Morgunblaðið - 28.02.1961, Blaðsíða 2

z
MORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 28. febr. 1961
Birgir Kjaran:
Tvær málverkasýningar
HIN SAMFELLDA saga gengur
sinn gang, án þess að við verðum
þess vör. Einstaka sinnum verð
ur okkur, hversdagsfólkinu, þó
Ijóst, að við erum að lifa sögulega
viðburði. en þá helzt á sviði
stjórnmála eða þegar byltingar
og stórátök eiga sér stað á vétt
vangi atvinnulífs og fram-
kvæmda. Framvindan er öll
hljóðlátari í listum og menningar
málum. Á því sviði eygjum við
hina sögulegu viðburði oft ekki
fyrr en við lítum um öxl.
Þessar línur eru hripaðar til
þess að vekja athygli á, að ein-
mitt um þessar mundir erum við
ásjáendur mikilla atburða í ís-
lenkri listasögu. Þar á ég við
sýningar tveggja af fremstu list
málurum þjóðarinnar, þeirra
Jóhannesar S. Kjarval og Gunn
laugs Blöndals. Ég er hvorki list
sé að finna á meðal annarra
þjóða, nema ef vera skyldi a
ítalska renaissance-tímabilinu. Á
aðeins hálfri öld hefur íslenzka
þjóðin eignast alíslezka mynd-
list, sem stendur á sporði gamal
gróinni málaralist Evrópuþjóð-
anna. Hinar rammstuðluðu
kompósjónir Kjarvals geta að
mínu viti skákað því, sem bezt er
gert í dag í París og þótt víðar
væri leitað. Litaspil Blöndals
hlýtur og að eiga greiðan gang
að hverjum fegurðarunnanda án
tillits til þjóðernis. Hvorttveggja
er list fólksins, án tilgerðar og
óþarfra skýringa. Tungumál, sem
óbrotið alþýðufólk í öllum lönd
um skilur.
Hver vildi ekki hafa heyrt
Beethoven eða Schubert leika
verk sín? Hver vildi ekki hafa
Skjaldbreiður (úr Grafningi)
hlustað á Jónas Hallgrímsson eða
Einar Benediktsson lesa ljóð sín?
í dag gefst okkur tsekifæri til,
þess að sjá sýningax tveggja úr
hópi brautryðjenda íslenzkrar
myndlistar, manna sem vafalítið
verða kapítulafyrirsagnir í ís-
lenzkri listasögu, en sem enn í
dag lifa og hrærast á meðal okk
ar og enn eru að skapa listaverk,
sem lengi munu verða óbrotgjarn
ir minnisvarðar þeirra.
Þetta er tækifæri, sem enginn
Reykvíkingur á að láta úr hendi
sleppa. Ég leyfi mér því að hvetja
samborgara mína til þess að
sækja þessar sýningar meðan
tími er til. Sýningu Kjarvals lýk
ur því miður í kvöld, en sýning
Gunnlaugs Blöndals verður enn
opin í nokkra daga.
Að lokum vildi ég bæta þessu
við: Takið börnin og imglingana
með ykkur. — Þau hafa næmt
og óskemmt fegurðarauga. Þess
ar sýningar munu skila þeim fögr
um minningum og góðu veganesti
Þegar ég var unglingur, vann
ég við snúninga í sambandi við
yfirlitssýningu þá á verkum Jó-
hannesar Kjarvals, sem haldin
var að honum fimmtugum. Sú
sýning grópaðist svo í huga mér,
að ég kann hana enn í dag utan
að Mig langar til, að fleiri ungl-
ingar eignist slíkar minningar.
Þær gera manni gott.
Þessi mynd eftir Gunnlaug Blöndal heitir „Bátur í Siglu-
fjarðarhöfn“ og er máluð árið 1934. — Hún er í eigu Ár-
sæls Jónassonar kafa.
Eldar Baune:
Dagbók unga lœknísins
Dr. med Árni Árnason íslenzkaði
Útgefandi: Kyndill h.f., 1960.
SU ER orðin tízka í íslenzkri
bókaútgáfu, að gefa út megin-
iþorra bók þeirra, sem á markað-
inn koma ár hvert, síðustu mán-
uðina fyrir jól. Er þá bókaflóðið
oft svo strítt, að fullerfitt kann
að reynast að greina hismið frá
lærður né bókfróður um málara
list og þvl ekki ætlunarverk
þessa greinakorns að lýsa sýning
unum eða fella dóm um einsök
verk málaranna, sem þar þar
eru til skoðunar. Hinvegar ork-
uðu þær, báðar, svo ólíkar sem
þær eru þannig á mig, að ég
fann hjá mér þörf til þess að
gefa fleirum hlutdeild í þeirri
upplifun, með því að benda þeim
á, að láta ekki undir höfuð leggj
ast að horfa á mörg hin undur-
fögru verk og verða aðnjótendur
náðargáfu þessara samtíðar-
manna okkar.
