Morgunblaðið - 16.02.1961, Blaðsíða 8
8
MORGVNBLAfílÐ
Fimmfudagur 16. febr. 1961
Ölafnr Bjornsson á Alþingi:
Réft gengisskrán ing skil-
yrði stöðvisnar verðbólg-
unnar
FRAMHALD umræðunnar
um þingsályktunartillögu
Þórarins Þórarinssonar um
rannsókn á vaxtakjörum at-
vinnuvega þeirra þjóða, sem
keppa við okkur um sölu
framleiðsluvara á erlendum
mörkuðum, fór fram í sam-
einuðu þingi í gær.
★
Þórarinn Þórarinsson kvaddi
■ér fyrstur hljóðs og svaraði
nokkrum atriðum í ræðu Ólafs
Björnssonar við fyrri hluta um-
ræðunnar. Taldi Þórarinn, að
væru vaxtakjörin hér svipuð
því, sem þau eru í Noregi,
gætu vaxtagreiðslur atvinnuveg
anna lækkað um ca. 100 millj.
króna. Af þessu væri augljóst,
að miklu skipti fyrir atvinnu-
vegina, hver vaxtakjör þeirra
væru.
Vék hann síðan nokkuð að
því, hvort hinir háu vextir
væru sérstaklega til hrags fyrir
•parifjáreigendur og gerði í því
sambandi samanburð á útlán-
um bankanna og innlánum. —
Taldi hann, að skv. upplýsing-
um Fjármálatíðinda, um innlán
og útlán, þá mætti sjá, að á sl.
ári hefðu ca. 380 milljónir kr.
runnið til bankanna í vaxta-
greiðslur, en hins vegar hefðu
ekki nema 170 milljónir af
þeirri upphæð runnið til spari-
fjáreigenda. Skv. þessu ætti að
vera hægt að lækka útlánsvext-
ina um a. m. k. 2% án, þess að
innlánsvextirnir þyrftu nokkuð
að lækka. Ef það væri gert
mundu vaxtagreiðslur atvinnu-
veganna lækka um 100 milljón-
ir króna. Taldi ræðumaður því
möguleika á því að lækka út-
lánsvextina og bæta þannig
kjör atvinnuveganna, án þess að
til þess þyrfti að koma, að
gengið væri á hlut sparifjáreig-
enda.
Þá sagði Þórarinn, að
reynsla okkar og annarra þjóða
sýndi, að sú fullyrðing ætti ekki
við rök að styðjast, að lágir
vextir ýti undir óarðbæra fjár-
festingu. Nefndi hann í því sam-
bandi sérstaklega Sviss, sem
dæmi um land, þar sem útláns-
vextir væru lágir og lítið um
óarðbæra fjárfestingu.
Loks taldi ræðumaður, að
liðsmönnum stjómarinnar bæri
að hætta hótunum sínum um
nýja gengisfellingu, ef þeir
hefðu raunverulegan áhuga á
því, að sparifjármyndunin auk-
ist. —
★
Ólafur Björnsson tók næstur
til máls og svaraði í upphafi
ræðu sinnar nokkrum atriðum
í ræðu Björns Pálssonar við
fyrri hluta umræðunnar. Sagði
hann, að sér virtist sú fullyrð-
ing hæpin, að gengisbreyting
geti aldrei komið sjávarútvegin-
um að gagni. Það væri að vísu
rétt, að gengislækkun hefði
áhrif til hækkunar á ýmsa
kostnaðariiði útgerðarinnar, en
svo væru margir mjög þýðingar-
miklir liðir, sem hún hefði
ekki hækkunaráhrif á. Og þó að
þetta væri rétt, þá kæmi auð-
vitað ekki til greina að ákveða
gengið með tilliti til sjávarút-
vegsins eins, við ákvö’ðun þess
yrði að taka tillit til þjóðar-
heildarinnar. v
Taldi Ólafur Björnsson það
mjög vr' ,rvert, að Björn
skyldi bi „m ákveðnar tillög-
ur í málunum þótt gallaðar væru,
en í iokksbræður hans litu þá mál-
efnaafstöðu ekki hýru auga, þar
sem þeir teldu það ekki henta
hagsmunum sínum í hinni póli-
tísku refskák að koma fram með
ákveðnar tillögur í málunum.
