Morgunblaðið - 04.03.1961, Blaðsíða 3
Laugardagur 4. marz 1961
MORGVNBLAÐIÐ
3
Stefdn Tómasson hieingemingarmaður 1 Þjóðleikhusinu 70 dra:
í Tehúsinu
— Ég hef aldrei orðið
var við neitt kvennafar
eða svoleiðis í leikhúsinu.
Ég held að þetta sé allt
tóm lygi, sem menn eru að
segja um það. Ég er ekki
að tala um það þó fólk
sé að kyssast. Það er svo
alvanalegt. Þetta er líka
fólk, sem æfir saman og
er alltaf að kyssast á svið-
inu, segir Stefán Tómas-
son hreingerningarmaður
í Þjóðleikhúsinu er við
röbhum við hann ofur-
litla stund í tilefni þess að
hann er sjötugur í dag.
Stefán Tómasson er maðuf
glaðlegur í viðmóti, fremul
lágur vexti en liðlegur. Hefil
án efa verið snar í snúningum
á sinum yngri árujn °S er
kannnske enn. Árin ber hann
létt.
— Menn hafa verið að segja
við mig að ég ljúgi til um 10
ár, segir hann og glottir.
Já því gæti ég trúað, segl
ég. — Ég skrifa þá viðtalið
við þig sem sextugan.
— Nei f jandinn hafi það. Ég
er fæddur 1891 og þá geta
menn reiknað. Ég er meira að
segja fæddur í Sveinungsvík
í Þistilfirði. En ég var þar nú
ekki Iengi. Foreldrar minir
voru mikið í húsmennsku.
Fjögurra ára fór ég til Halld-
órs Sigurðgsonar á Valþjófs-
stöðum í Núpasveit og hann ól
mig upp til 12 ára aldurs. For
eldrar mínir voru Ingibjörg
Jónsdóttir og Tómas Jónsson.
★
— Hvað varstu svo lengi
hjá Halldóri?
— Á ég nú að fara að rekja
það allt aftur. Það er annar
blaðam,aður búinn að spyrja
mig um þetta allt saman. Ég
veit ekki hvað á að vera að
skrifa heilar síður í fleiri
blöð um sjötugan karlskrögg,
sem aldrei hefir verið annað
en andskotang skítmokari.
— Það þurfa líka einhverj-
ir að moka skítinn Stefán
minn. Og ég hef aldrei rekið
mig á að þeir, sem það gera
væru neitt verri en hinir.
— Jæja. Þegar ég var 12
ára fór ég til Friðriks Sæ-
mundssonar í Efri-Hólum. Þú
veizt faðir Barða, Sæmundar,
Kristjáns og þeirra. Ég hef
alltaf haldið nfxikilli vináttu
við það fólk og finnst sem ég
„ÉG HUGSA til breytinga á
kennslufyrirkomulaginu, færa
það meira í nýtízku form en ver-
SS hefur, t. d. leggja meiri áherzlu
á vélfræði og tæknikennslu“,
Þannig komst hinn nýskipaði
Ekólastjóri Hólaskóla, Gunnar
Bjarnason, að orði vlið blaða-
mann frá Mbl. í gærkvöldi. — I
gærmorgun skipaði Ingólfur
Jónsson landbúnaðarráðherra,
Gunnar til þess að taka við skóla
stjórastarfinu við búnaðarskól-
ann að Hólum í Hjaltadal.
Gunnar Bjarnason er 46 ára,
sonur Bjarna Benediktssonar frá
Grenjaðarstað, fyrrum póstmeist
ara á Húsavík, og konu hans frú
Þórdís Ásgeirsdóttur frá Knarrar
nesi. Gunnar hefur verið ráðu-
nautur Búnaðarfélags íslands í
sé einn af fjölskyldunni. Þar
voru beztu húsbændur, sem
ég hefi eignazt um æfina. Þar
var ég £ 6 ár. Síðan var ég hér
og þar í vinnumennsku þar til
ég fór að búa á Arnarstöðum
í Núpasveit. Ég átti þá jörð
hálfa á móti bróður mínum
Jóni. Þar bjó ég í 17 ár, eða
þangað til ég fluttist hingað
til Keykjavíkur 1934.. Þá
missti ég konuna, Oktavíu Ste
faníu Ólafsdóttur frá 11 börn
um. Hún dó úr berklum.