Sköpunarsaga íslenzkrar mál-
aralistar er einstætt fyrirbæri,
og er mér efs um, að hliðstæðu
Kœran
dregin til
baka
S-AFRÍKU, Jóhannesarborg,
24. febr. (Reuter). — Fyrir
nokkru var lögð fram kæra á
hendur sænsku skáldkonunni
Söru Lidman og blökkumann-
inum Peter Nthite. Var kæran
byggð á s.-afrísku siðferðis- .
lögunum, sem banna kynferð-
ismök hvítra og þeldökkra —
að viðlagðri allt að 7 ára fang
elsisvist.
í dag var kæra þessi dregin
til baka af hinum opinbera á-
kæranda — án nokkurra skýr-
inga. Hvorugt hinna ákærðu
var í réttarsalnum
IVIáSverkasýnáng
Ottés Gunníaugssonar
í KVÆÐI sínu um Hrærek kon-
ung segir Davíð Stefánsson;
„fslendingar einskis meta
alla, sem þeir geta.“
Umsögn þessi er sönn í einfald-
leik sínum og einfaldur sann-
leikur. Það þarf hörku til að
brjótast í gegnum tómlæti hvers
dagsleikans.
Einn þeirra ungu listamanna,
sem tekizt hefir að brjótast í
gegnum þetta tómlæti er Ottó
Gunnlaugsson, sem nú sýnir
myndir sínar í bogasal þjóð-
mynjasafnsins. Ottó hefir ekki
þann hátt margra ungra lista-
manna að gefa myndskoðendum
og almenningi „línuna“ um
hvaða skoðun bera hafi á verk-
um hans. Ottó er umfram allt
mannlegur í list sinni og oft
sýnir hann skemmtilegan per-
sónuleika, en slíkt er sérstaklega
ánægjulegt á þessum tímum ó-
persónuleikans.
Áhrif franskra impressionista,
eins og t. d. Claude Monet, eru
greinileg í ýmsum myndum
Ottós, og má þar einkum nefna
myndirnar: Frá Eyrarbakka,
Reykjavíkurhöfn og Uppskera.
Meðferð lita er skemmtileg og
birtan yfir myndunum sérkenni-
leg. Yfirleitt má segja að mikil
heiðríkja sé yfir sýningu Ottós.
Þrátt fyrir áðurnefnd áhrif
frá frönskum impressionistum
má ótvírætt telja Ottó fara sín-
ar eigin leiðir, og er það vel.
Loks má geta einnar myndar
sérstaklega, því hún hefir sér-
stöðu á sýningunni, -en það er
myndin Álfasýn. Þessi mynd
veitir manni innsýn inn í alda-
gamla þjóðtrú íslendinga. Mynd
þessi er í senn skemmtileg sköp
un og fögur sýn inn í dularheim
huldufólks og álfa, eins og hann
hefir birzt þjóðinni öldum sam-
an.
Ottó Gunnlaugsson stundaði
nám í Chelsea School of art ár-
ið 1951 til 1952 og má telja
sýningu þessa merkilegan ár-
angur.
Fyrir þá, sem vilja hafa mótíf
og fyrirmyndir óþekkjanleg með
öllu, er þessi sýning hins vegar
harla lítils virði, því hér eru
engar krossgátur lífsleiða og
tildurs.
Ottó Gunnlaugsson veit, hvað
hann ætlar að segja og hann
segir það á skiljanlegu máli
fólksins, sem á að njóta mynda
hans. — Hann fer sínar eigin
götur og vonandi á honum eftir
að farnast vel á þeirri braut.
Með þessari sýningu hefir
hann sýnt, að hann sér til sól-
ar þrátt fyrir myrkviðri isma
og tildurfyrirbrigða. — Og hann
hefir sýnt persónulekia, sem
vonandi á enn eftir að styrkjast
og færa okkur nýjar sýningar.
frá hans hendi.
Hom-ilr Thorlacius.
kjarnanum, sé um bækur að
ræða, sem ekki hafa áður verið
gefnar út hér á landi, hvort held-
ur þær eru þýddar eða frum-
samdar á íslenzka tungu, séu þær
ekki eftir þekkta og viður-
kennda höfunda.
