Morgunblaðið - 07.03.1961, Blaðsíða 13

Þriðjudagur 7. marz 196x
MORCVNBLAÐIÐ
13
Aukning kaupmáttar launa og
atvinnuöryggis þyðingamestu
hagsmunamál iaunþega
Frá aðalfundi VerzlunarmannaféBags Reykjavlkur
AÐALFUNDUR Verzlunar-
mannafélags Reykjavíkur var
haldinn mánudaginn 27. febrúar
í Iðnó. Fundarstjóri var kjörinn
Ingvar N. Pálsson.
Aðeins einn listi hafði borizt
txm kjör formanns, stjórnar og
trúnaðarmannaráðs og var hann
:því sjalfkjörinn.
Formaður var kjörinn Gnðm.
H. Garðarsson, viðskiptafræðing.
ur í aðalstjórn voru kjörnir tii
tveggja ára: Eyjólfur Guðmunds
son, Hannes Þ. Sigurðsson og
Óskar Sæmundsson, fyrir voru
Gunnlaugur J. Briem, Otto. J.
Ólafsson og Gísli Gíslason. í
varastjórn voru kjörnir: Einar
Ingimundar, Björn Þórhallsson
og Helgi Guðbrandsson.
1 trúnaðarmannaráð: Andreas
Bergmann, Sigurður Steinsson,
Geir Fenger, Njáll Símonarson,
Sverrir Jónsson Stella Jónsdótt-
ir, Oddgeir Bárðarson, Richard
Sigurbaldsson. Örlygur Hálf-
dánarson, Pétur Einarsson og
Markús Stefánsson. Varamenn:
Helgi Eysteinsson, Þór Þormar,
Gyða Halldórsdóttir Hreinn Hall
dórsson Hjörleifur Jónsson,
Hörður Felixson og Kjartan Guð
mundsson.
Formaður flutti skýrslu stjórn.
ar. Greidi hann m. a. frá starf-
eemi skrifstofu V.R., launa og
kjaramálum, synjun ASÍ -—
þings um upptöku verzlunar.
fólks, 70 ára afmæli félagsins,
útnefningu heiðursfélaga í því
sambandi og veitingu gullmerkis
V.R., stofnun Verzlunarbanka Is
lands h.f. og væntanlega þátt_
töku verzlunarfólks í bankanum.
Efnahagslegt sjálfstæði
í lok ræðu sinnar ræddi Guð-
mundur um hinn mikla voða, er
steðji að íslenzku þjóðinni, ef
framleiðslan væri stöðvuð á há-
bjargræðistímanum svo sem nú
heur átt sér stað. Komst hann
m. a. svo að orði:
S'tefna íslendingar visvitandi
»ð því að gera sjálfa sig fátæk-
ari og glata sjálfstæði sínu?
Þeissi spurning verður æ áleitn-
»ri með hverjum degi sem líður,
þrátt fyrir hástemt lof sumra
leiðtoga þjóðarinnar um gáfur
hennar og hæfileika. Á það vissu
lega við um aldamótakynslóðina,
»em tryggði þjóðinni fullt sjálf-
Stæði og lagði grundvöllinn und-
ir núverandi atvinnulíf iands-
manna.
En hvar stendur þjóðin i dag,
eðeins 17 árum eftir lýðveid'S-
stofnunina? Skilur hún, hvaða
(kröfur verður að uppfylla til
'þess að unnt sé að vernda sjálf-
stæðið? Þekkir hún stöðu sína
<og takmarkanir í alþjóðlegum
viðskiptum? Að gefnu tilefni er
hér aðeins varpað fram örfáum
spurningum, því að allt bendir
til þess, að nú sé verið að kippa
fótunum undan efnahagslegu
sjálfstæði þjóðarinnar.
Miklar kröfur hafa verið gerð
»r til atvinnuveganna og hefur
þeim víða verið fylgt eftir með
verkföllum. Framkvæmd verk-
fallanna hefur verið þannig, að
þegar deila við einn aðila hefur
verið leyst, þá hefur næsti hóp-
ur fariö af stað og svo koll af
kolli, þannig að um algjöra fram
leiðslustöðvun hefur verið að
ræða í þýðingarmiklum verstöðv
um eins og t. d. Vestmannaeyj-
um. Ósjálfrátt rifjast upp fyrir
mönnum, að verkfallsvopnið var
veitt á þeim tíma, þegar samn-
ingagerð stóð á frumstigi og
skilningur var allt annar á lausn
ágreiningsatriða.
Geysilegar breytingar hafa
síðan orðið á lífskjörum fólksins
og atvinnuháttum. Framleiðslu.
keðja nútímans tengir lífskjör
einstaklinga, hópa, stétta og allr
ar þjóðarinnar miklu nánar sam
an en áður fyrr, og má enginn
hlekkur bresta, ef ekki á illa að
fara. Þess vegna þarf að gæta
mikillar varúðar, áður en skellt
er á verkföllum, ekki hvað sízt
á hábjargræðistíma þjóðarinnar
eins og nú er gert.
