Morgunblaðið - 16.02.1961, Qupperneq 1

24 ssður
Aðeins SÞ geta hindrað bldðuga borg-
arastyrjöld í Kongó
Stevenson lýsir trausti á tiammarskjöld
IVIoröi Lumumba mótmælt víða um heim
VÍÐSVEGAR að úr heiminum berast fregnir um mótmælaaðgerðir vegna morðsins á
Lumumba. Hefur enginn atburður gerzt í langan tíma, sem megnað hefur jafnmikið að
eesa upp tilfinningar manna og reiði. — Beinist þetta einkum gegn Belgíumönnum, sem
taidir eru meðsekir Katanga-stjórn um morðið.
Home lávarður, utanríkisráðherra Breta, lýsti því yfir á þingi í dag, að brezka
stjórnin teldi engan vafa leika á því lengur að líflát Lumumba hefði verið morð.
Umræður voru í Öryggisráði SÞ í New York í gær um þá tillögu Rússa, að
Hammarskjöld verði vikið úr starfi og allt herlið SÞ í Kongó flutt brott frá Kongó.
Hammarskjöld lýsti því yfir við umræðurnar, að hann myndi ekki segja af sér.
Adlai Stevenson, fulltrúi Bandaríkjanna, flutti fyrstu ræðu sína í Öryggisráðinu.
Hann harmaði morðið á Lumumba, en lýsti yfir undrun sinni yfir rússnesku tillögunni.
Kvað hann furðulegt að Rússar ætluðu sér að nota dráp Lumumba til að sundra sam-
tökum SÞ og koma á algeru öngþveiti í Kongó.
Stevenson skoraði á allar þjóðir að styðja Sameinuðu þjóðirnar, sem væru eina
von smáþjóðanna á erfiðum tímum. Ef tillaga Rússa um brottflutning herliðs SÞ frá
Kongó væri samþykkt, þýddi það ekkert annað en blóðuga borgarastyrjöld í öllu Kongó.
Taldi Stevenson, að nú væri þvert á móti nauðsyn að efla lið SÞ í Kongó, svo það
gæti friðað iandið. En á einu er þó mest nauðsyn, sagði hann, að koma í veg fyrir öll
erlend afskipti af innanríkismálum Kongó, til þess taldi hann að hindra yrði öll afskipti
Belga af málum landsins.
■andi ríki munu halda áfram að
styðja hann í viðleitninni til að
koma á friði og öryggi í Kongó
og meðal ahra þjóða. Það getur
verið að SÞ hafi orðið á mistök
í Kongo eins og kemur fyrir alla,
í ræðu
Auka þarf vald SÞ
Stevenson sagði m. a
sinni:
— Áríðandi er að gera þegar
í stað ráðstafanir til að hindra
útbreiðslu borgarastyrjaldar í
Kongó og vernda líf almennra
borgara og flóttafólks, sem þeg-
ar er bjargarlaust þar vegna
fyrstu átakanna. Vildi Stevenson,
að framkvæmdastjóm SÞ yrði
falið aukið vald til að friða
Kongó og þá m. a. að taka við
yfirstjórn Kongó-hers svo hann
yrði ekki notaður í pólitískri bar
áttu í landinu.
Hann lýsti því yfir, að Banda-
ríkin styddu aðgerðir SÞ í
Kongó af heilum hug, því að
eina leiðin til að útiloka kalda
stríðið og heita stríðið frá Kongó,
er að SÞ séu þar á verði.
Traust á Haminarskjöld
Ég tek ekki mikið mark á
illskufullum árásum Rússa á
framkvæmdastjóra og fram-
kvæmdastjórn SÞ. Hvorki hann
né stofnunin þurfa á vörn minni
að halda. Starfsferill hans er bók
sem er öllum opin, bók sem allar
friðelskandi þjóðir viðurkenna
og inniheldur lýsingu á trúverð-
ugu starfi í þjónustu alþjóða-
réttlætis og alþjóðafriðar.
