Morgunblaðið - 05.02.1961, Qupperneq 8

8
MORCvynr aðið
Sunnudagur 5. febr. 1961
Arinbjcrrn Kolbeinsson, læknir:
Vegamál og skattar
bifreiðaeigenda
Fjárfrmlög til vegamála
Þurfa að þrefaldast
1 grein, sem birtist í Morg-
unbl. 29. jan. s.l. var skýrt frá
athugunum, sem Félag Isl. Bif-
reiðaeigenda lét gera s.l. haust
á þeim heildar sköttum og toll-
um, sem lagðir eru á bifreiðar
og helztu rekstrarvörur þeirra.
Var gerð áætlun um hversu
miklir þessir skattar myndu
verða árið 1960 og var niður-
stöðutalan 265 millj. króna.
Ekki má líta á þessa tölu sem
nákvæma áætlun, en hún gefur
þó ákveðna hugmynd um hversu
gífurlega fjárhæð hér er um að
ræða. I þessari tölu eru ekki
reiknaðir skattar eða tollar, sem
lagðir eru á innflutta varahluti
né heldur söluskattur á bifreiða-
viðgerðir. Til samanburðar má
geta þess, að Hagstofa Islands
hefur fyrir tilmæli vegamálaskrif
stofunnar reiknað út hversu tekj-
ur ríkisjóðs hafi numið miklu af
bifreiðum og rekstrarvörum öll-
um (varahlutir meðtaldir) árið
1959 og nam sú fjárhæð 275
milljón króna. Gera má því
ráð fyrir, að árleg fjárveiting til
vega ætti að nema 250—300
milljón króna. A sl. ári nam fjár-
veiting til vaga og brúa alls um
110 millj. króna. Af þessu er ljóst,
að ríkissjóður hefir ekki lagt
fram til brúa- og vegagerða öllu
meira en % af þeim tekjum, sem
hann beinlíms hefir haft af land-
farartækjum og rekstrarvörum
þeirra.
Afvinnurekendur
Ungur maður óskar eftir
vinnu, er vanur sölumennsku,
afgreiðslu og bifreiðaakstri.
Tilboð merkt: „Strax — 1187“
sendist blaðinu.
Síðari grein
Breyta þarf um stefnu
í vegamálum
Liggur þá næst fyrir að at-
huga, hvort við höfum efni á að
nota þetta fé til nokkurs annars
en vegamála og einnig hvaða
vegaframkvæmdir eru mest að-
kallandi. Eins og áður er bent á
og raunar öllum er kunnugt, er
ástand íslenzkra vega bágborn-
ara en hjá nokkurri annarri
menningarþjóð, og það er einn
hinn frumstæðasti þáttur í okkar
þjóðfélagi. Þetta er alvarlegur
þrándur í götu þjóðhagslegrar
hagnýtingar á tæknilegum fram-
förum og fælir frá landinu er-
lenda ferðamenn. Hér býður þjóð
arhagur að breytt sé um stefnu
og ekkert óhóf eða ofrausn getur
það talist, þótt fjárframlög til
vegamála séu tvöfölduð eða þre-
földuð og lætur þá nærri að tekj-
ur ríkíssjóðs af umferðinni renni
allar til vegamála. A það má
benda að þessi háttur er hafður
á hjá þeim þjóðum, sem bezt-
um árangri hafa náð í tæknileg-
um framförum og bættri efna-
hagsafkomu þegnanna. Yfirleitt
má segja, að eftir því sem vega-
fé sé meira dreift, komi það að
minna gagni.
Hefir vegamálastjóri oftlega og
réttilega á þetta bent og stutt
rækilega með rökum. 1 fjárlaga-
frumvarpi fyrir 1961 er verulega
dregið úr dreifingu vegafjár og
er það sannarlega spor í rétta
átt. .

Lélegir vegir eru lítil mannvirki.
ætlunin að verja hluta af sjóðn-
um til nýbygginga á vegum. Þá
ber þess að gæta, að þjóðvegir
hér á landi teljast nú 10 þúsund
km. Miðað við íbúatölu koma
því 17 íbúar á hvern km, en
miðað við bílafjölda 2 bílar á
hvern km. Til samanburðar má
geta þess að erlendis eru víða
um 250 íbúar á hvern km vega
og 18—20 bílar. Af þessu má ljóst
Vegalagning með nýtízku vélum.
Volkswagen
bifreið model 1958 til 1960 óskast til kaups. — Tilboð
er greini verð, útborgun og nákvæma lýsingu á
bifreiðinni sendist undirrituðum fyrir 9. febrúar n.k.
Örugg viðskipti.
LÖGMENN TJARNARGÖTU 16
Símar 1-1164 og 2-2801.
VOPNA-Regnklæði:
Örugglega langódýrustu regnklæðin, til sjós og lands,
á markaðnum — saumuð og rafsoðin.
Vönduð vinna — Yfir 20 ára reynsla.
Gúmmifafagerbin VOPNI
Símar 15830 — 33423
Kópavogur
Leikfélag Vestmannaeyja sýnir
3 Skálka
í Félagsheimilinu Kópavogi, mánudagskvöld kl. 8,30.
Aðgöngumiðar seldir íi Félagsheimilinu frá kl. 1.
Frumvarp um vega- og brúasjóff
Fyrir Alþingi liggur frumvarp
til laga um vega- og brúasjóð.