Sagði ræðumaður, að aldrei hefði
verið ábyrgðarlausari stjórnar-
andstaða á íslandi en núverandi
stjórnarandstaða og að aldrei
hefði verið borinn fram málflutn
ingur, sem stríddi eins á móti heil
brigðri skynsemi. Gott dæmi um
ábyrgðarleysi stjórnarandstöð-
unnar væri afstaðan til kaup-
gjaldsmálanna.
Áður en vinstri stjórnin fór frá
hefði hún látið útbýta skýrslum
bæði á Alþingi og stéttaþingum,
sem sýndu, að þörf var jafnvel
enn meiri kjaraskerðingar en
hefðu hlotizt af efnahagsráðstöf-
unum ríkisstjórnarinnar á sl.
vetri. Þegar vandamenn vinstri
stjórnarinnar væru minntir á
þessar skýrslur nú, hefðu þeir
þann sið að þegja þunnu hljóði.
Og nú segja þeir, að atvinnuveg-
irnir geti hæglega tekið á sig
15—20% kauphækkanir. Með þess
ari fullyrðingu væru þeir þó í
raun og veru að hrekja annað at-
riði í málflutningi sínum, þ.e. þá
fullyrðingu sína, að efnahagsráð-
stafanir ríkisstjórnarinnar hefðu
leikið atvinnuvegina svo grátt, að
hagur þeirra hefði aldrei verið
lakari en nú. Kjarni málsins væri
ekki, hvort þörf væri fyrir kjara-
bætur, heldur hverjir möguleikar
væru að ná þeim.
Ólafur minnti svo á loforð, sem
vinstri stjórnin gaf atvinnurek-
endum í sambandi við Dagsbrún-
ardeiluna 1958 þess efnis, að leyft
yrði að hækka verðlag sem kaup-
hækkununum næmi, og hefðu þó
verðlagsákvæði verið rýmri þá en
nú.
Þórarinn Þórarinsson hefði
haldið því fram, að háir vextir
væru ekki til verulegra hagsbóta
fyrir sparifjáreigendur og að ekk
ert væri því til fyrirstöðu að
ÞINGSÁLYKTUNARTIL-
LAGA þeirra Kjartans J.
Jóhannssonar, Eggerts G.
Þorsteinssonar og Jóns Árna
sonar um vita, leiðarmerki
og öryggi sjófarenda, var til
umræðu á fundi sameinaðs
þings í gær.
Kjartan J. Jóhannsson vék að
því í upphafi framsöguræðu sinn
ar, að slík breyting hefði orðið á
siglingatækjum og útbúnaði skipa
á undanförnum áratugum, að
heita mætti, að gerbreyting hafi
orðið á þessu sviði á flestum skip-
um.
