Morgunblaðið - 04.02.1961, Blaðsíða 3

Laugardagur 4. febr. 1961
MORGVNBLAÐIÐ
3
Skyggnzt
um borð i
7PVINTÝRIÐ um „Santa
Maria“ virðist nú loks
á enda. Þar missa blaða-
menn um víða veröld
spón úr aski sínum — því
að óneitanlega var hin
ævintýralega taka skips-
ins og furðu-sigling þess
um Atlantshafið í hálfa
aðra viku eitthvert nýstár
legasta fréttaefni, sem rek
ið.hefur á fjörur blaða og
fréttastofnana um langt
skeið — og fréttamenn
kunna vel að meta slíkt,
kannski fremur en flestir
aðrir. Þeir eru einmitt sí-
fellt í leit að skemmtilegu
og nýstárlegu efni.
★
Fréttamenn biðu heldur ekki
boðanna, þegar Santa Maria
hætti loks stefnulausu rási
sínu fram og aftur um Atl-
antshafið og lagðist við fesfc
* „VIVA CAPITANO
GALVAO!“
— Við höfðum leitað að |
Santa Maria margar klukku-
stundir á litla flskiskipinu ||
okkar, er okkur tókst loks §
að finna skipið sl. mánudags- jf
kvöld (30. jan.) undan I’ern-
ambbuco-víkinni (Recife). —j
Úr mikilli fjarlægð sáum
við, að fólkið á þilf arinu S
veifaði ákaft til okkar. j
Bandarísk Constellation-flug-
vél sveif rétt yfir höfðum
okkar, og það var greinilegt,
að nánari gætur voru hafðar
á ferðum okkar, bæði frá
flugvélinni og skipinu.
Þegar við fórum um borð
í skipið, hrópuðu farþegarn-
ir: ,,Viva capitano Galvao!"
— og veifuðu vasaklútum
sínum. Fulltrúi skipherrans
(Galvaos) tók á móti okkur
við borðstokkinn. Hann var
klæddur gulum einkennisbún
ingi, með bláa húfu á höfði
— en hún var prýdd græn-
um og rauðum borðum, tákn-
um þeirrar virðingarstöðu, er
hann gegndi. ,
Farþegar hópast saman á afturþiljum til þess að
fylgjast með ferðum báts, sem nálgast Santa Maria
e ð a

eins og uppreisnarmenn skírðu skipið eftir að þeir
tóku það.
Santa Maríu
-* TREYSTI A QUADROS
Okkur var vísað til ká-
etu Galvaos. Hann tók okk-
ur vel og lét í ljós ánægju
sína yfir að hitta hér fyrstu
fulltrúa brasilískrar blaða-
mennsku. Skipherrann kvaðst
þess fullviss, að hinn nýi
forseti Brasilíu, Janio Qua-
dros, mundi veita sér full-
tingi, — a. m. k. ekki láta
leggja hald á Santa Maria.
Og hann tók 'það fram, að
slíkur beinn eða óbeinn stuðn
ingur væri skilyrffi fyrir
frekari framgangi uppreisnar
hreyfingar sinnar.
Við dvöldumst um borð í
skipinu um það bil tvær
klukkustundir, og fengum
tækifæri til þess að spjalla
við allmarga farþeganna. —
Margir þeirra höfðu greini-
lega hrifizt af uppreisninni
og lýstu því yfir, að þeir
væru Galvao hlynntir. Þeir
kvörtuðu einungis yfir hin-
um ytri aðstæðum, svo sem
því, að loftræsikerfi skipsins
hefði bilað og að fæðið væri
nú ekki lengur eins gott og
fyrr. — Annars virtist far-
þegum líða bærilega. Ungar
stúlkur busluðu í sundlaug-
inni á ferðamannafarrýminu,
rosknar og ráðsettar konur
spiluðu „bridge“ við aldraða
og virðulega herramenn, sem
dreyptu á viskíglasi sínu
öðru hverju, sér til hressing-
ar, — og börnin léku sér
frjáls og óáreitt í boltaleik
eða borðtennis.
Uppreisnarmennirnir voru
„Sjórænlngi" á 20. öld. —
Einn af mönnum Galvaos
heldur vörð á þilfari Santa
Maria.
ar skammt undan hafnar
borginni Recife í Brasilíu,
hinn 1. þ. m. — Flykktust
þeir þá á vettvang — í flug-
vélum, á skipum og bátum,
til þess að skoða þetta skjót-
fræga skip og sjá og heyra
fólkið um borð milliliðalaust.
— Jafnvel nokkrum dögum
áður höfðu nokkrir brasilísk-
ir fréttamenn lagt í langa
siglingu á litlu skipi í leit að
Santa Maria. Þeir fundu það
og fengu að fara um borð.||||
Sendu þeir síðan frá sér eft-
irfarandi frásögn af heim-
sókninni:
★
búnir vopnum, sem gáfu
góða innsýn í þróun skot-
vopnanna, — allt frá göml-
um „hólkum“, sem hefðu
sómt sér vel í bandaríska
frelsisstríðinu, og allt til
sjálfvirkra skammbyssna af
nýjustu gerð....
★ „SJENTILMENN"
EÐA RUDDAR?
Þetta sögðu hinir brasil-
ísku fréttamenn, sem fyrstir
stigu um borð í Santa Maria,
áður en hún sigldi inn til
Recife. — Eftir að farþeg-
arnir tóku að ganga á land,
hafa fréttamenn að sjálf-
sögðu spurt þá í þaula um
ævintýr þeirra. Hafa þeir
nokkuð misjafnar sögur að
segja — og mörgum þótti
vistin undir skammæum
„veldissprota" Galvaos miklu
verri en fram kemur í frá-
sögninni hér að framan. Aðr-
ir voru hins vegar tiltölulega
ánægðir. — Sumir hafa lýst
Galvao og liði hans sem hin-
um elskulegustu og kurteis-
ustu „sjentilmönnum“ — aðr
ir gefið þeim nafngiftir eins
og „ruddar“ og „fífl“.