Mér barst nýlega í hendur bók,
sem mun hafa verið nokkuð síð-
búin á jólamarkaðinn, og má
vera, að mörgum kunni að hafa
sézt yfir hana af þeim sökum.
En þar sem mér þykir bókin fullr
ar athygli verð, langar mig txl að
geta hennar að nokkru. A ég hér
við bókina: Dagbók unga lækn-
isins, eftir norska lækninn Eldar
Baune.
Svo sem heiti bókarinnar fel-
ur í sér, segir hún frá starfi og
reynsiu hins unga læknis. Ekki
er fráleitt, að margur myndi
liugsa sem svo, að varla væri að
vænta þess, að dagbók læknis
gæti verið skemmtilegt lestrar-
efni eða geðfellt þar sem búast
mætti einkum við þurrum lýs-
ingum á sjúkdómum og meðíerð
þeirra. En hér á við sem víðar,
að veldur hver á heldur, því að
þessi ungi læknir lætur sér ekki
aðeins nægja að greina sjúkdóma
og gefa við þeim lyf, heldur læt-
ur hann sér ekkert mannlegt óvið
komandi og gerir sér sérstakt far
um að kynnast hugarfari og kjör-
um sjúklinga sinna, gleði þeirra
og sorgum, og deila við þá geði.
Hann lætur sig ekki eðeins varða
efnið, heldur og andann, enda
mun ekki fjarri sanni, að sem
gleggstur skilningur á hvoru
tveggja muni vera hverjum lækni
ávinningur í starfi. Bókarhöfund-
ur er fullkominn efasemdarmað-
ur um kristna trú, er hann byrj-
ar starf sitt, en hann er óþreyt-
andi í leit sinni að sannleikanu.m,
sem að lokum leiðir til þess, að
hann hefur öðlazt trúarvissu og
efast ekki lengur um tilveru
guðs.
Allt er efni bókarinnar sett
fram á einkar skemmtilegan og
einfaldan hátt og því mjög að-
gengilegt hverjum sem er. Höf-
undur lýsir jafnt skoplegum at-
vikum sem alvarlegum og lýs-
ingar hans á hinum ýmsu mis-
munandi manngerðum eru lif-
andi og sannar.
Tel ég bókina hollan og góðan
lestur hverjum sem er, jafnt ung
um sem öldnum, og því mjög vel
fallna til tækifærisgjafa.
Dr. med. Arni Arnason hefur
þýtt bókina á gott mál, enda
munu þeir, er til þýðandans
þekkja, ekki efa vandvirkni hans,
og smekkvísi.
Utgefandinn, Kyndill h.f., fer
vel af stað með útgáfu bókar
þessarar og verðskuldar þakkir
bókaunnenda.
Valgarður Kristjánssop
danslaga-
IJrslit í
keppni SKT
Úrslitln 1. danslagakeppnl
SKT eru nú kunn. í gömlu
dönsunum varð efst lagið „Á
hjónaballi" höfundur lags og
texta er Steingrimur Sigfússon
frá Patreksfirði. Lagið fékk
samtals 579 atkv. Númer 2
varð lagið „Dansgleði“ höfund
ur lagsins er Hörður Hákon-
arson, en textinn er eftir
Núma Þorbergsson. Það lag
fékk 494 atkv. Lagið, sem varð
nr. 3 heitir „Sumarfrí“ lagið
er eftir Karl Jónatansson, en
textinn eftir Núma Þorbergs-
son. Lagið fékk 488 atkv.
f Nýjw dönsunum varð efst
lagið „Laus og liðugur“ eftir
Jónatan Ólafsson, textl eftir
Núma Þorbergsson. Það fékk
713 atkv. Númer 2 var lagið
„Hvar er bruninn" eftir Lúllu
Nóadóttur, textann gerði
Magnús Pétursson. Það lag
fékk 688 atkv. Lag nr. 3 er
einnig eftir Lúllu Nóadóttur
og heitir „Vinarhugur“ text-
inn er eftir Þorstein Matthías-
son. Það lag fékk 440 atkv.
Rottuplága
ÞÓRSHÖFN, Færeyjum, 27. febr.
(Reuter) Tilkynnt var í Færeyj
um í dag að skipaður hafi verið
ráðgjafi til að hafa forustu í bar
áttu gegn rottum. En rottum hef
ur fjölgað mikið á eyjunum und
anfarið og lifa þær á eggjum. Er
fuglalífi eyjanna jafnvel talin
hætta búin af rottunum. ^ ,