Vegna verkfallanna hefur
þegar átt sér stað stórkostlegt at
vinnu- og gjaldeyristap, nemur
það tugum, ef ekki hundruðum
milljóna króna. Þjóðin hefur
orðið fyrir þungum búsifjum, þó
einkum hinir stríðandi aðilar.
í nútíma atvinnurekstri skipta
fjórir þættir meginmáli, þ. e.
vinnuaflið, fjármagnið, hráefn-
ið eða náttúran og hið svonefnda
skipulag eða menning. Þýðing
þessara þátta fyrir afkomu þjóð-
arinnar er mismunandi en nauð
synlegt er, að þeir séu ofnir sam
an í traustum vef, sem tryggir
nýtingu sérhvers þeirra tii hins
ýtrasta. Gæta ber þess, að eigi
sé gengið of nærrj einhverjum
að vera samtaka, ef vel á að
fara fyrir fámennri þjóð.
En margir eru bráðlátir. Þeir
vilja byggja upp,ráðast í stór-
framkvæmdir, fyigjast með tím_
anum, jafnframt því sem þeir
hinir sömu krefjast meiri neyzlu
tekna, stóraukinnar menntunar
og fullkomins atvinnuöryggis,
svo nokkuð sé nefnt. Sá, sem
ekki fylgist með kröfum tímans,
dregst aftur úr. Það vita allir.
Hin mikla hætta
En kröfur, sem stríða á móti
eðlilegri þróun, geta einnig leitt
til afturfarar og lífskjaraskerð-
ingar.
f Morgunblaðinú var fyrir
skömmu viðtal við forustumann
sem öðrum fremur er í snertingu
við þann þátt efnahagsmálanna,
sem ræður úrslitunum um lífs-
kjarastig þjóðarinnar, þ. e. hina
erlendu markaði. Viðkomandi
maður hefur í áraraðir starfað
að því að skapa íslendingum
markaði_ fyrir fiskafurðir þeirra,
lagt alúð við að tryggja þá og
færa þjóðinni heim eftirsóttan
og verðmætan- gjaldeyri. Haft
forustu við djarfar framkvæmd'
ir á erlendum vettvangi.
Markaðirnir eru í hættu
vegna fiskleysis, segir þessi
kunni atorkumaður. Mikil vá er
fyrir dyrum. Margra ára upp-
byggingarstarf fyrir höfuðat-
vinnuveg þjóðarinnar, sjávarút-
veginn, getur verið unnið fyrir
gýg, ef eigi er afgreiddur fiskur
til erlendra neytnda sem eru
Óttinn við fólkið
Forustumenn á Alþingi hafa
ekki treyst sér til að hafa vit
fyrir fólkinu, þrátt fyrir hinn
góða ásetning, sem fram kom í
setningu hinna nýju laga um
efnahagsmál s.l. vetur. Kjark-
menn virðast vera fáir meðal
leiðtoga þjóðarinnar. Sýnilegt er,
að þeir óttast margir hverjir, að
opinber andstaða við slíkt á-
byrgðarleysi, sem núverandi
verkföll á hábjargræðistíman-
um eru, geti teflt stjórnmála- og
valdaferli þeirra í hættu.
Á íslandi býr enginn við
skort. Sérhver vinnufús karl eða
kona getur haft næga atvinnu.
Lífskjör eru hér betri en víða
annars staðar. Unga fólkið hefur
mikla möguleika til atvinnu og
menntunar. Fáar þjóðir búa við
betri lífskjör en íslendingar, sem
hafa notið þeirrar gæfu að geta
alið upp kynslóð ungs, glæsilegs
fólks, sem þekkir ekki hörmung-
ar hungurs, styrjalda og stríðs-
ótta.
Hvers eig' hinir yngri
að gjalda?
Hvers vegna á að láta það
óhindrað að framtíð þessa góða
stofns verði eyðilögð í miskunn-
arlausri valda. og hagsmunabar-
áttu örfárra forustumanna, sem
ekki virða hagsmuni þjóðarinn-
ar, sem er full framleiðslu og
stöðug vinna?
Valdabarátta hinna fáu verður
að víkja fyrir hagsmunum hinna
mörgu. Það verður að finna nýj-
ar, haldgóðar leiðir, sem tryggja
örugga og óhindraða framleiðslu.
