Morgunblaðið - 16.02.1961, Page 9
Fimmtudagur 16. febr. 1961
MORGVTSBLAÐIÐ
9
Þáttur landbúnaðarins
Hugleiðingar um
effir BJörn
„ÞAÐ skiptir ef til vill ekki
miklu máli fyrir heildarham-
ingju þjóðarinnar, þótt búskapur
okkar dragist aftur úr þróun-
inni, slíkt hendir meðal annarra
þjóða, en misþróunin er háska-
leg‘“. (Gunnar Bjarnason í 2.
grein sinni.).
Já, það er háskalegt, en skipt
ir ekkí miklu máli!
Þáttur landbúnaðar í
atvinnulífinu
Áður en lengra er haldið, er
rétt að leggja áherzlu á, að við
núverandi atvinnuhætti er eng-
in leið að fullyrða, að ein at-
vinnugrein sé öðrum mikilvæg-
ari. Ekki aðeins landbúnaður,
fiskveiðar og iðnaður eru þar i
sama bát, heldur einnig verzlun,
þjónusta og andleg störf.
Oft er þess getið, að flestir ís-
lendingar hafi atvinnu af iðnaði.
Mestur hluti iðnaðar á íslandi
er beint og óbeint þjónustu- og
vinnsluiðnaður fyrir sjávarútveg
og landbúnað eða framleiðsla
rekstrarvöru fyrir þessa atvinnu-
vegi og gæti ekki staðizt án
þeirra. Við framfarir í landbún-
aði gerist það tvennt, að sveita-
fólk tekur upp betri vinnubrögð
og að aðrir táka við þeim verk-
efnum, sem sveitafólk hafði áð-
ur. Sú afkastaaukning á mann,
sem oft er talað um í landbún-
aði, er því ekki raunveruleg
nema að nokkru leyti. Tölur frá
íBandarikjunum sýna þetta: 8
milljónir manna vinna við land-
búnað, 7 milljónir við fram-
leiðslu á vörum og þjónustu, sem
landbúnaðurinn kaupir og 11
milljónir við vinnslu og verzlun
með landbúnaðarafurðir, samtals
26 milljónir eða 33% starfandi
manna.
Oft er sagt, að mikilvægt sé
fyrir sveitafólk, að í bæjunum
sé góður markaður fyrir afurð-
irnar. Þetta er auðvitað rétt.
Hins er sjaldnar getið, að mikil-
vægt sé fyrir iðnaðinn, að góð-
ur markaður sé fyrir iðnaðar-
vörur í sveitum. Þá er landbúnað-
urinn á þennan hátt kaupandi að
iðnaðarvöru og þjónustu, nefni-
lega að rekstrarvöru, við vinnslu
og flutning á afurðum og loks er
sveitafólk neytendur á sama hátt
og aðrir.
Það er því rétt, að menn gæti |
þess að vanmeta ekki, hvert
gildi kaupmáttur landbúnaðar-
ins hefur fyrir atvinnuvegi
bæianna. Frá Bandaríkjunum
er kunnugt, að minnkandi kaup-
máttur í landbúnaði átti drjúg-
an þátt í kreppunni miklu.
B “iknað hefur verið út, að 60%
af atvinnuleysinu 1932 stafaði af
m;nni pöntunum frá landbúnað-
inum.
Áætlunarbúskapur
I 5. grein í greinaflokknum
eru gerðar áætlanir fram til alda
móta. Eg ætla, að í fáum lönd-
um sé jafnerfitt að stunda áætl-
unarbúskap sem á íslandi. Því
veldur ekki aðeins óvissa í al-
þjóðamálum, heldur éinnig sér-
staða laridsins og smæð þjóðfé-
lagsins ásamt hófleysi þjóðarinn
ar í kröfum sínum til annarra.
Efnahagsþróun á fslandi hefur
ekki nema að nokkru leyti ver-
ið samhliða efnahagsþróun í ná-
grannalöndum vorum.
Hér verður því engin tilraun
gerð til að gagnrýna þær áætl-
anir, sem Gunnar gerir, umfram
það, sem þegar er gert (vinnu-
mannafjöldi og útreikningur á
fólksfjölgun). Hins vegar skal
vikið að niðurstöðu þeirrar áætl
unar, sem gerir ráð fyrir sama
hraða í nýrækt og verið hefur
síðustu árin. Kom þá út. að árið
landbúfiaðarmál
Stefánsson
2000 yrði landbúnaðarfram-
leiðsla umfram þarfir sem svar-
aði 39 þús. tonnum af útfluttu
kjöti. Ef gert er ráð fyrir, að
um 20 kr. fáist fyrir útflutt kg
af kjöti eins og nú, verður þetta
í gjaldeyri um 780 milljónir og
með ull og gærum meira en einn
milljarður.