— Það hefir verið mörgu að
sinna með 11 börn, segi ég.
★
Það er glettnisglampi í aug
um Stefáns þótt minningarn-
ar geti vart verið skemmtileg
ar. Hann bölvar hraustlega af
og til. En það er honum eitt-
hvað svo náttúrulegt. Og
hann bölvar þannig að manni
finnst eiginlega ekki ljótt.
— O, þetta var djöfuls
hokrubúskapur og andskotans
þrældómur, maður. Svo þegar
ég kom hingað suður þá tók
lítið betra við. Ég fór að
pússa glugga, hreinga í hús-
um og mála einkum utan
húss. Þá var ekkert verið að
rekast í því hvað maður gerði
enda kaupið ekki hátt. Þetta
stundaði ég í 10 ár. Aðallega
vann ég hjá Sjálfstæðismönn
um og þekki ég því marga
þeirra, og þó kannske fremur
frúrnar, segir Stefán og hlær.
— Þær voru líttá alltaf
heima. Þá fékk maður oft
góðan kaffisopann. Ég held
ég hafi aldrei á æfinni drukk-
ið eins oft kaffi hjá nokkurri
manneskju eins og hjá konu
hrossarækt í yfir 20 ár. Hann læt-
ur af því starfi nú. Kennari á
Hvanneyri í búfjárrækt hefur
hann verið síðan 1947. Kona hans
er frú Svava Halldórsdóttir, Vil-
hjálmssonar fyrrum skólastjóra á
Hvanneyri. Þau eiga 2 syni, Hall-
dór og Bjarna, tvítugan og á ferm
ingaraldri.
Gunnar hélt áfram að ræða við-
horf sitt til hins nýja starfs að
Hólum: „Ég hef mikinn hug á að
gera Hólaskóla að eins árs skóla,
er leggi höfuðáherzlu á almenna
búfræði vélfræði og smíðar, því
mér virðist af kynnum mínum
af bændum, að þeim vegni bezt,
sem eru búhagir vel og kunna að
meðhöndla þær verðmætu vél-
ar, sem bændur landsins nota nú
í vaxandi mæli við bústörfin.
Arents Claessen, hún rétti mer
meira að segja kaffið út um
gluggann ef ég gaf mér ekki
tíma til að koma inn fyrir.
Það var meiri blessuð mann-
eskjan.
— Varstu þá Sjálfstæðis-
maður?
— Ég var nú ekki harður í
I>ólitíkinni, en ég fylgdi allt-
af Benedikt Sveinssyni með-
an hans naut við. Við fylgd-
um persónum en ekki flokk-
unum þarna fyrir norðan.
Þetta var nú svona í þá daga.
—Hvað fórstu svo að gera
þegar þú hættir að pússa
glugga?
—Þá varð ég húsvörður í
Kron þangað til ég rotaðist.
Það var víst snertur af heilá
blæðingu. Svo var ég 2% ár
í Búnaðarbankanum við hrein
gerningar og allskonar snún-
inga. En ég var rekinn þaðan,
en fyrir hvað veit ég ekki.
Sennilega bara fljótfærni. Ég
hef ekki annað að segja en
allt það bezta af öllum, sem
ég hef unnið með. Allir hafa
verið mér góðir.
★
— Og svo fórstu í Þjóðleik-
húsið, þegar búið var að reka
þig úr Búnaðarbankanum.
— Já. Ég hef unnið þar í
s.l. 11 ár aðallega við hrein-
gerningar. Ég er með ryksug
una. Ryksuga þar sem þeir
fínu sitja. Svo er ég að snúast
svona ýmislegt með húsverð-
inum.
— Hefurðu aldrei leikið?
— Ég hef verið statisti
hérna.
— Hefðirðu ekki viljað
verða leikari?
— Mér hefði þótt það gam-
an ef ég hefði verið yngri. Ég
lék heima í gveitinni í gamla
daga. Það er verst ég er orð-
inn svo andskoti gleyminn að
ég man ekki almennilega hvað
ég lék. Einu sinni lék ég þó
aðalhlutverkið í leik, sem heit
ir ,,Bjargið“, lék Þorvald. Ég
man nú ekki lengur eftir
hvern leikritið var. Við lék-
um aðallega fyrir kvenfélag-
ið. Ég held ég eigi rulluna
ennþá. Hún var löng, einar 36
síður.