Farþegar njóta hitabeltissólarinnar — og gleðjast viff von-
ina uin aff fá brátt aff stíga á land.
I tilefni þess, að nú virð-
ist liðið að sögulokum í æv-
intýrinu um Santa Maria og
Henrique Galvao, hinn frum-
lega uppreisnarforingja, birt-
um við nú hér á síðunni
nokkrar myndir, sem teknar
voru af skipinu og um borð
í því hinn 1. febrúar, er það
hafði lagzt við festar skammt
undan Recife.
STAKSTEIMAR
Mikið ógæfuspor
Þaff er margsögff saga, sem þó
er nauffsynlegt aff rifja upp nú,
aff meff hinum pólitísku verk-
föllum kommúnista veturinn
1955 var hrundiff af staff
mikilli verffbólguskriffu. Kaup-
gjald hækkaði aff meffaltali á,
árinu 1955 um rúmlega 20%. Stór
fellt kapphlaup var liafiff milli
kaupgjalds og verfflags.
Næstu ár á undan hafffi jafn.
vægi veriff aff skapast í íslenzk.
um efnahagsmálum. Sparifjár-
myndun haföi aukizt verulega,
atvinnuvegimir stóðu meff blóma
og atvinna almennings var mikil
og jöfn um land allt. Ríkisstjórn-
in beitti sér jafnframt fyrir
ýmsum merkum opinberum fram
kvæmdum, svo sem rafvæffingu
landsins, byggingu nýrra stór-
iffjufyrirtækja og verulegum um
bótum í hafnarmálum. Afkoma
almennings var á þessum tíma
meff bezta móti.
Þaff var því mikiff ógæfuspor,
þegar kommúnistar hrundu af
stað hinum pólitísku verkföllum
veturinn 1955, meff þeim afleiff-
ingum sem fyrr greinir.
Tóku kauphækkunina
aftur
Leifftogar FramsóknarflokkS-
ins studdu hin pólitísku verkföll
kommúnista eftir xnegni. Her-
mann Jónasson og ýmsir af nán.
ustu samstarfsmönnum hans
höfðu hafiff baráttu fyrir sam'-
starfsslitum viff Sjálfstæffisflokk-
inn. Hin póUtísku verkföll áttu
aff ryffja brautina til vinstra sam
starfs. Framsóknarmenn létu aff
vísu heita sem ætlunin væri aff
vinna eingöngu með Alýðuflokkn
um En bak við tjöldin gerffu þeir
sér ljóst, að óhugsandi væri aff
þeir næffu meirihluta á Alþingi
meff honum einum, þrátt fyrir
hræffslubandalag og herfileg brot
á kosningalöggjöf og stjórnar-
skrá.
Niffurstaffan var líka sú, aff
kosningunum voriff 1956 var ekki
fyrr lokið en kommúnistar voru
teknir meff í ríkisstjórn.
Eitt fyrsta verk þeirrar stjóm.
ar var aff taka af launþegum aft-
ur aff verulegu leyti kauphækk-
unina frá 1955. Þá var þaff orffiff
ljóst, að einmitt hún hafði kom-
iff velffbólguskriffunni af staff og
ef halda átti framleiðslutækjun-
um í gangi var óhjákvæmilegt aff
taka hana af launþegtum aftur.
Þaff gerði líka vinstri stjórnin
með köldu blóði.
Gat ekki kveðið niðnr
sinn eigin draug
En þrátt yrir þaff, þótt vinstri
stjórnin byrjaði á þvi að lækka
kaup reyndist hún þess van.
megnug aff kveffa niður sinn eig-
in draug. Hún réffi ekki viff verff-
bólguna og það kauphlaup milli
kaupgjalds og verfflags, sem hún
hafði hleypt af’staff. Hinar stór-
kostlegu nýju skatta- og tolla-
álögur, sem vinstri stjórnin lagði
á þjóðina, höfffu í för meff sér
stórhækkaff verfflag og verffbólgu
skrúfan var í fullum gangi eftir
sem áffur. Launþegar sáu, að þeir
höfðu veriff herfilega sviknir og
mesta verkfallsalda sem um get-
ur í íslenzkri sögu skall yfir.
Vinstri stjórnin réffi ekki viff
neitt. Hermann Jónasson gekk
á fund Alþýðusambandsþings
haustiff 1958 og baff um nokkurra
vikna frest til þess aff geta leitaff
aff nýjum úrræðum í 'dffureign-
inni viff verffbólgudrauginn. En
verklýffshreyfingin hafffi misst
alla trú á forystu hans og synjaffi
honum um frestinn. Þar meff var
draumurinn búinn. Vinstri stjórn
in hafði fallið í viðureigninni viff
þann draug, sem kommúnstar og
I’ramsóknarmenn höfðu sjálfir
vakiff upp.
Þaff kom svo í hlut núverandi
ríkisstjórnar aff hefja viffreisnar
starfiff eftir þaff efnahagslega
lirun, sem vinstri stjórnin hafffi
leitt yfir þjóffina. Sú barátta
stendur nú sem hæst.