Þessi breyting vekti óhjákvæmi
lega til umhugsunar um það,
hvort einhverju af því fé, sem nú
fer t.d. til vita, væri ekki betur
varið til þess að koma upp stöðv-
um, sem kæmu að enn betra
gagni eða veittu meira öryggi,
með þeirri tækni, sem nú er
kunn. Benti ræðumaður m.a. á,
að landslagi væri sums staðar svo
háttað, að erfitt væri að átta sig
á því með ratsjá og með tiltölu-
lega litlum kostnaði mætti koma
upp ratsjármerkjum í landi. Einni
Loranstöð hefði verið komið upp
hér á landi, en enn hefði ekkert
Decca-kerfi verið tekið í notkun
hér, en þau kerfi væru víða er-
lendis notuð með mjög góðum ár-
lækka útlánsvextina án þess að
lækka þyrfti innlánsvextina sam
svaandi. Við því sagði Ólafur að
það ástand að útlánin væru miklu
hærri upphæð en innlánin leiddi
til verðbólguþróunar, svo að ekki
væri hægt að gera ráð fyrir því,
að það ástand héldist. í saman-
burði sínum á vöxtum hér á landi
og annars staðar, hefði Þórarinn
þó litið fram hjá einu þýðingar-
miklu atriði, þ.e. hinni mismun-
and verðlagsþróun hér og í ná-
grannalöndunum. Ef hér væri
stöðugt verðlag, væri hægt að
stuðla að eðlilegri sparifjármynd
un með lægri innánsvöxtum, en
því sé því miður ekki til að
dreifa. Og sé dæmið gert upp á
réttan hátt komi í ljós, að vext-
irnir hafi beinlínis verið neikvæð
ir hér og þess vegna lægri en ann
ars staðar.
Þá taldi Ólafur Björnsson, að
það væri algjör misskilningur, að
sparifjáreigendur hefðu grætt á
efnahagsmálaráðstöfunum. Vöru-
verð hefði yfirleitt hækkað um
ca. 15%, innlánsvextirnir hins
vegar aðeins um 4%, þó aðeins
um 19 mánaða skeið, svo að því
færi fjarri, að sparifjáreigendur
hefðu enn grætt á þessum ráð-
stöfunum. En hitt væri líka
mikill misskilningur að halda
fram, að allar verðhækkanir
væru afleiðing gengisfellingar-
innar, því að hann liti svo á, að
gengislækkunin væri afleiðing
verðbólgunnar en ekki öfugt.
Ástæðan til þess að gengið var
lækkað hefði verið sú, að leið-
rétting gengisskráningarinnar
hefði verið skilyrði þess, að hægt
væri að stöðva verðbólguna.
Að lokum sagðist ræðumaður
ekki kannast við, að stuðnings-
menn stjórnarinnar hefðu hótað
nýrri gengisfellingu. Hitt þyrfti
almenningur að gera sér Ijóst,
að verði kauphækkanir umfram
það, sem atvinnuvegirnir geta
með góðu móti borið, hlytu þær
angri. Slíkt kerfi gæti þó komið
sér mjög vel, t.d. fyrir landhelgis
gæzluna við staðsetningu skipa
og fyrir veiðiskipin til þess að á-
kvarða staðsetningu landhelgis-
línunnar.
Þá vék ræðumaður nokkrum
orðum að möguleikunum á að
hætta rekstri vitaskipa. Bénti
hann á, að rekstur vitaskips kost
ar á 2. milljón króna á mánuði
að meðtöldum eðlilegum afskrift
um byggingarkostnaðar, svo að
það væri ekki svo lítið, sem
mundi sparast, ef í ljós kæmi, að
óþarft væri að halda úti sérstöku
vitaskipi. í mörgum tilvikum
gætu flóabátar, önnur skip og
bifreiðar tekið að sér flutninga
þeirra, en þetta væri mál, sem
kanna þyrfti nánar. — Að ræðu
Kjartans lokinni var umr. frestað
og málinu vísað til allsherjar-
nefndar.
Sameining löggæzlu og
tollgæzlu
Þá mælti Gunnar Gíslason fyr-
ir þingsályktunartillögu Einars
Ingimundarsonar, sem nú situr
ekki á þingi, um sameiningu lög-
gæzlu og tollgæzlu. Benti hann á,
að eðlilegt væri, að samstarf
væri allnáið með þeim starfs-
mönnum, sem annast löggæzlu og
tollgæzlu á einum og sama stað.
Ólafur Björnsson
annað hvort að leiða til gengis-
ana, eða samdráttar og atvinnu-
lækkunar eða hliðstæðra ráðstaf-
leysis.
