili. I Bretlandi,
Þýzkalandi og Frakklandi er
sjónvarpið einnig orðið mjög
útbreitt. Öll Norðurlöndin
nema ísland hafa einnig tek-
ið upp sjónvarpsstarfsemi
fyrir nokkru. Um allan heim
nýtur sjónvarpið mikilla og
vaxandi vinsælda, enda þótt
einnig verði vart gagnrýni á
starfrækslu þess.
Um það þarf ekki að fara
í neinar grafgötur, að sjón-
varpið getur verið stórkost-
legt menningartæki. Það get-
ur flutt margvíslega fræðslu,
kynnt fagrar listir á áhrifa-
ríkari hátt en áður hefur
verið mögulegt og stundað
fjölþætta aðra menningar-
starfsemi. Möguleikar þess til
þess að flytja fréttir og gefa
fólkinu tækifæri til þess að
fylgjast vel með því sem er
að gerast í heiminum, eru
einstæðir.
En alla góða hluti, einnig
sjónvarp og útvarp, er hægt
að misnota. En sú staðreynd
þarf ekki, og á ekki að leiða
til þess að menn snúist gegn
sjónvarpi eða útvarpi. Þvert
á móti ber að stefna að því,
að gera þessi menningartæki
fullkomnari og koma í veg
fyrir að þau séu misnotuð.
Amerískur sjónvarpsmað-
ur, sem hér hefur verið und-
anfarna daga, býðst til þess
að koma upp ódýrri sjón-
varpsstöð, sem næði til nokk

Spilavítið
intýrablæ, sem önnur spila-
víti hafa ekki. Það er sem
sagt frægast fyrirtækja af
þessu tagi — en hitt er svo
aftur annað mál, hvort slíkur
frægðarljómi, sem yfir því
hvílir, getur tahzt eftirsókn-
arverður.
★ EKKI SPILAFÍKN
Eigandi spilavítisins í
Monte Carlo, tveggja eða
. þriggja lúxus-hó.tela þar —
þAÐ er yfirleitt rólegt og yfir hádegið. Á tímabilinu bíjarfrí— effé'lfgfð'^Soci-
fáförult í „verksmiðj-. frá hádegi og fram undir été des Bains de Mer“, en
unni“ á morgnana og fram kvöld koma aðeins „hinir Þetta félag „er“ raunveru-
„ .» fastráðnu starfsmenn“ — lega ekkert annað en hinn
svo að þá er þar ekki f.rægt\ grís^ sklPakóngnr,
, f. Aristoteles Onassis. Það hefir
serlega fjolmennt heldur. sjálfsagt verið af gróðavon
.... Þetta er nú annars fyrst og fremst, að skipa-
urs' hluta þjóðarinnar. Það
tilboð er góðra gjalda vert
og verðskuldar fyllstu athug-
un. Hins er þó að gæta, að
á sviði sjónvarpsmála gerast
nú örhraðar breytingar, jafn-
vel hefur verið rætt um að
nota gervihnetti úti í geimn-
um til endurvarps í stórum
stíl. Hefur þá verið rætt um
að með slíku fyrirkomulagi
mætti spara byggingu
margra endurvarpsstöðva
víðs vegar um heim.
Allar hliðar máls ber að
athuga vel og hlusta á ráð
sérfróðra manna. Sjónvarpið
mun koma til íslands fyrr en
síðar. Það getur orðið þjóð-
legt og merkilegt menning-
artæki á sama hátt og út-
varpið er í dag.
VETRARVERTÍÐIN
¥7erkalýðs- og sjómannafé-
* lögin eru hvert á fætur
öðru að samþykkja sam-
komulagið við útvegsmenn.
Þorskveiðar vetrarvertíðar-
innar eru að hefjast. Undan-
farnar vikur hefur síldveið-
in hér við Suðvesturland orð-
ið mikil björg í bú. Margir
sjómenn hafa haft við þær
ágætar tekjur og aflahæstu
bátarnir eru komnir með um
og yfir 100 þús. kr. háseta-
hlut.
Mikið ríður á því, að hver
vinnufær hönd taki riú til
starfa við útflutningsfram-
leiðslu þjóðarinnar. Á því
veltur afkoma alls almenn-
ings í framtíðinni. Því aðeins
getum við íslendingar hald-
ið áfram nauðsynlegri upp-
byggingu og framförum í
landinu, að framleiðslutæki
okkar séu rekin á heilbrigð-
um grundvelli, skapi næga
og varanlega atvinnu um
land allt. Þjóðin hefur af
miklum þrótti og bjartsýni
unnið að því undanfarna tvo
áratugi að afla sér nýrra og
fullkominna framleiðslu-
tækja. Hún hefur aukið
framleiðslu sína verulega.