Ef fyrrnefndri áætlun er fylgt,
verður ræktað land um aldamót
in ekki meira en rúmlega 10%
Þriðja grein
af öllu ræktanlegu landi. Hins
vegar verður fjárfjöldinn þá að
vera kominn hátt á 4. milljón
fjár. Þó að allt sé enn á huldu,
hversu margt fjár landið beri,
má verða ljóst, að víða verður
orðið þröngt í högum fyrir slík-
an fjölda.
Til þess að nýta hina miklu
framleiðslugetu sveitanna og út-
vega neytendum fjölbreyttari
vöru verður að útvega holda-
naut, sem hafa þá kosti að geta
nýtt heyfóður og beit, en þarfn-
ast lítils kjarnfóðurs. Fram hjá
því verður ekki gengið, að viss
áhætta fylgir innflutningi á
holdanautum, en það er út í blá-
inn að bera það saman við hætt.
j una við innflutning sauðfjár.
Sauðfé frá fjölda bæja gengur
saman og smitunin getur farið
víða, áður en menn verða nokk-
urs varir.
Það er eðlilegt, að menn spyrji
hvar séu markaðir fyrir kjöt.
Þeir eru ótakmarkaðir, en vegna
allskonar styrkja fá framleið,-
endur í innflutningslöndum
hærra verð fyrir sína framleiðslu
komna á markað en innflytjend-
ur. (Sjá töflu í kaflanum Kjarn-
fóðurbúskapur.) Þessa gjalda fs-
lendingar. Ef við sættum sömu
kjörum í þessu efni og enskir
bændur, mundi heldur vænkast
hagur Strympu.
Hagfræðingar veigra sér við
að spá, hvernig fara muni um
millilandaverzlun með landbún-
aðarvöru. Menn benda á, að
stefnt er að frjálsri verzlun með
iðnaðarvöru og reynt að hindra,
að einstök lönd mismuni fram-
leiðendum. Menn gera ráð fyrir
að landbúnaðarvörur fylgi á eft-
ir. Ef svo fer, og sama hlutfall
helzt milli framleiðslukostnaðar
í hinum ýmsu löndum, yrði mun
arðsamara að framleiða kjöt á
íslandi en nú er.
Framhald á bls. 10.
Tilboð óskast
í Willy’s Jeep, smíðaár 1947., (áður M-200). Bif-
reiðin verður til sýnis hjá Bifreiðaeftirliti ríkisins
Borgartúni 7. — Skrifleg tilboð leggist inn á skrif-
stofu bifreiðaeftirlitsins fyrir kl. 4 þriðjudaginn
21. þ.m.
VeizIonarpMss til lelgu
við Skólavörðustíg, gæti einnig verið fyrir rakara-
stofu, hárgreiðslustofu eða skrifstofu.
Upplýsingar í síma 12335.
Hárið er
höfuðprýði
hverrar konu
POLYCOLOR heldur hári yðar
síungu og fögru og gefur því
eðlilegan litblæ alveg fyrir-
hafnarlaust um leið og það er
þvegið.
Milljónir tízkukvenna um allan
heim nota að staðaldri POLY-
COLOR
Það er einfalt — árangursrikt
undursamlegt.
BODE PANZER
eldtrausta
PERIINGASIÚPA
útvegum við í öllum stærðum frá
BODE PANZER GELDSCHRANKFABRIKEN A. G.
HANNOVER
Myndlistar og verðskrá sendar öllum
þeim, er óska
EINKAUMBOÐSMENN:
H. ÓLAFSSON & BERNHÓFT
Sími 19790 — Þrjár línur.
Cóð 3ja herb. íbúð
óskast til kaups nú þegar. Þarf
helzt að vera í Vesturbænum eða
Hlíðunum.
Óskum einnig eftir að taka á leigu frá og
með 14. maí nk. góða 3ja herbergja íbúð
til handa erlendum ölgerðarsérfræðingi
vorum. íbúðin þarf helzt að vera við Njáls-
götu eða í nánd við Frakkastíg.
Sími 11390.
F I N N S K U
NOKIA-snjódekkin
590 x 13
590 x 15
640 x 15
650 x 16
Verzlun
640 x 13
560 x 15
600 x 16
750 x 14
Friðriks Bertelsen
Tryggvagötu 10 — Sími 12872.
Vélritun —
T ungumálakunnátta
í Landspítalanum er laus staða fyrir stúlkur með
æfingu í vélritun og góða kunnáttu í tungumálum.
Laun samkvæmt launalögum. Umsóknir sendist til
skrifstofu ríkisspítalanna, Klapparstíg 29, með upp
lýsingum um aldur, menntun og fyrri störf, fyrir
21. febrúar 1961.
Reykjavík, 14. 2. 1961.
SKRIFSTOFA RlKISSPÍTALANNA.