Það er sama þótt Sovétstjórnin
láti eins og Dag Hammarskjöld
sé ekki til, hún mun komast að
því að fjarri fer að hann sé ein-
hver vofa. Þvert á móti mun hún
komast að raun um að friðelsk-
Adlai Stevenson flutti fyrstu
ræðu sína í SÞ í gær
en það réttlætir ekki illskufulla
og ósanngjarna árás á fram-
kvæmdastjórann og stofnunina.
Benti Stevenson á það að allir
deilúaðiljar, Kasavubu, Gizenga,
Tsjombe réðust á Sameinuðu
þjóðirnar vegna þess að samtök-
in hefðu ekki viljað draga taum
neins þessara stjórnmálamanna.
Sýndi það bezt óhlutdrægni SÞ
í málum Kongó.
Rússar stefna að öngþveiti
Ég harma það, sagði Steven-
son, að Rússar hafa enn ekki tal-
ið sér henta að eiga samstarf við
þau lönd sem reyna að finna
raunhæfa lausn á hræðilegum
vandamálum kongósku þjóðar-
innar.
í stað þess krefjast Rússair
þes-s að allt herlið SÞ í Kongó
verði flutt brott á einum mán-
uði. Hvað myndi slíkt þýða? —
Ekki aðeins stjórnleysi og borg-
Framh. á bls. 23
Þetta er nýjasta myndin sem til er af Lumumba. Hún var
tekin þegar hann var fluttur sem fangi frá Leopoldville til
Elisabethville. Með honum er félagi hans og samfangi, Joseph
' Okito.
Hikið og óskiljan-
iegt slys við Brussel
Boeing 707 fórst með bandarískum
skautamönnum
Brussél, 15. febr. (Reuter) | lendingu á Briissel-flugvelli.
STÓR farþegaþota, Boeing j Ekkert er enn upplýst um
707, eign belgíska félagsins I orsakir flugslyssins, en svo
Sabena, fórst í morgun í I virðist sem flugmaðurinn
Devold telur síldina horf na
Norðmönnum næstu þrjá áratugi
F R E M S T I fiskifræðingur
Norðmanna, Finn Devold,
heldur því fram í samtali við
norska blaðið Aftenposten
nýlega, að það sé vonlítið, að
stór-síldarganga komi til
Noregs næstu 20—30 ár.
Þessi yfirlýsing Devolds
má kallast stórkostlegt áfall
fyrir norska síldveiðimenn,
því að margir hafa talið De-
vold stundum vera af bjart-
sýnan um síldveiðarnar. En
nú er það snúið við.
• Stofninn minnkar
Devold segir í samtalinu: „Það
liggur alveg Ijóst fyrir, að við
verðum að reikna með minnk-
uðum síldarstofni næstu 25 ár.
Ástæðan er að fjölgun stofnsins
er nú mjög ábótavant. Við verð-
um jafnvel að reikna með því,
að síldarstofninn hafi minnkað
svo mikið, að það hafi úrslita-
áhrif fyrir veiðarnar.
0 Veiðar Rússa
Einnig kemur Devold inn á ann
Éramh. á bls. 23
hafi skyndilega misst stjórn
á vélinni.
í þotunni voru 72 menn,
61 farþegi og 11 í áhöfn
hcnnar. Bóndi, sem stóð á
akri sínum, varð fyrir flug-
vélinni og fórst. Flugvélin
var að koma frá New York.
Flestir farþegarnir voru
bandarískir, þeirra á meðal
voru 39 skautamenn — lið
Bandaríkjanna á heims-
meistaramót í listaskauta-
hlaupi, sem fram á að fara
í Prag í næstu viku.
• í aðflugi
Sem fyrr segir, er ekkert hægt
að segja ákveðið um orsakir slyss
þessa. Flugturninn á Brússel-
flugvellinum átti samtal við
flugstjóra vélarinnar um fimm
mínútum áður en óhappið vildi
til, en síðan heyrðist ekkert
Framh. á bis. 17.