Því miður hafa lífskjör ís-
lendinga ekki batnað eins
mikið og margra annarra
þjóða. En það sprettur fyrst
og fremst af því, að hér hef-
ur verðbólga leikið lausum
hala um langt skeið. Nú-
verandi ríkisstjórn hefur
hins vegar gert markvísa til-
raun til þess að stöðva hana.
Sú tilraun má ekki mistak-
ast. Allir þjóðhollir íslend-
ingar verða að taka saman
höndum í baráttunni gegn
verðbólgustefnunni fyrir
björtum og farsælum tímum
í framtíðinni.
— hefur freist-
að merga — í
100 ár
rósamál — spilavítið fræga
í Monte Carlo gengur
nefnilega undir nafninu
„verksmiðjan“ í daglegu
tali heimamanna. Og svo
við höldum rósamálinu á-
fram, þá er það ekki fyrr
en líða tekur á kvöld eða
fram á nótt, að hinir „ó-
faglærðu“ taka að flykkj-
ast í „verksmiðjuna“ —
en það eru auðvitað þeir,
sem eru hin raunverulega
gulltunna fyrirtækisins.
★ VAFASAMUR
FRÆGDARLJÓMI
Um þessar mundir eru
liðin 100 ár síðan hafizt var
handa um að reisa rokoko-
byggingu þá, er síðar hýsti
spilavítið, á hinum eyðilegu
klettum, hvar síðan byggðist
nýr bær, Monte Carlo sem
dró nafn sitt af Charles III
fursta, er átti hugmyndina að
stofnun spilavítisins. Þegar
Monte Carlo komst í járn-
brautarsamband við umheim-
inn, árið 1868, greip spila-
æðið um sig fyrir alvöru —
og síðan hafa stöðugt farið
miklar sögur af spilavítinu,
og reyndar æði misjafnar.
Og enda þótt margar svipað-
ar „stofnanir“ hafi verið
settar á laggirnar síðan
Monte Carlo-spilavítið var
stofnað, jafnvel þar í næsta
nágrenni, hefir það þó alltaf
yfir sér einhvers konar æv-
HÉ w f J^L
Spilavítið bíður gesta sinna — og aldrei án árangurs ....
í Monte Carlo
kóngurinn keyptl „vitið", og
varla hefir hann tapað á því.
Ekki hefir hann a.m.k. á-
girnzt það af einskærri spila-
fíkn, því að Onassis spilar
aldrei — í það minnsta- ekki
í þessum húsakynnum sínum.
Tíu prósent af öllum tekj-
um spilavítisins renna til
Rainiers fursta í Monaco, sem
aldrei hefir stigið þar fæti
inn fyrir dyr. — Það má
segja með sanni, að spilavít-
ið sé „ríki í ríkinu“, og sjálfu
sér nógt um marga hluti. —
Til dæmis eru það eigin
smiðir fyrirtækisins, sem
smíða öll tæki hússins, spila-
borðin, „heillahjólin“ (roul-
etturnar) o. s. frv. — en sam
tals starfa um 1.000 manns að
staðaldri hjá spilavítinu.
★ HJÁTRÚ SPILAMANNA
Þeir eru ekki margir,
sem hafa fengið að spila
„upp á krít“ í spilavítinu í
Monte Carlo — enda eflaust
hollara fyrir fjárhag fyrir-
tækisins að fara varlega í
sakirnir í þeim efnum — en
hins vegar er ýmsum skringi-
legum tiltækjum gestanna og
hjátrú yfirleitt tekið með
hinu mesta umburðarlyndi. I
forsalnum stendur t. d. stytta
af Loðvík 14 — og er annar
fótur hennar orðinn gljá-
fægður (eins og táin á styttu
heilags Péturs í kirkju hang
í Róm, þótt af öðrum sökum
sé), af því að sú hjátrú hef-
ir skapazt meðal fjárhættu-
spilaranna, að það sé heilla-
merki að snerta fótinn á leið
inni inn í salarkynnin. —
Einn hinna föstu viðskipta-
vina spilavítisins, öldruð,
ensk kona, stígur aldrei svo
fæti þar inn úr dyrum, að
Frh. á bls. 23