Alþýðublaðið - 07.07.1920, Side 1

Alþýðublaðið
Grefiö át af Alþýðuflokknum.
1920
Miðvikuudaginn 7. júlí
152. tölubl.
Steinolía.
Alúðarþakkir fyrir auðsýnda samúð og hluttekningu við
fráfall og jarðarför Björns heitins Árnasonar gullsmiðs.
Kona og börn hins Sátna.
(Frh.)
í síðasta blaði var því heitið
að gerð skyldi grein fyrir hvernig
útlit væri fyrir landið að taka
einkasölu á steinoliu í sínar hend-
ur. Til þess að afla oss sem beztra
upplýsinga um það höfum vér átt
Viðtal við cand. polit. Héðinn
Yaldimarsson skrifstofustjóra
Landsverzlunarinnar.
Hafði Landsverzlunin eigi stein-
olíuverzlunina í höndum um nokk-
urt skeið á stríðsárunum?
Landið hafði æði mikinn hluta
af stemolíuverzluninni 1917—18.
Steinolían var flutt inn á Wille-
mees og þó nokkuð á Frances
Hyde. Hún var keypt af tveim
fél. í Ameríku, annað þeirra var
Texas Oil Co., en hitt var Tide
Water, sem reyndar mun vera
angi af Standard Oil. Landið seldi
olíuna svo ódýra, að Steinolíufé-
'agið (H. í. S ) seldi að jafnaði
eigi sínar birgðir fyr en birgðir
landsins voru þrotnar eða tekið að
takmarka sölu. Olían var seld
„frítt á höfn“ og flutt beint frá
útlöndum með Willemoes á flestar
hafnir á landinu. Lsndið hafði ol-
íugeymslu á stærstu höfnunum og
tók hálfan þátt í flutningsgjaldi
ef olíunni var skipað upp í Reykja-
vík, og flutt þaðan út um land,
en þrátt fyrir allan þennan auka-
kostnað og lægra verð bar verzl-
unin sig mjög vel hjá landinu.
Er brézku samningarnir gengu
i gildi var eigi hægt að halda
steinolíuverzlun landsins áfram,
varð Hið íslenzka Steinolíufélag
þá eitt um hituna, enda þótt það
fengi á engan hátt einkasöluleyfl.
Síðan hefir Landsverzlunin (land-
ið) ekki haft neina olíuverzlun.
Haldið þér að Landsverzlunin
tnundi geta útvegað ódýrari stein-
olfu en steinolíufélagið?
Landsverzlunin hefir fengið til-
i>oð frá amerísku félagi. Eftir því
mundi útsöluverðið vera svipað
verði Steinolíufélagsins, en verð
sem mér er kunnugt um að aðrir
hafa fengið fyr á árinu um sama
leyti og Steinolíufélagið mun hafa
keypt þá olíu er það nú er að
selja á 138 lcr. tunnuna er svo
lágt að með slíku innkaupi ætti
að vera hægt að selja olíuna æði
miklu ódýrara en Síeinolífélagið
gerir.
Mundi vera hægt. að útvega
landinu olíu annarsstaðar en hjá
Standard Oilc
Þýzkaland reyndi fyrir stríðið
að koma á hjá sér einkasölu án
þess að verzla við Standard Oil
félagið, en tókst ekki vegna þess
að það gat ekki fengið nægiiega
mikla olíu annarsstaðar.
Þá er tvenns við þetta að gæta.
1. Að ísland á hægara aðstöðu
en Þýzkaland, vegna þess að það
þarf svo tiltölulega Htið.
2. Að síðan hafa atvik breyst
mjög á olfumarkaðinum. Nýjar
lindir, þær auðugustu í heimi,
(Mosul í Mesopotamíu og Mexícó)
hafa fundist og hið holllenzk-brezka
félag 67íí’// fé!agið, sem áður skifti
sér ekkert af Evrópumarkaðnum,
rekur nú olfuverzlun með stuðning
brezku stjórnarinnar og hefir vfða
tekist að ná fótfestu í Vestur- og
Norður-Ameríku. Þar á meðal hefir
komið nýlega sú fregn, að félagið
sé búið að setja upp stöðvar á Norð-
urlöndum.
Það sýndist því ekki fjarri að
reynt væri að semja við Shell-
félagið, og því frekar von um
góðan árangur, sem ekki er ein-
göngu um gróðafíkni auðmanna-
hrings að ræða, heldur sjálfa
brezku stjórnina.
Mundi vera heppilegra að landið
tæki einkasölu eða tæki að eins
upp samkeppni við Steinolíufélagið?
Það fyndist mér ástæðulaust,
ef að landið tæki að sér verzlun
með steinolu að láta Standard
Oil hafa nokkurt svigrúm hér.
Það mundi ekki horfa í sam-
kepni, selja undir kostnaðarverði,
en hins vegar hægt að hafa nægi-
legt eftirlit með steinolfuverzlun
landsins, að hún fari vel úr hendi
(verð og annað): bæði þingið
sjálft og auk þess ekki óeðlilegt
að hafa með slíkum stofnunum
eftirlits og ráðgjafanefnd, skipaða
af fulltrúum neytendanna.
Ætlar Landsverzlunin að taka
að sér einkainnflutning á steinolíu?*
Því get eg ekki svarað. Ákvörð-
un um það liggur utan verkahrings
Landsverzlunar-stjórnarinnar. Það
heyrir undir Iandsstjórnina.
€ríenð simskeyti.
Khöfn, 6. júlf.
Svíar og Finnar.
Símað er frá Stokkhólmi, að
Finnland hafi neitað að láta Álend-
ingana lausa.
Stjórnmálasambandið helzt enn-
þá milli Svía og Finna.
Suðurjótlandsinnlimunin.
A föstudaginn fer endursamein-
ingin fram. Á laugardaginn verða
lögin um innlimunina og suður-
jósku-lögin staðfest og þann dag
fer konungur yfir landamærin.
Ríkisdagurinn verður fluttur til
Tönder á sunnudaginn.
I