Morgunblaðið - 05.03.1961, Blaðsíða 22

r
22
MORGI'IVBLAÐIÐ
Sunnudagur 5. marz 1961
— Gamlir
Framh. af bls. 3
er ég bezt veit, og þá var tal-
að um ,,Erfðaaðal Reýkjavík-
ur“ í einhverju ljóði. A.nnam
| héldu drengirnir í bænum
I sig eingöngu í hóp hver í sínu
hverfi þegar ég var drengur.
Það voru Suðurgötustrákarn-
ir, Hlíðarhúsastrákarnir,
Skuggahverfisstrákarnir o. s.
frv.
— Og við hvað takmarkað-
! ist þetta hverfi yðar?
| — Takmörkin mundu senni
| lega vera um Túngötu, Garða-
stræti, Vesturgötu og Bræðra
‘borgarstíg. Fyrir aldamót
bjuggu þarna frekar efnaðir
menn, þ. e. a. s. menn sem
voru fremur veitendur en
Þyggjendur í þeirri ódkapa
fátækt sem hér var. En em-
bættismennirnir bjuggu niðri
í bænum og höfðu grasnyt í
Vatnsmýrinni.
Vesturgatan hét þá Hlíðar-
húsastígur og var aldrei köll-
uð annað. Hlíðarhúsin voru
ínargir burstabæir bak við
þar sem er nú Vesturgata 26.
Þá voru engin götunúmer,
húsin hétu öll ákveðnum nöfn
um. Við bjuggum í Alberts-
bæ, sem einu sinni hafði heit-
ið Guðmundarkot. Aðrir bæir
við Bræðraborgarstíg hétu
Hali, Hlíð, Bræðraborg, Mó-
berg, Eiðsstaðir, Reynimelur,
Snorrakot, Blómsturvellir og
Bergskot. Þarna bjó merkis-
fólk í hvívetna sem hafði nóg
að borða og sæmilegt til fata
með því að leggja á si" óskap
•lega vinnu. Allir í kring um
oíkkur höfðu lítinn fiskreit,
sem tók svona 20—30 skip-
pund, og fengu heiín fisk til
verkunar. Konan og börnin
unnu í fiskinum og fengu svo
litla þóknun fyrir verkun á
hverju skippundi. Það þóttu
góð búdrýgindi. Karlmennirn
ir unnu annars staðar. Skepn-
ur? Nei, Það var eiginiega
ekkert skepnuhald á þessu
svæði. Móðir mín þurfti að
fara niður Hlíðarhúsastíginn
og niður í Lækjargötu 8 til
að kaupa mjólkurdropa hjá
Jónassen landlækni. Og aldrei
var keypt nema lítið af mjólk.
Þarna bjó þetta svokallaða
þurrabúðarfólk, sem til var í
öllum þorpum á landinu á
þeim tíma.
— Og nú búið þér eiginlega
öfugu megin við Túngötuna,
Fylgist með tímanum
Notið Cardagiugga
Helstu kostir Cardagiugga:
j, Eru þéttir bæði gegn vatni og vindi. Fylgja
þeim sérstakir ofnir þéttilistar, sem setjast
í er gluggi hefur verið málaður.
2. Hægt er að snúa grindunum alveg við og
hreinsa allan gluggann innan frá. Er þetta
mikið atriði í íbúðum á efri hæðum húsa.
3. Hægt er að hafa gluggann opinn í hvaða
stöðu sem er upp í 120°.
4. Einangrun ágæt, þar sem tvöfaldar grind-
ur eru í gluggunum og nægir því að hafa 2
einfáldar rúður. Engin móða eða frostrósir
safnast innan á rúðurnar.
5. Loftræsting mun fullkomnari en við venju-
lega glugga.
6. Útsýni nýtur sín betur, þar sem hér skyggja
engir póstar eða sprossar á.
7. Hægt er að koma rimlagluggatjöldum fyrir
milli rúðanna.
8. Föst Ioftræstingarstilling er á gluggunum.
Notið tímann vel
Pantið strax
Afgreiðslufrestur ca. 3
mánuðir.
^ Gluggarnir eru seldir
með öllum lömum og
læsingum áfestum
Gluggana skal ekki
steypa í, heldur setja
í á eftir
Bílskúrs-'
hurðir
Fylgist með tímamim,
notið
TOKAMOX-bílskúrs-
hurðir.
Opnast og lokast með
einu handtaki.
Leitið nánari upplýsinga.
Timburverzlun'n Völundur hf.
Klapparstíg 1 — Sími 18430
sunnanmegin?
— Já, við erum nú bara að
gera að gamni okkar með
þessu Vesturhæjartali.
kannski er í því ofurlítil eft-
irsjá. Við erum að verði út
úr hérna. Ef ég þarf að láta
gera við bílinn minn, eða
kaupa gler eða eitthvað ann_
að, þá verð ég að sækja það
langt austur í bæ. Við í Vest-
mannafæri í bænum" eins og
hún orðaði það, er við tókum
hana tali.
— Hve lengi? spurðum við.
— Ég hóf starf 1908 í veín-
aðarvörudeildinni hjá Th.
Thorsteinsson, sem þá var í
Ingólfshvoli. Þar í kjallaran-
um var vínverzlunin, herra-
deildin í Hafnarstræti, þar
sem Eros er núna og maívöru
Við borðið við gluggann sitja Andersenssystkinin ásamt
tveimur kunningum. Þau eru talin frá vinstri: Alberta
Árnadóttir, Axel, Bengta og Helga Andersen og Friðrik
Magnússon, heildsali.
urbænum erum ekki lengur
eins miðsvæðis og áður. Þetta
breytist allt.