— Og líkar þér vel við leik
ara Þjóðleikhússins?
— Já, já, alla, sem þar
starfa. Þetta er kurteist og á-
gætis fólk. Mér líkar vel við
Guðlaug.
— Það er ekki vandi að
kynnazt þessum yngri leikur-
um. Þeir eru efcki með nein
merkilegheit. Þetta eru and-
skoti góðir strákar.
Ég myndi vilja leggja mikla
áherzlu á búfjárrækt og búfjár-
hirðingu, því «ð kauþ bóndans
ákvarðast af arðsemi búfjárins
fremur öllu öðru.
Nú þegar er rekið hrossakyn-
bótabú á Hólum, og það gladdi
mig mjög, er það kom fram í
samtali mínu við Ingólf Jónsson,
landbúnaðarráðherra, að hann
hefur hug á að gera fjárbúið á
Hólum að ullar- og feldfjárbúi.
Vonast ég til, að okkar ágæti bú-
fjárfræðingur og sérfræðingur í
ull og gærum, Stefán Aðalsteins-
son frá Vaðbrekku, starfsmaður
við Atvinnudeild H. í. verði fá-
anlegur til að hafa yfirumsjón
með þessari starfsemi. Það er allt
útlit fyrir, að í ullinni og gærun-
um búi mikil verðmæti. Undir-
staða þessarar framleiðslu er
vitanlega vísindalegar rannsókn-
ir á erfðaeðli fjárins".
Hvernig leggst nú hið nýja
starf í þig?
„Hólar eru í hugum hvers Norð
lendings helgur staður. Ég er upp
— Sérðu ekki öll leikritin.
sem sýnd eru?
—Jú einhverntíma. Það er
bara verst hvað ég er farinn
að heyra bölvanlega. Ég verð
að vera alveg oní þeim til Þess
að heyra.
— Hvaða leikrit finnst þér
nú skemmtilegast, sem þú
mannst eftir í Þjóðleikhús-
inu?
—Það er nú vandi að segja.
Já andskotans vandi, maður.
Mér fannst Tehúsið ágætt.
Þar svo sem eins og lék ég
svolítið. Kom æðandi inn og
talaði japönsku. Já, já. Ég
varð að læra japönsku.
—Hvort finnst þér nú
betri gaman- eða alvöruleik-
ritin.
— Dramaleikritin eru lang-
bezt, þótt þau séu verst sótt.
★
— Giftirðu þig ekki aftur
Stefán?
— Jú seinni konan mín er
Sigríður Björnsdóttir frá
Seyðisfirði. Við eigum eina
dóttur, sem ber nafn fyrri
konu minnar.
— Hefirðu verið heilsugóð-
ur um æfina?
—Já ég hef verið hraustur.
Nema hvað mig hafa hent
smáslys. Þetta með að rotast
og svo var ég skorinn upp við
garnaflækju. Svo hef ég feng
ið nokkrum sinnum lungna-
bólgu. Ég reyki nokkuð mik-
ið.
Stefán tekur upp sígarettu
og kveikir í henni.
—Þegar ég fór seinast til
læknis, sagði hann að ég
mætti reykja eins og andskot
inn, ég væri orðinn svo sós-
aður.
— Og hefurðu verið mikill
gleðimaður um æfina?
Ég hef alltaf haft gaman af
að vera með. En ég hef ekki
verið drykkjumaður. Ég sótti
mikið böll í gamla daga.
— En skólaganga?
—Hún var nú ekki önnur
en að lærði fjörutíukafla kver
ið utan að. Mér gekk það vel.
Svo las ég hálfa Geirsbók í
ensku ætlaði á gagnfræða-
skólannn á Akureyri, en svo
varð ekkert úr því.
—Og ertu svo ánægður
með lífið?
Já. Ég hef ekki kynnst öðru
en góðu fólki. En ég hef ald-
rei átt neitt af veraldarauði,
en alltaf verið léttlyndur, seg
ir Stefán um leið og við kveðj
umst.
Stefán Tómasson dvelst í
dag með börnum sínum að
Álfheimum 32.
Gunnar Bjarnason
alinn Þingeyingur, en að fjórð-
ungi Húnvetningur að ætt. Ég
er trúaður maður og í Hóladóm-
kirkju hefur mér fundizt ég
standa næst Guði mínum.