★
Björn Pálsson kvaddi sér næst-
ur hljóðs. Taldi hann það sann-
ast á síðasta ræðumanni, að það
væri ekki nóg að vera bóklærð-
ur, menn þyrftu líka að hafa lífs-
reynslu til þess að geta fjallað
um þessi mál. Sagði hann, að sér
hefði fundizt það til bóta að
leggja útflutningssjóð niður, en
það væri þó ekki nóg. Spurði
hann, hvort Sjálfstæðismenn
teldu það til bóta að lækka geng-
ið nú um 25%. Hann sagðist vera
þeirrar skoðunar, að þeir teldu
það ekki, og úr því að svo væri,
þá hefði það ekki heldur verið
til bóta í fyrra. Þá endurtók
hann, að hann teldi útilokað að
sjávarútvegurinn hagnaðist á
gengislækkun, hún skapaði hon-
um einungis rekstrarfjárskort og
ylli stórfelldri hækkun á kostn-
aði hans.
Þá sagði Björn, að það mætti
vel vera, að stjórnarandstaðan
hefði ekki sýnt ábyrga afstöðu
til einstakra mála, en Sjálfstæðis
menn hefðu verið undir sömu
sök seldir í sinni andstöðu.
Lúðvík Jósefsson taldi það ekki
rétt, að stjórnarandstaðan hefði
ekki bent á nein úrræði við lausn
vandamálanna og nefndi í því
sambandi mál, sem hann taldi
afsanna þessa fullyrðingu. Flutti
Lúðvík nokkuð langa ræðu, sem
hann hafði ekki lokið, þegar
fundi var slitið.
Það væri t.d. ekki útilokað, að
lögreglumenn gætu á vissum stöð
um bætt á sig tollgæzlunni að ein
hverju eða öllu leyti, án þess að
hagsmunum hins opinbera væri
að neinú leyti stofnað í hættu
með því. Og almenn löggæzla toll
varða gæti og komið til greina,
þar sem slíkt þætti henta. Benti
ræðumaður á, að á þennan hátt
mætti e.t.v. koma á nokkrum
sparnaði, en vísaði að öðru leyti
til greinargerðar flutningsmanns.
— Umræðunni var frestað eftir
ræðu Gunnars og tillögunni vísað
til fjárveitinganefndar.
Símaþjónusta við Sigiuf jörð
Jón Þorsteinsson hafði fram-
sögu fyrir þingsályktunartillögu,
sem hann flytur ásamt þeim Ein-
ari Ingimundarsyni, Birni Páls-
syni og Gunnari Jóhannssyni.
Sagði hann, að tillaga þeirra væri
eiginlega tvíþætt, annars vegar
fjallaði hún um það að bæta síma
samband Siglufjarðar við aðra
landshluta, og hins vegar um það
að koma upp sjálfvirkri símstöð
á Siglufirði. Benti hann á, að það
væri orðið mjög brýnt að reist
verði nýtt og stærra hús fyrir
póst og sírha á Siglufirði, þar sem
símaþjónustan í kaupstaðnum
væri hvergi nærri með þeim.
hætti, sem gera verður kröfur til.
Bygging nýs símahúss væri mikið
hagsmunamál bæði Siglfirðinga
sjálfra og ekki síður annarra,
sem síldarútveg stunda. Af hinu
ófullkomna langlínusambandi
milli Siglufjarðar og annarra
landshluta stöfuðu oft mikil
vandræði, og þá aðallega yfir
sumartímann. — Síðan var um-
ræðunni frestað og tillögunni vís-
að til allsherjarnefndar.
Taka sæti
á Alþingi
FJÓRIIR þingmenn tóku sæti á
þingi í gær, sem allir hafa átt
þar sæti áður: Sigurður Bjarna-
son í stað Gísla Jónssonar, Unnar
Stefánsson 1 stað Sigurðar Ingi-
mundarsonar, Daníel Ágústínus-
son í stað Ásgeirs Bjarnasonar og
Margrét Sigurðardóttir í stað
Einars Olgeirssonar. Allir hinna
fjarstöddu þingmanna sitja nú
þing norðurlandaráðs.