Á bæjarstæði Ingólfs
Á elzta bæjarstæðinu í
Reykjavík, þar sem Hallveig
setti pott á hlóðir og mat-
reiddi handa Ingólfi, þar hef_
ur Andersen fjölskyldan búið
og starfað síðan fyrir alda-
mót, í húsinu nr. 16 við Að-
alstræti. Á fundí Reykjavík-
urfélagsins voru þrjú af And_
ersenssystkynunum, Axei,
Benta og Helga, sem enn býr
í húsinu.
Axel rekur klæðskeraverk.
stæðið sem faðir hans, Hans
Andersen, stofnaði á sínum
tíma í þessu gamla húsi.
Fréttamaður leit þar inn
nokkrum dögum eftir fund-
inn. Á einum veggnum hang_
ir mynd af hjónum á hestum
fyrir framan einlyft timbur-
hús með risi. Það eru Hans
Andersen og kona hans fyrir
framan gamla húsið, áður en
þau létu byggja tvær hæðir
ofan á það skömmu eftir alda
mótin.
Axel segist hafa átt lieima
eða unnið í þessu húsi síðan
hann man fyrst eftir sér. —
Breytingarnar hér í gamla
miðbænum eru ekkj eins
miklar og víðast annars stað.
ar, segir hann. En auðvitað
hefur umferðin aukizt gífur-
lega. Þegar við vorum krakk-
ar, höfðum við nóg svigrúm
til að leika okkur hér á göt-
unni. Og svo höfðum við líka
fjöruna, því þá voru aðeins
trébryggjur komnar, engin
uppfylling.
— Og hér á Ingólfur að
hafa reist sinn bæ?
— Já, það er nú að vísu
ekki sannað. En það hafa
fleiri frægir menn komið við
sögu þessa staðar. Jón Guð-
mundsson ritstjóri bjó t. d.
hér í húsinu í fjölda ára og
hafði sína nrentsmiðju hér á
neðstu hæðinni.
„Á almanafæri" í 50 ár
Allir Reykvíkingar kanpast
við hana Guðrúnu Árnadótt-
ur. einkum kannski karl-
mennirnir, því þeir eru ófáir
sem hún hefur klætt. Guðrún
afgreiddi í herradeildinni hjá
Haraldi Árnasyni í 44 ár, og
nú segja mér margir gamlir
borgarar bæjarins, að síðan
þeir misstu sína Guðrúnu, sé
þetta óskaplegt fyrirtæki að
kaupa sér skyrtu eða frakka.
Guðrún er einn af stofnend
um Reykjavíkurfélagsins, og
nú í stjórn þess, enda er hún
„og búin að vera lengi á al-
verzlunin í Liverpool. En
1915 brann vefnaðarvöruverzl
unin, sem þá var til húsa í
Hótel Reykjavík og upp úr
því hætti Thorsteinsson að
verzla.
— Fóruð þér þá til Harald-
ar Árnasonar?
— Ég hafði farið til JJan-
merkur 1914 og þegar ég kom
heim eftir 114 ár, þá var Har-
aldur Árnason að bjrja sína
verzlun. Hann hafði keypt
vöruleifar hjá Th. Thorsteins
son. Einnig keypti hann
gamla prestaskólahúsið og
setti þar upp verzlun sína.
Þangað fór ég og afgreiddi
þar lengst af í herradeildinni
til 1959.
— Það var feikn mikið að
gera hjá Haraldi, þangað lá
straumurinn áratugum. sam-
an. Sérstaklega er mér minnis
stætt alþingishátíðarárið
1930.Þá höfðum við meira en
nóg að gera, því allir komu
utan af landsbyggðinni til að
galla sig upp. Ég var aðallega
við að afgreiða frakkana og
það var ánægjulegt. Við höfð
um svo góðar vörur þá, allt
enskar úrvalsvörur.
— Og svo hafið þér þekkt
alla frakkana á þjóðhátíð-
inni?
Guðrún hlær við. — Har-
aldur bauð öllu starfsfólkinu
austur á Þingvöll og við vor-
um þar í tjöldum í þrjá daga.
Hann var alveg yndislegur
húsbóndi, lét sér svo annt um
fólkið sitt, var alveg eins og
faðir okkar allra. Það var
glatt á hjalla hjá okkur á
Þingvöllum. Þetta var svo
samstilltur hópur, allir höfðu
áhuga fyrir starfinu og voru
einhuga um að skemmta sér,
þegar svo bar undir.
— Þekktuð þið ekki alla
bæjarbúa á þessum árum?
— Jú, 1908 þekkti maður
alla sem í búðina komu, en
svo breyttist þetta smám sam
an, eftir því sem tímar liðu,
bærinn stækkaðj og fólkinu
fjölgaði.
— Þér hafið ekki átt langt
að fara í vinnuna?
— Nei, ég er alin upp í
húsinu nr. 6 við Kirkjutorg
og bjó þar í 58 ár. Þar bjuggu
móðir mín Sesselja Þorsteins-
dóttir og faðir minn, Árni
Nikulásson, sem stofnsetti þar
rakarastofu árið 1902 og hún
er enn starfrækt. Fyrst eítir
hans dag rak hana Óskar bróð
ir minn og nú sonur hans,
Haukur.
— Hvar búið þér núna?
— í Eskihlíð 3, hjá dóttur
minni og tveimur bamaböm-
Framh. á bls. 23