STAKSTEIWIi
Stjórnarandstaða
á undanhaldi
Niðurrifsbandalagið í stjórnais
andstöðunni, kommúnistar og
Framsóknarmenn, eru komnir á
hratt undanhald í umræðunum
um lausn fiskveiðideilunnar viS
Breta. Eitt gleggsta dæmið um
það er fundurinn á Selfossi sl.
miðvikudagskvöld. Þar boðar .
Framsóknarflokkurinn til fundar
en kommúnisti mætir þar sem
framsögumaður með talsmönnum
Framsóknar. Sameiginleg tillaga
hefur verið samin fyrir fundinn
og ákveðið hefur verið að hún
skuli lögð þar fram til samþykkt-
ar. En þá gerist það, að fúndur-
inn verður f jölmennur og þang-
að koma þingmenn og ráðherra
úr stjórnarflokkunum. Málflutn-
ingi stjórnarsinna er afburða vel
tekið og Framsóknarmenn og
kommúnistar sjá að þeir eru í
minnihluta á fundinum. Þeir þora
ekki einu sinni að taka tillögu
sína upp úr vasanum. Þeir gæta
þess að láta ekki svo mikið sem
brydda á henni. Hún verður að
vera þar sem allra dýpst.
Þannig snýst fundurinn í hönð-
um niðurrifsbandalagsins og
verður því tii hinnar mestu háB
ungar. Þegar klukkan er orðin
hálf tvö um nóttina biður funð-
arstjóri stjórnarandstöðunnar um
leyfi til þess að mega slita funð-
inum, enda þótt 10 manns séu á
mælendaskrá, flestir innanhéraðs
menn. Þannig leystist þessi fund-
ur, sem átti að verða mikil mót-
mælasamkoma gegn stefnu ríkis-
stjórnarinnar upp og fundarboð-
endur ganga sneyptir og kollhúfn
legir af fundi. En stjórnarliðið
hrósar sigri.
Sjómennirnir sammála
stjórninni
Svipuð saga gerist á Akranesi.
Þar ná kommúnistar og Fram-
sóknarmenn saman fámennum
fundi með tryggustu flokksmönn-
um sínum. En sjómennimir og
skipstjórarnir komu þangað ekki,
Áhugaleysi fólksins fyrir svika-
brigslum Framsóknarmanna og
kommúnista er áberandi. Þessi
fundur skaðar okkur, við hefðum
ekki átt að halda hann, segir einn
af frammámönmimFramsóknar.
Úr verstöðvunum um land allt
berast fréttir um ánægju sjó-
manna og útvegsmanna með
lausn fiskveiðideiliunnar. Fólkið
fagnar því að mikilvægar nýjar
útfærslur fiskveiðitakmarkanna
eru framkvæmdar með samkomu
Iaginu. Sjómenn og útvegsmenn
á Vestfjörðum eru ánægðir með
að nú eru veiðar Breta innan 12
mílnanna endanlega úr sögunni.
Og öll þjóðin fagnar því að is-
Ienzkir varðskipsmenn eiga ekki
Iengur í lífshættulegum átökum
við stórveldi á tslandsmiðum.
Friður hefur verið saminn, og það
er vopnleysið, sem hefur sigrað.
Framsókn klofin í málinu
Utan af landi berast einnig
fregnir um það, að Framsóknar-
flokkurinn sé gersamlega klof-
inn í afstöðu sinni til lausnar
fiskveiðideilunnar. Mikill meiri-
hluti Framsóknarmanna telur að
ríkisstjórnin hafi náð mjög hag-
kvæmri niðurstöðu fyrir íslend-
inga og að Ieiðtogar Framsóknar-
flokksins hafi framið hina mestn
skyssu, er þeir snerust gegn
stjórninni í þessu máli, og hlupn
yfir á snæri kommúnista. Sér-
staklega er þessi skoðun almenn
meðal Framsóknarmanna á Ak-
ureyri og víðar á Norðurlandi. Á
Vestfj. eru Framsóknarmenn
einnig mjög daufir í dálkinn
vegna glappaskota og ábyrgðar-
leysis flokksforystu sinnar.
Allt bendir til þess, að Fram-
sóknarflokkurinn sé ekki búinm
að bíta úr nálinni með frum-
hlaup sitt í þessu máli.
vig.
Gu.nn.ar Bjarnason
skóLastjóri að HóLum.