Ný þingskjöl
2 NÝ þingskjöl voru lögð fram
í sameinuðu þingi í gær. Þórar-
inn Þórarinsson og Halldór E.
Sigurðsson flytja svohljóðandi
tillögu til þingsályktunar um
alþingishús:
„Alþingi ályktar að kjósa
fimm manna nefnd, er vinni að
því í samráði við ríkisstjórnina
að gera tillögur um stækkun al-
þingishússins eða byggingu nýs
þinghúss eftir því, hvort betur
þykir leysa þörf Alþingis fyrir
viðunandi húsnæði. Nefndin skal
skila tillögum til Alþingis eigi
síðar en haustið 1962“.
Þá var útbýtt tveim fyrirspurn
um til ríkisstjórnarinnar, ann-
arri frá Gísla Jónssyni um und-
irbúning að byggingu og rekstri
vistheimilis fyrir stúlkur, hinni
frá Halldór E. Sigurðssyni og
Ásgeiri Bjarnasyni um niður-
greiðslu á vöruverði.
Sigurður Ágústsson flytur f
neðri deild frumvarp til laga um
heimild fyrir ríkisstjórnina til
að selja eyðijarðirnar Hellu og
Helluland í Breiðuvíkurhreppi,
Sömuleiðis var lagt fram í neðri
deild, eftir 3. umræðu í efri
deild, frumvarp til laga um hér
aðafangelsi.
Þá var lagt fram í efrl deild
frumvarp til laga um síldarút-
vegsnefnd, útflutning á síld, hag
nýtingu markaða o. fl., sem þeir
Jón Árnason, Kjartan J. Jóhanns
son og Eggert Þorsteinsson
flytja. — Loks var lagt fram i
efri deild álit frá landbúnaðar-
nefnd um frv. til laga um heim-
ild handa ríkisstjórninni til að
selja Stokkseyrarhreppi land
jarðanna Stokkseyri I—III ásamt
með hjáleigum og u.m eignar-
námsheimild á erfðafesturéttind
um.
Skaftfellingar
þakka
KIRKJUBÆJARKLAUSTRI, 6.
febr.: — Síðastl. laugardag hélt
Bændafél. Kirkjubæjarhrepps
fund að Kirkjubæjarklaustri og
var sá fundur fjölsóttur og stóð
hann frá klukkan 9 um kvöldið
til klukkan 3 um nóttina. For
maður félagsins Þórarinn Helga.
son í Þykkvabæ setti fundinn.
Klemens Kristjánsson á Sámsstöð
um hélt fyrirlestur um kornrækt
og hvatti bændur til þess að
hefja kornrækt á félagslegum
grundvelli. Jón Gíslason Norður
hjáleigu sagði fréttir af búnaðar
þingi og ræddi samgöngumál
sýslunnar. Þá tók til máls Einar
Þorsteinsson ráðunautur og
ræddi um landbúnaðarmál al-
mennt. Allmiklar umræður urðu
og að lokum var gerð ályktun
um samgöngumálin. Er ríkis.
stjórninni og vegamálastjóra
þökkuð mikil fjárframlög til sam
göngumála yfir Mýrdalssand á
undanförnum árum. Taldi fund-
urinn að með þessu væri afstýrt
samgönguteppu á sandinum.
Vakti fundurinn á því athygli að
öll framtíð sveitanna í V. Skafta-
fellssýslu byggðist á öruggu
vegakerfi, og enn vanti mikið
á að svo sé. Benti fundurinn á
að hraða þyrfti endursmíði
Hólmsárbrúar og brúarinnar yfir
Eldvatn, jafnframt því sem hald
ið verði áfram lagningu vegar.
ins yfir Mýrdalssand og um Með-
alland. — Fréttaritari.
Frá Alþingi:
Öryggi sjófarenda
verði tryggt