Á 70 ára afmæli Verzlunarmannafélags Reykjavíkur, þann 27. janúar síðastliðinn, var Guð-
jón Einarsson gerður að heiðursfélaga V.R. Aðrir sem eru á myndinni, voru sæmdir gull-
merki félagsins. Við það tækifæri var þessi mynd tekin af þeim sem heiðraðir voru og eru
þeir talið frá vinstri: Adolf Björnsson, Magnús Brynjólfsson, Indriði Bogason, Einar Ingimund-
arson, Guðjón Einarsson, Sveinbjörn Árnason, Guðrún Árnadóttir, Carl Hemming Sveins, And-
reas Bergmann og Nieljohníus Ólafsson.
þessara þátta eða þeir vanrækt-
ir. Er íslendingum vegna fá-
mennis sérstaklega mikilsvert,
að réttur skilningur sé á stöðu
vinnuaflans gagnvart fjármagn-
inu og öfugt, svo að ekki leiði
til árekstra, sem geta haft í för
með sér lélega nýtingu þessara
þátta og lakari lífskjör. Ekkert
má fara til spillis, og allir verða
orðnir vanir íslnzkum gæðafiski.
Mikil ógæfa blasir við, ef ekk
ert verður að gert, og hið
hörmulega er, að fiskleysið er
sjálfskapað. Innbyrðis sundur-
lyndi óraunhæfar kröfur og al-
gjört skilningsleysi á þýðingu og
samspili fyrrnefndra þátta er á
góðri leið með að steypa þessari
fámennu þjóð í hina mestu
eymd.
Örfáir menn eiga ekki að geta
hindrað að heilar atvinnugrein-
ar fái að starfa í friði. Valdbeit-
ingu í hvaða formi sem er verð-
ur að setja ákveðin takmörk.
Forustumenn stéttarfélaganna
verða að leggja á sig það erfiði
að vinna sína „sigra“ með heið-
arlegri og raunhæfri baráttu
fyrir verkafólkið, en ekki eftir
þeim leiðum, sem beinlínis rýra
Guðmundur H. Garðarsson,
1 formaður
kjör þess, þegar til lengdar læt-
ur.
Meiri kaupmáttur
Hinn þekkti bandaríski verka-
lýðsleiðtogi forseti Sambands
iðnaðarverkamanna í bílaiðnaði
Bandaríkjanna, Walter P. Reut_
her, komst svo að orði, eftir
kjaradeilu sem háð var fyrir
nokkrum árum:
,Við sögðum í þessum samning
um, að við hefðum ekki ein-
göngu áhuga á að fá fleiri dollara
í launagreiðsluumslög verka.
manna hjá General Motor fyrir-
tækisins, heldur vildum við berj
ast fyrir meiri kaupmætti.
Fjöldi þeirra dollara, sem sér-
hver verkamaður tekur heim í
vikulokin, skiptir ekki máli. Það,
sem skiptir meginmáli er, hvað
verkamaðurinn getur keypt fyrir
sérhvern dollara sem hann tekur
með sér heim. Við sögðum þess
vegna: Við viljum ekki fleiri doll
ara ef hinn mikli fjöldi þeirra
í launagreiðsluumslögunum kem”
ur til með að þýða hærra verðlag.
Ef slíkt á sér stað, erum við
komnir í hringekju launa. og
verðlagskapphlaups og munum
aldrei ná tilætluðum árangri".
Þannig er álit hins reynda
verkalýðsforingja í því landi,
þar sem raunverulega fram-
leiðsluaukning er undirstaða
aukinna tekna og meiri velmeg-
unar.
Hvatti formaður verzlunar-
fólks til að standa einhuga að
viðreisn efnahagsmálanna. Sýna
þegnskap og ábyrgðartilfinningu,
sem mætti verða öðrum til eftir-
breytni.
Fékk ræða hans góðar undir_
tektir.
Athyglisverð stefna —
nýjar leiðir
Eftirfarandi tillögur um vinnu
löggjöfina og efnahagsmálin sem
stjórn stjórn V. R. lagði fram
fyrir fundinn voru einróma sam_
þykktar.
Endurskoðun
vinnulöggjafarinnar:
„Aðalfundur V.R., haldinn
mánudaginn 27. febr. 1961 í Iðnó
skorar á Alþingi, að hefja nú
þegar undirbúning að setningu
nýrrar vinnulöggjafar, þar eð nú
gildandi vinnulöggjöf er úrelt
orðin.
Leggur fundurinn áherzlu á
nauðsyn þess, að fullt samráð
verði haft við Landssamband ísl.
verzlunarmanna, sem og önnur
samtök launþega".
Lægri tollar og skattar
raunhæfasta kjarabótin:
„Aðalfundur V.R, haldinn
mánudaginn 27. febr. 1961 i
Iðnó leggur áherzlu á að raun-
hæfustu kjarabætur fyrir laun_
þega miðað við núverandi
ástand í efnahagsmálum, séu
fólgnar í lækkun verðlags, og tel
ur að allmiklum árangri í þessa
i Framh. á bls. 15