I 3. gr. frumvarpsins er fjallað
um hlutverk sjóðsins og gert ráð
fyrir, að honum sé skipt í 6 aðal-
flokka og er sennilegt að hverj-
um þeirra verði síðan skipt í
marga undirflokka. Skipting
þessi er í heild óheppileg og felur
í sér alltof mikla dreifingu á
fénu. Skv. 1. lið greinarinnar er
innanmai gluoca
► efnisbreidd*-
F-
VINDUTJÖLD
Dúkur — Pappir
og plast
Framleidd
eftir máll
Margir iitir
og gerðir
Fljót
* afgreiðsla
Laugavegi 13 — Sími 1-3P-79
vera, að þjóðvegakerfið er nú
þegar orðið svo víðáttumikið, að
erfitt mun reynast að viðhalda
því á sómasamlegan hátt. Auk
þess er fremur ósennilegt, að
lengra vegakerfi sé nauðsynlegt
fyrir atvinnuvegi þjóðarinnar eða
bætta afkomu fólksins.
„Jafnvægi í byggff landsins"
1 þessu sambandi má minna á
kjörorðið ,Jafnvægi í byggð lands
ins“ og að það sé hlutverk þjóð-
vegakerfisins að stuðla að því.
Það er rétt að greiðar samgöngur
eiga að stuðla að jafnvægi í
byggð landsins, en það er rang-
ur skilningur á þessu kjörorði,
að það sé fólgið í því að dreifa
íbúunum sem jafnast á strand-
lengju landsins, eftir landshlut-
um, héruðum eða á annan hátt
að viðhalda einhverju ákveðnu
hlutfalli milli ferkilometra fjölda
tiltekins lapdssvæðis og íbúatölu.
„Jafnvægi í byggð andsins" er
fólgið í því, að hagnýta sem bezt
landkosti með nútíma tækni og
gera sem flestum íbúum auðvelt
að búa, þar sem starf þeirra er
arðvænlegt fyrir þjóðfélagið og
afkomumöguleikar mestir.
Vandaffir vegir á fjölförnustu
leiðum er brýn nauðsyn
Skv. lið 2) og 6) í 3. gr. frum-
varpsins er gert ráð fyrir, að sjóð
uiinn sé notaður til að endur-
byggja þjóðvegi og gamlar brýr.
Hér er komið að merg málsins.
Allir hinir fjölfarnari vegir
landsins þarfnast nauðsynlegra
endurbóta eða endurbygginga og
sama er að segja um margar gaml
ar brýr. Það eru vandaSri og var-
anlegri vegir, sem okkur vantar,
en ekki lengri vegir og lélegir.
Til þessara framkvæmda ætti að
verja árlega öllum sköttum og
tollum af benzíni, svo og þunga-
skatti af bifreiðum. Til fjölfar-
inna leið á að telja aðalgötur,
sem liggja gegnum kaupstaði,
bæi- eða þorp, en til slíkra vega-
lagninga mun benzinskattur ekki
hafa verið notaður til þessa. Skv.
lið c) í 3. gr. er gert ráð fyrir að
sjó&urinn sé notaður til þess að
leggja fjallvegi. Engin aðkall.
andi þörf virðist vera, að fjölga
fjallvegum, nema þar sem stytta
mætti mjög og endurbæta fjöl-
farnar leiðir, eins og t. d. yfir
Hellisheiði, en slíkar framkvæmd
ir tilheyra raunverulega endur-
byggingu þjóðvega.
Lélegir vegir dýrari
en vandaðir vegir
Hér hefir í stórum dráttum
verið drepið á nokkur af þeim
atriðum, sem vert er að hafa í
huga, þegar ákveða skal hvernig
vegafé verði bezt varið og einnig
hvað nauðsynlegt er að forðast.
Þeir skattar ,sem bifreiðaeigend-
ur borga af bílum sínum ogrekstr
arvörum þeirra, eru árlega svo
háir, að ef þeim væri varið á rétt-
an hátt til vegamála, myndi á
tiltölulega fáum árum vera unnt
að malbika allar fjölförnustu
leiðir landsins. Að sjálfsögðu
þurfum við um langa hríð að búa
við malarvegi víða um land, en
þeir geta verið góðir, ef um
ferð á þeim er ekki of mikil eða
of þung. Sums staðar erlendis er
talið, að venjulegir malarvegir
þoli ekki öllu meira en 200 bíla
á dag og nauðsynlegt sé að gera
varanlegt slitlag á vegina, ef um-
ferðin kemst upp í 6—800 bíla
á dag. Hvort þessar tölur gilda
hér á landi óbreyttar eða ekki,
skal ósagt látið, en vert er að
minnast þess að bifreiðir eru
eina flutningartækið okkar á
landi, að lélegir vegir skemma
bifreiðarnar og auka reksturs-
kostnað þeirra á allan hátt og
hækka þar með fargjöld og flutn
ingskostnað, að bifreiðafjöldinn
miðað við íbúatölu er meiri hér
á landi, en í flestum löndurn
Evrópu, að í bifreiðum okkar
liggja mikil verðmæti af erlend-
um gjaldeyri og viðgerðir þeirra
kosta líka mikið fé einnig í
erlendum gjaldeyri. Góðir vegir
eru að vísu dýrir, en lélegir veg.
ír eru ennþá dýrari.
Benzínskattinn á aff nota
þar sem benzíninu er eytt
Að endingu vil ég leggja
áherzlu á þessi atriði: Allar tekj-
ur ríkisins af bifreiðum og rekstr
arvörum þeirra eiga að renna til
vegamála. Skatta og tolla af
benzíni á að nota til að byggja
vandaða vegi á fjölförnustu leið*
unum, þar sem benzíninu er aðal
lega eytt. Tollum og sköttum af
innfluttum bifreiðum á fremur
að verja til viðhalds og endur.
bóta á lélegum vegum og byggja
nýja vegi, þegar þess verður þörf.
Þannig er þessum málum skipa8
í ýmsum þeim þjóðfélögum, sen»
standa okkur framar. Það er eitt
hið mesta framfara og nauðsynja
mál að þessi skipan komist á hér
á landi og það á næstu árum.